จ้อน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู ความหมายที่ ๑ดู กระจ้อน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-จอ-จาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู ความหมายที่ ๑.จ้อน ๑ ดู กระจ้อน ๑.
จ้อน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู ความหมายที่ ๒ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แคระ, เล็ก, แกร็น; เฟ็ด, หด, สั้น, ถลกขึ้นสูง, เช่น นุ่งผ้าจ้อน.จ้อน ๒ ว. แคระ, เล็ก, แกร็น; เฟ็ด, หด, สั้น, ถลกขึ้นสูง, เช่น นุ่งผ้าจ้อน.
จอนจ่อ เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-นอ-หนู-จอ-จาน-ไม้-เอก-ออ-อ่าง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการนั่งชันเข่าค้อมหลังลง.จอนจ่อ ว. อาการนั่งชันเข่าค้อมหลังลง.
จอบ เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องมือสําหรับขุด พรวน หรือถากดิน ทําด้วยเหล็กหน้าแบนกว้าง มีด้ามยาว; เรียกฟันหน้าบนที่ใหญ่กว่าปรกติ ว่า ฟันจอบ.จอบ ๑ น. เครื่องมือสําหรับขุด พรวน หรือถากดิน ทําด้วยเหล็กหน้าแบนกว้าง มีด้ามยาว; เรียกฟันหน้าบนที่ใหญ่กว่าปรกติ ว่า ฟันจอบ.
จอบ เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๒ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคอีสาน เป็นคำกริยา หมายถึง แอบ, ลอบ, คอยฟัง; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ หมายถึง ล่อ, เล้าโลม, ชักชวน.จอบ ๒ (ถิ่น–อีสาน) ก. แอบ, ลอบ, คอยฟัง; (ถิ่น–พายัพ) ล่อ, เล้าโลม, ชักชวน.
จอบ เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๓ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อหอยทะเลกาบคู่ในวงศ์ Pinnidae เปลือกค่อนข้างเปราะ รูปร่างคล้ายซองพลู ปลายด้านหนึ่งแผ่บานออก อีกด้านหนึ่งเรียวลง สีนํ้าตาลอมเทา มีหลายชนิด เช่น ชนิด Pinna bicolor, Atrina vexillum, ซองพลู ก็เรียก.จอบ ๓ น. ชื่อหอยทะเลกาบคู่ในวงศ์ Pinnidae เปลือกค่อนข้างเปราะ รูปร่างคล้ายซองพลู ปลายด้านหนึ่งแผ่บานออก อีกด้านหนึ่งเรียวลง สีนํ้าตาลอมเทา มีหลายชนิด เช่น ชนิด Pinna bicolor, Atrina vexillum, ซองพลู ก็เรียก.
จอม เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง ยอดที่สูงสุดของสิ่งที่มีฐานใหญ่ปลายเรียวเล็กขึ้นไป เช่น จอมเขา; ผู้ที่ยอดเยี่ยมในหมู่ เช่น จอมโจร.จอม น. ยอดที่สูงสุดของสิ่งที่มีฐานใหญ่ปลายเรียวเล็กขึ้นไป เช่น จอมเขา; ผู้ที่ยอดเยี่ยมในหมู่ เช่น จอมโจร.
จอมขวัญ เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง เป็นคำนาม หมายถึง ผู้ที่เป็นมิ่งขวัญอย่างยอดเยี่ยม หมายถึง หญิงที่รัก.จอมขวัญ น. ผู้ที่เป็นมิ่งขวัญอย่างยอดเยี่ยม หมายถึง หญิงที่รัก.
จอมใจ เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน เป็นคำนาม หมายถึง หญิงที่เป็นยอดดวงใจ.จอมใจ น. หญิงที่เป็นยอดดวงใจ.
จอมไตร เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ตอ-เต่า-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง ผู้เป็นใหญ่ในโลกสาม, โดยมากหมายถึงพระพุทธเจ้า หรือ พระอิศวร (ตัดมาจาก จอมไตรโลก หรือ จอมไตรภพ).จอมไตร น. ผู้เป็นใหญ่ในโลกสาม, โดยมากหมายถึงพระพุทธเจ้า หรือ พระอิศวร (ตัดมาจาก จอมไตรโลก หรือ จอมไตรภพ).
จอมทัพ เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-หัน-อา-กาด-พอ-พาน เป็นคำนาม หมายถึง ตําแหน่งสูงสุดของกองทัพ.จอมทัพ น. ตําแหน่งสูงสุดของกองทัพ.
จอมปลวก เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-ปอ-ปลา-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง รังปลวกขนาดใหญ่ที่สูงเป็นจอมขึ้นไป.จอมปลวก น. รังปลวกขนาดใหญ่ที่สูงเป็นจอมขึ้นไป.
จอมพล เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-พอ-พาน-ลอ-ลิง เป็นคำนาม หมายถึง ยศทหารบกชั้นสูงสุด, ถ้าเป็นทหารเรือ เรียก จอมพลเรือ, ถ้าเป็นทหารอากาศ เรียก จอมพลอากาศ.จอมพล น. ยศทหารบกชั้นสูงสุด, ถ้าเป็นทหารเรือ เรียก จอมพลเรือ, ถ้าเป็นทหารอากาศ เรียก จอมพลอากาศ.
จอมมารดา เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง พระสนมที่มีพระโอรสหรือพระธิดาแล้ว, พระสนมที่มีพระองค์เจ้าแล้ว.จอมมารดา น. พระสนมที่มีพระโอรสหรือพระธิดาแล้ว, พระสนมที่มีพระองค์เจ้าแล้ว.
จ่อม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่ออาหารอย่างหนึ่ง ทําด้วยปลาหรือกุ้งตัวเล็ก ๆ หมักเกลือไว้ระยะหนึ่ง แล้วใส่ข้าวสารคั่วป่น ทำด้วยปลาเรียกว่า ปลาจ่อม ทำด้วยกุ้งเรียกว่า กุ้งจ่อม ใช้เป็นเครื่องจิ้ม.จ่อม ๑ น. ชื่ออาหารอย่างหนึ่ง ทําด้วยปลาหรือกุ้งตัวเล็ก ๆ หมักเกลือไว้ระยะหนึ่ง แล้วใส่ข้าวสารคั่วป่น ทำด้วยปลาเรียกว่า ปลาจ่อม ทำด้วยกุ้งเรียกว่า กุ้งจ่อม ใช้เป็นเครื่องจิ้ม.
จ่อม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง หย่อนลง, วางลง, เช่น เอาเบ็ดไปจ่อม จ่อมก้นไม่ลง, จุ่มลง, จม, เช่น ปวงเทพเจ้าตกจม จ่อมม้วย. (โคลงตำนานศรีปราชญ์), จอด เช่น ใจจ่อมเจ้า; ฟุบ, หมอบ, (ใช้แก่สัตว์ เช่น โค กระบือ).จ่อม ๒ ก. หย่อนลง, วางลง, เช่น เอาเบ็ดไปจ่อม จ่อมก้นไม่ลง, จุ่มลง, จม, เช่น ปวงเทพเจ้าตกจม จ่อมม้วย. (โคลงตำนานศรีปราชญ์), จอด เช่น ใจจ่อมเจ้า; ฟุบ, หมอบ, (ใช้แก่สัตว์ เช่น โค กระบือ).
จ่อมจ่าย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง ค่อยจับจ่าย, จ่ายทีละน้อย.จ่อมจ่าย ก. ค่อยจับจ่าย, จ่ายทีละน้อย.
จอมปลอม เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-ปอ-ปลา-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ที่หลอกลวงให้คนเชื่อว่าเป็นเช่นนั้นจริง เช่น ของจอมปลอม ผู้ดีจอมปลอม บัณฑิตจอมปลอม.จอมปลอม ว. ที่หลอกลวงให้คนเชื่อว่าเป็นเช่นนั้นจริง เช่น ของจอมปลอม ผู้ดีจอมปลอม บัณฑิตจอมปลอม.
จ้อมป้อม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-ปอ-ปลา-ไม้-โท-ออ-อ่าง-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง จอมเปาะ.จ้อมป้อม ว. จอมเปาะ.
จอมเปาะ เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กลมนูนอย่างปุ่มฆ้อง.จอมเปาะ ว. กลมนูนอย่างปุ่มฆ้อง.
จอมสุรางค์ เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-สอ-เสือ-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-งอ-งู-คอ-ควาย-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.จอมสุรางค์ น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.
จ่อย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคอีสาน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ผอม.จ่อย (ถิ่น–อีสาน) ว. ผอม.
จ้อย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ความหมายที่ ๑ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เล็ก, น้อย, เช่น เรื่องจ้อย.จ้อย ๑ ว. เล็ก, น้อย, เช่น เรื่องจ้อย.
จ้อย ๒, จ้อย ๆ จ้อย ความหมายที่ ๒ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก จ้อย ๆ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ไม้-ยะ-มก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คล่อง, ไม่หยุดปาก, ในคำว่า พูดจ้อย หรือ พูดจ้อย ๆ.จ้อย ๒, จ้อย ๆ ว. คล่อง, ไม่หยุดปาก, ในคำว่า พูดจ้อย หรือ พูดจ้อย ๆ.
จ้อย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ความหมายที่ ๓ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ไม่ได้วี่แวว, ไร้วี่แวว, เช่น หายจ้อย เงียบจ้อย.จ้อย ๓ ว. ไม่ได้วี่แวว, ไร้วี่แวว, เช่น หายจ้อย เงียบจ้อย.
จ๋อย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-จัด-ตะ-วา-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ความหมายที่ ๑ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ซีดเซียว, หงอยเหงา, สลด, เช่น หน้าจ๋อย.จ๋อย ๑ ว. ซีดเซียว, หงอยเหงา, สลด, เช่น หน้าจ๋อย.
จ๋อย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-จัด-ตะ-วา-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ความหมายที่ ๒ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คําแต่งคํา เหลือง หรือ หวาน ให้รู้ว่าเหลืองหรือหวานจริง ๆ เช่น เหลืองจ๋อย หวานจ๋อย.จ๋อย ๒ ว. คําแต่งคํา เหลือง หรือ หวาน ให้รู้ว่าเหลืองหรือหวานจริง ๆ เช่น เหลืองจ๋อย หวานจ๋อย.
จ๋อย ๓, จ๋อย ๆ จ๋อย ความหมายที่ ๓ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-จัด-ตะ-วา-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก จ๋อย ๆ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-จัด-ตะ-วา-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ไม้-ยะ-มก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คล่อง, ไม่หยุดปาก, เช่น พูดจ๋อย พูดจ๋อย ๆ.จ๋อย ๓, จ๋อย ๆ ว. คล่อง, ไม่หยุดปาก, เช่น พูดจ๋อย พูดจ๋อย ๆ.
จอแส เขียนว่า จอ-จาน-ออ-อ่าง-สะ-หระ-แอ-สอ-เสือดู ชาด เขียนว่า ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก.จอแส ดู ชาด.
จะ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ ความหมายที่ ๑คำกร่อนของคำหน้าซึ่งซ้ำกับคำหลังในคำที่มี จ เป็นพยัญชนะต้นในบทกลอน เช่น แจ้งแจ้ง กร่อนเป็น จะแจ้ง แจ่มแจ่ม กร่อนเป็น จะแจ่ม มีคำแปลอย่างเดียวกับคำเดิมนั้น และมีความหมายในทางย้ำหรือเน้น.จะ ๑ คำกร่อนของคำหน้าซึ่งซ้ำกับคำหลังในคำที่มี จ เป็นพยัญชนะต้นในบทกลอน เช่น แจ้งแจ้ง กร่อนเป็น จะแจ้ง แจ่มแจ่ม กร่อนเป็น จะแจ่ม มีคำแปลอย่างเดียวกับคำเดิมนั้น และมีความหมายในทางย้ำหรือเน้น.
จะ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ ความหมายที่ ๒เป็นคําช่วยกริยาบอกอนาคต เช่น จะไป จะอยู่.จะ ๒ เป็นคําช่วยกริยาบอกอนาคต เช่น จะไป จะอยู่.
จ้ะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อะ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คํารับ (ใช้เป็นสามัญทั่วไป).จ้ะ ว. คํารับ (ใช้เป็นสามัญทั่วไป).
จ๊ะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-ตรี-สะ-หระ-อะ ความหมายที่ ๑ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คําต่อท้ายคําเชิญชวนหลังคำ “นะ” หรือ “ซิ” เช่น ไปนะจ๊ะ เชิญซิจ๊ะ หรือต่อท้ายคำถามเป็นต้น เช่น อะไรจ๊ะ.จ๊ะ ๑ ว. คําต่อท้ายคําเชิญชวนหลังคำ “นะ” หรือ “ซิ” เช่น ไปนะจ๊ะ เชิญซิจ๊ะ หรือต่อท้ายคำถามเป็นต้น เช่น อะไรจ๊ะ.
จ๊ะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-ตรี-สะ-หระ-อะ ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง เจอกันหรือพ้องกันโดยบังเอิญ เช่น เดินมาจ๊ะกัน แกงจ๊ะกัน.จ๊ะ ๒ ก. เจอกันหรือพ้องกันโดยบังเอิญ เช่น เดินมาจ๊ะกัน แกงจ๊ะกัน.
จ๊ะเอ๋ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-ตรี-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ออ-อ่าง-ไม้-จัด-ตะ-วา เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อการเล่นชนิดหนึ่งที่ผู้หนึ่งโผล่หน้าหรือเปิดหน้าแล้วพูดว่า “จ๊ะเอ๋” กับอีกผู้หนึ่งซึ่งมักเป็นเด็ก.จ๊ะเอ๋ น. ชื่อการเล่นชนิดหนึ่งที่ผู้หนึ่งโผล่หน้าหรือเปิดหน้าแล้วพูดว่า “จ๊ะเอ๋” กับอีกผู้หนึ่งซึ่งมักเป็นเด็ก.
จ๋ะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-จัด-ตะ-วา-สะ-หระ-อะ ความหมายที่ ๑ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงประกอบคําถาม.จ๋ะ ๑ ว. เสียงประกอบคําถาม.
จ๋ะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-จัด-ตะ-วา-สะ-หระ-อะ ความหมายที่ ๒ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงประกอบคําเรียก เช่น แม่จ๋ะ (เป็นเสียงสั้นจากคํา จ๋า).จ๋ะ ๒ ว. เสียงประกอบคําเรียก เช่น แม่จ๋ะ (เป็นเสียงสั้นจากคํา จ๋า).
จะกรัจจะกราจ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-จอ-จาน-จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-จอ-จาน ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงขบฟันกรอด ๆ, ทําอาการเกรี้ยวกราด, เช่น ขบฟันขึงเขียว จะกรัจจะกราจคึกคาม. (สุธนู), เขียนเป็น จะกรัดจะกราด ก็มี.จะกรัจจะกราจ (กลอน) ว. เสียงขบฟันกรอด ๆ, ทําอาการเกรี้ยวกราด, เช่น ขบฟันขึงเขียว จะกรัจจะกราจคึกคาม. (สุธนู), เขียนเป็น จะกรัดจะกราด ก็มี.
จะกรุน, จะกรูน จะกรุน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู จะกรูน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อู-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง สีดํา, โบราณเขียนเป็น จกรูน ก็มี เช่น ช้างสารชํานิเมามัน หลากหลากหลายพรรณ แลหน้าจกรูนแสงนิล. ในวงเล็บ มาจาก อนิรุทธ์คำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.จะกรุน, จะกรูน ว. สีดํา, โบราณเขียนเป็น จกรูน ก็มี เช่น ช้างสารชํานิเมามัน หลากหลากหลายพรรณ แลหน้าจกรูนแสงนิล. (อนิรุทธ์).
จะกรุมจะกราม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า-จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ตะกรุมตะกราม, ซุ่มซ่าม.จะกรุมจะกราม ว. ตะกรุมตะกราม, ซุ่มซ่าม.
จะกละ ๑, จะกลาม จะกละ ความหมายที่ ๑ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อะ จะกลาม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ตะกละ, ตะกลาม, มักกิน, กินไม่เลือก, เห็นแก่กิน, มักใช้รวมกันว่า จะกละจะกลาม ก็มี, ตะกละตะกลาม ก็ว่า, โดยปริยายหมายความว่าอยากได้มาก ๆ.จะกละ ๑, จะกลาม ว. ตะกละ, ตะกลาม, มักกิน, กินไม่เลือก, เห็นแก่กิน, มักใช้รวมกันว่า จะกละจะกลาม ก็มี, ตะกละตะกลาม ก็ว่า, โดยปริยายหมายความว่าอยากได้มาก ๆ.
จะกละ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อะ ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อผีชนิดหนึ่ง เชื่อกันว่ามีรูปเป็นแมว อยู่ในจําพวกผีป่า หมอผีชาวป่าเลี้ยงไว้ใช้ไปทําร้ายศัตรู. ในวงเล็บ มาจาก วารสารสยามสมาคม.จะกละ ๒ น. ชื่อผีชนิดหนึ่ง เชื่อกันว่ามีรูปเป็นแมว อยู่ในจําพวกผีป่า หมอผีชาวป่าเลี้ยงไว้ใช้ไปทําร้ายศัตรู. (สยามสมาคม).
จะกวด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง ตะกวด.จะกวด น. ตะกวด.
จะกูด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อู-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องถือท้ายเรือ คล้ายหางเสือ ทำด้วยไม้เป็นแผ่นใหญ่ รูปร่างคล้ายพาย มีด้ามยาว, จังกูด หรือ ตะกูด ก็เรียก.จะกูด น. เครื่องถือท้ายเรือ คล้ายหางเสือ ทำด้วยไม้เป็นแผ่นใหญ่ รูปร่างคล้ายพาย มีด้ามยาว, จังกูด หรือ ตะกูด ก็เรียก.
จะเกร็ง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-ไต่-คู้-งอ-งูดู เหงือกปลาหมอ เขียนว่า สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-งอ-งู-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-กอ-ไก่-ปอ-ปลา-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-หอ-หีบ-มอ-ม้า-ออ-อ่าง ความหมายที่ ๒.จะเกร็ง ดู เหงือกปลาหมอ ๒.
จะขาบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๑ดู ตะขาบ เขียนว่า ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๑.จะขาบ ๑ ดู ตะขาบ ๑.
จะขาบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๒ดู ตะขาบ เขียนว่า ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๓.จะขาบ ๒ ดู ตะขาบ ๓.
จะเข้ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ไม้-โท ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องดนตรีไทยชนิดหนึ่ง มีรูปร่างคล้ายตัวจระเข้ ตัวเป็นโพรง วางยาวไปกับพื้น มีสาย ๓ สาย มีนม ๑๑ นมเป็นฐานรองรับสายเมื่อกดนิ้วขณะดีดทําให้มีเสียงสูงตํ่า มีขา ๕ ขา ใช้บรรเลงผสมอยู่ในวงเครื่องสายและมโหรี, ลักษณนามเรียก ตัว.จะเข้ ๑ น. เครื่องดนตรีไทยชนิดหนึ่ง มีรูปร่างคล้ายตัวจระเข้ ตัวเป็นโพรง วางยาวไปกับพื้น มีสาย ๓ สาย มีนม ๑๑ นมเป็นฐานรองรับสายเมื่อกดนิ้วขณะดีดทําให้มีเสียงสูงตํ่า มีขา ๕ ขา ใช้บรรเลงผสมอยู่ในวงเครื่องสายและมโหรี, ลักษณนามเรียก ตัว.
จะเข้ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ไม้-โท ความหมายที่ ๒ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง จระเข้.จะเข้ ๒ (โบ) น. จระเข้.
จะเข็บ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ไม้-ไต่-คู้-บอ-ไบ-ไม้ดู ตะเข็บ เขียนว่า ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ไม้-ไต่-คู้-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๑.จะเข็บ ดู ตะเข็บ ๑.
จะแคง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-คอ-ควาย-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาเฉพาะถิ่น เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ตะแคง. ในวงเล็บ ดู จระแคง เขียนว่า จอ-จาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-คอ-ควาย-งอ-งู.จะแคง (ถิ่น) ว. ตะแคง. (ดู จระแคง).
จะงอย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-งอ-งู-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ปลายหรือที่สุดที่มีลักษณะโค้งหรืองุ้มลง เช่น จะงอยปากนกแก้ว จะงอยบ่า, ราชาศัพท์เรียก จะงอยบ่า ว่า พระอังสกุฏ.จะงอย น. ปลายหรือที่สุดที่มีลักษณะโค้งหรืองุ้มลง เช่น จะงอยปากนกแก้ว จะงอยบ่า, ราชาศัพท์เรียก จะงอยบ่า ว่า พระอังสกุฏ.
จะจะ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-จอ-จาน-สะ-หระ-อะ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ให้ชัดเจน, กระจ่าง, เช่น เขียนจะจะ; ห่างเป็นระยะ ๆ เช่น ดํานาจะจะ.จะจะ ว. ให้ชัดเจน, กระจ่าง, เช่น เขียนจะจะ; ห่างเป็นระยะ ๆ เช่น ดํานาจะจะ.
จะจ้า เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงร้องไห้.จะจ้า ว. เสียงร้องไห้.
จ๊ะจ๋า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-ตรี-สะ-หระ-อะ-จอ-จาน-ไม้-จัด-ตะ-วา-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เรียกอาการที่เด็กเริ่มหัดพูดพูดอย่างน่ารักน่าเอ็นดู เช่น ลูกฉันเริ่มหัดพูดจ๊ะจ๋าแล้ว. เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่คู่รักพูดคุยกันอย่างมีความสุข เช่น สองคนนั้นเขากำลังจ๊ะจ๋ากันอยู่ อย่าไปกวนเขา.จ๊ะจ๋า ว. เรียกอาการที่เด็กเริ่มหัดพูดพูดอย่างน่ารักน่าเอ็นดู เช่น ลูกฉันเริ่มหัดพูดจ๊ะจ๋าแล้ว. ก. อาการที่คู่รักพูดคุยกันอย่างมีความสุข เช่น สองคนนั้นเขากำลังจ๊ะจ๋ากันอยู่ อย่าไปกวนเขา.
จะแจ้ง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-จอ-จาน-ไม้-โท-งอ-งู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กระจ่าง, ชัดเจน, แจ่มแจ้ง.จะแจ้ง ว. กระจ่าง, ชัดเจน, แจ่มแจ้ง.
จะแจ่ม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-จอ-จาน-ไม้-เอก-มอ-ม้า ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แจ่ม, ใส, กระจ่าง, ชัดเจน, ไม่มัว.จะแจ่ม (กลอน) ว. แจ่ม, ใส, กระจ่าง, ชัดเจน, ไม่มัว.
จะไจ้ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-จอ-จาน-ไม้-โท เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง บ่อย ๆ, เนือง ๆ.จะไจ้ ว. บ่อย ๆ, เนือง ๆ.
จะบัน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ตะบัน, ทิ่มหรือแทงกดลงไป, กระทุ้ง, เช่น ดาบดั้งดึงโดดดั้น จะบันแรง. ในวงเล็บ มาจาก โคลงยอพระเกียรติพระเจ้ากรุงธนบุรี นายสวน มหาดเล็ก แต่งฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๕.จะบัน ก. ตะบัน, ทิ่มหรือแทงกดลงไป, กระทุ้ง, เช่น ดาบดั้งดึงโดดดั้น จะบันแรง. (ยอพระเกียรติกรุงธน).
จะปิ้ง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องปิดของลับของเด็กหญิง ทําด้วยเงิน ทอง หรือนาก เป็นต้น, กระจับปิ้ง จับปิ้ง ตะปิ้ง หรือ ตับปิ้ง ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจากภาษามลายู ; แผ่นโลหะที่ติดฝาหีบสําหรับลั่นกุญแจ, ใช้เรียกสิ่งอื่นที่มีลักษณะคล้ายกัน เช่น จะปิ้งหูกลอง จะปิ้งห่วงประตู.จะปิ้ง น. เครื่องปิดของลับของเด็กหญิง ทําด้วยเงิน ทอง หรือนาก เป็นต้น, กระจับปิ้ง จับปิ้ง ตะปิ้ง หรือ ตับปิ้ง ก็เรียก. (ม.); แผ่นโลหะที่ติดฝาหีบสําหรับลั่นกุญแจ, ใช้เรียกสิ่งอื่นที่มีลักษณะคล้ายกัน เช่น จะปิ้งหูกลอง จะปิ้งห่วงประตู.
จะปิ้งเรือ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง แผ่นโลหะโดยมากทําเป็นรูปดอกจัน สําหรับตรึงที่โคนห่วงร้อยโซ่ผูกเรือ.จะปิ้งเรือ น. แผ่นโลหะโดยมากทําเป็นรูปดอกจัน สําหรับตรึงที่โคนห่วงร้อยโซ่ผูกเรือ.
จะเพลิง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-พอ-พาน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-งอ-งูดู กระดูกค่าง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อู-กอ-ไก่-คอ-ควาย-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-งอ-งู.จะเพลิง ดู กระดูกค่าง.
จะละเม็ด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-ไม้-ไต่-คู้-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปลาทะเลในวงศ์ Stromateidae รูปร่างป้อม ค่อนข้างสั้น ลําตัวแบนข้างมาก หัวเล็กมน ปากเล็ก เกล็ดเล็ก บริเวณคอดหางไม่มีสันคม ได้แก่ จะละเม็ดขาว (Pampus argenteus) หางเป็นแฉกยาว เว้าลึก จะละเม็ดเทา (P. chinensis) หางเว้าตื้น ทั้ง ๒ ชนิดนี้ไม่มีครีบท้อง ส่วนจะละเม็ดดํา (Parastromateus niger) ที่บริเวณคอดหางเป็นสันคม และมีครีบท้องเฉพาะในปลาขนาดเล็ก.จะละเม็ด ๑ น. ชื่อปลาทะเลในวงศ์ Stromateidae รูปร่างป้อม ค่อนข้างสั้น ลําตัวแบนข้างมาก หัวเล็กมน ปากเล็ก เกล็ดเล็ก บริเวณคอดหางไม่มีสันคม ได้แก่ จะละเม็ดขาว (Pampus argenteus) หางเป็นแฉกยาว เว้าลึก จะละเม็ดเทา (P. chinensis) หางเว้าตื้น ทั้ง ๒ ชนิดนี้ไม่มีครีบท้อง ส่วนจะละเม็ดดํา (Parastromateus niger) ที่บริเวณคอดหางเป็นสันคม และมีครีบท้องเฉพาะในปลาขนาดเล็ก.
จะละเม็ด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-ไม้-ไต่-คู้-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเต่าทะเลชนิด Caretta caretta ในวงศ์ Cheloniidae หัวโตกว่าเต่าทะเลชนิดอื่น เกล็ดกระดองหลังแถวข้างมี ๕ ชิ้น กระดองสีนํ้าตาลหรือนํ้าตาลแดง ท้องสีขาวครีม พบในมหาสมุทรแปซิฟิก เขตนํ้าอุ่นของมหาสมุทรแอตแลนติกและมหาสมุทรอินเดีย, เรียกไข่เต่าทะเลทุกชนิดว่า ไข่จะละเม็ด.จะละเม็ด ๒ น. ชื่อเต่าทะเลชนิด Caretta caretta ในวงศ์ Cheloniidae หัวโตกว่าเต่าทะเลชนิดอื่น เกล็ดกระดองหลังแถวข้างมี ๕ ชิ้น กระดองสีนํ้าตาลหรือนํ้าตาลแดง ท้องสีขาวครีม พบในมหาสมุทรแปซิฟิก เขตนํ้าอุ่นของมหาสมุทรแอตแลนติกและมหาสมุทรอินเดีย, เรียกไข่เต่าทะเลทุกชนิดว่า ไข่จะละเม็ด.
จะละหวั่น เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ชุลมุน, วุ่นวาย, จ้าละหวั่น ก็ใช้.จะละหวั่น ว. ชุลมุน, วุ่นวาย, จ้าละหวั่น ก็ใช้.
จะลุง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง เสาตะลุง, ในบทกลอนใช้ จระลุง ก็มี.จะลุง น. เสาตะลุง, ในบทกลอนใช้ จระลุง ก็มี.
จัก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ ความหมายที่ ๑ เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้เป็นแฉก ๆ หรือหยัก ๆ คล้ายฟันเลื่อย, เอาคมมีดผ่าไม้ไผ่หรือหวายให้แตกจากกันเป็นเส้นบาง ๆ. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เป็นแฉก ๆ หรือหยัก ๆ.จัก ๑ ก. ทําให้เป็นแฉก ๆ หรือหยัก ๆ คล้ายฟันเลื่อย, เอาคมมีดผ่าไม้ไผ่หรือหวายให้แตกจากกันเป็นเส้นบาง ๆ. ว. เป็นแฉก ๆ หรือหยัก ๆ.
จักตอก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ตอ-เต่า-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง เอาคมมีดผ่าไม้ไผ่ให้เป็นเส้นแบนบาง สำหรับใช้ผูกมัดหรือสานสิ่งต่าง ๆ.จักตอก ก. เอาคมมีดผ่าไม้ไผ่ให้เป็นเส้นแบนบาง สำหรับใช้ผูกมัดหรือสานสิ่งต่าง ๆ.
จักสาน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-สอ-เสือ-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง เรียกเครื่องใช้ที่ทําด้วยไม้ไผ่หรือหวายเป็นต้นว่า เครื่องจักสาน.จักสาน น. เรียกเครื่องใช้ที่ทําด้วยไม้ไผ่หรือหวายเป็นต้นว่า เครื่องจักสาน.
จัก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ ความหมายที่ ๒ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในไวยากรณ์ หมายถึง คําช่วยกริยาบอกกาลภายหน้า แสดงเจตจำนง เช่น จักกิน จักนอน.จัก ๒ (ไว) คําช่วยกริยาบอกกาลภายหน้า แสดงเจตจำนง เช่น จักกิน จักนอน.
จัก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ ความหมายที่ ๓ เป็นคำกริยา หมายถึง รู้, ทราบ, แจ้ง, จําได้, เช่น รู้จัก, ข้อยคูดนูแนบนิทรา รมย์ร่วมรถพาหนห่อนจักสึกสมประดี. ในวงเล็บ มาจาก สรรพสิทธิ์คำฉันท์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรส ทรงนิพนธ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗.จัก ๓ ก. รู้, ทราบ, แจ้ง, จําได้, เช่น รู้จัก, ข้อยคูดนูแนบนิทรา รมย์ร่วมรถพาหนห่อนจักสึกสมประดี. (สรรพสิทธิ์).
จั้ก ๆ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-กอ-ไก่ ไม้-ยะ-มก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงอย่างเสียงฝนตกแรง.จั้ก ๆ ว. เสียงอย่างเสียงฝนตกแรง.
จักกาย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง แม่ทัพ. ในวงเล็บ มาจากภาษาพม่า .จักกาย น. แม่ทัพ. (ต.).
จั๊กกิ้ม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-ตรี-กอ-ไก่-กอ-ไก่-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-มอ-ม้า ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำนาม หมายถึง จิ้งจก. ในวงเล็บ ดู จิ้งจก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-จอ-จาน-กอ-ไก่.จั๊กกิ้ม (ถิ่น–พายัพ) น. จิ้งจก. (ดู จิ้งจก).
จักขุ, จักขุ– จักขุ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ จักขุ– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ เป็นคำนาม หมายถึง ตา. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต จกฺษุ เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-สอ-รือ-สี-สะ-หระ-อุ.จักขุ, จักขุ– น. ตา. (ป.; ส. จกฺษุ).
จักขุนทรีย์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง ตาซึ่งทำหน้าที่ดูรูป. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จกฺขุ เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ + อินฺทฺริย เขียนว่า ออ-อ่าง-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-พิน-ทุ-ทอ-ทะ-หาน-พิน-ทุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก .จักขุนทรีย์ น. ตาซึ่งทำหน้าที่ดูรูป. (ป. จกฺขุ + อินฺทฺริย).
จักขุทวาร เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ-ทอ-ทะ-หาน-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง ช่องตา.จักขุทวาร น. ช่องตา.
จักขุประสาท เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อา-ทอ-ทะ-หาน เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนสําคัญของตา ทําให้แลเห็น.จักขุประสาท น. ส่วนสําคัญของตา ทําให้แลเห็น.
จักขุวิญญาณ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-ยอ-หยิง-ยอ-หยิง-สะ-หระ-อา-นอ-เนน เป็นคำนาม หมายถึง ความรู้อันอาศัยทางตาเกิดขึ้น.จักขุวิญญาณ น. ความรู้อันอาศัยทางตาเกิดขึ้น.
จักขุสัมผัส เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-มอ-ม้า-ผอ-ผึ้ง-ไม้-หัน-อา-กาด-สอ-เสือ เป็นคำนาม หมายถึง อาการที่ตากับรูปและจักขุวิญญาณประจวบกัน.จักขุสัมผัส น. อาการที่ตากับรูปและจักขุวิญญาณประจวบกัน.
จักขุนทรีย์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาดดู จักขุ, จักขุ– จักขุ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ จักขุ– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ .จักขุนทรีย์ ดู จักขุ, จักขุ–.
จักจั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู ความหมายที่ ๑[จักกะ–] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อแมลงพวกหนึ่งในวงศ์ Cicadidae มีหลายขนาด ลําตัวยาวตั้งแต่ ๒–๑๐ เซนติเมตร และเรียวลงไปทางหาง หัวและอกกว้าง ปีกมี ๒ คู่ เนื้อปีกเหมือนกันตลอด ปีกเมื่อพับจะเป็นรูปหลังคาคลุมตัว มีปากชนิดเจาะดูดโผล่จากหัวทางด้านล่างที่บริเวณใกล้กับอก ตาโตเห็นได้ชัดอยู่ตรงมุม ๒ ข้างของหัว ตัวผู้มีอวัยวะพิเศษสําหรับทําเสียงได้ยินไปไกล ระดับเสียงค่อนข้างสมํ่าเสมอ ไร้กังวาน ส่วนใหญ่สีเขียว ที่พบบ่อยเป็นชนิด Dundubia intermerata.จักจั่น ๑ [จักกะ–] น. ชื่อแมลงพวกหนึ่งในวงศ์ Cicadidae มีหลายขนาด ลําตัวยาวตั้งแต่ ๒–๑๐ เซนติเมตร และเรียวลงไปทางหาง หัวและอกกว้าง ปีกมี ๒ คู่ เนื้อปีกเหมือนกันตลอด ปีกเมื่อพับจะเป็นรูปหลังคาคลุมตัว มีปากชนิดเจาะดูดโผล่จากหัวทางด้านล่างที่บริเวณใกล้กับอก ตาโตเห็นได้ชัดอยู่ตรงมุม ๒ ข้างของหัว ตัวผู้มีอวัยวะพิเศษสําหรับทําเสียงได้ยินไปไกล ระดับเสียงค่อนข้างสมํ่าเสมอ ไร้กังวาน ส่วนใหญ่สีเขียว ที่พบบ่อยเป็นชนิด Dundubia intermerata.
จักจั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู ความหมายที่ ๒[จักกะ–]ดู กระพี้นางนวล เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-พอ-พาน-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-งอ-งู-นอ-หนู-วอ-แหวน-ลอ-ลิง.จักจั่น ๒ [จักกะ–] ดู กระพี้นางนวล.
จักจั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู ความหมายที่ ๓[จักกะ–]ดู จั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู ความหมายที่ ๓.จักจั่น ๓ [จักกะ–] ดู จั่น ๓.
จักจี้, จั๊กจี้ จักจี้ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-จอ-จาน-สะ-หระ-อี-ไม้-โท จั๊กจี้ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-ตรี-กอ-ไก่-จอ-จาน-สะ-หระ-อี-ไม้-โท [จักกะ–, จั๊กกะ–] เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่ทําให้รู้สึกเสียวสะดุ้งหรือหัวเราะโดยไม่ตั้งใจเมื่อถูกจี้ที่เอวหรือรักแร้เป็นต้น.จักจี้, จั๊กจี้ [จักกะ–, จั๊กกะ–] ก. อาการที่ทําให้รู้สึกเสียวสะดุ้งหรือหัวเราะโดยไม่ตั้งใจเมื่อถูกจี้ที่เอวหรือรักแร้เป็นต้น.
จั๊กเดียม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-ตรี-กอ-ไก่-สะ-หระ-เอ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-มอ-ม้า[จั๊กกะ–] เป็นคำกริยา หมายถึง กระดาก, เขินอาย, มักใช้เข้าคู่กับคำ จั๊กจี้ เป็น จั๊กจี้จั๊กเดียม.จั๊กเดียม [จั๊กกะ–] ก. กระดาก, เขินอาย, มักใช้เข้าคู่กับคำ จั๊กจี้ เป็น จั๊กจี้จั๊กเดียม.
จักร, จักร– จักร เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ จักร– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ [จัก, จักกฺระ–] เป็นคำนาม หมายถึง อาวุธในนิยาย รูปเป็นวงกลมและมีแฉก ๆ โดยรอบ เช่น พระนารายณ์ทรงจักร, สิ่งที่มีลักษณะเป็นวงกลมอย่างล้อรถ เช่น จักรที่ใช้ขว้างในการกีฬา, สิ่งที่มีรูปเป็นวงกลมมีฟันเฟืองหมุนด้วยพลังงานต่าง ๆ เช่น จักรนาฬิกา, เรียกเครื่องกลบางชนิด เช่น เครื่องจักร รถจักร, เรียกเครื่องเย็บผ้าที่ใช้เดินด้วยพลังงานหรือใช้เท้าถีบหรือใช้มือหมุนว่า จักร หรือ จักรเย็บผ้า; บรรจบรอบแห่งปีหรือแห่งฤดู เช่น พฤหัสบดีจักร. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี จกฺก เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-กอ-ไก่.จักร, จักร– [จัก, จักกฺระ–] น. อาวุธในนิยาย รูปเป็นวงกลมและมีแฉก ๆ โดยรอบ เช่น พระนารายณ์ทรงจักร, สิ่งที่มีลักษณะเป็นวงกลมอย่างล้อรถ เช่น จักรที่ใช้ขว้างในการกีฬา, สิ่งที่มีรูปเป็นวงกลมมีฟันเฟืองหมุนด้วยพลังงานต่าง ๆ เช่น จักรนาฬิกา, เรียกเครื่องกลบางชนิด เช่น เครื่องจักร รถจักร, เรียกเครื่องเย็บผ้าที่ใช้เดินด้วยพลังงานหรือใช้เท้าถีบหรือใช้มือหมุนว่า จักร หรือ จักรเย็บผ้า; บรรจบรอบแห่งปีหรือแห่งฤดู เช่น พฤหัสบดีจักร. (ส.; ป. จกฺก).
จักรปาณิ, จักรปาณี จักรปาณิ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-นอ-เนน-สะ-หระ-อิ จักรปาณี เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-นอ-เนน-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง ผู้มีจักรในมือ คือ พระวิษณุ หรือ พระนารายณ์. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี จกฺกปาณิ เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-กอ-ไก่-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-นอ-เนน-สะ-หระ-อิ จกฺกปาณี เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-กอ-ไก่-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-นอ-เนน-สะ-หระ-อี .จักรปาณิ, จักรปาณี น. ผู้มีจักรในมือ คือ พระวิษณุ หรือ พระนารายณ์. (ส.; ป. จกฺกปาณิ, จกฺกปาณี).
จักรผัน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ผอ-ผึ้ง-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู[จัก–] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เร็ว.จักรผัน [จัก–] ว. เร็ว.
จักรพรรดิ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-พอ-พาน-รอ-เรือ-รอ-เรือ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อิ เป็นคำนาม หมายถึง พระราชาธิราช, ประมุขของจักรวรรดิ, โบราณเขียนว่า จักรพัตราธิราช ก็มี. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต จกฺรวรฺตินฺ เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-เรือ-วอ-แหวน-รอ-เรือ-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-พิน-ทุ และมาจากภาษาบาลี จกฺกวตฺติ เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-กอ-ไก่-วอ-แหวน-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ.จักรพรรดิ น. พระราชาธิราช, ประมุขของจักรวรรดิ, โบราณเขียนว่า จักรพัตราธิราช ก็มี. (ส. จกฺรวรฺตินฺ; ป. จกฺกวตฺติ).
จักรพาล เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง เป็นคำนาม หมายถึง จักรวาล.จักรพาล น. จักรวาล.
จักรยาน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง รถถีบ, ยานพาหนะประเภทรถที่มีล้อ ๒ ล้อ ล้อหนึ่งอยู่ข้างหน้าและอีกล้อหนึ่งอยู่ข้างหลัง มีโครงเหล็กเชื่อมล้อหน้ากับล้อหลัง มีคันบังคับด้วยมือติดตั้งอยู่บนล้อหน้า ขับเคลื่อนด้วยกำลังคนผู้ขี่ซึ่งใช้เท้าถีบบันไดรถให้วิ่ง เรียกว่า จักรยานสองล้อ, ถ้ามี ๓ ล้อ เรียกว่า จักรยานสามล้อ.จักรยาน น. รถถีบ, ยานพาหนะประเภทรถที่มีล้อ ๒ ล้อ ล้อหนึ่งอยู่ข้างหน้าและอีกล้อหนึ่งอยู่ข้างหลัง มีโครงเหล็กเชื่อมล้อหน้ากับล้อหลัง มีคันบังคับด้วยมือติดตั้งอยู่บนล้อหน้า ขับเคลื่อนด้วยกำลังคนผู้ขี่ซึ่งใช้เท้าถีบบันไดรถให้วิ่ง เรียกว่า จักรยานสองล้อ, ถ้ามี ๓ ล้อ เรียกว่า จักรยานสามล้อ.
จักรยานยนต์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ยอ-ยัก-นอ-หนู-ตอ-เต่า-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง รถที่มีล้อ ๒ ล้อ เหมือนกับรถจักรยานขับเคลื่อนด้วยกำลังเครื่องยนต์, ภาษาปากเรียก รถเครื่อง หรือ มอเตอร์ไซค์.จักรยานยนต์ น. รถที่มีล้อ ๒ ล้อ เหมือนกับรถจักรยานขับเคลื่อนด้วยกำลังเครื่องยนต์, ภาษาปากเรียก รถเครื่อง หรือ มอเตอร์ไซค์.
จักรราศี เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-สอ-สา-ลา-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง อาณาเขตที่ดาวเคราะห์โคจรรอบดวงอาทิตย์, อาณาเขตโดยรอบดวงอาทิตย์ที่ดาวเคราะห์เดิน, วิถีโคจรประจําของดวงอาทิตย์ซึ่งดูเสมือนวนไปรอบท้องฟ้าได้ ๓๖๐ องศาใน ๑ ปี วงโคจรนี้แบ่งออกเป็น ๑๒ ส่วน หรือ ๑๒ ราศี แต่ละส่วนหรือแต่ละราศีมีช่วง ๓๐ องศา ได้แก่ ราศีเมษ ราศีพฤษภ ราศีเมถุน ราศีกรกฎ ราศีสิงห์ ราศีกันย์ ราศีตุลหรือราศีดุล ราศีพฤศจิกหรือราศีพิจิก ราศีธนู ราศีมังกร ราศีกุมภ์ และราศีมีน, วงโคจรของดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และดาวเคราะห์ที่สมมุติขึ้นทางโหราศาสตร์ ประกอบด้วย ๑๒ ราศี. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จักรราศี น. อาณาเขตที่ดาวเคราะห์โคจรรอบดวงอาทิตย์, อาณาเขตโดยรอบดวงอาทิตย์ที่ดาวเคราะห์เดิน, วิถีโคจรประจําของดวงอาทิตย์ซึ่งดูเสมือนวนไปรอบท้องฟ้าได้ ๓๖๐ องศาใน ๑ ปี วงโคจรนี้แบ่งออกเป็น ๑๒ ส่วน หรือ ๑๒ ราศี แต่ละส่วนหรือแต่ละราศีมีช่วง ๓๐ องศา ได้แก่ ราศีเมษ ราศีพฤษภ ราศีเมถุน ราศีกรกฎ ราศีสิงห์ ราศีกันย์ ราศีตุลหรือราศีดุล ราศีพฤศจิกหรือราศีพิจิก ราศีธนู ราศีมังกร ราศีกุมภ์ และราศีมีน, วงโคจรของดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ และดาวเคราะห์ที่สมมุติขึ้นทางโหราศาสตร์ ประกอบด้วย ๑๒ ราศี. (ส.).
จักรวรรดิ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-วอ-แหวน-รอ-เรือ-รอ-เรือ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อิ[–หฺวัด] เป็นคำนาม หมายถึง รัฐหรือสหภาพของรัฐต่าง ๆ ที่มีจักรพรรดิเป็นประมุข เช่น จักรวรรดิโรมัน, อาณาเขตหรืออาณาจักรที่อยู่ภายใต้อํานาจอธิปไตยการปกครองอันเดียวกัน เช่น จักรวรรดิอังกฤษ. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาอังกฤษ empire เขียนว่า อี-เอ็ม-พี-ไอ-อา-อี.จักรวรรดิ [–หฺวัด] น. รัฐหรือสหภาพของรัฐต่าง ๆ ที่มีจักรพรรดิเป็นประมุข เช่น จักรวรรดิโรมัน, อาณาเขตหรืออาณาจักรที่อยู่ภายใต้อํานาจอธิปไตยการปกครองอันเดียวกัน เช่น จักรวรรดิอังกฤษ. (ส.; อ. empire).
จักรวรรดินิยม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-วอ-แหวน-รอ-เรือ-รอ-เรือ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-มอ-ม้า[–หฺวัดนิยม] เป็นคำนาม หมายถึง ลัทธิขยายอาณาเขตและอํานาจปกครองของรัฐ. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ imperialism เขียนว่า ไอ-เอ็ม-พี-อี-อา-ไอ-เอ-แอล-ไอ-เอส-เอ็ม.จักรวรรดินิยม [–หฺวัดนิยม] น. ลัทธิขยายอาณาเขตและอํานาจปกครองของรัฐ. (อ. imperialism).
จักรวาต เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า[–วาด] เป็นคำนาม หมายถึง ลมบ้าหมู (ลมหมุน). ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จักรวาต [–วาด] น. ลมบ้าหมู (ลมหมุน). (ส.).
จักรวาล เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง[–วาน] เป็นคำนาม หมายถึง ปริมณฑล; ประชุม, หมู่; เทือกเขาในนิยาย เป็นกําแพงล้อมรอบโลกและเป็นเขตกั้นแสงสว่างกับความมืด, บริเวณโดยรอบของโลก, ทั่วโลก. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี จกฺกวาล เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-กอ-ไก่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง.จักรวาล [–วาน] น. ปริมณฑล; ประชุม, หมู่; เทือกเขาในนิยาย เป็นกําแพงล้อมรอบโลกและเป็นเขตกั้นแสงสว่างกับความมืด, บริเวณโดยรอบของโลก, ทั่วโลก. (ส.; ป. จกฺกวาล).
จักรผาน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ผอ-ผึ้ง-สะ-หระ-อา-นอ-หนู[จักผาน]ดู ตาเดียว เขียนว่า ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-เอ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-วอ-แหวน.จักรผาน [จักผาน] ดู ตาเดียว.
จักรพาก, จักรวาก จักรพาก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ จักรวาก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ [จักกฺระ–] เป็นคำนาม หมายถึง นกจากพราก. ในวงเล็บ ดู จากพราก, จากพาก จากพราก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-พอ-พาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ จากพาก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ . ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต จกฺรวาก เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-เรือ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่.จักรพาก, จักรวาก [จักกฺระ–] น. นกจากพราก. (ดู จากพราก, จากพาก). (ส. จกฺรวาก).
จักริน, จักรี จักริน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู จักรี เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี [จักกฺริน, จักกฺรี] เป็นคำนาม หมายถึง ผู้มีจักร หมายถึง พระนารายณ์, ต่อมาหมายถึง พระราชา ตามคติความเชื่อของไทยที่ถือว่าเป็นพระนารายณ์อวตาร. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต จกฺรี เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี จกฺรินฺ เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-พิน-ทุ และมาจากภาษาบาลี จกฺกี เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อี.จักริน, จักรี [จักกฺริน, จักกฺรี] น. ผู้มีจักร หมายถึง พระนารายณ์, ต่อมาหมายถึง พระราชา ตามคติความเชื่อของไทยที่ถือว่าเป็นพระนารายณ์อวตาร. (ส. จกฺรี, จกฺรินฺ; ป. จกฺกี).
จั๊กเล้อ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-ตรี-กอ-ไก่-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำนาม หมายถึง จิ้งเหลน. ในวงเล็บ ดู จิ้งเหลน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-นอ-หนู.จั๊กเล้อ (ถิ่น–พายัพ) น. จิ้งเหลน. (ดู จิ้งเหลน).
จักษุ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-สอ-รือ-สี-สะ-หระ-อุ เป็นคำนาม หมายถึง ดวงตา. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี จกฺขุ เขียนว่า จอ-จาน-กอ-ไก่-พิน-ทุ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อุ.จักษุ น. ดวงตา. (ส.; ป. จกฺขุ).
จักแหล่น, จั๊กแหล่น จักแหล่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-นอ-หนู จั๊กแหล่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-ตรี-กอ-ไก่-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-นอ-หนู [จักกะแหฺล่น, จั๊กกะแหฺล่น] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง จวนเจียน, เกือบ, หวุดหวิด, เช่น จักแหล่นจะไม่ทันรถไฟ.จักแหล่น, จั๊กแหล่น [จักกะแหฺล่น, จั๊กกะแหฺล่น] (ปาก) ว. จวนเจียน, เกือบ, หวุดหวิด, เช่น จักแหล่นจะไม่ทันรถไฟ.
จัง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ยิ่งนัก เช่น เก่งจัง ร้อนจัง ของสิ่งนี้ถูกจัง; เต็มที่, เต็มแรง, เช่น ชนกันเข้าอย่างจัง.จัง (ปาก) ว. ยิ่งนัก เช่น เก่งจัง ร้อนจัง ของสิ่งนี้ถูกจัง; เต็มที่, เต็มแรง, เช่น ชนกันเข้าอย่างจัง.
จังหนับ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เต็มที่, เต็มแรง, จั๋ง จำหนับ หรือ จ๋ำหนับ ก็ว่า.จังหนับ (ปาก) ว. เต็มที่, เต็มแรง, จั๋ง จำหนับ หรือ จ๋ำหนับ ก็ว่า.
จังหน้า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เต็มหน้า, เต็มที่, เช่น เจอเข้าจังหน้า โดนเข้าจังหน้า.จังหน้า ว. เต็มหน้า, เต็มที่, เช่น เจอเข้าจังหน้า โดนเข้าจังหน้า.
จั้ง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง ตั้ง เช่น คือคชกลับกลอกจั้ง จญสีห์. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตยวนพ่าย ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐.จั้ง (โบ) ก. ตั้ง เช่น คือคชกลับกลอกจั้ง จญสีห์. (ยวนพ่าย).
จั๋ง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-จัด-ตะ-วา-งอ-งู ความหมายที่ ๑ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เต็มที่, เต็มแรง, จังหนับ จําหนับ หรือ จํ๋าหนับ ก็ว่า.จั๋ง ๑ (ปาก) ว. เต็มที่, เต็มแรง, จังหนับ จําหนับ หรือ จํ๋าหนับ ก็ว่า.
จั๋ง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-จัด-ตะ-วา-งอ-งู ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปาล์มชนิด Rhapis excelsa Henry ในวงศ์ Palmae ใบรูปพัด ปลูกเป็นไม้ประดับ, เท้าสาน ก็เรียก.จั๋ง ๒ น. ชื่อปาล์มชนิด Rhapis excelsa Henry ในวงศ์ Palmae ใบรูปพัด ปลูกเป็นไม้ประดับ, เท้าสาน ก็เรียก.
จังกวด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-กอ-ไก่-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง จะกวด. ในวงเล็บ มาจาก พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๔๙๓ ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ตฺรกวต เขียนว่า ตอ-เต่า-พิน-ทุ-รอ-เรือ-กอ-ไก่-วอ-แหวน-ตอ-เต่า.จังกวด ๑ น. จะกวด. (พจน. ๒๔๙๓). (ข. ตฺรกวต).
จังกวด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-กอ-ไก่-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๒ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง บ้า เช่น เฒ่าจังกวดกามกวน. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ชูชก ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ฉฺกวต เขียนว่า ฉอ-ฉิ่ง-พิน-ทุ-กอ-ไก่-วอ-แหวน-ตอ-เต่า.จังกวด ๒ (กลอน) ว. บ้า เช่น เฒ่าจังกวดกามกวน. (ม. คำหลวง ชูชก). (ข. ฉฺกวต).
จังกอบ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-กอ-ไก่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ภาษีผ่านด่าน, ภาษีปากเรือ, ภาษีที่เก็บเพื่อใช้บำรุงท้องถิ่น. เป็นคำกริยา หมายถึง ผูก, มัด, เชิงกอบ ก็เรียก.จังกอบ (โบ) น. ภาษีผ่านด่าน, ภาษีปากเรือ, ภาษีที่เก็บเพื่อใช้บำรุงท้องถิ่น. ก. ผูก, มัด, เชิงกอบ ก็เรียก.
จังกา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ไม้ขาหยั่ง.จังกา น. ไม้ขาหยั่ง.
จังก้า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-กอ-ไก่-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ลักษณะยืนถ่างขาตั้งท่าเตรียมสู้, ลักษณะที่ตั้งปืนกลเป็นต้นเตรียมพร้อมที่จะยิง.จังก้า ว. ลักษณะยืนถ่างขาตั้งท่าเตรียมสู้, ลักษณะที่ตั้งปืนกลเป็นต้นเตรียมพร้อมที่จะยิง.
จังกูด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-กอ-ไก่-สะ-หระ-อู-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องถือท้ายเรือ คล้ายหางเสือ ทำด้วยไม้เป็นแผ่นใหญ่ รูปร่างคล้ายพาย มีด้ามยาว, จะกูด หรือ ตะกูด ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จงฺกูต เขียนว่า จอ-จาน-งอ-งู-พิน-ทุ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อู-ตอ-เต่า.จังกูด น. เครื่องถือท้ายเรือ คล้ายหางเสือ ทำด้วยไม้เป็นแผ่นใหญ่ รูปร่างคล้ายพาย มีด้ามยาว, จะกูด หรือ ตะกูด ก็เรียก. (ข. จงฺกูต).
จังเก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง สะเอว เช่น มือนวดแนบจังเก แกะพลิ้ว. ในวงเล็บ มาจาก โคลงนิราศพระยาตรัง หนังสือโคลงกวีโบราณ และวรรณกรรมพระยาตรัง ฉบับโรงพิมพ์อักษรสัมพันธ์ พ.ศ. ๒๕๐๕ ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จงฺเกะ เขียนว่า จอ-จาน-งอ-งู-พิน-ทุ-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อะ.จังเก น. สะเอว เช่น มือนวดแนบจังเก แกะพลิ้ว. (โคลงพระยาตรัง). (ข. จงฺเกะ).
จังโกฏก์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-กอ-ไก่-ตอ-ปะ-ตัก-กอ-ไก่-ทัน-ทะ-คาด ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ผอบ. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .จังโกฏก์ (แบบ) น. ผอบ. (ป.).
จังงัง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-งอ-งู-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่ตกตะลึงนิ่งงันอยู่.จังงัง ว. อาการที่ตกตะลึงนิ่งงันอยู่.
จังมัง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ไม้สําหรับขัดก้นกระบุงและตะกร้าทั้ง ๔ มุมให้แน่นและแข็งแรง. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แข็งแรง, จั้งมั่ง ก็ว่า.จังมัง น. ไม้สําหรับขัดก้นกระบุงและตะกร้าทั้ง ๔ มุมให้แน่นและแข็งแรง. ว. แข็งแรง, จั้งมั่ง ก็ว่า.
จั้งมั่ง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-งอ-งู-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-งอ-งู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แข็งแรง, จังมัง ก็ว่า.จั้งมั่ง ว. แข็งแรง, จังมัง ก็ว่า.
จังไร เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-รอ-เรือ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เลวทราม, เป็นเสนียด, ไม่เป็นมงคล, จัญไร ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จงฺไร เขียนว่า จอ-จาน-งอ-งู-พิน-ทุ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-รอ-เรือ.จังไร ว. เลวทราม, เป็นเสนียด, ไม่เป็นมงคล, จัญไร ก็ว่า. (ข. จงฺไร).
จังลอน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ปลาหรือเนื้อโขลกปั้นเป็นก้อนหรือเป็นแผ่นเคี่ยวกับนํ้ากะทิ สําหรับกินกับขนมจีนซาวนํ้า, บางทีใช้โขลกปลาปั้นเป็นก้อนเสียบไม้ปิ้งไฟ เรียกว่า จังลอนแห้ง, แจงลอน ก็ว่า.จังลอน น. ปลาหรือเนื้อโขลกปั้นเป็นก้อนหรือเป็นแผ่นเคี่ยวกับนํ้ากะทิ สําหรับกินกับขนมจีนซาวนํ้า, บางทีใช้โขลกปลาปั้นเป็นก้อนเสียบไม้ปิ้งไฟ เรียกว่า จังลอนแห้ง, แจงลอน ก็ว่า.
จังเว็จ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-วอ-แหวน-ไม้-ไต่-คู้-จอ-จาน[จังเหฺว็ด] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง เจว็ด.จังเว็จ [จังเหฺว็ด] (กลอน) น. เจว็ด.
จังหรีด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง จิ้งหรีด. ในวงเล็บ ดู จิ้งหรีด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-หอ-หีบ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก.จังหรีด น. จิ้งหรีด. (ดู จิ้งหรีด).
จังหล่อ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องกีดกั้นขวางทางในสมัยโบราณ ปักเสาสูงราว ๒ ศอก มีไม้เสาทับหลัง ขวางถนนเป็น ๒ แนวเยื้องไม่ตรงกัน ปลายต่อปลายเกินกันทั้ง ๒ ข้าง, ค่ายผนบบ้านหล่อ จั้นหล่อ หรือ จำหล่อ ก็เรียก. (ลำดับสกุลเก่า; ลัทธิ). ในวงเล็บ มาจากภาษาจีน จั้ง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-งอ-งู ว่า กีด, ขวาง ****(จ. จั้ง ว่า กีด, ขวาง; โหล่ว ว่า ถนน).จังหล่อ น. เครื่องกีดกั้นขวางทางในสมัยโบราณ ปักเสาสูงราว ๒ ศอก มีไม้เสาทับหลัง ขวางถนนเป็น ๒ แนวเยื้องไม่ตรงกัน ปลายต่อปลายเกินกันทั้ง ๒ ข้าง, ค่ายผนบบ้านหล่อ จั้นหล่อ หรือ จำหล่อ ก็เรียก. (ลำดับสกุลเก่า; ลัทธิ). (จ. จั้ง ว่า กีด, ขวาง; โหล่ว ว่า ถนน).
จังหวะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อะ เป็นคำนาม หมายถึง ระยะที่สมํ่าเสมอ เช่น หัวใจเต้นเป็นจังหวะ, ระยะที่กําหนดไว้เป็นตอน ๆ เช่น เพลงจังหวะช้า จังหวะเร็ว พูดเป็นจังหวะ, โดยปริยายหมายความว่าโอกาสอันควร เช่น เจ้านายกำลังโกรธ ไม่มีจังหวะจะเข้าพบ. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จงวาก่ เขียนว่า จอ-จาน-งอ-งู-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-ไม้-เอก.จังหวะ น. ระยะที่สมํ่าเสมอ เช่น หัวใจเต้นเป็นจังหวะ, ระยะที่กําหนดไว้เป็นตอน ๆ เช่น เพลงจังหวะช้า จังหวะเร็ว พูดเป็นจังหวะ, โดยปริยายหมายความว่าโอกาสอันควร เช่น เจ้านายกำลังโกรธ ไม่มีจังหวะจะเข้าพบ. (ข. จงวาก่).
จังหวะจะโคน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อะ-จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-โอ-คอ-ควาย-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำนาม หมายถึง จังหวะ.จังหวะจะโคน (ปาก) น. จังหวะ.
จังหวัด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง หน่วยการปกครองส่วนภูมิภาคที่รวมท้องที่หลาย ๆ อำเภอเข้าด้วยกัน และมีฐานะเป็นนิติบุคคล มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นหัวหน้าปกครอง, ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ หมายถึง เมือง, หัวเมือง; ถิ่น, เขต, บริเวณ, เช่น อารามขึ้นคณะป่าแก้วในจังหวัดเมืองนครศรีธรรมราช. (ประชุมพระตำราบรมราชูทิศเพื่อกัลปนา).จังหวัด (กฎ) น. หน่วยการปกครองส่วนภูมิภาคที่รวมท้องที่หลาย ๆ อำเภอเข้าด้วยกัน และมีฐานะเป็นนิติบุคคล มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นหัวหน้าปกครอง, (โบ) เมือง, หัวเมือง; ถิ่น, เขต, บริเวณ, เช่น อารามขึ้นคณะป่าแก้วในจังหวัดเมืองนครศรีธรรมราช. (ประชุมพระตำราบรมราชูทิศเพื่อกัลปนา).
จังหัน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ข้าว, อาหาร, (ใช้แก่พระสงฆ์). (ข. จงฺหาน่).จังหัน ๑ น. ข้าว, อาหาร, (ใช้แก่พระสงฆ์). (ข. จงฺหาน่).
จังหัน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง กังหัน.จังหัน ๒ น. กังหัน.
จังออน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-ออ-อ่าง-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง มาตราตวงตามวิธีประเพณีของไทยโบราณ ๘ กำมือ = ๑ จังออน และ ๒ จังออน = ๑ แล่ง.จังออน น. มาตราตวงตามวิธีประเพณีของไทยโบราณ ๘ กำมือ = ๑ จังออน และ ๒ จังออน = ๑ แล่ง.
จัญไร เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-รอ-เรือ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เลวทราม, เป็นเสนียด, ไม่เป็นมงคล, จังไร ก็ว่า.จัญไร ว. เลวทราม, เป็นเสนียด, ไม่เป็นมงคล, จังไร ก็ว่า.
จัณฑ–, จัณฑ์ จัณฑ– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท จัณฑ์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-ทัน-ทะ-คาด [จันทะ–, จัน] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ดุร้าย, หยาบช้า, เกรี้ยวกราด, ฉุน, ฉุนเฉียว; ราชาศัพท์ใช้เรียกสุราหรือเมรัยว่า นํ้าจัณฑ์. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จัณฑ–, จัณฑ์ [จันทะ–, จัน] ว. ดุร้าย, หยาบช้า, เกรี้ยวกราด, ฉุน, ฉุนเฉียว; ราชาศัพท์ใช้เรียกสุราหรือเมรัยว่า นํ้าจัณฑ์. (ป., ส.).
จัณฑวาตา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ลมร้าย เช่น จัณฑวาตารําพายพาน. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.จัณฑวาตา (แบบ) น. ลมร้าย เช่น จัณฑวาตารําพายพาน. (สมุทรโฆษ).
จัณฑาล เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง[จันทาน] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ตํ่าช้า. เป็นคำนาม หมายถึง ลูกคนต่างวรรณะ. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต จณฺฑาล เขียนว่า จอ-จาน-นอ-เนน-พิน-ทุ-ทอ-มน-โท-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง ว่า ลูกที่บิดาเป็นศูทร มารดาเป็นพราหมณ์ .จัณฑาล [จันทาน] ว. ตํ่าช้า. น. ลูกคนต่างวรรณะ. (ส. จณฺฑาล ว่า ลูกที่บิดาเป็นศูทร มารดาเป็นพราหมณ์).
จัด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๑ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ยิ่ง, เต็มที่, เกินปรกติมาก, มากหรือหนักไปในทางใดทางหนึ่ง, เช่น ระเบียบจัด ธรรมเนียมจัด หิวจัด ร้อนจัด หนาวจัด แดดจัด; แก่เต็มที่ เช่น ผลไม้แก่จัด. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จาส่ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ-ไม้-เอก.จัด ๑ ว. ยิ่ง, เต็มที่, เกินปรกติมาก, มากหรือหนักไปในทางใดทางหนึ่ง, เช่น ระเบียบจัด ธรรมเนียมจัด หิวจัด ร้อนจัด หนาวจัด แดดจัด; แก่เต็มที่ เช่น ผลไม้แก่จัด. (ข. จาส่).
จัดจ้า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง สว่างมาก, มีแสงกล้า.จัดจ้า ว. สว่างมาก, มีแสงกล้า.
จัดจ้าน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ปากกล้า, ปากจัด, เจ้าคารม.จัดจ้าน ว. ปากกล้า, ปากจัด, เจ้าคารม.
จัดเจน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-จอ-จาน-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง สันทัด, ชํานาญ, มีประสบการณ์มาก, เจนจัด ก็ว่า.จัดเจน ก. สันทัด, ชํานาญ, มีประสบการณ์มาก, เจนจัด ก็ว่า.
จัด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง ตกแต่ง เช่น จัดบ้าน, ทําให้เรียบ, วางระเบียบ, เรียงตามลําดับ, เช่น จัดแถว จัดหนังสือ; นับ เช่น จัดว่าเป็นความดี.จัด ๒ ก. ตกแต่ง เช่น จัดบ้าน, ทําให้เรียบ, วางระเบียบ, เรียงตามลําดับ, เช่น จัดแถว จัดหนังสือ; นับ เช่น จัดว่าเป็นความดี.
จัดการ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ เป็นคำกริยา หมายถึง สั่งงาน, ควบคุมงาน, ดําเนินงาน.จัดการ ก. สั่งงาน, ควบคุมงาน, ดําเนินงาน.
จัดแจง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-แอ-จอ-จาน-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง เตรียมการ.จัดแจง ก. เตรียมการ.
จัดตั้ง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ตอ-เต่า-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ตั้งขึ้น, แต่งตั้งให้มั่นคง.จัดตั้ง ก. ตั้งขึ้น, แต่งตั้งให้มั่นคง.
จัดประกัน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้แน่นอน.จัดประกัน ก. ทําให้แน่นอน.
จัดมั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้ได้โดยมั่นคง.จัดมั่น ก. ทําให้ได้โดยมั่นคง.
จัดสรร เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สอ-เสือ-รอ-เรือ-รอ-เรือ เป็นคำกริยา หมายถึง แบ่งส่วนไว้โดยเฉพาะ, ปันไว้ใช้เพื่อประโยชน์โดยเจาะจง.จัดสรร ก. แบ่งส่วนไว้โดยเฉพาะ, ปันไว้ใช้เพื่อประโยชน์โดยเจาะจง.
จัดหา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ไปเลือกเฟ้นหามา.จัดหา ก. ไปเลือกเฟ้นหามา.
จัดจอง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-จอ-จาน-ออ-อ่าง-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ทุ่น, แพ, เรือน้อย, สัดจอง ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร สาต่ เขียนว่า สอ-เสือ-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-ไม้-เอก ว่า ลอย, จง ว่า ผูก .จัดจอง (โบ) น. ทุ่น, แพ, เรือน้อย, สัดจอง ก็ว่า. (ข. สาต่ ว่า ลอย, จง ว่า ผูก).
จัตตาฬีสะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-ลอ-จุ-ลา-สะ-หระ-อี-สอ-เสือ-สะ-หระ-อะ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง สี่สิบ. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .จัตตาฬีสะ (แบบ) ว. สี่สิบ. (ป.).
จัตวา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา[จัดตะวา] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง สี่, ชั้นที่ ๔ (เดิมใช้เรียกข้าราชการที่มีลำดับชั้นต่ำกว่าชั้นตรีว่า ชั้นจัตวา) เช่น ข้าราชการชั้นจัตวา; เรียกเครื่องหมายวรรณยุกต์รูปดังนี้  ๋ ว่า ไม้จัตวา, ตีนกา ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี จตุ เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ.จัตวา [จัดตะวา] ว. สี่, ชั้นที่ ๔ (เดิมใช้เรียกข้าราชการที่มีลำดับชั้นต่ำกว่าชั้นตรีว่า ชั้นจัตวา) เช่น ข้าราชการชั้นจัตวา; เรียกเครื่องหมายวรรณยุกต์รูปดังนี้  ๋ ว่า ไม้จัตวา, ตีนกา ก็เรียก. (ส.; ป. จตุ).
จัตวาทัณฑี เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อโคลง ๔ ชนิดหนึ่ง ซึ่งบาท ๒ ใช้พยางค์ที่ ๔ สัมผัส เช่น

    ท้าวไทยนฤเทศข้า ขับหนี
  ลูกราชสีพีกลัว ไพร่ฟ้า
  พลเมืองบดูดี ดาลเดียด
  กระเหลียดลับลี้หน้า อยู่สร้างแสวงบุญ.
  (ชุมนุมตำรากลอน).

จัตวาทัณฑี น. ชื่อโคลง ๔ ชนิดหนึ่ง ซึ่งบาท ๒ ใช้พยางค์ที่ ๔ สัมผัส เช่น

    ท้าวไทยนฤเทศข้า ขับหนี
  ลูกราชสีพีกลัว ไพร่ฟ้า
  พลเมืองบดูดี ดาลเดียด
  กระเหลียดลับลี้หน้า อยู่สร้างแสวงบุญ.
  (ชุมนุมตำรากลอน).

จัตวาศก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-สอ-สา-ลา-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกปีจุลศักราชที่ลงท้ายด้วยเลข ๔ เช่น ปีจอ จัตวาศก จุลศักราช ๑๓๔๔.จัตวาศก น. เรียกปีจุลศักราชที่ลงท้ายด้วยเลข ๔ เช่น ปีจอ จัตวาศก จุลศักราช ๑๓๔๔.
จัตุ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ[จัดตุ] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง สี่. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จตุ เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ และมาจากภาษาสันสกฤต จตุรฺ เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-พิน-ทุ.จัตุ [จัดตุ] ว. สี่. (ป. จตุ; ส. จตุรฺ).
จัตุร– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ[จัดตุระ–] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง สี่. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต จตุร เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ และมาจากภาษาบาลี จตุ เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ.จัตุร– [จัดตุระ–] ว. สี่. (ส. จตุร; ป. จตุ).
จัตุรงค์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-งอ-งู-คอ-ควาย-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง จตุรงค์, องค์ ๔, ๔ เหล่า.จัตุรงค์ ว. จตุรงค์, องค์ ๔, ๔ เหล่า.
จัตุรงคพล เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-งอ-งู-คอ-ควาย-พอ-พาน-ลอ-ลิง[จัดตุรงคะ–] เป็นคำนาม หมายถึง จตุรงคพล, กองทัพมีกำลัง ๔ เหล่า คือ เหล่าช้าง เหล่ารถ เหล่าม้า เหล่าราบ. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต จตุรงฺค เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-งอ-งู-พิน-ทุ-คอ-ควาย + เสนา เขียนว่า สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา .จัตุรงคพล [จัดตุรงคะ–] น. จตุรงคพล, กองทัพมีกำลัง ๔ เหล่า คือ เหล่าช้าง เหล่ารถ เหล่าม้า เหล่าราบ. (ป., ส. จตุรงฺค + เสนา).
จัตุรงคินีเสนา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-งอ-งู-คอ-ควาย-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา[จัดตุรง–] เป็นคำนาม หมายถึง จตุรงคินีเสนา, กองทัพมีกำลัง ๔ เหล่า คือ เหล่าช้าง เหล่ารถ เหล่าม้า เหล่าราบ. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต จตุรงฺคินี เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-งอ-งู-พิน-ทุ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี + เสนา เขียนว่า สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา .จัตุรงคินีเสนา [จัดตุรง–] น. จตุรงคินีเสนา, กองทัพมีกำลัง ๔ เหล่า คือ เหล่าช้าง เหล่ารถ เหล่าม้า เหล่าราบ. (ป., ส. จตุรงฺคินี + เสนา).
จัตุรพักตร์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-พอ-พาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง จตุรพักตร์, “ผู้มี ๔ หน้า” คือ พระพรหม.จัตุรพักตร์ ว. จตุรพักตร์, “ผู้มี ๔ หน้า” คือ พระพรหม.
จัตุรภุช เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อุ-ชอ-ช้าง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง จตุรภุช, “ผู้มี ๔ แขน” คือ พระนารายณ์.จัตุรภุช ว. จตุรภุช, “ผู้มี ๔ แขน” คือ พระนารายณ์.
จัตุรมุข เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-ขอ-ไข่ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกอาคารที่มี ๔ มุข.จัตุรมุข น. เรียกอาคารที่มี ๔ มุข.
จัตุรัส เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-สอ-เสือ[–หฺรัด] เป็นคำนาม หมายถึง เรียกรูปสี่เหลี่ยมด้านเท่าที่มีมุมภายในเป็นมุมฉากว่า สี่เหลี่ยมจัตุรัส.จัตุรัส [–หฺรัด] น. เรียกรูปสี่เหลี่ยมด้านเท่าที่มีมุมภายในเป็นมุมฉากว่า สี่เหลี่ยมจัตุรัส.
จัตุลังคบาท เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-คอ-ควาย-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-ทอ-ทะ-หาน[จัดตุลังคะบาด] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง เจ้ากรมพระตำรวจหลวงประจำ ๔ เท้าช้างทรงของพระมหากษัตริย์หรือพระมหาอุปราชในเวลาสงคราม เช่น จัตุลังคบาทบริรักษ พิทักษ์เท้ากุญชร. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือลิลิตตะเลงพ่าย แบบเรียนกวีนิพนธ์, จตุลังคบาท ก็ว่า.จัตุลังคบาท [จัดตุลังคะบาด] (โบ) น. เจ้ากรมพระตำรวจหลวงประจำ ๔ เท้าช้างทรงของพระมหากษัตริย์หรือพระมหาอุปราชในเวลาสงคราม เช่น จัตุลังคบาทบริรักษ พิทักษ์เท้ากุญชร. (ตะเลงพ่าย), จตุลังคบาท ก็ว่า.
จัตุโลกบาล เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-สะ-หระ-โอ-ลอ-ลิง-กอ-ไก่-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง[จัดตุโลกกะบาน] เป็นคำนาม หมายถึง ท้าวจาตุมหาราช, หัวหน้าเทวดาในสวรรค์ชั้นจาตุมหาราช มีหน้าที่รักษาโลกในทิศทั้ง ๔ เรียกว่า ท้าวจัตุโลกบาล คือ ๑. ท้าวธตรฐ จอมภูตหรือจอมคนธรรพ์ รักษาโลกด้านทิศบูรพาหรือทิศตะวันออก ๒. ท้าววิรุฬหก จอมเทวดาหรือจอมกุมภัณฑ์ รักษาโลกด้านทิศทักษิณหรือทิศใต้ ๓. ท้าววิรูปักษ์ จอมนาค รักษาโลกด้านทิศประจิมหรือทิศตะวันตก ๔. ท้าวกุเวร จอมยักษ์ รักษาโลกด้านทิศอุดรหรือทิศเหนือ, จตุโลกบาล ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .จัตุโลกบาล [จัดตุโลกกะบาน] น. ท้าวจาตุมหาราช, หัวหน้าเทวดาในสวรรค์ชั้นจาตุมหาราช มีหน้าที่รักษาโลกในทิศทั้ง ๔ เรียกว่า ท้าวจัตุโลกบาล คือ ๑. ท้าวธตรฐ จอมภูตหรือจอมคนธรรพ์ รักษาโลกด้านทิศบูรพาหรือทิศตะวันออก ๒. ท้าววิรุฬหก จอมเทวดาหรือจอมกุมภัณฑ์ รักษาโลกด้านทิศทักษิณหรือทิศใต้ ๓. ท้าววิรูปักษ์ จอมนาค รักษาโลกด้านทิศประจิมหรือทิศตะวันตก ๔. ท้าวกุเวร จอมยักษ์ รักษาโลกด้านทิศอุดรหรือทิศเหนือ, จตุโลกบาล ก็ว่า. (ป.).
จัตุสดมภ์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-สอ-เสือ-ดอ-เด็ก-มอ-ม้า-พอ-สำ-เพา-ทัน-ทะ-คาด[จัดตุสะดม] เป็นคำนาม หมายถึง จตุสดมภ์, วิธีจัดระเบียบราชการบริหารส่วนกลางในสมัยโบราณโดยตั้งกรมหรือกระทรวงใหญ่ขึ้น ๔ กรม คือ กรมเมือง กรมวัง กรมคลัง กรมนา มีเสนาบดีเจ้ากระทรวงว่าการในแต่ละกรมนั้น รวมเรียกว่า จัตุสดมภ์ ซึ่งแปลว่า หลัก ๔. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จตุ เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ = สี่ + ภาษาสันสกฤต สฺตมฺภ เขียนว่า สอ-เสือ-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-มอ-ม้า-พิน-ทุ-พอ-สำ-เพา = หลัก หมายความว่า หลัก ๔ .จัตุสดมภ์ [จัดตุสะดม] น. จตุสดมภ์, วิธีจัดระเบียบราชการบริหารส่วนกลางในสมัยโบราณโดยตั้งกรมหรือกระทรวงใหญ่ขึ้น ๔ กรม คือ กรมเมือง กรมวัง กรมคลัง กรมนา มีเสนาบดีเจ้ากระทรวงว่าการในแต่ละกรมนั้น รวมเรียกว่า จัตุสดมภ์ ซึ่งแปลว่า หลัก ๔. (ป. จตุ = สี่ + ส. สฺตมฺภ = หลัก หมายความว่า หลัก ๔).
จัน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Diospyros decandra Lour. ในวงศ์ Ebenaceae ผลสุกสีเหลือง หอม กินได้, ชนิดลูกกลมแป้นกลางบุ๋ม ไม่มีเมล็ด เรียก ลูกจันอิน, ชนิดลูกกลมรี มีเมล็ด เรียก ลูกจันโอ.จัน น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Diospyros decandra Lour. ในวงศ์ Ebenaceae ผลสุกสีเหลือง หอม กินได้, ชนิดลูกกลมแป้นกลางบุ๋ม ไม่มีเมล็ด เรียก ลูกจันอิน, ชนิดลูกกลมรี มีเมล็ด เรียก ลูกจันโอ.
จั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ช่อดอกหมากหรือช่อดอกมะพร้าวเมื่อยังอ่อนอยู่.จั่น ๑ น. ช่อดอกหมากหรือช่อดอกมะพร้าวเมื่อยังอ่อนอยู่.
จั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องดักสัตว์ทั้งในนํ้าและบนบก มีรูปคล้ายกรง มีหลายชนิด; เรียกประตูนํ้าอย่างโบราณที่ใช้ไม้ซุงขวางกันว่า ปากจั่น.จั่น ๒ น. เครื่องดักสัตว์ทั้งในนํ้าและบนบก มีรูปคล้ายกรง มีหลายชนิด; เรียกประตูนํ้าอย่างโบราณที่ใช้ไม้ซุงขวางกันว่า ปากจั่น.
จั่นหับ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง กรงดักสัตว์ ด้านหน้ามีประตูปิดเปิดได้.จั่นหับ น. กรงดักสัตว์ ด้านหน้ามีประตูปิดเปิดได้.
จั่นห้าว เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู-หอ-หีบ-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องยิงสัตว์ ใช้หอก หรือปืน หรือหลาว ขัดสายใยไว้ เมื่อคนหรือสัตว์ไปถูกสายใยเข้า ก็ลั่นแทงเอาหรือยิงเอา ใช้อย่างเดียวกับหน้าไม้ก็ได้.จั่นห้าว น. เครื่องยิงสัตว์ ใช้หอก หรือปืน หรือหลาว ขัดสายใยไว้ เมื่อคนหรือสัตว์ไปถูกสายใยเข้า ก็ลั่นแทงเอาหรือยิงเอา ใช้อย่างเดียวกับหน้าไม้ก็ได้.
จั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู ความหมายที่ ๓ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเบี้ยชนิด Cypraea moneta ในวงศ์ Cypraeidae หลังนูน ท้องเป็นร่อง ๆ เปลือกแข็งเรียกว่า เบี้ยจั่น ในสมัยโบราณใช้ต่างเงิน, เบี้ยจักจั่น ก็เรียก.จั่น ๓ น. ชื่อเบี้ยชนิด Cypraea moneta ในวงศ์ Cypraeidae หลังนูน ท้องเป็นร่อง ๆ เปลือกแข็งเรียกว่า เบี้ยจั่น ในสมัยโบราณใช้ต่างเงิน, เบี้ยจักจั่น ก็เรียก.
จั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู ความหมายที่ ๔ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องประดับคอชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายทับทรวงและจี้ ใหญ่กว่าจี้ แต่ย่อมกว่าตาบและทับทรวง.จั่น ๔ น. เครื่องประดับคอชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายทับทรวงและจี้ ใหญ่กว่าจี้ แต่ย่อมกว่าตาบและทับทรวง.
จั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู ความหมายที่ ๕ เป็นคำนาม หมายถึง (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Millettia brandisiana Kurz ในวงศ์ Leguminosae ดอกสีม่วงหรือม่วงคราม ลักษณะคล้ายดอกถั่วแต่ขนาดเล็กกว่า เวลาออกดอกไม่ใคร่มีใบ เป็นไม้ประดับที่งาม. (๒) ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ หมายถึง ชื่อเห็ดชนิด Tricholoma crassum (Berk.) Succ. ในวงศ์ Tricholomataceae ขึ้นตามพื้นดิน ดอกเห็ดใหญ่ สีขาวนวล เนื้อหนา ก้านใหญ่ ด้านล่างมีครีบ กินได้, เห็ดตีนแรด หรือ เห็ดตับเต่าขาว ก็เรียก.จั่น ๕ น. (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Millettia brandisiana Kurz ในวงศ์ Leguminosae ดอกสีม่วงหรือม่วงคราม ลักษณะคล้ายดอกถั่วแต่ขนาดเล็กกว่า เวลาออกดอกไม่ใคร่มีใบ เป็นไม้ประดับที่งาม. (๒) (ถิ่น–พายัพ) ชื่อเห็ดชนิด Tricholoma crassum (Berk.) Succ. ในวงศ์ Tricholomataceae ขึ้นตามพื้นดิน ดอกเห็ดใหญ่ สีขาวนวล เนื้อหนา ก้านใหญ่ ด้านล่างมีครีบ กินได้, เห็ดตีนแรด หรือ เห็ดตับเต่าขาว ก็เรียก.
จันโจษ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สะ-หระ-โอ-จอ-จาน-สอ-รือ-สี เป็นคำกริยา หมายถึง โจษจัน, พูดอึง, พูดกันเซ็งแซ่, เล่าลือกันอื้ออึง, ในบทกลอนใช้ว่า จรรโจษ ก็มี.จันโจษ ก. โจษจัน, พูดอึง, พูดกันเซ็งแซ่, เล่าลือกันอื้ออึง, ในบทกลอนใช้ว่า จรรโจษ ก็มี.
จั่นดิน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำนาม หมายถึง ต้นรากสามสิบ. ในวงเล็บ ดู รากสามสิบ เขียนว่า รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-สอ-เสือ-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-สอ-เสือ-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้.จั่นดิน (ถิ่น–พายัพ) น. ต้นรากสามสิบ. (ดู รากสามสิบ).
จันท์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-ทัน-ทะ-คาด ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง จันทร์, ดวงเดือน. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต จนฺทฺร เขียนว่า จอ-จาน-นอ-หนู-พิน-ทุ-ทอ-ทะ-หาน-พิน-ทุ-รอ-เรือ.จันท์ (แบบ) น. จันทร์, ดวงเดือน. (ป.; ส. จนฺทฺร).
จันทน์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อพรรณไม้บางชนิดที่มีเนื้อไม้ ดอก หรือผลหอม ใช้ทํายาและปรุงเครื่องหอม. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จันทน์ น. ชื่อพรรณไม้บางชนิดที่มีเนื้อไม้ ดอก หรือผลหอม ใช้ทํายาและปรุงเครื่องหอม. (ป., ส.).
จันทน์กะพ้อ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด-กอ-ไก่-สะ-หระ-อะ-พอ-พาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Vatica diospyroides Symington ในวงศ์ Dipterocarpaceae ขึ้นตามป่าดิบทางปักษ์ใต้และปลูกกันตามบ้าน ดอกขาว หอมคล้ายนํ้ามันจันทน์.จันทน์กะพ้อ น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Vatica diospyroides Symington ในวงศ์ Dipterocarpaceae ขึ้นตามป่าดิบทางปักษ์ใต้และปลูกกันตามบ้าน ดอกขาว หอมคล้ายนํ้ามันจันทน์.
จันทน์ขาว เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-วอ-แหวนดู จันทนา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-สะ-หระ-อา.จันทน์ขาว ดู จันทนา.
จันทน์ชะมด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อะ-มอ-ม้า-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Aglaia silreotris (M. Roem.) Merr. ในวงศ์ Meliaceae ขึ้นตามป่าชื้นบางแห่ง เนื้อไม้หอม. (๒) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Mansonia gagei J.R. Drumm. ex Prain ในวงศ์ Sterculiaceae ขึ้นตามป่าชื้นบนเขาหินปูน เนื้อไม้หอม, จันทน์หอม ก็เรียก.จันทน์ชะมด น. (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Aglaia silreotris (M. Roem.) Merr. ในวงศ์ Meliaceae ขึ้นตามป่าชื้นบางแห่ง เนื้อไม้หอม. (๒) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Mansonia gagei J.R. Drumm. ex Prain ในวงศ์ Sterculiaceae ขึ้นตามป่าชื้นบนเขาหินปูน เนื้อไม้หอม, จันทน์หอม ก็เรียก.
จันทน์แดง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด-สะ-หระ-แอ-ดอ-เด็ก-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้พุ่มชนิด Dracaena loureiri Gagnep. ในวงศ์ Agavaceae ขึ้นตามเขาหินปูน เนื้อไม้ที่สารลงมีสีแดง, จันทน์ผา ก็เรียก.จันทน์แดง น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Dracaena loureiri Gagnep. ในวงศ์ Agavaceae ขึ้นตามเขาหินปูน เนื้อไม้ที่สารลงมีสีแดง, จันทน์ผา ก็เรียก.
จันทน์เทศ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด-สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-สอ-สา-ลา เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Myristica fragrans Houtt. ในวงศ์ Myristicaceae รกหุ้มเมล็ดมีกลิ่นหอมฉุนเรียก ดอกจันทน์ เมล็ดมีกลิ่นหอมฉุนเช่นกัน เรียก ลูกจันทน์ ใช้เป็นเครื่องเทศ เป็นพรรณไม้ที่นําเข้ามาจากหมู่เกาะอินเดียตะวันออก.จันทน์เทศ น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Myristica fragrans Houtt. ในวงศ์ Myristicaceae รกหุ้มเมล็ดมีกลิ่นหอมฉุนเรียก ดอกจันทน์ เมล็ดมีกลิ่นหอมฉุนเช่นกัน เรียก ลูกจันทน์ ใช้เป็นเครื่องเทศ เป็นพรรณไม้ที่นําเข้ามาจากหมู่เกาะอินเดียตะวันออก.
จันทน์ผา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด-ผอ-ผึ้ง-สะ-หระ-อาดู จันทน์แดง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด-สะ-หระ-แอ-ดอ-เด็ก-งอ-งู.จันทน์ผา ดู จันทน์แดง.
จันทน์หอม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด-หอ-หีบ-ออ-อ่าง-มอ-ม้าดู จันทน์ชะมด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อะ-มอ-ม้า-ดอ-เด็ก (๒).จันทน์หอม ดู จันทน์ชะมด (๒).
จันทนา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-นอ-หนู-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Tarenna hoaensis Pit. ในวงศ์ Rubiaceae เนื้อไม้หอม, จันทน์ขาว ก็เรียก.จันทนา น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Tarenna hoaensis Pit. ในวงศ์ Rubiaceae เนื้อไม้หอม, จันทน์ขาว ก็เรียก.
จันทร–, จันทร์ จันทร– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ จันทร์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-ทัน-ทะ-คาด [จันทฺระ– ในกลอนบางทีอ่านเป็น จันทอน, จัน] เป็นคำนาม หมายถึง ดวงเดือน, เรียกเทวดาองค์หนึ่งในนิยายว่า พระจันทร์, ในตำราโหราศาสตร์เป็นชื่อดาวพระเคราะห์ที่ ๒; ชื่อวันที่ ๒ ของสัปดาห์. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จันทร–, จันทร์ [จันทฺระ– ในกลอนบางทีอ่านเป็น จันทอน, จัน] น. ดวงเดือน, เรียกเทวดาองค์หนึ่งในนิยายว่า พระจันทร์, ในตำราโหราศาสตร์เป็นชื่อดาวพระเคราะห์ที่ ๒; ชื่อวันที่ ๒ ของสัปดาห์. (ส.).
จันทรกลา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา[–กะลา] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง เสี้ยวที่ ๑๖ ของดวงจันทร์, โดยอนุโลมหมายถึงงามเหมือนแสงจันทร์อ่อน ๆ นวลตา เช่น ลางล้วนเผือกผ่องคือคิรี ไกลาสรูจี แลพรายคือจันทรกลา. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘ ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จันทรกลา [–กะลา] (แบบ) น. เสี้ยวที่ ๑๖ ของดวงจันทร์, โดยอนุโลมหมายถึงงามเหมือนแสงจันทร์อ่อน ๆ นวลตา เช่น ลางล้วนเผือกผ่องคือคิรี ไกลาสรูจี แลพรายคือจันทรกลา. (สมุทรโฆษ). (ส.).
จันทรกานต์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ตอ-เต่า-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง แร่ประกอบหินที่มีค่าสูงชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในพวกรัตนชาติ มีโพแทสเซียมอะลูมิเนียมซิลิเกต (KAlSi3O8) เป็นองค์ประกอบสําคัญ ปรกติมีสีขาวปนฟ้าหรือสีเหลืองขุ่นมัวอย่างนํ้านม แต่มีวาวขาวฉาบหน้าเหมือนวาวมุกในหอยมุก หรือวาวแสงจันทร์ในหยาดนํ้าค้าง. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาอังกฤษ moonstone เขียนว่า เอ็ม-โอ-โอ-เอ็น-เอส-ที-โอ-เอ็น-อี.จันทรกานต์ น. แร่ประกอบหินที่มีค่าสูงชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในพวกรัตนชาติ มีโพแทสเซียมอะลูมิเนียมซิลิเกต (KAlSi3O8) เป็นองค์ประกอบสําคัญ ปรกติมีสีขาวปนฟ้าหรือสีเหลืองขุ่นมัวอย่างนํ้านม แต่มีวาวขาวฉาบหน้าเหมือนวาวมุกในหอยมุก หรือวาวแสงจันทร์ในหยาดนํ้าค้าง. (ส.; อ. moonstone).
จันทรคติ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-คอ-ควาย-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ เป็นคำนาม หมายถึง วิธีนับวันและเดือนโดยถือเอาการเดินของดวงจันทร์เป็นหลัก เช่น ขึ้น ๑ คํ่าถึงแรม ๑๕ คํ่า เป็นการนับวันทางจันทรคติ เดือนอ้ายถึงเดือน ๑๒ เป็นการนับเดือนทางจันทรคติ. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จันทรคติ น. วิธีนับวันและเดือนโดยถือเอาการเดินของดวงจันทร์เป็นหลัก เช่น ขึ้น ๑ คํ่าถึงแรม ๑๕ คํ่า เป็นการนับวันทางจันทรคติ เดือนอ้ายถึงเดือน ๑๒ เป็นการนับเดือนทางจันทรคติ. (ส.).
จันทรคราส เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-คอ-ควาย-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ[–คฺราด] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำนาม หมายถึง “การกลืนดวงจันทร์” ตามความเข้าใจของคนโบราณที่เชื่อว่าพระราหูอมดวงจันทร์, จันทรุปราคา ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จันทรคราส [–คฺราด] (ปาก) น. “การกลืนดวงจันทร์” ตามความเข้าใจของคนโบราณที่เชื่อว่าพระราหูอมดวงจันทร์, จันทรุปราคา ก็เรียก. (ส.).
จันทรพิมพ์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-พอ-พาน-สะ-หระ-อิ-มอ-ม้า-พอ-พาน-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง ดวงเดือน, รูปที่แลดูแบนแห่งดวงจันทร์, จันทรมณฑล ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จันทรพิมพ์ น. ดวงเดือน, รูปที่แลดูแบนแห่งดวงจันทร์, จันทรมณฑล ก็ว่า. (ส.).
จันทรภิม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อิ-มอ-ม้า ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกเงินที่พระมหากษัตริย์พระราชทานแก่ผู้ทำนายจันทรุปราคาได้ถูกต้องว่า เงินจันทรภิม ในข้อความว่า เมื่อจันทรุปราคได้เงีนจันทรภิม. ในวงเล็บ มาจาก กฎหมายตราสามดวง.จันทรภิม (โบ) น. เรียกเงินที่พระมหากษัตริย์พระราชทานแก่ผู้ทำนายจันทรุปราคาได้ถูกต้องว่า เงินจันทรภิม ในข้อความว่า เมื่อจันทรุปราคได้เงีนจันทรภิม. (สามดวง).
จันทรมณฑล เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-มอ-ม้า-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-ลอ-ลิง เป็นคำนาม หมายถึง จันทรพิมพ์. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จันทรมณฑล น. จันทรพิมพ์. (ส.).
จันทรวงศ์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-วอ-แหวน-งอ-งู-สอ-สา-ลา-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง วงศ์แห่งกษัตริย์เนื่องมาจากพระจันทร์, คู่กับ สุริยวงศ์. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จันทรวงศ์ น. วงศ์แห่งกษัตริย์เนื่องมาจากพระจันทร์, คู่กับ สุริยวงศ์. (ส.).
จันทรวาร เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง วันจันทร์, จันทวาร หรือ โสมวาร ก็ว่า.จันทรวาร น. วันจันทร์, จันทวาร หรือ โสมวาร ก็ว่า.
จันทรเศขร เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-เอ-สอ-สา-ลา-ขอ-ไข่-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง ผู้มีพระจันทร์เป็นปิ่น คือ พระอิศวร. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จันทรเศขร น. ผู้มีพระจันทร์เป็นปิ่น คือ พระอิศวร. (ส.).
จันทรุปราคา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-คอ-ควาย-สะ-หระ-อา[จันทฺรุปะราคา, จันทะรุบปะราคา] เป็นคำนาม หมายถึง ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์ โลก และดวงจันทร์โคจรมาอยู่ในแนวเดียวกัน ทําให้เงาของโลกตกลงบนดวงจันทร์บางส่วนหรือทั้งหมด, ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก หมายถึง จันทรคราส. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จันทรุปราคา [จันทฺรุปะราคา, จันทะรุบปะราคา] น. ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อดวงอาทิตย์ โลก และดวงจันทร์โคจรมาอยู่ในแนวเดียวกัน ทําให้เงาของโลกตกลงบนดวงจันทร์บางส่วนหรือทั้งหมด, (ปาก) จันทรคราส. (ส.).
จันทรเม็ด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-ไม้-ไต่-คู้-ดอ-เด็ก[จันทะระ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ปลาจะละเม็ด เช่น ปลาแมวลิ้นหมาปลาหมู คชราราหู มีจันทรเม็ดและทรมาง. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.จันทรเม็ด [จันทะระ–] (แบบ) น. ปลาจะละเม็ด เช่น ปลาแมวลิ้นหมาปลาหมู คชราราหู มีจันทรเม็ดและทรมาง. (สมุทรโฆษ).
จันทวาร เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ[จันทะวาน] เป็นคำนาม หมายถึง วันจันทร์, จันทรวาร หรือ โสมวาร ก็ว่า.จันทวาร [จันทะวาน] น. วันจันทร์, จันทรวาร หรือ โสมวาร ก็ว่า.
จันทัน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อตัวไม้เครื่องบนแห่งเรือนอยู่ตรงกับขื่อสําหรับรับแปลานหรือรับระแนง.จันทัน น. ชื่อตัวไม้เครื่องบนแห่งเรือนอยู่ตรงกับขื่อสําหรับรับแปลานหรือรับระแนง.
จันทันพราง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-พอ-พาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ตัวไม้จันทันที่ไม่ได้อยู่บนหัวเสา.จันทันพราง น. ตัวไม้จันทันที่ไม่ได้อยู่บนหัวเสา.
จันเทา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในโหราศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อยาม ๑ ใน ๘ ยามในเวลากลางวัน. ในวงเล็บ ดู ยาม เขียนว่า ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า.จันเทา (โหร) น. ชื่อยาม ๑ ใน ๘ ยามในเวลากลางวัน. (ดู ยาม).
จันลอง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ลําธาร. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ชฺรลง เขียนว่า ชอ-ช้าง-พิน-ทุ-รอ-เรือ-ลอ-ลิง-งอ-งู.จันลอง ๑ น. ลําธาร. (ข. ชฺรลง).
จันลอง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง จังลอน.จันลอง ๒ น. จังลอน.
จันเลา, จันเลาะ จันเลา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา จันเลาะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ เป็นคำนาม หมายถึง ลําห้วย. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร เชฺราะ เขียนว่า สะ-หระ-เอ-ชอ-ช้าง-พิน-ทุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ ว่า เหว, ลําธาร .จันเลา, จันเลาะ น. ลําห้วย. (ข. เชฺราะ ว่า เหว, ลําธาร).
จั้นหล่อ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-นอ-หนู-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องกีดกั้นขวางทางในสมัยโบราณ ปักเสาสูงราว ๒ ศอก มีไม้เสาทับหลัง ขวางถนนเป็น ๒ แนวเยื้องไม่ตรงกัน ปลายต่อปลายเกินกันทั้ง ๒ ข้าง, ค่ายผนบบ้านหล่อ จังหล่อ หรือ จำหล่อ ก็เรียก.จั้นหล่อ น. เครื่องกีดกั้นขวางทางในสมัยโบราณ ปักเสาสูงราว ๒ ศอก มีไม้เสาทับหลัง ขวางถนนเป็น ๒ แนวเยื้องไม่ตรงกัน ปลายต่อปลายเกินกันทั้ง ๒ ข้าง, ค่ายผนบบ้านหล่อ จังหล่อ หรือ จำหล่อ ก็เรียก.
จันอับ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ออ-อ่าง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อขนมหวานอย่างแห้งของจีน มีหลายอย่างรวมกัน เช่น ข้าวพอง ถั่วตัด งาตัด.จันอับ น. ชื่อขนมหวานอย่างแห้งของจีน มีหลายอย่างรวมกัน เช่น ข้าวพอง ถั่วตัด งาตัด.
จับ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่ใช้มือแตะต้องสิ่งใดสิ่งหนึ่งตลอดจนกําไว้ยึดไว้; เกาะ เช่น นกจับคอน; ติด เช่น เขม่าจับก้นหม้อ; กินหรือกลืน ในความว่า คราสจับดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์; เริ่ม เช่น จับเรื่องตั้งแต่ตอนนั้นไป; เกาะกุมตัวไว้ไม่ให้หนี เช่น จับผู้ร้าย, ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง เกาะกุมตัวไว้โดยเจ้าพนักงานผู้มีอํานาจตามกฎหมาย, จับกุม ก็ว่า; กิริยาที่ทําขนมจีนให้เป็นหัว ๆ เรียกว่า จับขนมจีน, ลักษณนามของขนมจีนว่า จับ หรือ หัว เช่น ขนมจีน ๕ จับ หรือ ขนมจีน ๕ หัว.จับ ก. อาการที่ใช้มือแตะต้องสิ่งใดสิ่งหนึ่งตลอดจนกําไว้ยึดไว้; เกาะ เช่น นกจับคอน; ติด เช่น เขม่าจับก้นหม้อ; กินหรือกลืน ในความว่า คราสจับดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์; เริ่ม เช่น จับเรื่องตั้งแต่ตอนนั้นไป; เกาะกุมตัวไว้ไม่ให้หนี เช่น จับผู้ร้าย, (กฎ) เกาะกุมตัวไว้โดยเจ้าพนักงานผู้มีอํานาจตามกฎหมาย, จับกุม ก็ว่า; กิริยาที่ทําขนมจีนให้เป็นหัว ๆ เรียกว่า จับขนมจีน, ลักษณนามของขนมจีนว่า จับ หรือ หัว เช่น ขนมจีน ๕ จับ หรือ ขนมจีน ๕ หัว.
จับกลุ่ม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-ไม้-เอก-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง รวมกันเป็นหมู่.จับกลุ่ม ก. รวมกันเป็นหมู่.
จับกุม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-กอ-ไก่-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง เกาะกุมตัวไว้ไม่ให้หนี เช่น จับกุมผู้ร้าย, ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง เกาะกุมตัวไว้โดยเจ้าพนักงานผู้มีอํานาจตามกฎหมาย, จับ ก็ว่า.จับกุม ก. เกาะกุมตัวไว้ไม่ให้หนี เช่น จับกุมผู้ร้าย, (กฎ) เกาะกุมตัวไว้โดยเจ้าพนักงานผู้มีอํานาจตามกฎหมาย, จับ ก็ว่า.
จับเขม่า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง เอาเขม่าผสมนํ้ามันตานีเป็นต้นทาไรผมให้ดํา.จับเขม่า ก. เอาเขม่าผสมนํ้ามันตานีเป็นต้นทาไรผมให้ดํา.
จับเข่าคุยกัน, จับหัวเข่าพูด จับเข่าคุยกัน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-คอ-ควาย-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู จับหัวเข่าพูด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-พอ-พาน-สะ-หระ-อู-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำกริยา หมายถึง พูดปรับความเข้าใจกันอย่างใกล้ชิด.จับเข่าคุยกัน, จับหัวเข่าพูด (ปาก) ก. พูดปรับความเข้าใจกันอย่างใกล้ชิด.
จับไข้ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ขอ-ไข่-ไม้-โท เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่เป็นไข้.จับไข้ ก. อาการที่เป็นไข้.
จับความ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-คอ-ควาย-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง จับใจความ, เข้าใจความหมาย.จับความ ก. จับใจความ, เข้าใจความหมาย.
จับงูข้างหาง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-งอ-งู-สะ-หระ-อู-ขอ-ไข่-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง ทําสิ่งที่เสี่ยงต่ออันตราย.จับงูข้างหาง (สำ) ก. ทําสิ่งที่เสี่ยงต่ออันตราย.
จับจด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-จอ-จาน-ดอ-เด็ก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ลักษณะที่ทําไม่จริงจัง ชอบเปลี่ยนงานบ่อย ๆ.จับจด ว. ลักษณะที่ทําไม่จริงจัง ชอบเปลี่ยนงานบ่อย ๆ.
จับจอง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-จอ-จาน-ออ-อ่าง-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำกริยา หมายถึง เข้าครอบครองที่ดินสาธารณะไว้เพื่อตน.จับจอง (กฎ) ก. เข้าครอบครองที่ดินสาธารณะไว้เพื่อตน.
จับจิต, จับใจ จับจิต เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า จับใจ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ติดใจ, เป็นที่พอใจ.จับจิต, จับใจ ว. ติดใจ, เป็นที่พอใจ.
จับเจ่า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง หงอยเหงา, หงอยก๋อย.จับเจ่า ว. หงอยเหงา, หงอยก๋อย.
จับเชิง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อิ-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ตกปลอกช้าง, ล่ามเท้าช้าง.จับเชิง ก. ตกปลอกช้าง, ล่ามเท้าช้าง.
จับดำถลำแดง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อำ-ถอ-ถุง-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-แอ-ดอ-เด็ก-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง มุ่งอย่างหนึ่งไปได้อีกอย่างหนึ่ง, มุ่งอย่างหนึ่งกลายไปเป็นอีกอย่างหนึ่ง.จับดำถลำแดง (สำ) ก. มุ่งอย่างหนึ่งไปได้อีกอย่างหนึ่ง, มุ่งอย่างหนึ่งกลายไปเป็นอีกอย่างหนึ่ง.
จับได้ไล่ทัน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ดอ-เด็ก-ไม้-โท-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง รู้เท่าทัน เช่น เขาจับได้ไล่ทันว่าเป็นเรื่องไม่จริง.จับได้ไล่ทัน (สำ) ก. รู้เท่าทัน เช่น เขาจับได้ไล่ทันว่าเป็นเรื่องไม่จริง.
จับตัววางตาย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ตอ-เต่า-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-งอ-งู-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง กําหนดลงไปแน่นอนไม่เปลี่ยนแปลง, กําหนดตัวบุคคลให้ประจําหน้าที่โดยเฉพาะ.จับตัววางตาย (สำ) ก. กําหนดลงไปแน่นอนไม่เปลี่ยนแปลง, กําหนดตัวบุคคลให้ประจําหน้าที่โดยเฉพาะ.
จับตา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา ความหมายที่ ๑ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ถูกตา, เหมาะตา, เป็นที่พอตา.จับตา ๑ ว. ถูกตา, เหมาะตา, เป็นที่พอตา.
จับตา ๒, จับตาดู จับตา ความหมายที่ ๒ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา จับตาดู เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อู เป็นคำกริยา หมายถึง คอยเฝ้าสังเกต, จ้องระวังระไว.จับตา ๒, จับตาดู ก. คอยเฝ้าสังเกต, จ้องระวังระไว.
จับตาย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง จับตัวมาให้ได้แม้ว่าจะต้องทำให้ตาย.จับตาย ก. จับตัวมาให้ได้แม้ว่าจะต้องทำให้ตาย.
จับปลาสองมือ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ปอ-ปลา-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ-ออ-อ่าง-งอ-งู-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง หมายจะเอาให้ได้ทั้ง ๒ อย่าง, เสี่ยงทำการ ๒ อย่างพร้อม ๆ กัน ซึ่งอาจไม่สำเร็จทั้ง ๒ อย่าง.จับปลาสองมือ (สำ) ก. หมายจะเอาให้ได้ทั้ง ๒ อย่าง, เสี่ยงทำการ ๒ อย่างพร้อม ๆ กัน ซึ่งอาจไม่สำเร็จทั้ง ๒ อย่าง.
จับปูใส่กระด้ง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-สอ-เสือ-ไม้-เอก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ดอ-เด็ก-ไม้-โท-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง ยากที่จะทำให้อยู่นิ่ง ๆ ได้.จับปูใส่กระด้ง (สำ) ก. ยากที่จะทำให้อยู่นิ่ง ๆ ได้.
จับเป็น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-ไม้-ไต่-คู้-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง จับตัวมาให้ได้โดยไม่ทำให้ตาย.จับเป็น ก. จับตัวมาให้ได้โดยไม่ทำให้ตาย.
จับเปาะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ตรงเป้า เช่น ต่อยจับเปาะเข้าที่ปลายคาง.จับเปาะ (สำ) ว. ตรงเป้า เช่น ต่อยจับเปาะเข้าที่ปลายคาง.
จับผิด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ผอ-ผึ้ง-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก เป็นคำกริยา หมายถึง จับความผิดของผู้อื่น, สรรหาเอาผิดจนได้.จับผิด ก. จับความผิดของผู้อื่น, สรรหาเอาผิดจนได้.
จับพลัดจับผลู เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-พอ-พาน-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ผอ-ผึ้ง-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู เป็นคำกริยา หมายถึง จับผิด ๆ ถูก ๆ; บังเอิญเป็นไปโดยไม่ตั้งใจ.จับพลัดจับผลู ก. จับผิด ๆ ถูก ๆ; บังเอิญเป็นไปโดยไม่ตั้งใจ.
จับแพะชนแกะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-แอ-พอ-พาน-สะ-หระ-อะ-ชอ-ช้าง-นอ-หนู-สะ-หระ-แอ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อะ เป็นคำกริยา หมายถึง ทําอย่างขอไปที ไม่ได้อย่างนี้ก็เอาอย่างนั้นเข้าแทนเพื่อให้ลุล่วงไป.จับแพะชนแกะ ก. ทําอย่างขอไปที ไม่ได้อย่างนี้ก็เอาอย่างนั้นเข้าแทนเพื่อให้ลุล่วงไป.
จับมือ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง ทักทายตามธรรมเนียมตะวันตกโดยบุคคล ๒ คน ประสานมือขวาของกันและกันแล้วเขย่า, เรียกอาการที่ครูสอนโดยจับมือผู้เริ่มเรียนให้ทำตามในการสอนบางวิชาเช่น ฟ้อนรำ ดนตรี หรืองานฝีมือบางอย่าง เช่น จับมือรำ จับมือตีระนาด, โดยปริยายหมายถึงร่วมมือกัน เช่น ชาวบ้านจับมือกันพัฒนาแหล่งน้ำ.จับมือ ก. ทักทายตามธรรมเนียมตะวันตกโดยบุคคล ๒ คน ประสานมือขวาของกันและกันแล้วเขย่า, เรียกอาการที่ครูสอนโดยจับมือผู้เริ่มเรียนให้ทำตามในการสอนบางวิชาเช่น ฟ้อนรำ ดนตรี หรืองานฝีมือบางอย่าง เช่น จับมือรำ จับมือตีระนาด, โดยปริยายหมายถึงร่วมมือกัน เช่น ชาวบ้านจับมือกันพัฒนาแหล่งน้ำ.
จับมือใครดมไม่ได้ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-คอ-ควาย-รอ-เรือ-ดอ-เด็ก-มอ-ม้า-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-มอ-ม้า-ไม้-เอก-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ดอ-เด็ก-ไม้-โท ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง หาตัวผู้กระทำผิดไม่ได้.จับมือใครดมไม่ได้ (สำ) ก. หาตัวผู้กระทำผิดไม่ได้.
จับมือถือแขน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-ถอ-ถุง-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง ฉวยโอกาสล่วงเกินหญิงด้วยการจับมือจับแขนในเชิงชู้สาว.จับมือถือแขน (สำ) ก. ฉวยโอกาสล่วงเกินหญิงด้วยการจับมือจับแขนในเชิงชู้สาว.
จับไม้จับมือ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-มอ-ม้า-ไม้-โท-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง จับมือจับแขนแสดงความสนิทสนม.จับไม้จับมือ ก. จับมือจับแขนแสดงความสนิทสนม.
จับยาม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง นับยามตามหลักยามสามตา (ตรีเนตร) โดยนับตามหลัก ๓ หลัก คือ อาทิตย์ จันทร์ อังคาร เวียนกันไป โดยนับขึ้นต้นที่อาทิตย์ ถ้าวันจับยามเป็นวันข้างขึ้น ให้นับเวียนขวาจากอาทิตย์ไปยังจันทร์และอังคาร ถ้าวันจับยามเป็นวันข้างแรม ให้นับเวียนซ้ายจากอาทิตย์ไปยังอังคารและจันทร์ แล้วทำนายตามตำรา.จับยาม ก. นับยามตามหลักยามสามตา (ตรีเนตร) โดยนับตามหลัก ๓ หลัก คือ อาทิตย์ จันทร์ อังคาร เวียนกันไป โดยนับขึ้นต้นที่อาทิตย์ ถ้าวันจับยามเป็นวันข้างขึ้น ให้นับเวียนขวาจากอาทิตย์ไปยังจันทร์และอังคาร ถ้าวันจับยามเป็นวันข้างแรม ให้นับเวียนซ้ายจากอาทิตย์ไปยังอังคารและจันทร์ แล้วทำนายตามตำรา.
จับระบำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อำ เป็นคำนาม หมายถึง กระบวนรําท่าต่าง ๆ. เป็นคำกริยา หมายถึง เริ่มฟ้อนรํา.จับระบำ น. กระบวนรําท่าต่าง ๆ. ก. เริ่มฟ้อนรํา.
จับลมปราณ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ลอ-ลิง-มอ-ม้า-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-นอ-เนน เป็นคำนาม หมายถึง วิธีกำหนดดูความคล่องของลมหายใจเข้าออกว่าฤกษ์ดีหรือฤกษ์ร้าย.จับลมปราณ น. วิธีกำหนดดูความคล่องของลมหายใจเข้าออกว่าฤกษ์ดีหรือฤกษ์ร้าย.
จับลิงหัวค่ำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-คอ-ควาย-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ เป็นคำนาม หมายถึง การเล่นเรื่องเบ็ดเตล็ดก่อนจะเล่นเรื่องที่แสดงจริงเพื่อเรียกคนดู เช่นในการเล่นหนังตะลุง หนังใหญ่ หรือโขน.จับลิงหัวค่ำ น. การเล่นเรื่องเบ็ดเตล็ดก่อนจะเล่นเรื่องที่แสดงจริงเพื่อเรียกคนดู เช่นในการเล่นหนังตะลุง หนังใหญ่ หรือโขน.
จับเวลา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-วอ-แหวน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ดูเวลาที่ใช้ในการทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งเช่นในการแข่งขันกีฬา, ดูเวลาให้ตรงตามที่กําหนด.จับเวลา ก. ดูเวลาที่ใช้ในการทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งเช่นในการแข่งขันกีฬา, ดูเวลาให้ตรงตามที่กําหนด.
จับสายสิญจน์ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สอ-เสือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-สอ-เสือ-สะ-หระ-อิ-ยอ-หยิง-จอ-จาน-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำกริยา หมายถึง ควบจับด้ายเส้นเดียวทบให้เป็น ๓ เส้น หรือควบด้าย ๓ เส้นทบให้เป็น ๙ เส้นเพื่อให้เหนียว.จับสายสิญจน์ ก. ควบจับด้ายเส้นเดียวทบให้เป็น ๓ เส้น หรือควบด้าย ๓ เส้นทบให้เป็น ๙ เส้นเพื่อให้เหนียว.
จับเส้น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-ไม้-โท-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง บีบนวดเพื่อให้กล้ามเนื้อคลายตัว; โดยปริยายหมายถึงรู้จักเอาใจผู้ที่จะให้ผลประโยชน์แก่ตน.จับเส้น ก. บีบนวดเพื่อให้กล้ามเนื้อคลายตัว; โดยปริยายหมายถึงรู้จักเอาใจผู้ที่จะให้ผลประโยชน์แก่ตน.
จับเสือมือเปล่า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง แสวงหาประโยชน์โดยตัวเองไม่ต้องลงทุน.จับเสือมือเปล่า (สำ) ก. แสวงหาประโยชน์โดยตัวเองไม่ต้องลงทุน.
จับหลัก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง นิ่งอยู่กับที่, เช่น นกกระเต็นจับหลัก.จับหลัก (สำ) ก. นิ่งอยู่กับที่, เช่น นกกระเต็นจับหลัก.
จับหวัด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง ใช้สมุนไพร เช่น ว่านเปราะ หัวหอม โขลกพอกกระหม่อมแก้หวัด.จับหวัด (โบ) ก. ใช้สมุนไพร เช่น ว่านเปราะ หัวหอม โขลกพอกกระหม่อมแก้หวัด.
จับหัวเข่าพูด, จับเข่าคุยกัน จับหัวเข่าพูด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-พอ-พาน-สะ-หระ-อู-ดอ-เด็ก จับเข่าคุยกัน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-คอ-ควาย-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำกริยา หมายถึง พูดปรับความเข้าใจกันอย่างใกล้ชิด.จับหัวเข่าพูด, จับเข่าคุยกัน (ปาก) ก. พูดปรับความเข้าใจกันอย่างใกล้ชิด.
จับหืด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-หอ-หีบ-สะ-หระ-อือ-ดอ-เด็ก เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่คนกำลังหอบหายใจไม่ทันเนื่องจากหืดกำเริบ.จับหืด ก. อาการที่คนกำลังหอบหายใจไม่ทันเนื่องจากหืดกำเริบ.
จับกัง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง กรรมกร, ผู้ใช้แรงงาน, ใช้เรียกผู้รับจ้างทำงานต่าง ๆ. ในวงเล็บ มาจากภาษาจีน .จับกัง น. กรรมกร, ผู้ใช้แรงงาน, ใช้เรียกผู้รับจ้างทำงานต่าง ๆ. (จ.).
จับกิ้ม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-กอ-ไก่-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อขนมของจีนชนิดหนึ่ง มี ๑๐ อย่าง เช่น ฟักเชื่อม ถั่วตัด งาตัด ข้าวพอง มักใช้เป็นของไหว้เจ้า. ในวงเล็บ มาจากภาษาจีน .จับกิ้ม น. ชื่อขนมของจีนชนิดหนึ่ง มี ๑๐ อย่าง เช่น ฟักเชื่อม ถั่วตัด งาตัด ข้าวพอง มักใช้เป็นของไหว้เจ้า. (จ.).
จับจ่าย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง ใช้เงินซื้อหา, มักใช้เข้าคู่กับคำ ใช้สอย เป็น จับจ่ายใช้สอย.จับจ่าย ก. ใช้เงินซื้อหา, มักใช้เข้าคู่กับคำ ใช้สอย เป็น จับจ่ายใช้สอย.
จับเจี๋ยว เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-จอ-จาน-สะ-หระ-อี-ไม้-จัด-ตะ-วา-ยอ-ยัก-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง หม้อดินเล็ก ๆ มีพวยและที่จับสําหรับต้มนํ้า. ในวงเล็บ มาจากภาษาจีน . (รูปภาพ จับเจี๋ยว).จับเจี๋ยว น. หม้อดินเล็ก ๆ มีพวยและที่จับสําหรับต้มนํ้า. (จ.). (รูปภาพ จับเจี๋ยว).
จับฉ่าย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ฉอ-ฉิ่ง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ชื่ออาหารอย่างจีนชนิดหนึ่งที่ใส่ผักหลาย ๆ อย่าง. ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก หมายถึง ของต่าง ๆ ที่ปะปนกันไม่เป็นสํารับ ไม่เป็นชุด. ในวงเล็บ มาจากภาษาจีน .จับฉ่าย น. ชื่ออาหารอย่างจีนชนิดหนึ่งที่ใส่ผักหลาย ๆ อย่าง. (ปาก) ของต่าง ๆ ที่ปะปนกันไม่เป็นสํารับ ไม่เป็นชุด. (จ.).
จับเดิม เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อิ-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง จําเดิม.จับเดิม ว. จําเดิม.
จับปิ้ง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องปิดของลับของเด็กหญิง ทําด้วยเงิน ทอง หรือนาก เป็นต้น, กระจับปิ้ง จะปิ้ง ตะปิ้ง หรือ ตับปิ้ง ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจากภาษามลายู จะปิ้ง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อะ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู.จับปิ้ง น. เครื่องปิดของลับของเด็กหญิง ทําด้วยเงิน ทอง หรือนาก เป็นต้น, กระจับปิ้ง จะปิ้ง ตะปิ้ง หรือ ตับปิ้ง ก็เรียก. (ม. จะปิ้ง).
จับโปง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-โอ-ปอ-ปลา-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ลมที่ทําให้ปวดเมื่อยตามข้อต่าง ๆ.จับโปง (โบ) น. ลมที่ทําให้ปวดเมื่อยตามข้อต่าง ๆ.
จับยี่กี เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก-กอ-ไก่-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง การเล่นพนันของจีนชนิดหนึ่ง มีไพ่ทําด้วยไม้แผ่นบาง ๆ รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ๑๒ แผ่น. ในวงเล็บ มาจากภาษาจีน .จับยี่กี น. การเล่นพนันของจีนชนิดหนึ่ง มีไพ่ทําด้วยไม้แผ่นบาง ๆ รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ๑๒ แผ่น. (จ.).
จับสั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไข้ที่เกิดเพราะถูกยุงก้นปล่องที่มีเชื้อมาลาเรียกัด มีอาการหนาวและสั่น, ไข้จับสั่น หรือ ไข้มาลาเรีย ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ malaria เขียนว่า เอ็ม-เอ-แอล-เอ-อา-ไอ-เอ fever เขียนว่า เอฟ-อี-วี-อี-อา malaria เขียนว่า เอ็ม-เอ-แอล-เอ-อา-ไอ-เอ paludism เขียนว่า พี-เอ-แอล-ยู-ดี-ไอ-เอส-เอ็ม .จับสั่น น. ชื่อไข้ที่เกิดเพราะถูกยุงก้นปล่องที่มีเชื้อมาลาเรียกัด มีอาการหนาวและสั่น, ไข้จับสั่น หรือ ไข้มาลาเรีย ก็เรียก. (อ. malaria fever, malaria, paludism).
จัมบก, จัมปกะ จัมบก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-มอ-ม้า-บอ-ไบ-ไม้-กอ-ไก่ จัมปกะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-มอ-ม้า-ปอ-ปลา-กอ-ไก่-สะ-หระ-อะ [จําบก] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ต้นจําปา เช่น จัมบกตระการกรร– ณิกาแก้วก็อยู่แกม. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จัมบก, จัมปกะ [จําบก] (แบบ) น. ต้นจําปา เช่น จัมบกตระการกรร– ณิกาแก้วก็อยู่แกม. (สมุทรโฆษ). (ป., ส.).
จัมปา เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-มอ-ม้า-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง จำปา, แหนบรูปคล้ายกลีบดอกจำปาซึ่งติดอยู่กับแกนในประแจจีน สำหรับยันไม่ให้กุญแจหลุดออกจากกัน.จัมปา น. จำปา, แหนบรูปคล้ายกลีบดอกจำปาซึ่งติดอยู่กับแกนในประแจจีน สำหรับยันไม่ให้กุญแจหลุดออกจากกัน.
จัมมะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-มอ-ม้า-มอ-ม้า-สะ-หระ-อะ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง จรรม, หนังสัตว์. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต จรฺม เขียนว่า จอ-จาน-รอ-เรือ-พิน-ทุ-มอ-ม้า.จัมมะ (แบบ) น. จรรม, หนังสัตว์. (ป.; ส. จรฺม).
จัว เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคอีสาน เป็นคำนาม หมายถึง สามเณร.จัว (ถิ่น–อีสาน) น. สามเณร.
จั่ว เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-วอ-แหวน ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องบนแห่งเรือนที่ปิดด้านสกัดหลังคาสําหรับกันลมและแดดฝน มีรูปเป็นสามเหลี่ยม, หน้าจั่ว ก็ว่า.จั่ว ๑ น. เครื่องบนแห่งเรือนที่ปิดด้านสกัดหลังคาสําหรับกันลมและแดดฝน มีรูปเป็นสามเหลี่ยม, หน้าจั่ว ก็ว่า.
จั่ว เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-วอ-แหวน ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง ลากไพ่จากกองมาเปิด, เปิดไพ่ในกอง.จั่ว ๒ ก. ลากไพ่จากกองมาเปิด, เปิดไพ่ในกอง.
จั๊วะ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-ตรี-วอ-แหวน-สะ-หระ-อะ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คําแต่งคํา ขาว ให้รู้ว่าสีขาวมาก, จ๊วก ก็ว่า.จั๊วะ ว. คําแต่งคํา ขาว ให้รู้ว่าสีขาวมาก, จ๊วก ก็ว่า.
จา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพและภาคอีสาน เป็นคำกริยา หมายถึง พูด, กล่าว.จา (ถิ่น–พายัพ, อีสาน) ก. พูด, กล่าว.
จ่า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง หัวหน้า, หัวโจก, เช่น จ่าฝูง จ่าโขลง; ยศทหารและตํารวจชั้นประทวน เช่น จ่าตรี จ่าสิบตำรวจ, บรรดาศักดิ์ในราชสํานัก เช่น จ่าแผลงฤทธิรอนราญ จ่าเร่งงานรัดรุด, ตําแหน่งหัวหน้าธุรการบางอย่าง เช่น จ่าศาล; การเอาข้าวสุกกับขี้เถ้าคลุกกันปะตรงกลางหน้ากลองเพื่อให้เสียงสูงตํ่า.จ่า ๑ น. หัวหน้า, หัวโจก, เช่น จ่าฝูง จ่าโขลง; ยศทหารและตํารวจชั้นประทวน เช่น จ่าตรี จ่าสิบตำรวจ, บรรดาศักดิ์ในราชสํานัก เช่น จ่าแผลงฤทธิรอนราญ จ่าเร่งงานรัดรุด, ตําแหน่งหัวหน้าธุรการบางอย่าง เช่น จ่าศาล; การเอาข้าวสุกกับขี้เถ้าคลุกกันปะตรงกลางหน้ากลองเพื่อให้เสียงสูงตํ่า.
จ่ากลอง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง คนตีกลองนํากลองชนะ.จ่ากลอง น. คนตีกลองนํากลองชนะ.
จ่าปี่ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก เป็นคำนาม หมายถึง คนเป่าปี่ประกอบกลองชนะ.จ่าปี่ น. คนเป่าปี่ประกอบกลองชนะ.
จ่า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง บอก, เขียนบอก; ถูกปรับ (ในการเล่นโยนหลุมเป็นต้น).จ่า ๒ ก. บอก, เขียนบอก; ถูกปรับ (ในการเล่นโยนหลุมเป็นต้น).
จ่าหน้า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง เขียนบอกไว้ข้างหน้า เช่น จ่าหน้าซอง, เขียนบอกไว้ที่ต้นเรื่อง เช่น จ่าหน้าเรื่อง.จ่าหน้า ก. เขียนบอกไว้ข้างหน้า เช่น จ่าหน้าซอง, เขียนบอกไว้ที่ต้นเรื่อง เช่น จ่าหน้าเรื่อง.
จ่า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา ความหมายที่ ๓ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องใช้ตักแกงหรือตักข้าว ทำด้วยกะลามะพร้าว มีด้ามถือ, กระจ่า จวัก หรือ ตวัก ก็ว่า.จ่า ๓ น. เครื่องใช้ตักแกงหรือตักข้าว ทำด้วยกะลามะพร้าว มีด้ามถือ, กระจ่า จวัก หรือ ตวัก ก็ว่า.
จ้า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง จัด, ยิ่ง, แรง, (ใช้แก่สี แสง หรือเสียง) เช่น สีจ้า แสงจ้า.จ้า ว. จัด, ยิ่ง, แรง, (ใช้แก่สี แสง หรือเสียง) เช่น สีจ้า แสงจ้า.
จ๋า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-จัด-ตะ-วา-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คําขานรับ; คําลงท้ายคําร้องเรียก เช่น หนูจ๋า.จ๋า ว. คําขานรับ; คําลงท้ายคําร้องเรียก เช่น หนูจ๋า.
จาก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปาล์มชนิด Nypa fruticans Wurmb ในวงศ์ Palmae ขึ้นเป็นกออยู่ตามป่าเลนหรือริมฝั่งนํ้ากร่อยตื้น ๆ ใบใช้มุงหลังคาและกรุฝา ออกดอกเป็นช่อยาว ผลรวมเป็นทะลาย กินได้ เรียกว่า ลูกจาก; เรียกขนมชนิดหนึ่งทําด้วยแป้งข้าวเหนียวผสมมะพร้าวกับนํ้าตาล ห่อด้วยใบจากแล้วปิ้ง ว่า ขนมจาก.จาก ๑ น. ชื่อปาล์มชนิด Nypa fruticans Wurmb ในวงศ์ Palmae ขึ้นเป็นกออยู่ตามป่าเลนหรือริมฝั่งนํ้ากร่อยตื้น ๆ ใบใช้มุงหลังคาและกรุฝา ออกดอกเป็นช่อยาว ผลรวมเป็นทะลาย กินได้ เรียกว่า ลูกจาก; เรียกขนมชนิดหนึ่งทําด้วยแป้งข้าวเหนียวผสมมะพร้าวกับนํ้าตาล ห่อด้วยใบจากแล้วปิ้ง ว่า ขนมจาก.
จากหลบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง ตับจากทำเป็นคู่ใช้ปิดหลังคาที่ตรงสันหลังคาให้มิดเพื่อไม่ให้ฝนรั่วได้.จากหลบ น. ตับจากทำเป็นคู่ใช้ปิดหลังคาที่ตรงสันหลังคาให้มิดเพื่อไม่ให้ฝนรั่วได้.
จาก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง ออกพ้นไป เช่น จากบ้านจากเมือง จากลูกจากเมีย. เป็นคำบุรพบท หมายถึง คํานําหน้านามบอกต้นทางที่มา เช่น ดื่มนํ้าจากแก้ว เขามาจากอยุธยา; ตั้งแต่ เช่น จากเช้าจดคํ่า.จาก ๒ ก. ออกพ้นไป เช่น จากบ้านจากเมือง จากลูกจากเมีย. บ. คํานําหน้านามบอกต้นทางที่มา เช่น ดื่มนํ้าจากแก้ว เขามาจากอยุธยา; ตั้งแต่ เช่น จากเช้าจดคํ่า.
จาก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ ความหมายที่ ๓ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปูชนิด Varuna litterata ในวงศ์ Grapsidae ตัวเล็ก อาศัยอยู่ตามป่าจากในเขตน้ำกร่อยหรือน้ำเค็ม.จาก ๓ น. ชื่อปูชนิด Varuna litterata ในวงศ์ Grapsidae ตัวเล็ก อาศัยอยู่ตามป่าจากในเขตน้ำกร่อยหรือน้ำเค็ม.
จากพราก, จากพาก จากพราก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-พอ-พาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ จากพาก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ [จากกะพรฺาก, จากกะพาก] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อนกในวงศ์นกเป็ดนํ้า (ทางวรรณคดีนิยมว่า คู่ของนกนี้ต้องพรากจากกันจะครวญถึงกันในเวลากลางคืน), จักรพาก หรือ จักรวาก ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจาก พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๔๙๓.จากพราก, จากพาก [จากกะพรฺาก, จากกะพาก] น. ชื่อนกในวงศ์นกเป็ดนํ้า (ทางวรรณคดีนิยมว่า คู่ของนกนี้ต้องพรากจากกันจะครวญถึงกันในเวลากลางคืน), จักรพาก หรือ จักรวาก ก็เรียก. (พจน. ๒๔๙๓).
จาคะ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-คอ-ควาย-สะ-หระ-อะ เป็นคำนาม หมายถึง การสละ, การให้ปัน. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต ตฺยาค เขียนว่า ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-คอ-ควาย.จาคะ น. การสละ, การให้ปัน. (ป.; ส. ตฺยาค).
จาคี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-คอ-ควาย-สะ-หระ-อี ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ผู้มีการเสียสละ, ผู้นิยมทําทาน. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต ตฺยาคินฺ เขียนว่า ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-คอ-ควาย-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-พิน-ทุ.จาคี (แบบ) น. ผู้มีการเสียสละ, ผู้นิยมทําทาน. (ป.; ส. ตฺยาคินฺ).
จาง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง น้อยไป, ลดไป, ไม่เข้ม, (โดยมากใช้แก่สี รส กลิ่น).จาง ว. น้อยไป, ลดไป, ไม่เข้ม, (โดยมากใช้แก่สี รส กลิ่น).
จ่าง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง สว่าง.จ่าง ก. สว่าง.
จ้าง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อขนมของจีนชนิดหนึ่ง ทำด้วยข้าวเหนียวที่แช่น้ำด่างแล้วล้างให้สะอาด นำมาผึ่งให้สะเด็ดน้ำ ห่อด้วยใบไผ่แล้วต้มให้สุก. ในวงเล็บ มาจากภาษาจีน จัง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู.จ้าง ๑ น. ชื่อขนมของจีนชนิดหนึ่ง ทำด้วยข้าวเหนียวที่แช่น้ำด่างแล้วล้างให้สะอาด นำมาผึ่งให้สะเด็ดน้ำ ห่อด้วยใบไผ่แล้วต้มให้สุก. (จ. จัง).
จ้าง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง ให้ทํางานหรือทําของโดยให้ค่าตอบแทน, ผู้ให้ทํางานเรียก นายจ้าง หรือผู้ว่าจ้าง, ผู้รับทํางานเรียก ลูกจ้าง หรือ ผู้รับจ้าง, ผู้ให้ทําของเรียก ผู้ว่าจ้าง, ผู้รับทําของเรียก ผู้รับจ้าง.จ้าง ๒ ก. ให้ทํางานหรือทําของโดยให้ค่าตอบแทน, ผู้ให้ทํางานเรียก นายจ้าง หรือผู้ว่าจ้าง, ผู้รับทํางานเรียก ลูกจ้าง หรือ ผู้รับจ้าง, ผู้ให้ทําของเรียก ผู้ว่าจ้าง, ผู้รับทําของเรียก ผู้รับจ้าง.
จางปาง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-งอ-งู-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง สว่างจ้า, สว่างโล่ง; อีสานว่า จ่างป่าง.จางปาง (ปาก) ว. สว่างจ้า, สว่างโล่ง; อีสานว่า จ่างป่าง.
จางวาง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-งอ-งู-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เลิกใช้แล้ว เป็นคำนาม หมายถึง ตําแหน่งยศข้าราชการชั้นสูงในกรมมหาดเล็ก, ตําแหน่งผู้กํากับการ, ตําแหน่งหัวหน้าข้ารับใช้ของเจ้านายชั้นบรมวงศ์หรือทรงกรม.จางวาง (เลิก) น. ตําแหน่งยศข้าราชการชั้นสูงในกรมมหาดเล็ก, ตําแหน่งผู้กํากับการ, ตําแหน่งหัวหน้าข้ารับใช้ของเจ้านายชั้นบรมวงศ์หรือทรงกรม.
จาด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง สีขาวใช้ทาฝาเรือนและอื่น ๆ.จาด ๑ น. สีขาวใช้ทาฝาเรือนและอื่น ๆ.
จาดตะกั่ว เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง สารประกอบชนิดหนึ่งของธาตุตะกั่ว เป็นสารสี สีขาว มีสูตร 2PbCO3•Pb(OH)2 ใช้เป็นองค์ประกอบของสีทาบางประเภท. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ white เขียนว่า ดับเบิลยู-เอช-ไอ-ที-อี lead เขียนว่า แอล-อี-เอ-ดี .จาดตะกั่ว น. สารประกอบชนิดหนึ่งของธาตุตะกั่ว เป็นสารสี สีขาว มีสูตร 2PbCO3•Pb(OH)2 ใช้เป็นองค์ประกอบของสีทาบางประเภท. (อ. white lead).
จาด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Tor stracheyi ในวงศ์ Cyprinidae ปากเล็ก ลําตัวยาว เกล็ดใหญ่ คล้ายปลาเวียนในสกุลเดียวกัน แต่ส่วนกลางของริมฝีปากบนไม่มีแผ่นเนื้อ ลําตัวสีเงิน ด้านหลังสีเขียวเข้ม อาศัยอยู่ในแหล่งนํ้าสะอาดใกล้ต้นนํ้า เป็นปลาขนาดใหญ่ ยาวได้ถึง ๑ เมตร, โพ ก็เรียก.จาด ๒ น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Tor stracheyi ในวงศ์ Cyprinidae ปากเล็ก ลําตัวยาว เกล็ดใหญ่ คล้ายปลาเวียนในสกุลเดียวกัน แต่ส่วนกลางของริมฝีปากบนไม่มีแผ่นเนื้อ ลําตัวสีเงิน ด้านหลังสีเขียวเข้ม อาศัยอยู่ในแหล่งนํ้าสะอาดใกล้ต้นนํ้า เป็นปลาขนาดใหญ่ ยาวได้ถึง ๑ เมตร, โพ ก็เรียก.
จาตุ– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แปลงมาจาก จตุ หมายความว่า สี่, ใช้ประกอบหน้าคําที่มาจากภาษาบาลี.จาตุ– ว. แปลงมาจาก จตุ หมายความว่า สี่, ใช้ประกอบหน้าคําที่มาจากภาษาบาลี.
จาตุกรณีย์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-นอ-เนน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง ราชกิจ ๔ อย่าง คือ ๑. ตัดสินความเมือง ๒. บํารุงราษฎร ๓. บํารุงผลประโยชน์บ้านเมือง ๔. ป้องกันพระนคร, บางทีในบทกลอนใช้ว่า จาตุกรณย์, จาตุรราชการ ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต จตุ เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ + กรณีย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-นอ-เนน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก .จาตุกรณีย์ น. ราชกิจ ๔ อย่าง คือ ๑. ตัดสินความเมือง ๒. บํารุงราษฎร ๓. บํารุงผลประโยชน์บ้านเมือง ๔. ป้องกันพระนคร, บางทีในบทกลอนใช้ว่า จาตุกรณย์, จาตุรราชการ ก็ว่า. (ป., ส. จตุ + กรณีย).
จาตุทสี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-ทอ-ทะ-หาน-สอ-เสือ-สะ-หระ-อี[–ทะสี] เป็นคำนาม หมายถึง ดิถีที่ ๑๔ (คือ วัน ๑๔ คํ่า). ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จาตุทฺทสี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-ทอ-ทะ-หาน-พิน-ทุ-ทอ-ทะ-หาน-สอ-เสือ-สะ-หระ-อี และมาจากภาษาสันสกฤต จตุรฺทศี เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-พิน-ทุ-ทอ-ทะ-หาน-สอ-สา-ลา-สะ-หระ-อี.จาตุทสี [–ทะสี] น. ดิถีที่ ๑๔ (คือ วัน ๑๔ คํ่า). (ป. จาตุทฺทสี; ส. จตุรฺทศี).
จาตุมหาราช เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ชอ-ช้าง เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อสวรรค์ชั้นแรกแห่งสวรรค์ ๖ ชั้น ได้แก่ จาตุมหาราชหรือจาตุมหาราชิกหรือจาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานรดี และปรนิมมิตวสวัตดี มีท้าวจาตุมหาราชทั้ง ๔ ผู้รักษาโลกในทิศทั้ง ๔ ร่วมกันปกครอง, จาตุมหาราชิก หรือ จาตุมหาราชิกา ก็ว่า; เรียกหัวหน้าเทวดาผู้มีหน้าที่รักษาโลกในทิศทั้ง ๔ ว่า ท้าวจาตุมหาราช คือ ๑. ท้าวธตรฐ จอมภูตหรือจอมคนธรรพ์ รักษาโลกด้านทิศบูรพาหรือทิศตะวันออก ๒. ท้าววิรุฬหก จอมเทวดาหรือจอมกุมภัณฑ์ รักษาโลกด้านทิศทักษิณหรือทิศใต้ ๓. ท้าววิรูปักษ์ จอมนาค รักษาโลกด้านทิศประจิมหรือทิศตะวันตก ๔. ท้าวกุเวร จอมยักษ์ รักษาโลกด้านทิศอุดรหรือทิศเหนือ, จตุโลกบาล หรือ จัตุโลกบาล ก็ว่า.จาตุมหาราช น. ชื่อสวรรค์ชั้นแรกแห่งสวรรค์ ๖ ชั้น ได้แก่ จาตุมหาราชหรือจาตุมหาราชิกหรือจาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานรดี และปรนิมมิตวสวัตดี มีท้าวจาตุมหาราชทั้ง ๔ ผู้รักษาโลกในทิศทั้ง ๔ ร่วมกันปกครอง, จาตุมหาราชิก หรือ จาตุมหาราชิกา ก็ว่า; เรียกหัวหน้าเทวดาผู้มีหน้าที่รักษาโลกในทิศทั้ง ๔ ว่า ท้าวจาตุมหาราช คือ ๑. ท้าวธตรฐ จอมภูตหรือจอมคนธรรพ์ รักษาโลกด้านทิศบูรพาหรือทิศตะวันออก ๒. ท้าววิรุฬหก จอมเทวดาหรือจอมกุมภัณฑ์ รักษาโลกด้านทิศทักษิณหรือทิศใต้ ๓. ท้าววิรูปักษ์ จอมนาค รักษาโลกด้านทิศประจิมหรือทิศตะวันตก ๔. ท้าวกุเวร จอมยักษ์ รักษาโลกด้านทิศอุดรหรือทิศเหนือ, จตุโลกบาล หรือ จัตุโลกบาล ก็ว่า.
จาตุมหาราชิก, จาตุมหาราชิกา จาตุมหาราชิก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่ จาตุมหาราชิกา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อสวรรค์ชั้นแรกแห่งสวรรค์ ๖ ชั้น ได้แก่ จาตุมหาราชหรือจาตุมหาราชิกหรือจาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานรดี และปรนิมมิตวสวัตดี มีท้าวจาตุมหาราชทั้ง ๔ ผู้รักษาโลกในทิศทั้ง ๔ ร่วมกันปกครอง, จาตุมหาราช ก็ว่า.จาตุมหาราชิก, จาตุมหาราชิกา น. ชื่อสวรรค์ชั้นแรกแห่งสวรรค์ ๖ ชั้น ได้แก่ จาตุมหาราชหรือจาตุมหาราชิกหรือจาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานรดี และปรนิมมิตวสวัตดี มีท้าวจาตุมหาราชทั้ง ๔ ผู้รักษาโลกในทิศทั้ง ๔ ร่วมกันปกครอง, จาตุมหาราช ก็ว่า.
จาตุร– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ[จาตุระ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แปลงมาจาก จตุร หมายความว่า สี่, ใช้ประกอบหน้าคําที่มาจากภาษาบาลี.จาตุร– [จาตุระ–] (แบบ) ว. แปลงมาจาก จตุร หมายความว่า สี่, ใช้ประกอบหน้าคําที่มาจากภาษาบาลี.
จาตุรราชการ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ชอ-ช้าง-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือดู จาตุกรณีย์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-นอ-เนน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด ที่ จาตุ– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ.จาตุรราชการ ดู จาตุกรณีย์ ที่ จาตุ–.
จาตุรงค–, จาตุรงค์ จาตุรงค– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-งอ-งู-คอ-ควาย จาตุรงค์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-งอ-งู-คอ-ควาย-ทัน-ทะ-คาด [–ตุรงคะ–] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีองค์ ๔, มีส่วน ๔. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จาตุร เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ + องฺค เขียนว่า ออ-อ่าง-งอ-งู-พิน-ทุ-คอ-ควาย .จาตุรงค–, จาตุรงค์ [–ตุรงคะ–] ว. มีองค์ ๔, มีส่วน ๔. (ป. จาตุร + องฺค).
จาตุรงคสันนิบาต เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-งอ-งู-คอ-ควาย-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า เป็นคำนาม หมายถึง การประชุมพร้อมด้วยองค์ ๔ ประการ คือ ๑. วันนั้นดวงจันทร์เสวยมาฆฤกษ์ (ดวงจันทร์เดินมาถึงดาวฤกษ์ชื่อมฆา) ๒. พระสงฆ์ ๑,๒๕๐ รูป ประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย ๓. พระสงฆ์ที่มาประชุมวันนั้นล้วนได้รับเอหิภิกขุอุปสัมปทา ๔. พระสงฆ์เหล่านั้นเป็นพระอรหันต์ทั้งสิ้น, นับเป็นวันสําคัญวันหนึ่งในพระพุทธศาสนา, คําสามัญว่า มาฆบูชา. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จาตุรงคสันนิบาต น. การประชุมพร้อมด้วยองค์ ๔ ประการ คือ ๑. วันนั้นดวงจันทร์เสวยมาฆฤกษ์ (ดวงจันทร์เดินมาถึงดาวฤกษ์ชื่อมฆา) ๒. พระสงฆ์ ๑,๒๕๐ รูป ประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย ๓. พระสงฆ์ที่มาประชุมวันนั้นล้วนได้รับเอหิภิกขุอุปสัมปทา ๔. พระสงฆ์เหล่านั้นเป็นพระอรหันต์ทั้งสิ้น, นับเป็นวันสําคัญวันหนึ่งในพระพุทธศาสนา, คําสามัญว่า มาฆบูชา. (ป., ส.).
จาตุรนต์, จาตุรันต์ จาตุรนต์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-นอ-หนู-ตอ-เต่า-ทัน-ทะ-คาด จาตุรันต์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ตอ-เต่า-ทัน-ทะ-คาด ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง เจ้าแห่งโลกหรือแห่งทิศทั้ง ๔. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จาตุรนต์, จาตุรันต์ (แบบ) น. เจ้าแห่งโลกหรือแห่งทิศทั้ง ๔. (ป., ส.).
จาตุรนต์รัศมี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-นอ-หนู-ตอ-เต่า-ทัน-ทะ-คาด-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-สอ-สา-ลา-มอ-ม้า-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง ผู้มีรัศมีแผ่ไปในทิศทั้ง ๔ คือ พระอาทิตย์. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จาตุรนต์รัศมี น. ผู้มีรัศมีแผ่ไปในทิศทั้ง ๔ คือ พระอาทิตย์. (ส.).
จาน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ภาชนะรูปแบน ๆ สําหรับใส่สิ่งของต่าง ๆ, ลักษณนามเรียกจานที่ไม่มีอะไรบรรจุว่า ใบ หรือ ลูก เช่น จานใบหนึ่ง จาน ๒ ลูก, ลักษณนามเรียกสิ่งของที่บรรจุอยู่ในจานว่าจาน เช่น ข้าวจานหนึ่ง ข้าว ๒ จาน, เรียกของที่มีลักษณะเช่นนั้น เช่น จานเสียง, เรียกมะเขือชนิดหนึ่งว่า มะเขือจาน, คู่กับ มะเขือถ้วย.จาน ๑ น. ภาชนะรูปแบน ๆ สําหรับใส่สิ่งของต่าง ๆ, ลักษณนามเรียกจานที่ไม่มีอะไรบรรจุว่า ใบ หรือ ลูก เช่น จานใบหนึ่ง จาน ๒ ลูก, ลักษณนามเรียกสิ่งของที่บรรจุอยู่ในจานว่าจาน เช่น ข้าวจานหนึ่ง ข้าว ๒ จาน, เรียกของที่มีลักษณะเช่นนั้น เช่น จานเสียง, เรียกมะเขือชนิดหนึ่งว่า มะเขือจาน, คู่กับ มะเขือถ้วย.
จานจ่าย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง อุปกรณ์ที่ส่งกระแสไฟฟ้าไปยังหัวเทียนในฝาสูบของเครื่องยนต์ตามจังหวะที่เหมาะสม เพื่อจุดระเบิดไอนํ้ามันเชื้อเพลิงผสมอากาศ.จานจ่าย น. อุปกรณ์ที่ส่งกระแสไฟฟ้าไปยังหัวเทียนในฝาสูบของเครื่องยนต์ตามจังหวะที่เหมาะสม เพื่อจุดระเบิดไอนํ้ามันเชื้อเพลิงผสมอากาศ.
จานเชิง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อิ-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ภาชนะกระเบื้องชนิดหนึ่ง ลักษณะแบนกลมคล้ายจาน ยกขอบและมีเชิงอย่างพาน เดิมสั่งทำจากจีน มีทั้งชนิดเขียนลายครามและเขียนสีเบญจรงค์ ใช้ใส่อาหาร.จานเชิง น. ภาชนะกระเบื้องชนิดหนึ่ง ลักษณะแบนกลมคล้ายจาน ยกขอบและมีเชิงอย่างพาน เดิมสั่งทำจากจีน มีทั้งชนิดเขียนลายครามและเขียนสีเบญจรงค์ ใช้ใส่อาหาร.
จานบิน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง วัตถุบิน ลักษณะคล้ายจาน ๒ ใบควํ่าประกบกัน เชื่อกันว่าเป็นยานอวกาศที่มาจากดาวดวงอื่น, จานผี ก็เรียก.จานบิน น. วัตถุบิน ลักษณะคล้ายจาน ๒ ใบควํ่าประกบกัน เชื่อกันว่าเป็นยานอวกาศที่มาจากดาวดวงอื่น, จานผี ก็เรียก.
จานผี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ผอ-ผึ้ง-สะ-หระ-อีดู จานบิน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู.จานผี ดู จานบิน.
จานเสียง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง วัสดุแผ่นกลมบางซึ่งบันทึกเสียงไว้ในลักษณะเป็นร่องบนผิวพื้น เมื่อใส่บนแผ่นหมุนของหีบเสียง วางเข็มลงในร่องแล้วให้จานหมุนไป ก็จะเกิดเสียงตามที่บันทึกไว้, แผ่นเสียง ก็เรียก.จานเสียง น. วัสดุแผ่นกลมบางซึ่งบันทึกเสียงไว้ในลักษณะเป็นร่องบนผิวพื้น เมื่อใส่บนแผ่นหมุนของหีบเสียง วางเข็มลงในร่องแล้วให้จานหมุนไป ก็จะเกิดเสียงตามที่บันทึกไว้, แผ่นเสียง ก็เรียก.
จาน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง เจือหรือปนด้วยน้ำ เช่น ข้าวจานนํ้า.จาน ๒ ก. เจือหรือปนด้วยน้ำ เช่น ข้าวจานนํ้า.
จานเจือ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-จอ-จาน-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง เพิ่มเติม, ประสม; เผื่อแผ่, อุดหนุน, เจือจาน ก็ว่า.จานเจือ ก. เพิ่มเติม, ประสม; เผื่อแผ่, อุดหนุน, เจือจาน ก็ว่า.
จาน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ความหมายที่ ๓ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคอีสาน เป็นคำนาม หมายถึง ต้นทอง. ในวงเล็บ ดู ทอง เขียนว่า ทอ-ทะ-หาน-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ ๒.จาน ๓ (ถิ่น–อีสาน) น. ต้นทอง. (ดู ทอง ๒).
จ้าน เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง จัด, มาก, ยิ่ง, นัก, เช่น รูปร่างช่างกระไรเหมือนยักษ์มาร ล่ำสันขันจ้านสักเท่าพ้อม. ในวงเล็บ มาจากเรื่อง สังข์ทอง ใน แบบเรียนกวีนิพนธ์.จ้าน ว. จัด, มาก, ยิ่ง, นัก, เช่น รูปร่างช่างกระไรเหมือนยักษ์มาร ล่ำสันขันจ้านสักเท่าพ้อม. (สังข์ทอง).
จาบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๑ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง พูดล่วงเกิน.จาบ ๑ (โบ) ก. พูดล่วงเกิน.
จาบจ้วง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้-จอ-จาน-ไม้-โท-วอ-แหวน-งอ-งู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาจเอื้อม, ล่วงเกินผู้อื่นด้วยวาจา, จ้วงจาบ ก็ว่า.จาบจ้วง ว. อาจเอื้อม, ล่วงเกินผู้อื่นด้วยวาจา, จ้วงจาบ ก็ว่า.
จาบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๒ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง นกกระจาบ เช่น มีกุโงกกุงานแลกุงอน นกจิบจาบซอบ. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.จาบ ๒ (กลอน) น. นกกระจาบ เช่น มีกุโงกกุงานแลกุงอน นกจิบจาบซอบ. (สมุทรโฆษ).
จาบคา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้-คอ-ควาย-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อนกขนาดเล็กในวงศ์ Meropidae ลำตัวเรียวบาง สีออกเขียว ปากสีดำ ขนหางอาจสั้นหรือยาวแล้วแต่ชนิด สร้างรังเป็นโพรงในดินหรือตามหน้าผาเป็นกลุ่ม กินแมลง มีหลายชนิด เช่น จาบคาเคราแดง (Nyctyornis amictus) จาบคาหัวเขียว (Merops philippinus) ซึ่งเดิมเรียก คับคา.จาบคา น. ชื่อนกขนาดเล็กในวงศ์ Meropidae ลำตัวเรียวบาง สีออกเขียว ปากสีดำ ขนหางอาจสั้นหรือยาวแล้วแต่ชนิด สร้างรังเป็นโพรงในดินหรือตามหน้าผาเป็นกลุ่ม กินแมลง มีหลายชนิด เช่น จาบคาเคราแดง (Nyctyornis amictus) จาบคาหัวเขียว (Merops philippinus) ซึ่งเดิมเรียก คับคา.
จาบัล, จาบัลย์ จาบัล เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-ลอ-ลิง จาบัลย์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-ลอ-ลิง-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด [–บัน] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำกริยา หมายถึง หวั่นไหว, กระสับกระส่าย เช่น ดาลดับรงับจิตรจาบัลย์ เทียรทิพยสุคันธ ธรศมาโสรจโทรมสกนธ์. ในวงเล็บ มาจาก คำฉันท์ดุษฎีสังเวยกล่อมช้างของเก่า ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗; กำสรด, ร้องไห้คร่ำครวญ, สะอึกสะอื้น. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต จาปลฺย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ปอ-ปลา-ลอ-ลิง-พิน-ทุ-ยอ-ยัก ว่า ความหวั่นไหว .จาบัล, จาบัลย์ [–บัน] (แบบ) ก. หวั่นไหว, กระสับกระส่าย เช่น ดาลดับรงับจิตรจาบัลย์ เทียรทิพยสุคันธ ธรศมาโสรจโทรมสกนธ์. (ดุษฎีสังเวย); กำสรด, ร้องไห้คร่ำครวญ, สะอึกสะอื้น. (ส. จาปลฺย ว่า ความหวั่นไหว).
จาป เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ปอ-ปลา ความหมายที่ ๑[จาบ, จาปะ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ธนู, ศร, หน้าไม้, เช่น ชักกุทัณฑกำซาบ ด้วยลูกจาปแล่นลิ่ว. ในวงเล็บ มาจาก อนิรุทธ์คำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จาป ๑ [จาบ, จาปะ] (แบบ) น. ธนู, ศร, หน้าไม้, เช่น ชักกุทัณฑกำซาบ ด้วยลูกจาปแล่นลิ่ว. (อนิรุทธ์). (ป., ส.).
จาป เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ปอ-ปลา ความหมายที่ ๒[จาบ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ลูกสัตว์ เช่น แม่นกจากพรากพราก แลนา จากจาปน้อยแนบอก แลนา. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ ทานกัณฑ์ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จาป เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ปอ-ปลา และมาจากภาษาสันสกฤต ศาว เขียนว่า สอ-สา-ลา-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน.จาป ๒ [จาบ] (แบบ) น. ลูกสัตว์ เช่น แม่นกจากพรากพราก แลนา จากจาปน้อยแนบอก แลนา. (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์). (ป. จาป; ส. ศาว).
จาม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อชนชาติหนึ่ง ปัจจุบันส่วนใหญ่มีถิ่นฐานอยู่ในเขตประเทศเวียดนามตอนใต้.จาม ๑ น. ชื่อชนชาติหนึ่ง ปัจจุบันส่วนใหญ่มีถิ่นฐานอยู่ในเขตประเทศเวียดนามตอนใต้.
จาม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง อาการของลมที่พุ่งออกมาทางจมูกและปาก มักจะเป็นห้วง ๆ ในทันทีทันใดโดยไม่ตั้งใจ เพราะเกิดระคายเคืองในจมูก; ฟันลงไปเต็มที่ เช่น เอาขวานจามหัว.จาม ๒ ก. อาการของลมที่พุ่งออกมาทางจมูกและปาก มักจะเป็นห้วง ๆ ในทันทีทันใดโดยไม่ตั้งใจ เพราะเกิดระคายเคืองในจมูก; ฟันลงไปเต็มที่ เช่น เอาขวานจามหัว.
จ่ามงกุฎ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-งอ-งู-กอ-ไก่-สะ-หระ-อุ-ดอ-ชะ-ดา เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อขนมชนิดหนึ่ง คล้ายกะละแมขาว มีไส้เป็นถั่วลิสงเม็ด ห่อด้วยใบตองอ่อนนาบ เช่น งามจริงจ่ามงกุฎ ใส่ชื่อดุจมงกุฎทอง. (เห่ชมเครื่องคาวหวาน).จ่ามงกุฎ น. ชื่อขนมชนิดหนึ่ง คล้ายกะละแมขาว มีไส้เป็นถั่วลิสงเม็ด ห่อด้วยใบตองอ่อนนาบ เช่น งามจริงจ่ามงกุฎ ใส่ชื่อดุจมงกุฎทอง. (เห่ชมเครื่องคาวหวาน).
จามจุรี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-จอ-จาน-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี ความหมายที่ ๑ดู จามรี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี.จามจุรี ๑ ดู จามรี.
จามจุรี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-จอ-จาน-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นชนิด Albizia lebbeck Benth. ในวงศ์ Leguminosae ดอก (เกสร) อ่อนมีสีเขียวและขาว เมื่อดอก (เกสร) แก่เปลี่ยนเป็นสีเหลือง ใกล้โรยเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมแสด ฝักแบนยาวกว้าง ฝักอ่อนสีเขียว เมื่อแก่สีนํ้าตาลอ่อน ไม่มีรส, พฤกษ์ ซึก หรือ ซิก ก็เรียก, มักเรียกต้นก้ามปู หรือต้นจามจุรีแดง [Samanea saman (Jacq.) F. Muell.] ซึ่งเป็นไม้ต่างชนิดกันว่า ต้นจามจุรี.จามจุรี ๒ น. ชื่อไม้ต้นชนิด Albizia lebbeck Benth. ในวงศ์ Leguminosae ดอก (เกสร) อ่อนมีสีเขียวและขาว เมื่อดอก (เกสร) แก่เปลี่ยนเป็นสีเหลือง ใกล้โรยเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมแสด ฝักแบนยาวกว้าง ฝักอ่อนสีเขียว เมื่อแก่สีนํ้าตาลอ่อน ไม่มีรส, พฤกษ์ ซึก หรือ ซิก ก็เรียก, มักเรียกต้นก้ามปู หรือต้นจามจุรีแดง [Samanea saman (Jacq.) F. Muell.] ซึ่งเป็นไม้ต่างชนิดกันว่า ต้นจามจุรี.
จามร เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-รอ-เรือ[–มอน] เป็นคำนาม หมายถึง แส้ขนจามรี ด้ามยาว ปรกติสอดอยู่ในฝักแบนรูปคล้ายน้ำเต้า จัดเป็นเครื่องสูงชนิดหนึ่ง.จามร [–มอน] น. แส้ขนจามรี ด้ามยาว ปรกติสอดอยู่ในฝักแบนรูปคล้ายน้ำเต้า จัดเป็นเครื่องสูงชนิดหนึ่ง.
จามรี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อสัตว์เคี้ยวเอื้องชนิด Bos grunniens ในวงศ์ Bovidae เป็นสัตว์จำพวกวัว ขนยาวมาก ละเอียดอ่อน สีนํ้าตาลเข้มจนถึงดำ เฉพาะบริเวณสวาบจะมีสีดําห้อยยาวลงมาเกือบถึงพื้น ช่วงเขากว้างมาก หางยาวเป็นพู่ อาศัยอยู่แถบภูเขาสูงในทิเบต, จมร จมรี หรือ จามจุรี ก็เรียก; เรียกแส้ที่ทําด้วยขนหางจามรีว่า แส้จามรี.จามรี น. ชื่อสัตว์เคี้ยวเอื้องชนิด Bos grunniens ในวงศ์ Bovidae เป็นสัตว์จำพวกวัว ขนยาวมาก ละเอียดอ่อน สีนํ้าตาลเข้มจนถึงดำ เฉพาะบริเวณสวาบจะมีสีดําห้อยยาวลงมาเกือบถึงพื้น ช่วงเขากว้างมาก หางยาวเป็นพู่ อาศัยอยู่แถบภูเขาสูงในทิเบต, จมร จมรี หรือ จามจุรี ก็เรียก; เรียกแส้ที่ทําด้วยขนหางจามรีว่า แส้จามรี.
จามีกร เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-สะ-หระ-อี-กอ-ไก่-รอ-เรือ[–กอน] เป็นคำนาม หมายถึง ทอง, เครื่องทอง. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จามีกร [–กอน] น. ทอง, เครื่องทอง. (ป., ส.).
จ่าย เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง เอาออกใช้หรือให้ เช่น จ่ายเครื่องแบบ, โดยปริยายหมายความว่า ซื้อ ก็มี เช่น จ่ายกับข้าว.จ่าย ก. เอาออกใช้หรือให้ เช่น จ่ายเครื่องแบบ, โดยปริยายหมายความว่า ซื้อ ก็มี เช่น จ่ายกับข้าว.
จ่ายตลาด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-ตอ-เต่า-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก เป็นคำกริยา หมายถึง ซื้อกับข้าวที่ตลาด.จ่ายตลาด ก. ซื้อกับข้าวที่ตลาด.
จ่ายสด เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-สอ-เสือ-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำกริยา หมายถึง ซื้อด้วยเงินสด.จ่ายสด (ปาก) ก. ซื้อด้วยเงินสด.
จาร เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ ความหมายที่ ๑[จาน] เป็นคำกริยา หมายถึง ใช้เหล็กแหลมเขียนลงบนใบลานหรือศิลาเป็นต้นให้เป็นตัวหนังสือ เช่น จึงจารจารึกอันนี้ไว้อีกโสด. (ศิลาจารึกเขาสุมนกูฏ). (จารึกสมัยสุโขทัย). เป็นคำนาม หมายถึง เรียกเหล็กแหลมสำหรับเขียนลงบนใบลานหรือศิลาเป็นต้นว่า เหล็กจาร. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร .จาร ๑ [จาน] ก. ใช้เหล็กแหลมเขียนลงบนใบลานหรือศิลาเป็นต้นให้เป็นตัวหนังสือ เช่น จึงจารจารึกอันนี้ไว้อีกโสด. (ศิลาจารึกเขาสุมนกูฏ). (จารึกสมัยสุโขทัย). น. เรียกเหล็กแหลมสำหรับเขียนลงบนใบลานหรือศิลาเป็นต้นว่า เหล็กจาร. (ข.).
จาร– เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ ความหมายที่ ๒[จาระ–] เป็นคำนาม หมายถึง ผู้สอดแนม, ใช้ประกอบหน้าคําอื่นในคำว่า จารกรรม จารชน จารบุรุษ จารสตรี. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จาร– ๒ [จาระ–] น. ผู้สอดแนม, ใช้ประกอบหน้าคําอื่นในคำว่า จารกรรม จารชน จารบุรุษ จารสตรี. (ป., ส.).
จ่ารง เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปืนโบราณชนิดหนึ่ง.จ่ารง น. ชื่อปืนโบราณชนิดหนึ่ง.
จารวาก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่[จาระ–] เป็นคำนาม หมายถึง ลัทธิโลกายัต. ในวงเล็บ ดู โลกายัต เขียนว่า สะ-หระ-โอ-ลอ-ลิง-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า ที่ โลก, โลก– โลก เขียนว่า สะ-หระ-โอ-ลอ-ลิง-กอ-ไก่ โลก– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า สะ-หระ-โอ-ลอ-ลิง-กอ-ไก่ .จารวาก [จาระ–] น. ลัทธิโลกายัต. (ดู โลกายัต ที่ โลก, โลก–).
จาระไน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง พูดชี้แจงอย่างละเอียดลออหรือถี่ถ้วน.จาระไน ก. พูดชี้แจงอย่างละเอียดลออหรือถี่ถ้วน.
จาระบี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง นํ้ามันข้นเหนียวสําหรับหล่อลื่นและกันความสึกหรอของเครื่องจักรเป็นต้น, จระบี ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาฮินดี จรฺพี เขียนว่า จอ-จาน-รอ-เรือ-พิน-ทุ-พอ-พาน-สะ-หระ-อี.จาระบี น. นํ้ามันข้นเหนียวสําหรับหล่อลื่นและกันความสึกหรอของเครื่องจักรเป็นต้น, จระบี ก็ว่า. (ฮ. จรฺพี).
จาริก, จารึก ๑ จาริก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่ จารึก ความหมายที่ ๑ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อึ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ผู้ท่องเที่ยวไปเพื่อสั่งสอนหรือแสวงบุญเป็นต้น. เป็นคำกริยา หมายถึง ท่องเที่ยวไปเพื่อสั่งสอนหรือแสวงบุญเป็นต้น.จาริก, จารึก ๑ น. ผู้ท่องเที่ยวไปเพื่อสั่งสอนหรือแสวงบุญเป็นต้น. ก. ท่องเที่ยวไปเพื่อสั่งสอนหรือแสวงบุญเป็นต้น.
จารี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง ผู้ประพฤติ, มักใช้เป็นส่วนท้ายของสมาส เช่น ธรรมจารี สัมมาจารี. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .จารี น. ผู้ประพฤติ, มักใช้เป็นส่วนท้ายของสมาส เช่น ธรรมจารี สัมมาจารี. (ป.).
จารีต เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ตอ-เต่า[–รีด] เป็นคำนาม หมายถึง ประเพณีที่ถือสืบต่อกันมานาน. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จาริตฺต เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า และมาจากภาษาสันสกฤต จาริตฺร เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-รอ-เรือ.จารีต [–รีด] น. ประเพณีที่ถือสืบต่อกันมานาน. (ป. จาริตฺต; ส. จาริตฺร).
จารีตนครบาล เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ตอ-เต่า-นอ-หนู-คอ-ควาย-รอ-เรือ-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง เป็นคำกริยา หมายถึง ไต่สวนพิจารณาคดีด้วยการทรมานจําเลย.จารีตนครบาล ก. ไต่สวนพิจารณาคดีด้วยการทรมานจําเลย.
จารีตประเพณี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ตอ-เต่า-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-พอ-พาน-นอ-เนน-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง ประเพณีที่นิยมและประพฤติกันสืบมา ถ้าฝ่าฝืนถือว่าเป็นผิดเป็นชั่ว.จารีตประเพณี น. ประเพณีที่นิยมและประพฤติกันสืบมา ถ้าฝ่าฝืนถือว่าเป็นผิดเป็นชั่ว.
จารึก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อึ-กอ-ไก่ ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง เขียนหรือจารให้เป็นรอยลึกเป็นตัวอักษรหรือภาพเป็นต้นบนแผ่นศิลา โลหะ หรือดินเป็นต้น, โดยปริยายหมายถึงลักษณะที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น จารึกไว้ในดวงใจ, ในบทกลอนหมายความว่า เขียนโดยทั่ว ๆ ไป ก็มี. เป็นคำนาม หมายถึง เรียกศิลาที่จารึกเป็นตัวอักษรหรือภาพเป็นต้นว่า ศิลาจารึก, เรียกสั้น ๆ ว่า จารึก เช่น จารึกอโศก จารึกสุโขทัย.จารึก ๒ ก. เขียนหรือจารให้เป็นรอยลึกเป็นตัวอักษรหรือภาพเป็นต้นบนแผ่นศิลา โลหะ หรือดินเป็นต้น, โดยปริยายหมายถึงลักษณะที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น จารึกไว้ในดวงใจ, ในบทกลอนหมายความว่า เขียนโดยทั่ว ๆ ไป ก็มี. น. เรียกศิลาที่จารึกเป็นตัวอักษรหรือภาพเป็นต้นว่า ศิลาจารึก, เรียกสั้น ๆ ว่า จารึก เช่น จารึกอโศก จารึกสุโขทัย.
จารุ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ทองคํา. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง งาม, น่ารัก, สม, เหมาะ. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จารุ (แบบ) น. ทองคํา. ว. งาม, น่ารัก, สม, เหมาะ. (ป., ส.).
จ้าละหวั่น เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ชุลมุน, วุ่นวาย, จะละหวั่น ก็ใช้.จ้าละหวั่น ว. ชุลมุน, วุ่นวาย, จะละหวั่น ก็ใช้.
จาว เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งที่งอกอยู่ภายในผลไม้บางอย่าง เช่น จาวมะพร้าว จาวตาล, ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง หมายถึง โดยปริยายหมายถึงนมผู้หญิง เช่น พวงจาวเจิดแจ่มแก้ว จักรพรรดิ พี่เอย. ในวงเล็บ มาจาก นิราศนรินทร์ แบบเรียนกวีนิพนธ์, ดวงจาววนิภาคย์พ้น เสาวบุษป์. ในวงเล็บ มาจาก ทวาทศมาส ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐.จาว ๑ น. สิ่งที่งอกอยู่ภายในผลไม้บางอย่าง เช่น จาวมะพร้าว จาวตาล, (กลอน) โดยปริยายหมายถึงนมผู้หญิง เช่น พวงจาวเจิดแจ่มแก้ว จักรพรรดิ พี่เอย. (นิ. นรินทร์), ดวงจาววนิภาคย์พ้น เสาวบุษป์. (ทวาทศมาส).
จาว เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง เจ้า, ผู้เป็นใหญ่, หมายถึงเทวดาในชั้นอาภัสรพรหม. เป็นคำกริยา หมายถึง โผลงมา, โฉบ, เช่น จาวชิมดินแสงหล่น. (แช่งน้ำ). (ไทยใหญ่ จาว ว่า โผลงมา).จาว ๒ น. เจ้า, ผู้เป็นใหญ่, หมายถึงเทวดาในชั้นอาภัสรพรหม. ก. โผลงมา, โฉบ, เช่น จาวชิมดินแสงหล่น. (แช่งน้ำ). (ไทยใหญ่ จาว ว่า โผลงมา).
จาว เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ความหมายที่ ๓ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ตามกันไป, ประสานกันไป, เช่น ชลธารนทีเจือ จาวหลั่ง ไหลนา. ในวงเล็บ มาจาก ทวาทศมาส ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐. (ไทยขาว จาว ว่า ตกลง, ยอมตาม; จ่าว ว่า คล้อยตามคำแนะนำ).จาว ๓ ว. ตามกันไป, ประสานกันไป, เช่น ชลธารนทีเจือ จาวหลั่ง ไหลนา. (ทวาทศมาส). (ไทยขาว จาว ว่า ตกลง, ยอมตาม; จ่าว ว่า คล้อยตามคำแนะนำ).
จาว เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ความหมายที่ ๔ เป็นคำนาม หมายถึง ดอก, ดอกไม้, เช่น ดอกไม้งามเงื่อนแต้ม แชรงยอดแย้มผกาแจรง จาวจำแทงจำเทิด. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์จุลพน, จราว ก็ใช้, โดยปริยายหมายถึงผู้หญิง เช่น ไฟกามรลุงจาว ทองเทศ. ในวงเล็บ มาจาก ทวาทศมาส ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐.จาว ๔ น. ดอก, ดอกไม้, เช่น ดอกไม้งามเงื่อนแต้ม แชรงยอดแย้มผกาแจรง จาวจำแทงจำเทิด. (ม. คำหลวง จุลพน), จราว ก็ใช้, โดยปริยายหมายถึงผู้หญิง เช่น ไฟกามรลุงจาว ทองเทศ. (ทวาทศมาส).
จาว เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ความหมายที่ ๕ เป็นคำกริยา หมายถึง บาน (ใช้แก่ดอกไม้) เช่น โพทเลจาวดวงดอกก็มี. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาพน. (ลาว จาว ว่า กำลังบาน).จาว ๕ ก. บาน (ใช้แก่ดอกไม้) เช่น โพทเลจาวดวงดอกก็มี. (ม. คำหลวง มหาพน). (ลาว จาว ว่า กำลังบาน).
จาว เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ความหมายที่ ๖ เป็นคำกริยา หมายถึง ส่งเสียงดัง, อึกทึก, เช่น อันจาวจำเรียงเสียงฉันท์. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘. (ไทยขาว จาว ว่า ส่งเสียงดัง).จาว ๖ ก. ส่งเสียงดัง, อึกทึก, เช่น อันจาวจำเรียงเสียงฉันท์. (สมุทรโฆษ). (ไทยขาว จาว ว่า ส่งเสียงดัง).
จาว ๆ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ไม้-ยะ-มก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ห่าง ๆ เช่น เนาผ้าจาว ๆ, จะจะ เช่น วางเครื่องข้าวยำจาว ๆ ให้เลือกกิน.จาว ๆ ว. ห่าง ๆ เช่น เนาผ้าจาว ๆ, จะจะ เช่น วางเครื่องข้าวยำจาว ๆ ให้เลือกกิน.
จ้าว เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง เจ้า.จ้าว (โบ) น. เจ้า.
จาวมะพร้าว เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-มอ-ม้า-สะ-หระ-อะ-พอ-พาน-รอ-เรือ-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง (๑) มันจาวมะพร้าว. ในวงเล็บ ดู มันเสา เขียนว่า มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อา ที่ มัน เขียนว่า มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ ๑. (๒) ชื่อเห็ดชนิด Clavatia craniformis Coker et Couch ในวงศ์ Lycoperdaceae ขึ้นตามพื้นดิน ดอกเห็ดเป็นก้อนกลมใหญ่ สีขาวแล้วเปลี่ยนเป็นสีนํ้าตาล โคนสอบ เมื่ออ่อนอยู่กินได้ เมื่อโตเต็มที่ผิวบนย่นหยักคล้ายสมอง.จาวมะพร้าว น. (๑) มันจาวมะพร้าว. (ดู มันเสา ที่ มัน ๑). (๒) ชื่อเห็ดชนิด Clavatia craniformis Coker et Couch ในวงศ์ Lycoperdaceae ขึ้นตามพื้นดิน ดอกเห็ดเป็นก้อนกลมใหญ่ สีขาวแล้วเปลี่ยนเป็นสีนํ้าตาล โคนสอบ เมื่ออ่อนอยู่กินได้ เมื่อโตเต็มที่ผิวบนย่นหยักคล้ายสมอง.
จ่าหวัก เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง จวัก, ตวัก.จ่าหวัก น. จวัก, ตวัก.
จำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ ๑ เป็นคำกริยา หมายถึง กําหนดไว้ในใจ, ระลึกได้, เช่น จําหน้าได้.จำ ๑ ก. กําหนดไว้ในใจ, ระลึกได้, เช่น จําหน้าได้.
จำพรรษา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-พอ-พาน-รอ-เรือ-รอ-เรือ-สอ-รือ-สี-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง อยู่ประจําที่วัด ๓ เดือนในฤดูฝน (ใช้แก่พระสงฆ์).จำพรรษา ก. อยู่ประจําที่วัด ๓ เดือนในฤดูฝน (ใช้แก่พระสงฆ์).
จำวัด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก เป็นคำกริยา หมายถึง นอนหลับ (ใช้แก่ภิกษุสามเณร).จำวัด ก. นอนหลับ (ใช้แก่ภิกษุสามเณร).
จำศีล เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สอ-สา-ลา-สะ-หระ-อี-ลอ-ลิง เป็นคำกริยา หมายถึง ถือศีล, รักษาศีล; โดยปริยายหมายถึงการที่สัตว์บางชนิดนอนนิ่งไม่ออกหาอาหารชั่วระยะเวลาหนึ่ง เช่น กบจําศีล.จำศีล ก. ถือศีล, รักษาศีล; โดยปริยายหมายถึงการที่สัตว์บางชนิดนอนนิ่งไม่ออกหาอาหารชั่วระยะเวลาหนึ่ง เช่น กบจําศีล.
จำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง ลงโทษด้วยวิธีเอาโซ่ตรวนล่ามไว้ เช่น จําโซ่ จําตรวน, ลงโทษด้วยวิธีขัง เช่น จําคุก.จำ ๒ ก. ลงโทษด้วยวิธีเอาโซ่ตรวนล่ามไว้ เช่น จําโซ่ จําตรวน, ลงโทษด้วยวิธีขัง เช่น จําคุก.
จำครบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-คอ-ควาย-รอ-เรือ-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง จําห้าประการ.จำครบ ว. จําห้าประการ.
จำคุก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง โทษทางอาญาสถานหนึ่ง ที่ให้เอาตัวผู้ต้องโทษไปคุมขังไว้ในเรือนจำ.จำคุก (กฎ) น. โทษทางอาญาสถานหนึ่ง ที่ให้เอาตัวผู้ต้องโทษไปคุมขังไว้ในเรือนจำ.
จำจอง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-จอ-จาน-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ใส่ตรวนหรือเครื่องพันธนาการขังไว้ในคุกในตะรางเป็นต้น, จองจํา ก็ว่า.จำจอง ก. ใส่ตรวนหรือเครื่องพันธนาการขังไว้ในคุกในตะรางเป็นต้น, จองจํา ก็ว่า.
จำห้าประการ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีเครื่องจองจําครบ ๕ อย่าง คือ ๑. ตรวนใส่เท้า ๒. เท้าติดขื่อไม้ ๓. โซ่ล่ามคอ ๔. คาไม้ใส่คอทับโซ่ ๕. มือ ๒ ข้างสอดเข้าไปในคาและไปติดกับขื่อทําด้วยไม้, เรียกสั้น ๆ ว่า จําครบ. (ประชุมพงศ. ๓๙).จำห้าประการ ว. มีเครื่องจองจําครบ ๕ อย่าง คือ ๑. ตรวนใส่เท้า ๒. เท้าติดขื่อไม้ ๓. โซ่ล่ามคอ ๔. คาไม้ใส่คอทับโซ่ ๕. มือ ๒ ข้างสอดเข้าไปในคาและไปติดกับขื่อทําด้วยไม้, เรียกสั้น ๆ ว่า จําครบ. (ประชุมพงศ. ๓๙).
จำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ ๓ เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่ต้องฝืนใจทํา เช่น จำใจจากแม่เปลื้อง ปลิดอก อรเอย. ในวงเล็บ มาจาก นิราศนรินทร์ แบบเรียนกวีนิพนธ์.จำ ๓ ก. อาการที่ต้องฝืนใจทํา เช่น จำใจจากแม่เปลื้อง ปลิดอก อรเอย. (นิ. นรินทร์).
จำเป็น เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-ไม้-ไต่-คู้-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ต้องเป็นอย่างนั้น, ต้องทํา, ขาดไม่ได้.จำเป็น ว. ต้องเป็นอย่างนั้น, ต้องทํา, ขาดไม่ได้.
จำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ ๔ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ชายผ้า เช่น เอาพระจําเจิมเฉลิมเชิงเวียน. (อะหม จํา ว่า ชายผ้า).จำ ๔ (โบ) น. ชายผ้า เช่น เอาพระจําเจิมเฉลิมเชิงเวียน. (อะหม จํา ว่า ชายผ้า).
จ้ำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ ๑ เป็นคำกริยา หมายถึง พายเรือแจวถี่ ๆ เช่น เขาจ้ำเรือข้ามฟาก, ฟันหรือแทงถี่ ๆ เช่น ผู้ร้ายจ้ำแทง. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่ทำเร็ว ๆ ถี่ ๆ เช่น พายเรือจ้ำเอา ๆ เขียนหนังสือจ้ำเอา ๆ.จ้ำ ๑ ก. พายเรือแจวถี่ ๆ เช่น เขาจ้ำเรือข้ามฟาก, ฟันหรือแทงถี่ ๆ เช่น ผู้ร้ายจ้ำแทง. ว. อาการที่ทำเร็ว ๆ ถี่ ๆ เช่น พายเรือจ้ำเอา ๆ เขียนหนังสือจ้ำเอา ๆ.
จ้ำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง รอยฟกชํ้าดําเขียว.จ้ำ ๒ น. รอยฟกชํ้าดําเขียว.
จ้ำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ ๓ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็กหลายชนิดในสกุล Ardisia วงศ์ Myrsinaceae บางชนิดดอกและยอดอ่อนกินได้เรียก ผักจํ้า เช่น ชนิด A. arborescens Wall. ex A. DC..จ้ำ ๓ (ถิ่น–พายัพ) น. ชื่อไม้พุ่มหรือไม้ต้นขนาดเล็กหลายชนิดในสกุล Ardisia วงศ์ Myrsinaceae บางชนิดดอกและยอดอ่อนกินได้เรียก ผักจํ้า เช่น ชนิด A. arborescens Wall. ex A. DC..
จำกว่า เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-กอ-ไก่-วอ-แหวน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ให้ยิ่งขึ้น.จำกว่า ก. ให้ยิ่งขึ้น.
จำกัด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก เป็นคำกริยา หมายถึง กําหนดหรือขีดคั่นไว้โดยเฉพาะ เช่น จํากัดอายุ จํากัดความรู้.จำกัด ก. กําหนดหรือขีดคั่นไว้โดยเฉพาะ เช่น จํากัดอายุ จํากัดความรู้.
จำกัดความ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-คอ-ควาย-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง ให้ความหมายอย่างกะทัดรัด, กําหนดความหมาย.จำกัดความ ก. ให้ความหมายอย่างกะทัดรัด, กําหนดความหมาย.
จำกัดความรับผิดชอบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-คอ-ควาย-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ผอ-ผึ้ง-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก-ชอ-ช้าง-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง บริษัทจำกัดซึ่งจำกัดความรับผิดของผู้ถือหุ้นไว้ไม่เกินจำนวนเงินที่ตนยังส่งใช้ไม่ครบมูลค่ารวมของหุ้นที่ตนถือ.จำกัดความรับผิดชอบ น. บริษัทจำกัดซึ่งจำกัดความรับผิดของผู้ถือหุ้นไว้ไม่เกินจำนวนเงินที่ตนยังส่งใช้ไม่ครบมูลค่ารวมของหุ้นที่ตนถือ.
จำกัดจำเขี่ย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง จํากัดจนที่สุด, ใช้จ่ายอย่างประหยัดที่สุด, กระเบียดกระเสียร.จำกัดจำเขี่ย ก. จํากัดจนที่สุด, ใช้จ่ายอย่างประหยัดที่สุด, กระเบียดกระเสียร.
จำงาย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-งอ-งู-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง สาย, บ่าย, เช่น ลูกไม้บ่ทันงาย จำงายราชอดยืน. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มัทรี. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ห่าง, ไกล, เช่น หากให้เจ้าตูฉิบหาย จำงายพรากพระบุรี ท่านนี้. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ชูชก ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จํงาย เขียนว่า จอ-จาน-นิก-คะ-หิด-งอ-งู-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ว่า ระยะไกล .จำงาย (โบ) น. สาย, บ่าย, เช่น ลูกไม้บ่ทันงาย จำงายราชอดยืน. (ม. คำหลวง มัทรี). ว. ห่าง, ไกล, เช่น หากให้เจ้าตูฉิบหาย จำงายพรากพระบุรี ท่านนี้. (ม. คำหลวง ชูชก). (ข. จํงาย ว่า ระยะไกล).
จ้ำจี้ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-จอ-จาน-สะ-หระ-อี-ไม้-โท เป็นคำนาม หมายถึง การเล่นชนิดหนึ่งของเด็ก.จ้ำจี้ น. การเล่นชนิดหนึ่งของเด็ก.
จ้ำจี้จ้ำไช เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-จอ-จาน-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ชอ-ช้าง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่พร่ำพูดหรือสอน. เป็นคำกริยา หมายถึง พร่ำพูดหรือสอน.จ้ำจี้จ้ำไช ว. อาการที่พร่ำพูดหรือสอน. ก. พร่ำพูดหรือสอน.
จำเจ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-จอ-จาน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เนือง ๆ, บ่อย ๆ, ซํ้าซาก.จำเจ ว. เนือง ๆ, บ่อย ๆ, ซํ้าซาก.
จำเดิม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อิ-มอ-ม้า เป็นคำบุรพบท หมายถึง แต่ต้น, เริ่มแรก, แรก.จำเดิม บ. แต่ต้น, เริ่มแรก, แรก.
จำทวย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ทอ-ทะ-หาน-วอ-แหวน-ยอ-ยัก ความหมายที่ ๑ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง ประจําหมู่.จำทวย ๑ (โบ) ก. ประจําหมู่.
จำทวย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ทอ-ทะ-หาน-วอ-แหวน-ยอ-ยัก ความหมายที่ ๒ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง ถือ, ถืออาวุธร่ายรํา, เช่น จําทวยธนูในสนาม. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.จำทวย ๒ (กลอน) ก. ถือ, ถืออาวุธร่ายรํา, เช่น จําทวยธนูในสนาม. (สมุทรโฆษ).
จำทับ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง โผลง, โจนลง, ทุ่มลง, ตกลง.จำทับ (โบ) ก. โผลง, โจนลง, ทุ่มลง, ตกลง.
จำทาบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง จับ, ถือ.จำทาบ (กลอน) ก. จับ, ถือ.
จำเทิด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง เผ่นขึ้นสูง, งอกขึ้นสูง, สูงไสว.จำเทิด (โบ) ก. เผ่นขึ้นสูง, งอกขึ้นสูง, สูงไสว.
จำแทง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-แอ-ทอ-ทะ-หาน-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง เผ่นขึ้น, โผขึ้น, ตั้งขึ้น, ชูขึ้น, งอกขึ้น; ถืออาวุธร่ายรําท่าแทง, เช่น ชดกรกระลึงกุมแสง รำจำแทงองอาจ เผ่นผงาดขับสารสีห์. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน.จำแทง (โบ) ก. เผ่นขึ้น, โผขึ้น, ตั้งขึ้น, ชูขึ้น, งอกขึ้น; ถืออาวุธร่ายรําท่าแทง, เช่น ชดกรกระลึงกุมแสง รำจำแทงองอาจ เผ่นผงาดขับสารสีห์. (ลอ).
จำนง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ประสงค์, มุ่งหวัง, ตั้งใจ. (แผลงมาจาก จง).จำนง ก. ประสงค์, มุ่งหวัง, ตั้งใจ. (แผลงมาจาก จง).
จำนน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง แพ้, ไม่มีทางสู้. (แผลงมาจาก จน).จำนน ก. แพ้, ไม่มีทางสู้. (แผลงมาจาก จน).
จำนรรจ์, จำนรรจา จำนรรจ์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-รอ-เรือ-รอ-เรือ-จอ-จาน-ทัน-ทะ-คาด จำนรรจา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-รอ-เรือ-รอ-เรือ-จอ-จาน-สะ-หระ-อา [–นัน, –นันจา] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง เจรจา, พูด, กล่าว.จำนรรจ์, จำนรรจา [–นัน, –นันจา] (กลอน) ก. เจรจา, พูด, กล่าว.
จำนวน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-วอ-แหวน-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ยอดรวมที่กําหนดนับไว้เป็นส่วน ๆ.จำนวน น. ยอดรวมที่กําหนดนับไว้เป็นส่วน ๆ.
จำนวนจริง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-วอ-แหวน-นอ-หนู-จอ-จาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง จำนวนใด ๆ ซึ่งอาจเป็นจํานวนตรรกยะหรือจํานวนอตรรกยะ.จำนวนจริง (คณิต) น. จำนวนใด ๆ ซึ่งอาจเป็นจํานวนตรรกยะหรือจํานวนอตรรกยะ.
จำนวนจินตภาพ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-วอ-แหวน-นอ-หนู-จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ตอ-เต่า-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อา-พอ-พาน ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง จํานวนเชิงซ้อน a + bi เมื่อ b ≠ o.จำนวนจินตภาพ (คณิต) น. จํานวนเชิงซ้อน a + bi เมื่อ b ≠ o.
จำนวนเชิงซ้อน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-วอ-แหวน-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-ซอ-โซ่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง จํานวนที่มีองค์ประกอบ ๒ ส่วน เขียนได้เป็น a + bi โดย a และ b เป็นจํานวนจริง และ i๒ = –๑.จำนวนเชิงซ้อน (คณิต) น. จํานวนที่มีองค์ประกอบ ๒ ส่วน เขียนได้เป็น a + bi โดย a และ b เป็นจํานวนจริง และ i๒ = –๑.
จำนวนตรรกยะ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-วอ-แหวน-นอ-หนู-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-รอ-เรือ-กอ-ไก่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อะ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง จํานวนที่สามารถเขียนให้เป็นรูปเศษส่วนได้ โดยทั้งเศษและส่วนต้องเป็นจํานวนเต็ม และส่วนต้องไม่เท่ากับศูนย์, จํานวนที่สามารถเขียนให้เป็นรูปทศนิยมไม่รู้จบประเภทซํ้าได้ เช่น (เศษ ๑ ส่วน ๙ เท่ากับ ๐.๑), เศษ ๑๒ ส่วน ๙๙ (เท่ากับ ๐.๑๒).จำนวนตรรกยะ (คณิต) น. จํานวนที่สามารถเขียนให้เป็นรูปเศษส่วนได้ โดยทั้งเศษและส่วนต้องเป็นจํานวนเต็ม และส่วนต้องไม่เท่ากับศูนย์, จํานวนที่สามารถเขียนให้เป็นรูปทศนิยมไม่รู้จบประเภทซํ้าได้ เช่น (เศษ ๑ ส่วน ๙ เท่ากับ ๐.๑), เศษ ๑๒ ส่วน ๙๙ (เท่ากับ ๐.๑๒).
จำนวนเต็ม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-วอ-แหวน-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-ตอ-เต่า-ไม้-ไต่-คู้-มอ-ม้า ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง จํานวนที่เป็นจํานวนนับ, จํานวนนับติดเครื่องหมายลบหรือศูนย์.จำนวนเต็ม (คณิต) น. จํานวนที่เป็นจํานวนนับ, จํานวนนับติดเครื่องหมายลบหรือศูนย์.
จำนวนนับ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-วอ-แหวน-นอ-หนู-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง จํานวนที่เกิดจากการนับ จำนวนที่ใช้แทนการนับ ได้แก่ ๑, ๒, ๓, ๔ ... .จำนวนนับ (คณิต) น. จํานวนที่เกิดจากการนับ จำนวนที่ใช้แทนการนับ ได้แก่ ๑, ๒, ๓, ๔ ... .
จำนวนบวก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-วอ-แหวน-นอ-หนู-บอ-ไบ-ไม้-วอ-แหวน-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง จำนวนเลขที่มีค่ามากกว่าศูนย์.จำนวนบวก (คณิต) น. จำนวนเลขที่มีค่ามากกว่าศูนย์.
จำนวนลบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-วอ-แหวน-นอ-หนู-ลอ-ลิง-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง จำนวนเลขที่มีค่าต่ำกว่าศูนย์.จำนวนลบ (คณิต) น. จำนวนเลขที่มีค่าต่ำกว่าศูนย์.
จำนวนอตรรกยะ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-วอ-แหวน-นอ-หนู-ออ-อ่าง-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-รอ-เรือ-กอ-ไก่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อะ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง จํานวนที่สามารถเขียนให้เป็นรูปทศนิยมไม่รู้จบประเภทไม่ซํ้าได้ เช่น รากที่ ๒ ของ ๒ (= ๑.๔๑๔๒๑๓๕...), π (= ๓.๑๔๑๕๙๒๖...).จำนวนอตรรกยะ (คณิต) น. จํานวนที่สามารถเขียนให้เป็นรูปทศนิยมไม่รู้จบประเภทไม่ซํ้าได้ เช่น รากที่ ๒ ของ ๒ (= ๑.๔๑๔๒๑๓๕...), π (= ๓.๑๔๑๕๙๒๖...).
จำนอง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ผูก, คล้อง, หมายไว้, กําหนด, จําไว้, ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง หมายถึง ประพันธ์, แต่ง, เช่น จึ่งจำนองโคลงอ้าง ถวายแด่บพิตรเจ้าช้าง. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน. ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อสัญญาซึ่งบุคคลคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้จํานอง เอาทรัพย์สินตราไว้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้รับจํานอง เพื่อเป็นประกันการชําระหนี้ โดยไม่ส่งมอบทรัพย์สินนั้นให้แก่ผู้รับจํานอง. (แผลงมาจาก จอง).จำนอง ก. ผูก, คล้อง, หมายไว้, กําหนด, จําไว้, (โบ; กลอน) ประพันธ์, แต่ง, เช่น จึ่งจำนองโคลงอ้าง ถวายแด่บพิตรเจ้าช้าง. (ลอ). (กฎ) น. ชื่อสัญญาซึ่งบุคคลคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้จํานอง เอาทรัพย์สินตราไว้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้รับจํานอง เพื่อเป็นประกันการชําระหนี้ โดยไม่ส่งมอบทรัพย์สินนั้นให้แก่ผู้รับจํานอง. (แผลงมาจาก จอง).
จำนับ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้[จําหฺนับ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง จับ, อาการที่ใช้มือจับต้องสิ่งใดสิ่งหนึ่งตลอดจนกําไว้ยึดไว้, ใช้ จําหนับ ก็มี.จำนับ [จําหฺนับ] (กลอน) ก. จับ, อาการที่ใช้มือจับต้องสิ่งใดสิ่งหนึ่งตลอดจนกําไว้ยึดไว้, ใช้ จําหนับ ก็มี.
จำนัล เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-ลอ-ลิง เป็นคำกริยา หมายถึง แจจัน เช่น จํานัลจํานับรอบราย. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘ ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จาล่ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง-ไม้-เอก จัล เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ลอ-ลิง จำนัล เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-ลอ-ลิง ว่า ปะทะ . ในวงเล็บ ดู แจจน, แจจัน แจจน เขียนว่า สะ-หระ-แอ-จอ-จาน-จอ-จาน-นอ-หนู แจจัน เขียนว่า สะ-หระ-แอ-จอ-จาน-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู .จำนัล ก. แจจัน เช่น จํานัลจํานับรอบราย. (สมุทรโฆษ). (ข. จาล่, จัล, จำนัล ว่า ปะทะ). (ดู แจจน, แจจัน).
จำนำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-สะ-หระ-อำ เป็นคำกริยา หมายถึง ประจํา, เรียกผู้ซื้อขายหรือติดต่อกันเป็นประจำว่า เจ้าจํานํา. ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อสัญญาซึ่งบุคคลคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้จํานํา ส่งมอบสังหาริมทรัพย์สิ่งหนึ่งให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้รับจํานํา เพื่อเป็นประกันการชําระหนี้. (แผลงมาจาก จํา).จำนำ ก. ประจํา, เรียกผู้ซื้อขายหรือติดต่อกันเป็นประจำว่า เจ้าจํานํา. (กฎ) น. ชื่อสัญญาซึ่งบุคคลคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้จํานํา ส่งมอบสังหาริมทรัพย์สิ่งหนึ่งให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่ง เรียกว่า ผู้รับจํานํา เพื่อเป็นประกันการชําระหนี้. (แผลงมาจาก จํา).
จำนำพรรษา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-สะ-หระ-อำ-พอ-พาน-รอ-เรือ-รอ-เรือ-สอ-รือ-สี-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เรียกผ้าที่ถวายแก่พระสงฆ์ที่อยู่จําพรรษาในวัดนั้น ๆ ว่า ผ้าจํานําพรรษา.จำนำพรรษา ว. เรียกผ้าที่ถวายแก่พระสงฆ์ที่อยู่จําพรรษาในวัดนั้น ๆ ว่า ผ้าจํานําพรรษา.
จำเนียน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ตัด ขริบ หรือเฉือนให้ไปตามแนวหรือให้ได้รูปตามที่ต้องการ. (แผลงมาจาก เจียน). ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร เจียร เขียนว่า สะ-หระ-เอ-จอ-จาน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-รอ-เรือ ว่า ตัด, เล็ม .จำเนียน ก. ตัด ขริบ หรือเฉือนให้ไปตามแนวหรือให้ได้รูปตามที่ต้องการ. (แผลงมาจาก เจียน). (ข. เจียร ว่า ตัด, เล็ม).
จำเนียม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง รู้จักประมาณตัว, ประพฤติตนพอสถานประมาณ เช่น บรรจงภาพจําเนียม. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน. (แผลงมาจาก เจียม).จำเนียม ก. รู้จักประมาณตัว, ประพฤติตนพอสถานประมาณ เช่น บรรจงภาพจําเนียม. (ลอ). (แผลงมาจาก เจียม).
จำเนียร เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-รอ-เรือ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง นาน, ช้า. (แผลงมาจาก เจียร).จำเนียร ว. นาน, ช้า. (แผลงมาจาก เจียร).
จำแนก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-แอ-นอ-หนู-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง แจก, แบ่ง, แยกออก, เช่น จําแนกออกเป็น ๓ อย่าง. (แผลงมาจาก แจก).จำแนก ก. แจก, แบ่ง, แยกออก, เช่น จําแนกออกเป็น ๓ อย่าง. (แผลงมาจาก แจก).
จำโนทย์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-โอ-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง ฟ้อง, ร้องขอ, กล่าวหา. (แผลงมาจาก โจท, โจทย์).จำโนทย์ (โบ) ก. ฟ้อง, ร้องขอ, กล่าวหา. (แผลงมาจาก โจท, โจทย์).
จำบ่ม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-เอก-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ผลไม้ที่แก่ยังไม่ได้ที่ เก็บเอามาบ่มให้สุก เรียกว่า ผลไม้จําบ่ม เช่น มะม่วงจําบ่ม.จำบ่ม ว. ผลไม้ที่แก่ยังไม่ได้ที่ เก็บเอามาบ่มให้สุก เรียกว่า ผลไม้จําบ่ม เช่น มะม่วงจําบ่ม.
จำบัง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู ความหมายที่ ๑ เป็นคำกริยา หมายถึง รบ เช่น คชจําบังข้าศึก. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือลิลิตตะเลงพ่าย แบบเรียนกวีนิพนธ์. เป็นคำนาม หมายถึง ศึก, สงคราม; นักรบ. ในวงเล็บ มาจาก ประชุมจารึกสยาม ภาคที่ จารึกสุโขทัย, ศาสตราจารย์ ยอช เซเดส์ ชำระและแปล ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗ ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จํบาง เขียนว่า จอ-จาน-นิก-คะ-หิด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-งอ-งู จมฺบําง เขียนว่า จอ-จาน-มอ-ม้า-พิน-ทุ-บอ-ไบ-ไม้-นิก-คะ-หิด-สะ-หระ-อา-งอ-งู ว่า การรบ, สงคราม .จำบัง ๑ ก. รบ เช่น คชจําบังข้าศึก. (ตะเลงพ่าย). น. ศึก, สงคราม; นักรบ. (จารึกสยาม). (ข. จํบาง, จมฺบําง ว่า การรบ, สงคราม).
จำบัง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง กำบังกาย, หายตัวไป, เช่น โจนจำบับจำบัง. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาราช.จำบัง ๒ ก. กำบังกาย, หายตัวไป, เช่น โจนจำบับจำบัง. (ม. คำหลวง มหาราช).
จำบับ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำกริยา หมายถึง จับ เช่น โจนจําบับจําบัง. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาราช ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จํบาบ่ เขียนว่า จอ-จาน-นิก-คะ-หิด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-เอก ว่า การปล้ำกัน, การประสานมือกัน .จำบับ ก. จับ เช่น โจนจําบับจําบัง. (ม. คำหลวง มหาราช). (ข. จํบาบ่ ว่า การปล้ำกัน, การประสานมือกัน).
จำเบศ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-บอ-ไบ-ไม้-สอ-สา-ลาความหมายอย่างเดียวกับ จําบัง แต่เพื่อประโยชน์ในกลอนจึงใช้ ศ เข้าลิลิต เช่น หมู่โยธาโยเธศ รู้จําเบศจําบัง. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาราช.จำเบศ ความหมายอย่างเดียวกับ จําบัง แต่เพื่อประโยชน์ในกลอนจึงใช้ ศ เข้าลิลิต เช่น หมู่โยธาโยเธศ รู้จําเบศจําบัง. (ม. คำหลวง มหาราช).
จ้ำเบ้า เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่ก้นกระแทกพื้นลุกไม่ขึ้น เช่น หกล้มจํ้าเบ้า.จ้ำเบ้า ว. อาการที่ก้นกระแทกพื้นลุกไม่ขึ้น เช่น หกล้มจํ้าเบ้า.
จำแบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-แอ-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปลาแห้งชนิดหนึ่งที่ไม่เป็นริ้ว, ตําแบ ก็ว่า. เป็นคำกริยา หมายถึง แผ่ออก.จำแบ น. ชื่อปลาแห้งชนิดหนึ่งที่ไม่เป็นริ้ว, ตําแบ ก็ว่า. ก. แผ่ออก.
จำปา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Michelia champaca L. ในวงศ์ Magnoliaceae ดอกสีเหลืองอมส้ม กลีบดอกใหญ่ยาว มีหลายกลีบ กลิ่นหอม; สีเหลืองอมส้มอย่างดอกจำปา; เครื่องหน้าซุงว่าวจุฬา รูปเป็นกลีบเหมือนกลีบดอกจําปา; แหนบรูปคล้ายกลีบดอกจําปาซึ่งติดอยู่กับแกนในประแจจีน สําหรับยันไม่ให้กุญแจหลุดออกจากกัน, จัมปา ก็ใช้; ไม้ไผ่ที่จักปลายด้านหนึ่งเป็น ๔–๕ แฉก แล้วเอาชิ้นไม้ขัดให้บานออกเป็นรูปดอกจำปา ใช้เสียบปลายไม้สำหรับสอยผลไม้; เครื่องยึดธรณีบนของประตูให้ติดกับกรอบเช็ดหน้าของอาคารประเภทโบสถ์ วิหาร ในสถาปัตยกรรมไทย ทำด้วยไม้ เป็นแท่งรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ด้านหน้าตกแต่งเป็นเส้นขอบของดอกไม้หรือแต่งให้เป็นรูปดอกสี่กลีบที่เรียกว่า ดอกประจำยาม. (๒) ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคอีสาน หมายถึง ต้นลั่นทม. ในวงเล็บ ดู ลั่นทม เขียนว่า ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-มอ-ม้า.จำปา น. (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Michelia champaca L. ในวงศ์ Magnoliaceae ดอกสีเหลืองอมส้ม กลีบดอกใหญ่ยาว มีหลายกลีบ กลิ่นหอม; สีเหลืองอมส้มอย่างดอกจำปา; เครื่องหน้าซุงว่าวจุฬา รูปเป็นกลีบเหมือนกลีบดอกจําปา; แหนบรูปคล้ายกลีบดอกจําปาซึ่งติดอยู่กับแกนในประแจจีน สําหรับยันไม่ให้กุญแจหลุดออกจากกัน, จัมปา ก็ใช้; ไม้ไผ่ที่จักปลายด้านหนึ่งเป็น ๔–๕ แฉก แล้วเอาชิ้นไม้ขัดให้บานออกเป็นรูปดอกจำปา ใช้เสียบปลายไม้สำหรับสอยผลไม้; เครื่องยึดธรณีบนของประตูให้ติดกับกรอบเช็ดหน้าของอาคารประเภทโบสถ์ วิหาร ในสถาปัตยกรรมไทย ทำด้วยไม้ เป็นแท่งรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ด้านหน้าตกแต่งเป็นเส้นขอบของดอกไม้หรือแต่งให้เป็นรูปดอกสี่กลีบที่เรียกว่า ดอกประจำยาม. (๒) (ถิ่น–อีสาน) ต้นลั่นทม. (ดู ลั่นทม).
จำปาขอม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง ต้นลั่นทม. ในวงเล็บ ดู ลั่นทม เขียนว่า ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-มอ-ม้า.จำปาขอม (ถิ่น–ปักษ์ใต้) น. ต้นลั่นทม. (ดู ลั่นทม).
จำปาแขก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-กอ-ไก่ดู จําปีแขก เขียนว่า จอ-จาน-นิก-คะ-หิด-สะ-หระ-อา-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อี-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-กอ-ไก่ (๑).จำปาแขก ดู จําปีแขก (๑).
จำปาดะ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อะ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Artocarpus integer (Thunb.) Merr. ในวงศ์ Moraceae คล้ายต้นขนุน เยื่อหุ้มเมล็ดเนื้อเหลว กลิ่นฉุน กินได้; เรียกขนุนพันธุ์ที่มียวงสีจําปา เนื้อนุ่ม ว่า ขนุนจําปาดะ. ในวงเล็บ ดู ขนุน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู ความหมายที่ ๑.จำปาดะ (ถิ่น–ปักษ์ใต้) น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Artocarpus integer (Thunb.) Merr. ในวงศ์ Moraceae คล้ายต้นขนุน เยื่อหุ้มเมล็ดเนื้อเหลว กลิ่นฉุน กินได้; เรียกขนุนพันธุ์ที่มียวงสีจําปา เนื้อนุ่ม ว่า ขนุนจําปาดะ. (ดู ขนุน ๑).
จำปาทองเทศ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-ทอ-ทะ-หาน-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-สอ-สา-ลา ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อต้นไม้ชนิดหนึ่ง. ในวงเล็บ มาจาก พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๔๙๓.จำปาทองเทศ ๑ น. ชื่อต้นไม้ชนิดหนึ่ง. (พจน. ๒๔๙๓).
จำปาทองเทศ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-ทอ-ทะ-หาน-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-สอ-สา-ลา ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง.จำปาทองเทศ ๒ น. ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง.
จำปาลาว เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำนาม หมายถึง ต้นลั่นทม. ในวงเล็บ ดู ลั่นทม เขียนว่า ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-มอ-ม้า.จำปาลาว (ถิ่น–พายัพ) น. ต้นลั่นทม. (ดู ลั่นทม).
จำปาหอม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-หอ-หีบ-ออ-อ่าง-มอ-ม้าดู ลั่นทม เขียนว่า ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-มอ-ม้า.จำปาหอม ดู ลั่นทม.
จำปี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Michelia alba DC. ในวงศ์ Magnoliaceae ดอกสีขาว คล้ายดอกจําปาแต่กลีบเล็กและหนากว่า บางพันธุ์สีนวลหรือสีเหลืองอ่อน กลิ่นหอมเย็น.จำปี น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Michelia alba DC. ในวงศ์ Magnoliaceae ดอกสีขาว คล้ายดอกจําปาแต่กลีบเล็กและหนากว่า บางพันธุ์สีนวลหรือสีเหลืองอ่อน กลิ่นหอมเย็น.
จำปีแขก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อี-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง (๑) ชื่อไม้พุ่มชนิด Michelia figo (Lour.) Spreng. ในวงศ์ Magnoliaceae ดอกคล้ายดอกจําปีแต่เล็กกว่า กลีบเลี้ยงสีนํ้าตาลมีขนหนานุ่ม กลีบดอกแข็งสีนวล กลิ่นหอมมาก, จําปาแขก ก็เรียก. (๒) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Pterospermum diversifolium Blume ในวงศ์ Sterculiaceae กลีบเลี้ยงสีนํ้าตาล กลีบดอกสีขาว กลิ่นหอมอ่อน.จำปีแขก น. (๑) ชื่อไม้พุ่มชนิด Michelia figo (Lour.) Spreng. ในวงศ์ Magnoliaceae ดอกคล้ายดอกจําปีแต่เล็กกว่า กลีบเลี้ยงสีนํ้าตาลมีขนหนานุ่ม กลีบดอกแข็งสีนวล กลิ่นหอมมาก, จําปาแขก ก็เรียก. (๒) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Pterospermum diversifolium Blume ในวงศ์ Sterculiaceae กลีบเลี้ยงสีนํ้าตาล กลีบดอกสีขาว กลิ่นหอมอ่อน.
จำปูน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อู-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้พุ่มชนิด Anaxagorea javanica Blume ในวงศ์ Annonaceae มีตามป่าดิบทางปักษ์ใต้ กลีบดอกแหลมหนาแข็ง ด้านนอกสีเขียว ด้านในสีขาวนวล กลิ่นหอมมาก.จำปูน น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Anaxagorea javanica Blume ในวงศ์ Annonaceae มีตามป่าดิบทางปักษ์ใต้ กลีบดอกแหลมหนาแข็ง ด้านนอกสีเขียว ด้านในสีขาวนวล กลิ่นหอมมาก.
จำพวก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-พอ-พาน-วอ-แหวน-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง พวก, ประเภท, ชนิด, หมู่, เหล่า.จำพวก น. พวก, ประเภท, ชนิด, หมู่, เหล่า.
จำเพาะ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เฉพาะ, เจาะจง, เผอิญ, เช่น จําเพาะฝนมาตกเวลาจะออกจากบ้านจึงไปไม่ได้.จำเพาะ ว. เฉพาะ, เจาะจง, เผอิญ, เช่น จําเพาะฝนมาตกเวลาจะออกจากบ้านจึงไปไม่ได้.
จำแพรก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-แอ-พอ-พาน-รอ-เรือ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ยืนต้น. ในวงเล็บ มาจาก พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๔๙๓.จำแพรก น. ชื่อไม้ยืนต้น. (พจน. ๒๔๙๓).
จ้ำม่ำ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-มอ-ม้า-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คําประกอบลักษณะอ้วน ให้รู้ว่าอ้วนน่ารัก (โดยมากใช้เฉพาะเด็ก).จ้ำม่ำ ว. คําประกอบลักษณะอ้วน ให้รู้ว่าอ้วนน่ารัก (โดยมากใช้เฉพาะเด็ก).
จำรด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-รอ-เรือ-ดอ-เด็ก[–หฺรด] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง จด, ถึง, จ่อให้ถึง. (แผลงมาจาก จรด).จำรด [–หฺรด] (กลอน) ก. จด, ถึง, จ่อให้ถึง. (แผลงมาจาก จรด).
จำรัส เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-สอ-เสือ[–หฺรัด] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แจ่มแจ้ง, รุ่งเรือง, สว่าง. (แผลงมาจาก จรัส).จำรัส [–หฺรัด] ว. แจ่มแจ้ง, รุ่งเรือง, สว่าง. (แผลงมาจาก จรัส).
จำราญ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-หยิง ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง หัก, พัง, ทําลาย, กระจาย, ดับ. (แผลงมาจาก จราญ).จำราญ (กลอน) ก. หัก, พัง, ทําลาย, กระจาย, ดับ. (แผลงมาจาก จราญ).
จำราย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง กระจาย, แผ่ไป, เช่น เสด็จจรจํารายศักดิ์ โสภิต. ในวงเล็บ มาจาก ทวาทศมาส ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐.จำราย (กลอน) ก. กระจาย, แผ่ไป, เช่น เสด็จจรจํารายศักดิ์ โสภิต. (ทวาทศมาส).
จำรูญ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อู-ยอ-หยิง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง รุ่งเรือง, งาม, เช่น ลางหมู่หน้าแดงจกูรล ดูจำรูญจกราด. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาราช. (แผลงมาจาก จรูญ).จำรูญ ว. รุ่งเรือง, งาม, เช่น ลางหมู่หน้าแดงจกูรล ดูจำรูญจกราด. (ม. คำหลวง มหาราช). (แผลงมาจาก จรูญ).
จำเริญ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ยอ-หยิง เป็นคำกริยา หมายถึง เติบโต, งอกงาม, มากขึ้น, สมบูรณ์; ทิ้ง เช่น จําเริญยา, ตัด เช่น จําเริญเกศา. (แผลงมาจาก เจริญ).จำเริญ ก. เติบโต, งอกงาม, มากขึ้น, สมบูรณ์; ทิ้ง เช่น จําเริญยา, ตัด เช่น จําเริญเกศา. (แผลงมาจาก เจริญ).
จำเรียง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ขับลํา, ขับกล่อม, ร้องเพลง. (แผลงมาจาก เจรียง).จำเรียง ก. ขับลํา, ขับกล่อม, ร้องเพลง. (แผลงมาจาก เจรียง).
จำลอง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ ๑ เป็นคำกริยา หมายถึง ถ่ายแบบ เช่น จําลองจากของจริง. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แทน เช่น พระพุทธชินราชจําลอง, ที่ทําให้เหมือนของจริง เช่น ท้องฟ้าจําลอง.จำลอง ๑ ก. ถ่ายแบบ เช่น จําลองจากของจริง. ว. แทน เช่น พระพุทธชินราชจําลอง, ที่ทําให้เหมือนของจริง เช่น ท้องฟ้าจําลอง.
จำลอง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง อาน, สัปคับ.จำลอง ๒ น. อาน, สัปคับ.
จำลองทอง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู-ทอ-ทะ-หาน-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องสัปคับจำพวกกูบ ใช้ผูกหลังช้างพัง.จำลองทอง น. เครื่องสัปคับจำพวกกูบ ใช้ผูกหลังช้างพัง.
จำลาย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง สลัก.จำลาย (โบ) ก. สลัก.
จำเลย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง (กฎ) บุคคลผู้ถูกฟ้องต่อศาลแล้ว; ผู้ถูกฟ้องความ. ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง เฉลย, ตอบ. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จํเลิย เขียนว่า จอ-จาน-นิก-คะ-หิด-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก ว่า ผู้ตอบ .จำเลย น. (กฎ) บุคคลผู้ถูกฟ้องต่อศาลแล้ว; ผู้ถูกฟ้องความ. (กลอน) ก. เฉลย, ตอบ. (ข. จํเลิย ว่า ผู้ตอบ).
จำเลาะ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ เป็นคำกริยา หมายถึง ทะเลาะ. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร เฌฺลาะ เขียนว่า สะ-หระ-เอ-ชอ-เชอ-พิน-ทุ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ.จำเลาะ ก. ทะเลาะ. (ข. เฌฺลาะ).
จำเลาะตา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา[–เหฺลาะ–] เป็นคำนาม หมายถึง ซีกไม้ไผ่ที่มีตาไม้ติดอยู่.จำเลาะตา [–เหฺลาะ–] น. ซีกไม้ไผ่ที่มีตาไม้ติดอยู่.
จำแลง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-แอ-ลอ-ลิง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง แปลงตัว.จำแลง ก. แปลงตัว.
จำแล่น เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-แอ-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ให้แล่น เช่น ตีด้วยเชือกเขาแขง ไม้ท้าวแทงจำแล่นแล. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาราช.จำแล่น ก. ให้แล่น เช่น ตีด้วยเชือกเขาแขง ไม้ท้าวแทงจำแล่นแล. (ม. คำหลวง มหาราช).
จำหนับ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๑ เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่ใช้มือจับต้องสิ่งใดสิ่งหนึ่งตลอดจนกำไว้ยึดไว้, ใช้ จำนับ ก็มี. (แผลงมาจาก จับ).จำหนับ ๑ ก. อาการที่ใช้มือจับต้องสิ่งใดสิ่งหนึ่งตลอดจนกำไว้ยึดไว้, ใช้ จำนับ ก็มี. (แผลงมาจาก จับ).
จำหนับ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๒ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เต็มที่, เต็มแรง, จั๋ง จังหนับ หรือ จํ๋าหนับ ก็ว่า.จำหนับ ๒ (ปาก) ว. เต็มที่, เต็มแรง, จั๋ง จังหนับ หรือ จํ๋าหนับ ก็ว่า.
จ๋ำหนับ เขียนว่า จอ-จาน-ไม้-จัด-ตะ-วา-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เต็มที่, เต็มแรง, จั๋ง จังหนับ หรือ จําหนับ ก็ว่า.จ๋ำหนับ (ปาก) ว. เต็มที่, เต็มแรง, จั๋ง จังหนับ หรือ จําหนับ ก็ว่า.
จำหน่าย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง ขาย, จ่าย, แจก, แลกเปลี่ยน, โอน; เอาออก เช่น จําหน่ายจากบัญชี. (แผลงมาจาก จ่าย).จำหน่าย ก. ขาย, จ่าย, แจก, แลกเปลี่ยน, โอน; เอาออก เช่น จําหน่ายจากบัญชี. (แผลงมาจาก จ่าย).
จำหระ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ เป็นคำนาม หมายถึง แถบ, ซีก, แปลง, (ใช้แก่ที่ดินหรือร่างกาย), ตําหระ ก็ว่า.จำหระ น. แถบ, ซีก, แปลง, (ใช้แก่ที่ดินหรือร่างกาย), ตําหระ ก็ว่า.
จำหล่อ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องกีดกั้นขวางทางในสมัยโบราณ ปักเสาสูงราว ๒ ศอก มีไม้เสาทับหลัง ขวางถนนเป็น ๒ แนวเยื้องไม่ตรงกัน ปลายต่อปลายเกินกันทั้ง ๒ ข้าง, ค่ายผนบบ้านหล่อ จั้นหล่อ หรือ จังหล่อ ก็เรียก.จำหล่อ น. เครื่องกีดกั้นขวางทางในสมัยโบราณ ปักเสาสูงราว ๒ ศอก มีไม้เสาทับหลัง ขวางถนนเป็น ๒ แนวเยื้องไม่ตรงกัน ปลายต่อปลายเกินกันทั้ง ๒ ข้าง, ค่ายผนบบ้านหล่อ จั้นหล่อ หรือ จังหล่อ ก็เรียก.
จำหลอก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-กอ-ไก่[–หฺลอก] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง ถลอก, ลอก, ไสหรือแซะให้ลึกเป็นร่อง, ทำให้เป็นลวดลาย, เช่น จําหลักจําหลอกกลม ภบังอวจจําหลักราย. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.จำหลอก [–หฺลอก] (กลอน) ก. ถลอก, ลอก, ไสหรือแซะให้ลึกเป็นร่อง, ทำให้เป็นลวดลาย, เช่น จําหลักจําหลอกกลม ภบังอวจจําหลักราย. (สมุทรโฆษ).
จำหลัก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง สลัก, แกะให้เป็นลวดลาย.จำหลัก ก. สลัก, แกะให้เป็นลวดลาย.
จำหัน ๑, จำหาย ๑ จำหัน ความหมายที่ ๑ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู จำหาย ความหมายที่ ๑ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง หมวก, เทริด.จำหัน ๑, จำหาย ๑ น. หมวก, เทริด.
จำหัน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ ๒ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ฉัน, มีแสงกล้า; เฉกเช่น, ดังเช่น; โบราณเขียนเป็น จำหนน ก็มี เช่น จำหายแสงส่องตรวัน จำหนนแสงส่องฟ้า. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาราช. (แผลงมาจาก ฉัน).จำหัน ๒ ว. ฉัน, มีแสงกล้า; เฉกเช่น, ดังเช่น; โบราณเขียนเป็น จำหนน ก็มี เช่น จำหายแสงส่องตรวัน จำหนนแสงส่องฟ้า. (ม. คำหลวง มหาราช). (แผลงมาจาก ฉัน).
จำหาย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ความหมายที่ ๒ เป็นคำกริยา หมายถึง ส่อง เช่น จำหายแสงส่องตรวัน จำหนนแสงส่องฟ้า. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาราช. (แผลงมาจาก ฉาย).จำหาย ๒ ก. ส่อง เช่น จำหายแสงส่องตรวัน จำหนนแสงส่องฟ้า. (ม. คำหลวง มหาราช). (แผลงมาจาก ฉาย).
จำหุด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อุ-ดอ-เด็ก เป็นคำกริยา หมายถึง แม่น, ปรากฏ, เที่ยง, แข็งแรง, เปรื่องปราด, ศักดิ์สิทธิ์, สําคัญ, เช่น อันหนึ่งให้จำหุดให้กระทำบุญ. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือไตรภูมิพระร่วง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ ร.ศ. ๑๓๑ ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จํหุต เขียนว่า จอ-จาน-นิก-คะ-หิด-หอ-หีบ-สะ-หระ-อุ-ตอ-เต่า ว่า ความถูกต้อง, ความเที่ยงตรง .จำหุด ก. แม่น, ปรากฏ, เที่ยง, แข็งแรง, เปรื่องปราด, ศักดิ์สิทธิ์, สําคัญ, เช่น อันหนึ่งให้จำหุดให้กระทำบุญ. (ไตรภูมิ). (ข. จํหุต ว่า ความถูกต้อง, ความเที่ยงตรง).
จำเหียง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง โค้งงอน เช่น งาเจียงจําเหียงแข. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตยวนพ่าย ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐. (แผลงมาจาก เฉียง). ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จํเหียง เขียนว่า จอ-จาน-นิก-คะ-หิด-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-งอ-งู ว่า ซีก, เสี้ยว .จำเหียง ก. โค้งงอน เช่น งาเจียงจําเหียงแข. (ยวนพ่าย). (แผลงมาจาก เฉียง). (ข. จํเหียง ว่า ซีก, เสี้ยว).
จำอวด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-ออ-อ่าง-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง การแสดงโดยใช้ถ้อยคํา ท่าทาง ชวนให้ตลกขบขัน.จำอวด น. การแสดงโดยใช้ถ้อยคํา ท่าทาง ชวนให้ตลกขบขัน.
จิ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำกริยา หมายถึง จะ เช่น จิปากทั้งลิ้นล้า เพื่อเจ้าเจียรจันทร์. ในวงเล็บ มาจาก ทวาทศมาส ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐.จิ (แบบ) ก. จะ เช่น จิปากทั้งลิ้นล้า เพื่อเจ้าเจียรจันทร์. (ทวาทศมาส).
จิก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่ ความหมายที่ ๑ เป็นคำกริยา หมายถึง กิริยาที่เอาจะงอยปากสับอย่างอาการของนกเป็นต้น, กิริยาที่เอาสิ่งมีปลายคมหรือแหลมกดลงพอให้ติดอยู่ เช่น เอาเล็บจิกให้เป็นรอย เอาปลายเท้าจิกดินให้อยู่; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก หมายถึง โขกสับเมื่อเป็นต่อ เช่น เมื่อได้ท่าก็จิกเสียใหญ่.จิก ๑ ก. กิริยาที่เอาจะงอยปากสับอย่างอาการของนกเป็นต้น, กิริยาที่เอาสิ่งมีปลายคมหรือแหลมกดลงพอให้ติดอยู่ เช่น เอาเล็บจิกให้เป็นรอย เอาปลายเท้าจิกดินให้อยู่; (ปาก) โขกสับเมื่อเป็นต่อ เช่น เมื่อได้ท่าก็จิกเสียใหญ่.
จิกปีก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อี-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง งงจนไม่รู้จะทําอะไรได้ (มาจากอาการของไก่ที่ถูกตีจนงงแล้วเอาปากจิกปีกตัวเอง).จิกปีก ก. งงจนไม่รู้จะทําอะไรได้ (มาจากอาการของไก่ที่ถูกตีจนงงแล้วเอาปากจิกปีกตัวเอง).
จิกหัว เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน เป็นคำกริยา หมายถึง เอามือขยุ้มผมแล้วรั้งไป; บังคับให้พุ่งไป เช่น เครื่องบินจิกหัวลง; กดขี่, ข่มขี่, เช่น จิกหัวใช้.จิกหัว ก. เอามือขยุ้มผมแล้วรั้งไป; บังคับให้พุ่งไป เช่น เครื่องบินจิกหัวลง; กดขี่, ข่มขี่, เช่น จิกหัวใช้.
จิก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่ ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางหลายชนิดในสกุล Barringtonia วงศ์ Lecythidaceae ขึ้นในที่ชุ่มชื้นและที่นํ้าท่วมถึง ดอกสีขาว เกสรเพศผู้สีแดงมักออกเป็นช่อยาวห้อยเป็นระย้า เช่น จิกนา [B. acutangula (L.) Gaertn.] จิกบ้าน หรือ จิกสวน [B. racemosa (L.) Roxb.] จิกเล [B. asiatica (L.) Kurz]. (๒) ดู กระโดน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-โอ-ดอ-เด็ก-นอ-หนู. (๓) ดู ตีนตุ๊กแก (๖).จิก ๒ น. (๑) ชื่อไม้ต้นขนาดกลางหลายชนิดในสกุล Barringtonia วงศ์ Lecythidaceae ขึ้นในที่ชุ่มชื้นและที่นํ้าท่วมถึง ดอกสีขาว เกสรเพศผู้สีแดงมักออกเป็นช่อยาวห้อยเป็นระย้า เช่น จิกนา [B. acutangula (L.) Gaertn.] จิกบ้าน หรือ จิกสวน [B. racemosa (L.) Roxb.] จิกเล [B. asiatica (L.) Kurz]. (๒) ดู กระโดน. (๓) ดู ตีนตุ๊กแก (๖).
จิ่ง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำสันธาน หมายถึง จึง.จิ่ง (โบ) สัน. จึง.
จิ้งโกร่ง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-เอก-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง เรียกจิ้งหรีดชนิด Brachytrypes portentosus เป็นจิ้งหรีดที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ยาวประมาณ ๔.๕ เซนติเมตร กว้างประมาณ ๑ เซนติเมตร สีน้ำตาลตลอดทั้งตัว, อ้ายโกร่ง หรือ หัวตะกั่ว ก็เรียก, พายัพเรียก จี้กุ่ง หรือ ขี้กุ่ง, อีสานเรียก จี่นายโม้ จี่ป่ม หรือ จี่โป่ง.จิ้งโกร่ง น. เรียกจิ้งหรีดชนิด Brachytrypes portentosus เป็นจิ้งหรีดที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ยาวประมาณ ๔.๕ เซนติเมตร กว้างประมาณ ๑ เซนติเมตร สีน้ำตาลตลอดทั้งตัว, อ้ายโกร่ง หรือ หัวตะกั่ว ก็เรียก, พายัพเรียก จี้กุ่ง หรือ ขี้กุ่ง, อีสานเรียก จี่นายโม้ จี่ป่ม หรือ จี่โป่ง.
จิ้งจก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-จอ-จาน-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อสัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็กในวงศ์ Gekkonidae ซึ่งเป็นวงศ์เดียวกับตุ๊กแก ในประเทศไทยมีหลายชนิด เช่น จิ้งจกบ้าน (Cosymbotus platyurus) ตีนเกาะติดผนังได้, จิ้งจกดินลายหินอ่อน (Cyrtodactylus peguensis) ตีนเกาะติดผนังไม่ได้, จิ้งจกบิน (Platyurus craspedotus) สามารถร่อนตัวไปในอากาศได้, พายัพเรียก จั๊กกิ้ม.จิ้งจก น. ชื่อสัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็กในวงศ์ Gekkonidae ซึ่งเป็นวงศ์เดียวกับตุ๊กแก ในประเทศไทยมีหลายชนิด เช่น จิ้งจกบ้าน (Cosymbotus platyurus) ตีนเกาะติดผนังได้, จิ้งจกดินลายหินอ่อน (Cyrtodactylus peguensis) ตีนเกาะติดผนังไม่ได้, จิ้งจกบิน (Platyurus craspedotus) สามารถร่อนตัวไปในอากาศได้, พายัพเรียก จั๊กกิ้ม.
จิงจ้อ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-จอ-จาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้เถาหลายชนิดหลายสกุลในวงศ์ Convolvulaceae เช่น จิงจ้อขาว จิงจ้อเหลี่ยม หรือ จี๋จ้อ [Operculina turpethum (L.) S. Manso] ลําต้นเป็นเหลี่ยมหรือมีครีบ ดอกสีขาว จิงจ้อใหญ่ จิงจ้อเหลือง หรือ จิงจ้อขน (Merremia vitifolia Hallier f.) ลําต้นกลม มีขนมาก ดอกสีเหลือง, ทั้ง ๒ ชนิดรากใช้ทํายาได้.จิงจ้อ น. ชื่อไม้เถาหลายชนิดหลายสกุลในวงศ์ Convolvulaceae เช่น จิงจ้อขาว จิงจ้อเหลี่ยม หรือ จี๋จ้อ [Operculina turpethum (L.) S. Manso] ลําต้นเป็นเหลี่ยมหรือมีครีบ ดอกสีขาว จิงจ้อใหญ่ จิงจ้อเหลือง หรือ จิงจ้อขน (Merremia vitifolia Hallier f.) ลําต้นกลม มีขนมาก ดอกสีเหลือง, ทั้ง ๒ ชนิดรากใช้ทํายาได้.
จิ้งจอก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-จอ-จาน-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ดู หมาจิ้งจอก เขียนว่า หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-จอ-จาน-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ ที่ หมา เขียนว่า หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา.จิ้งจอก ดู หมาจิ้งจอก ที่ หมา.
จิงจัง, จิ้งจัง จิงจัง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู จิ้งจัง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง อาหารอย่างหนึ่ง ทำด้วยปลาเล็ก ๆ หมักเกลือกับข้าวคั่ว อย่างเดียวกับปลาจ่อม ใช้เป็นเครื่องจิ้ม, จุ้งจัง ก็ว่า.จิงจัง, จิ้งจัง (ถิ่น–ปักษ์ใต้) น. อาหารอย่างหนึ่ง ทำด้วยปลาเล็ก ๆ หมักเกลือกับข้าวคั่ว อย่างเดียวกับปลาจ่อม ใช้เป็นเครื่องจิ้ม, จุ้งจัง ก็ว่า.
จิงโจ้ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-จอ-จาน-ไม้-โท ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในวงศ์ Macropodidae ขาคู่หน้าสั้น คู่หลังยาวและแข็งแรง ใช้กระโดดได้ไกล ๆ หางยาวและแข็งแรงใช้เป็นอวัยวะช่วยในการทรงตัว ตัวเมียออกลูกเป็นตัวไม่มีรกติดออกมา มีถุงที่หน้าท้องสําหรับใส่ลูก มีหลายชนิด เช่น ชนิด Macropus rufus, M. giganteus มีถิ่นกําเนิดในทวีปออสเตรเลีย.จิงโจ้ ๑ น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในวงศ์ Macropodidae ขาคู่หน้าสั้น คู่หลังยาวและแข็งแรง ใช้กระโดดได้ไกล ๆ หางยาวและแข็งแรงใช้เป็นอวัยวะช่วยในการทรงตัว ตัวเมียออกลูกเป็นตัวไม่มีรกติดออกมา มีถุงที่หน้าท้องสําหรับใส่ลูก มีหลายชนิด เช่น ชนิด Macropus rufus, M. giganteus มีถิ่นกําเนิดในทวีปออสเตรเลีย.
จิงโจ้ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-จอ-จาน-ไม้-โท ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อแมลงพวกมวนในวงศ์ Gerridae หรือ Gerrididae ลําตัวลีบและยาว โดยทั่วไปยาว ๑–๒ เซนติเมตร มีทั้งพวกที่มีปีกซึ่งอาจสั้นหรือยาวหรือไม่มีปีก ขาคู่หน้าสั้นใช้จับสัตว์เล็ก ๆ กิน ขาคู่กลางและคู่หลังยาวกว่าลําตัวมาก ที่ปลายขามีขนละเอียดปกคลุมแน่น สามารถวิ่งไปตามผิวนํ้าได้ อาศัยตามแหล่งนํ้าต่าง ๆ มีหลายชนิด ที่พบบ่อย ๆ ตามสระมักเป็นพวกที่อยู่ในสกุล Limnogonus, จิงโจ้นํ้า ก็เรียก.จิงโจ้ ๒ น. ชื่อแมลงพวกมวนในวงศ์ Gerridae หรือ Gerrididae ลําตัวลีบและยาว โดยทั่วไปยาว ๑–๒ เซนติเมตร มีทั้งพวกที่มีปีกซึ่งอาจสั้นหรือยาวหรือไม่มีปีก ขาคู่หน้าสั้นใช้จับสัตว์เล็ก ๆ กิน ขาคู่กลางและคู่หลังยาวกว่าลําตัวมาก ที่ปลายขามีขนละเอียดปกคลุมแน่น สามารถวิ่งไปตามผิวนํ้าได้ อาศัยตามแหล่งนํ้าต่าง ๆ มีหลายชนิด ที่พบบ่อย ๆ ตามสระมักเป็นพวกที่อยู่ในสกุล Limnogonus, จิงโจ้นํ้า ก็เรียก.
จิงโจ้ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-จอ-จาน-ไม้-โท ความหมายที่ ๓ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องป้องกันใบจักรเรือไม่ให้สวะเข้าไปปะกันกระทบ และกันไม่ให้เพลาแกว่ง.จิงโจ้ ๓ น. เครื่องป้องกันใบจักรเรือไม่ให้สวะเข้าไปปะกันกระทบ และกันไม่ให้เพลาแกว่ง.
จิงโจ้ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-จอ-จาน-ไม้-โท ความหมายที่ ๔ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกทหารผู้หญิงในวังครั้งรัชกาลที่ ๔ ว่า ทหารจิงโจ้.จิงโจ้ ๔ น. เรียกทหารผู้หญิงในวังครั้งรัชกาลที่ ๔ ว่า ทหารจิงโจ้.
จิงโจ้ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-จอ-จาน-ไม้-โท ความหมายที่ ๕ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเครื่องแขวนให้เด็กดู.จิงโจ้ ๕ น. ชื่อเครื่องแขวนให้เด็กดู.
จิงโจ้น้ำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-จอ-จาน-ไม้-โท-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อำดู จิงโจ้ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-จอ-จาน-ไม้-โท ความหมายที่ ๒.จิงโจ้น้ำ ดู จิงโจ้ ๒.
จิ้งหรีด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-หอ-หีบ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อแมลงพวกหนึ่งในวงศ์ Gryllidae ลําตัวขนาดปานกลาง หนวดยาว มีปีก ๒ คู่ คู่หน้าเนื้อปีกหนากว่าคู่หลัง ปีกเมื่อพับจะหักเป็นมุมที่ด้านข้างของลําตัว ปีกคู่หลังบางพับได้แบบพัดสอดเข้าไปอยู่ใต้ปีกคู่หน้า ปากเป็นชนิดกัดกิน หัวกับอกมีขนาดกว้างไล่เลี่ยกัน ตัวผู้มีอวัยวะพิเศษสําหรับทําเสียงเป็นฟันเล็ก ๆ อยู่ตามเส้นปีกบริเวณกลางปีก ใช้กรีดกับแผ่นทําเสียงที่อยู่บริเวณท้องปีกของปีกอีกข้างหนึ่ง มีหลายชนิด เช่น ทองดํา (Acheta bimaculatus) ทองแดง (Gryllus testaceus), จังหรีด ก็เรียก.จิ้งหรีด น. ชื่อแมลงพวกหนึ่งในวงศ์ Gryllidae ลําตัวขนาดปานกลาง หนวดยาว มีปีก ๒ คู่ คู่หน้าเนื้อปีกหนากว่าคู่หลัง ปีกเมื่อพับจะหักเป็นมุมที่ด้านข้างของลําตัว ปีกคู่หลังบางพับได้แบบพัดสอดเข้าไปอยู่ใต้ปีกคู่หน้า ปากเป็นชนิดกัดกิน หัวกับอกมีขนาดกว้างไล่เลี่ยกัน ตัวผู้มีอวัยวะพิเศษสําหรับทําเสียงเป็นฟันเล็ก ๆ อยู่ตามเส้นปีกบริเวณกลางปีก ใช้กรีดกับแผ่นทําเสียงที่อยู่บริเวณท้องปีกของปีกอีกข้างหนึ่ง มีหลายชนิด เช่น ทองดํา (Acheta bimaculatus) ทองแดง (Gryllus testaceus), จังหรีด ก็เรียก.
จิ้งหรีดผี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-หอ-หีบ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก-ผอ-ผึ้ง-สะ-หระ-อีดู แอ้ด เขียนว่า สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-ไม้-โท-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๑.จิ้งหรีดผี ดู แอ้ด ๑.
จิ้งเหลน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อสัตว์เลื้อยคลานหลายสกุลในวงศ์ Scincidae เกล็ดเป็นมันเงา ส่วนมากอยู่ตามพื้นดิน เช่น จิ้งเหลนบ้าน (Mabuya multifasciata) มีบางชนิดขึ้นหากินตามต้นไม้ เช่น จิ้งเหลนต้นไม้ (Leiolopisma vittigerum) บางชนิดไม่มีขา เช่น จิ้งเหลนด้วง (Ophioscincus anguinoides), พายัพเรียก จักเล้อ.จิ้งเหลน น. ชื่อสัตว์เลื้อยคลานหลายสกุลในวงศ์ Scincidae เกล็ดเป็นมันเงา ส่วนมากอยู่ตามพื้นดิน เช่น จิ้งเหลนบ้าน (Mabuya multifasciata) มีบางชนิดขึ้นหากินตามต้นไม้ เช่น จิ้งเหลนต้นไม้ (Leiolopisma vittigerum) บางชนิดไม่มีขา เช่น จิ้งเหลนด้วง (Ophioscincus anguinoides), พายัพเรียก จักเล้อ.
จิ้งเหลนด้วง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-นอ-หนู-ดอ-เด็ก-ไม้-โท-วอ-แหวน-งอ-งู ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง จิ้งเหลนชนิดหนึ่ง. ในวงเล็บ ดู จิ้งเหลน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-นอ-หนู.จิ้งเหลนด้วง ๑ น. จิ้งเหลนชนิดหนึ่ง. (ดู จิ้งเหลน).
จิ้งเหลนด้วง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-นอ-หนู-ดอ-เด็ก-ไม้-โท-วอ-แหวน-งอ-งู ความหมายที่ ๒ดู ปากจอบ เขียนว่า ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-จอ-จาน-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้.จิ้งเหลนด้วง ๒ ดู ปากจอบ.
จิต, จิต– จิต เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า จิต– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า [จิด, จิดตะ–] เป็นคำนาม หมายถึง ใจ, สิ่งที่มีหน้าที่รู้ คิดและนึก, (โบ เขียนว่า จิตร), ลักษณนามว่า ดวง. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จิตฺต เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า.จิต, จิต– [จิด, จิดตะ–] น. ใจ, สิ่งที่มีหน้าที่รู้ คิดและนึก, (โบ เขียนว่า จิตร), ลักษณนามว่า ดวง. (ป. จิตฺต).
จิตกึ่งสำนึก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-กอ-ไก่-สะ-หระ-อึ-ไม้-เอก-งอ-งู-สอ-เสือ-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-สะ-หระ-อึ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ภาวะที่จิตไม่ค่อยรู้สึกตัว เมื่อปลุกอาจรู้สึกตัวดีขึ้น แต่ไม่รู้ตัวเต็มที่. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ semiconscious เขียนว่า เอส-อี-เอ็ม-ไอ-ซี-โอ-เอ็น-เอส-ซี-ไอ-โอ-ยู-เอส.จิตกึ่งสำนึก น. ภาวะที่จิตไม่ค่อยรู้สึกตัว เมื่อปลุกอาจรู้สึกตัวดีขึ้น แต่ไม่รู้ตัวเต็มที่. (อ. semiconscious).
จิตใจ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน เป็นคำนาม หมายถึง ใจ, อารมณ์ทางใจ, ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก หมายถึง กะจิตกะใจ.จิตใจ น. ใจ, อารมณ์ทางใจ, (ปาก) กะจิตกะใจ.
จิตใต้สำนึก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-ตอ-เต่า-ไม้-โท-สอ-เสือ-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-สะ-หระ-อึ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ภาวะของจิตที่ไม่อาจรู้สึกได้ เพราะอยู่ในส่วนลึกของจิตใจ. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ subconscious เขียนว่า เอส-ยู-บี-ซี-โอ-เอ็น-เอส-ซี-ไอ-โอ-ยู-เอส.จิตใต้สำนึก น. ภาวะของจิตที่ไม่อาจรู้สึกได้ เพราะอยู่ในส่วนลึกของจิตใจ. (อ. subconscious).
จิตนิยม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-มอ-ม้า[จิดตะ–] เป็นคำนาม หมายถึง ลัทธิที่เชื่อว่าจิตเท่านั้นเป็นความแท้จริงขั้นสูงสุด วัตถุทั้งหลายเป็นเพียงสิ่งที่จิตคิดขึ้น. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ idealism เขียนว่า ไอ-ดี-อี-เอ-แอล-ไอ-เอส-เอ็ม.จิตนิยม [จิดตะ–] น. ลัทธิที่เชื่อว่าจิตเท่านั้นเป็นความแท้จริงขั้นสูงสุด วัตถุทั้งหลายเป็นเพียงสิ่งที่จิตคิดขึ้น. (อ. idealism).
จิตบำบัด เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อำ-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก[จิดตะ–, จิด–] เป็นคำนาม หมายถึง วิธีรักษาผู้ป่วยหรือผู้มีปัญหาทางด้านจิตใจด้วยวิธีที่จิตแพทย์หรือนักจิตวิทยาสนทนากับผู้ที่มารับการรักษา เพื่อให้ทราบถึงสาเหตุของโรคหรือปัญหาแล้วหาทางแก้ไข. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ psychotherapy เขียนว่า พี-เอส-วาย-ซี-เอช-โอ-ที-เอช-อี-อา-เอ-พี-วาย.จิตบำบัด [จิดตะ–, จิด–] น. วิธีรักษาผู้ป่วยหรือผู้มีปัญหาทางด้านจิตใจด้วยวิธีที่จิตแพทย์หรือนักจิตวิทยาสนทนากับผู้ที่มารับการรักษา เพื่อให้ทราบถึงสาเหตุของโรคหรือปัญหาแล้วหาทางแก้ไข. (อ. psychotherapy).
จิตแพทย์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-แอ-พอ-พาน-ทอ-ทะ-หาน-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด[จิดตะ–] เป็นคำนาม หมายถึง แพทย์ผู้รักษาโรคทางจิตใจ ซึ่งมีอาการแสดงความรู้สึก ความคิด อารมณ์ หรือพฤติกรรมที่ผิดปรกติ. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ psychiatrist เขียนว่า พี-เอส-วาย-ซี-เอช-ไอ-เอ-ที-อา-ไอ-เอส-ที.จิตแพทย์ [จิดตะ–] น. แพทย์ผู้รักษาโรคทางจิตใจ ซึ่งมีอาการแสดงความรู้สึก ความคิด อารมณ์ หรือพฤติกรรมที่ผิดปรกติ. (อ. psychiatrist).
จิตภาพ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อา-พอ-พาน[จิดตะ–] เป็นคำนาม หมายถึง ลักษณะทั่วไปของจิตที่แสดงให้เห็นเด่นชัด, บางทีใช้หมายถึงวิสัยสามารถของจิต. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ mentality เขียนว่า เอ็ม-อี-เอ็น-ที-เอ-แอล-ไอ-ที-วาย.จิตภาพ [จิดตะ–] น. ลักษณะทั่วไปของจิตที่แสดงให้เห็นเด่นชัด, บางทีใช้หมายถึงวิสัยสามารถของจิต. (อ. mentality).
จิตไร้สำนึก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-รอ-เรือ-ไม้-โท-สอ-เสือ-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-สะ-หระ-อึ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ความคิด ความรู้สึก และแรงผลักดัน ซึ่งถูกกดเก็บไว้ภายในจิตใจโดยไม่รู้ตัว แม้จะพยายามนึกอย่างไรก็นึกไม่ออก. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ un–conscious เขียนว่า ยู-เอ็น-ซี-โอ-เอ็น-เอส-ซี-ไอ-โอ-ยู-เอส.จิตไร้สำนึก น. ความคิด ความรู้สึก และแรงผลักดัน ซึ่งถูกกดเก็บไว้ภายในจิตใจโดยไม่รู้ตัว แม้จะพยายามนึกอย่างไรก็นึกไม่ออก. (อ. un–conscious).
จิตวิทยา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-ทอ-ทะ-หาน-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา[จิดตะ–] เป็นคำนาม หมายถึง วิชาว่าด้วยจิต, วิทยาศาสตร์แขนงหนึ่งว่าด้วยปรากฏการณ์ พฤติกรรม และกระบวนการของจิต.จิตวิทยา [จิดตะ–] น. วิชาว่าด้วยจิต, วิทยาศาสตร์แขนงหนึ่งว่าด้วยปรากฏการณ์ พฤติกรรม และกระบวนการของจิต.
จิตวิสัย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-ยัก[จิดตะ–] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ที่มีอยู่ในจิต, ที่เกี่ยวกับจิต; ที่จิตคิดขึ้นเองโดยไม่อาศัยวัตถุภายนอก, ตรงข้ามกับ วัตถุวิสัย; เรียกการสอบแบบที่ให้ผู้ตอบแสดงความคิดเห็นด้วยว่า การสอบแบบจิตวิสัย, อัตนัย ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ subjective เขียนว่า เอส-ยู-บี-เจ-อี-ซี-ที-ไอ-วี-อี.จิตวิสัย [จิดตะ–] ว. ที่มีอยู่ในจิต, ที่เกี่ยวกับจิต; ที่จิตคิดขึ้นเองโดยไม่อาศัยวัตถุภายนอก, ตรงข้ามกับ วัตถุวิสัย; เรียกการสอบแบบที่ให้ผู้ตอบแสดงความคิดเห็นด้วยว่า การสอบแบบจิตวิสัย, อัตนัย ก็ว่า. (อ. subjective).
จิตเวชศาสตร์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-เอ-วอ-แหวน-ชอ-ช้าง-สอ-สา-ลา-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-ทัน-ทะ-คาด[จิดตะเวดชะ–] เป็นคำนาม หมายถึง วิชาแพทย์แขนงหนึ่งที่เกี่ยวกับการศึกษาการตรวจรักษาและป้องกันโรคของจิตใจ เช่น โรคประสาท โรคจิต. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ psychiatry เขียนว่า พี-เอส-วาย-ซี-เอช-ไอ-เอ-ที-อา-วาย.จิตเวชศาสตร์ [จิดตะเวดชะ–] น. วิชาแพทย์แขนงหนึ่งที่เกี่ยวกับการศึกษาการตรวจรักษาและป้องกันโรคของจิตใจ เช่น โรคประสาท โรคจิต. (อ. psychiatry).
จิตสำนึก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-สอ-เสือ-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-สะ-หระ-อึ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ภาวะที่จิตตื่นและรู้ตัวสามารถตอบสนองต่อสิ่งเร้าจากประสาทสัมผัสทั้ง ๕ คือ รูป เสียง กลิ่น รส และสิ่งที่สัมผัสได้ด้วยกาย. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ conscious เขียนว่า ซี-โอ-เอ็น-เอส-ซี-ไอ-โอ-ยู-เอส.จิตสำนึก น. ภาวะที่จิตตื่นและรู้ตัวสามารถตอบสนองต่อสิ่งเร้าจากประสาทสัมผัสทั้ง ๕ คือ รูป เสียง กลิ่น รส และสิ่งที่สัมผัสได้ด้วยกาย. (อ. conscious).
จิตกาธาน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-ทอ-ทง-สะ-หระ-อา-นอ-หนู[จิดตะ–] เป็นคำนาม หมายถึง เชิงตะกอน (สำหรับเจ้านาย), ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในราชาศัพท์ หมายถึง พระจิตกาธาน. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต จิตก เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-กอ-ไก่ + อาธาน เขียนว่า ออ-อ่าง-สะ-หระ-อา-ทอ-ทง-สะ-หระ-อา-นอ-หนู .จิตกาธาน [จิดตะ–] น. เชิงตะกอน (สำหรับเจ้านาย), (ราชา) พระจิตกาธาน. (ป., ส. จิตก + อาธาน).
จิตต–, จิตต์ จิตต– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-ตอ-เต่า จิตต์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-ตอ-เต่า-ทัน-ทะ-คาด [จิดตะ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง จิต. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .จิตต–, จิตต์ [จิดตะ–] (แบบ) น. จิต. (ป.).
จิตตภาวนา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-ตอ-เต่า-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-นอ-หนู-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง การอบรมจิต.จิตตภาวนา (แบบ) น. การอบรมจิต.
จิตตวิสุทธิ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-ตอ-เต่า-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อุ-ทอ-ทะ-หาน-ทอ-ทง-สะ-หระ-อิ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ความหมดจดของจิต คือหมดจดจากกิเลส.จิตตวิสุทธิ (แบบ) น. ความหมดจดของจิต คือหมดจดจากกิเลส.
จิตตานุปัสสนา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-ปอ-ปลา-ไม้-หัน-อา-กาด-สอ-เสือ-สอ-เสือ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง การพิจารณาจิตเป็นอารมณ์เป็นข้อ ๑ ในสติปัฏฐาน ๔.จิตตานุปัสสนา น. การพิจารณาจิตเป็นอารมณ์เป็นข้อ ๑ ในสติปัฏฐาน ๔.
จิตร ๑, จิตร– ๑ จิตร ความหมายที่ ๑ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ จิตร– ความหมายที่ ๑ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ [จิด, จิดตฺระ–] เป็นคำนาม หมายถึง การวาดเขียน, การระบายสี, ลวดลาย. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง งดงาม, สดใส, ที่เขียนงดงาม. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จิตร ๑, จิตร– ๑ [จิด, จิดตฺระ–] น. การวาดเขียน, การระบายสี, ลวดลาย. ว. งดงาม, สดใส, ที่เขียนงดงาม. (ป., ส.).
จิตรกร เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-กอ-ไก่-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง ช่างวาดเขียน, ช่างวาดภาพ. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จิตรกร น. ช่างวาดเขียน, ช่างวาดภาพ. (ป., ส.).
จิตรกรรม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-รอ-เรือ-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง ศิลปะประเภทหนึ่งในทัศนศิลป์เกี่ยวกับการเขียนภาพวาดภาพ, รูปภาพที่เขียนหรือวาดขึ้น. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .จิตรกรรม น. ศิลปะประเภทหนึ่งในทัศนศิลป์เกี่ยวกับการเขียนภาพวาดภาพ, รูปภาพที่เขียนหรือวาดขึ้น. (ส.).
จิตรปทา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-ปอ-ปลา-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อฉันท์ในวรรณพฤติ. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จิตรปทา น. ชื่อฉันท์ในวรรณพฤติ. (ป., ส.).
จิตรลดา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-ลอ-ลิง-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา ความหมายที่ ๑ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อกาพย์ชนิดหนึ่ง, คู่กับ มหาจิตรลดา.จิตรลดา ๑ น. ชื่อกาพย์ชนิดหนึ่ง, คู่กับ มหาจิตรลดา.
จิตรเลขา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง รูปภาพลายเส้น. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี จิตฺตเลขา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา.จิตรเลขา น. รูปภาพลายเส้น. (ส.; ป. จิตฺตเลขา).
จิตร เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ ความหมายที่ ๒[จิด] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง จิต, ใจ.จิตร ๒ [จิด] (โบ) น. จิต, ใจ.
จิตร– เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ ความหมายที่ ๒[จิดตฺระ–] เป็นคำนาม หมายถึง เดือนอันมีพระจันทร์เพ็ญเสวยฤกษ์จิตรา เรียกว่า จิตรมาส คือ เดือน ๕ ตกในราวเดือนเมษายน. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต ไจตฺร เขียนว่า สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-จอ-จาน-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-รอ-เรือ และมาจากภาษาบาลี จิตฺต เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า.จิตร– ๒ [จิดตฺระ–] น. เดือนอันมีพระจันทร์เพ็ญเสวยฤกษ์จิตรา เรียกว่า จิตรมาส คือ เดือน ๕ ตกในราวเดือนเมษายน. (ส. ไจตฺร; ป. จิตฺต).
จิตรจุล เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-จอ-จาน-สะ-หระ-อุ-ลอ-ลิง[จิดตฺระ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในราชาศัพท์ เป็นคำนาม หมายถึง เต่า. (ชื่อเต่าในภูริทัตชาดกว่า จิตฺตจูฬ).จิตรจุล [จิดตฺระ–] (ราชา) น. เต่า. (ชื่อเต่าในภูริทัตชาดกว่า จิตฺตจูฬ).
จิตรลดา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-ลอ-ลิง-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา ความหมายที่ ๑ดูใน จิตร ๑, จิตร– ๑ จิตร ความหมายที่ ๑ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ จิตร– ความหมายที่ ๑ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ .จิตรลดา ๑ ดูใน จิตร ๑, จิตร– ๑.
จิตรลดา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-ลอ-ลิง-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา ความหมายที่ ๒[จิดตฺระ–] เป็นคำนาม หมายถึง เครือเถาชนิดหนึ่ง. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต แปลว่า เขียนว่า สะ-หระ-แอ-ปอ-ปลา-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา หลากด้วยไม้เถาต่าง เขียนว่า หอ-หีบ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-ดอ-เด็ก-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-มอ-ม้า-ไม้-โท-สะ-หระ-เอ-ถอ-ถุง-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-งอ-งู ๆ เขียนว่า ไม้-ยะ-มก หรือว่าเป็นที่รวมแห่งไม้ทิพย์ชื่อจิตรลดา เขียนว่า หอ-หีบ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-วอ-แหวน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-ไม้-ไต่-คู้-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก-รอ-เรือ-วอ-แหวน-มอ-ม้า-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-ไม้-เอก-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-มอ-ม้า-ไม้-โท-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อิ-พอ-พาน-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อือ-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-ลอ-ลิง-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา และมาจากภาษาบาลี จิตฺตลตา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-ลอ-ลิง-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา.จิตรลดา ๒ [จิดตฺระ–] น. เครือเถาชนิดหนึ่ง. (ส. แปลว่า หลากด้วยไม้เถาต่าง ๆ หรือว่าเป็นที่รวมแห่งไม้ทิพย์ชื่อจิตรลดา; ป. จิตฺตลตา).
จิตรลดาวัน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-ลอ-ลิง-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อสวนของพระอินทร์ ๑ ใน ๔ แห่ง ได้แก่ นันทวัน ปารุสกวัน จิตรลดาวัน และมิสกวัน. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จิตฺตลตาวน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-ลอ-ลิง-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-นอ-หนู.จิตรลดาวัน น. ชื่อสวนของพระอินทร์ ๑ ใน ๔ แห่ง ได้แก่ นันทวัน ปารุสกวัน จิตรลดาวัน และมิสกวัน. (ป. จิตฺตลตาวน).
จิตระ, จิตรา จิตระ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ จิตรา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา [จิดตฺระ, จิดตฺรา] เป็นคำนาม หมายถึง ดาวฤกษ์ที่ ๑๔ มี ๑ ดวง เห็นเป็นรูปต่อมนํ้าหรือไต้ไฟ เช่น จิตราก็ปรากฏดําบล เสถียรที่สิบสี่หมาย. ในวงเล็บ มาจาก สรรพสิทธิ์คำฉันท์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรส ทรงนิพนธ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗, ดาวต่อมนํ้า ดาวไต้ไฟ ดาวตาจระเข้ หรือ ดาวตาเสือ ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี จิตฺตา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา.จิตระ, จิตรา [จิดตฺระ, จิดตฺรา] น. ดาวฤกษ์ที่ ๑๔ มี ๑ ดวง เห็นเป็นรูปต่อมนํ้าหรือไต้ไฟ เช่น จิตราก็ปรากฏดําบล เสถียรที่สิบสี่หมาย. (สรรพสิทธิ์), ดาวต่อมนํ้า ดาวไต้ไฟ ดาวตาจระเข้ หรือ ดาวตาเสือ ก็เรียก. (ส.; ป. จิตฺตา).
จินเจา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-จอ-จาน-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อแพรจีนชนิดหนึ่ง มีดอกดวงโต.จินเจา น. ชื่อแพรจีนชนิดหนึ่ง มีดอกดวงโต.
จินดา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ความคิด, ความนึก; แก้วมีค่า เช่น ทับทรวงดวงกุดั่นจินดาแดง. ในวงเล็บ มาจาก อิเหนา พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๒ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๔.จินดา น. ความคิด, ความนึก; แก้วมีค่า เช่น ทับทรวงดวงกุดั่นจินดาแดง. (อิเหนา).
จินดามณี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-นอ-เนน-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง แก้วอันให้ผลแก่เจ้าของตามใจนึก, แก้วสารพัดนึก; ชื่อตำราแบบเรียนหนังสือไทยโบราณ เช่น จินดามณีฉบับพระโหราธิบดีแต่งในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช จินดามณีฉบับไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง ในรัชกาลสมเด็จพระบรมโกศ จินดามณีฉบับกรมหลวงวงษาธิราชสนิทแต่งในสมัยรัตนโกสินทร์. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จินดามณี น. แก้วอันให้ผลแก่เจ้าของตามใจนึก, แก้วสารพัดนึก; ชื่อตำราแบบเรียนหนังสือไทยโบราณ เช่น จินดามณีฉบับพระโหราธิบดีแต่งในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช จินดามณีฉบับไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง ในรัชกาลสมเด็จพระบรมโกศ จินดามณีฉบับกรมหลวงวงษาธิราชสนิทแต่งในสมัยรัตนโกสินทร์. (ป., ส.).
จินดามัย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-ยัก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ที่สําเร็จด้วยความคิด. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต จินฺตามย เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-ยอ-ยัก.จินดามัย ว. ที่สําเร็จด้วยความคิด. (ป., ส. จินฺตามย).
จินดาหนา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา[–หฺนา] เป็นคำนาม หมายถึง ต้นจันทน์. ในวงเล็บ มาจากภาษาชวา .จินดาหนา [–หฺนา] น. ต้นจันทน์. (ช.).
จินดาหรา เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-หอ-หีบ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา[–หฺรา] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ฉลาด. ในวงเล็บ มาจากภาษาชวา .จินดาหรา [–หฺรา] ว. ฉลาด. (ช.).
จินต–, จินต์ จินต– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ตอ-เต่า จินต์ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ตอ-เต่า-ทัน-ทะ-คาด [จินตะ–] เป็นคำกริยา หมายถึง คิด. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .จินต–, จินต์ [จินตะ–] ก. คิด. (ป., ส.).
จินตกวี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ตอ-เต่า-กอ-ไก่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง กวีผู้มีความสามารถในการแต่งร้อยกรองตามแนวความคิดและจินตนาการของตนเอง.จินตกวี น. กวีผู้มีความสามารถในการแต่งร้อยกรองตามแนวความคิดและจินตนาการของตนเอง.
จินต์จล เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ตอ-เต่า-ทัน-ทะ-คาด-จอ-จาน-ลอ-ลิง เป็นคำกริยา หมายถึง คิดหวั่น, คิดหวาดหวั่น, เช่น ใจปราชญ์ฤๅเฟื่องฟื้นห่อนได้จินต์จล. ในวงเล็บ มาจาก แบบเรียนกวีนิพนธ์ โลกนิติคำโคลง ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จินฺต เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-พิน-ทุ-ตอ-เต่า ว่า คิด, จล ว่าหวั่นไหว .จินต์จล ก. คิดหวั่น, คิดหวาดหวั่น, เช่น ใจปราชญ์ฤๅเฟื่องฟื้นห่อนได้จินต์จล. (โลกนิติ). (ป. จินฺต ว่า คิด, จล ว่าหวั่นไหว).
จินตนาการ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ตอ-เต่า-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง การสร้างภาพขึ้นในจิตใจ. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี จินฺตน เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-นอ-หนู + อาการ เขียนว่า ออ-อ่าง-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ .จินตนาการ น. การสร้างภาพขึ้นในจิตใจ. (ป. จินฺตน + อาการ).
จินตนิยม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ตอ-เต่า-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง (ปรัชญา) ขบวนการในประวัติศาสตร์ของปรัชญาและศิลปะที่เน้นการเป็นตัวของตัวเอง เป็นอิสระจากกฎเกณฑ์และระเบียบการที่ยึดถือกันมา นักปรัชญาและศิลปินของขบวนการนี้ถือว่าอารมณ์ ความรู้สึกสำคัญกว่าเหตุผล; (ศิลปะและวรรณคดี) คตินิยมในการสร้างสรรค์วรรณกรรมหรือศิลปะซึ่งแสดงให้เห็นชีวิตและโลกตามจินตนาการหรือมโนภาพ. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ romanticism เขียนว่า อา-โอ-เอ็ม-เอ-เอ็น-ที-ไอ-ซี-ไอ-เอส-เอ็ม.จินตนิยม น. (ปรัชญา) ขบวนการในประวัติศาสตร์ของปรัชญาและศิลปะที่เน้นการเป็นตัวของตัวเอง เป็นอิสระจากกฎเกณฑ์และระเบียบการที่ยึดถือกันมา นักปรัชญาและศิลปินของขบวนการนี้ถือว่าอารมณ์ ความรู้สึกสำคัญกว่าเหตุผล; (ศิลปะและวรรณคดี) คตินิยมในการสร้างสรรค์วรรณกรรมหรือศิลปะซึ่งแสดงให้เห็นชีวิตและโลกตามจินตนาการหรือมโนภาพ. (อ. romanticism).
จินตภาพ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ตอ-เต่า-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อา-พอ-พาน เป็นคำนาม หมายถึง ภาพที่เกิดจากความนึกคิดหรือที่คิดว่าควรจะเป็นเช่นนั้น, ภาพลักษณ์ ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ image เขียนว่า ไอ-เอ็ม-เอ-จี-อี.จินตภาพ น. ภาพที่เกิดจากความนึกคิดหรือที่คิดว่าควรจะเป็นเช่นนั้น, ภาพลักษณ์ ก็ว่า. (อ. image).
จิบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๑ เป็นคำกริยา หมายถึง ลิ้ม, ดื่มทีละนิด.จิบ ๑ ก. ลิ้ม, ดื่มทีละนิด.
จิบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๒ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ใช้เสาหรือไม้ลําปักทางซ้ายและทางขวาเรียงกันเป็นลําดับ แล้วเอาเฝือกขนาบกับเสาทั้ง ๒ ข้างอย่างเดียวกับกะบัง แต่ระหว่างกลางเอาอวนลงกางกั้นให้ปลาเข้าถุงอวน จับเมื่อเวลานํ้าไหลอ่อน ๆ.จิบ ๒ น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ใช้เสาหรือไม้ลําปักทางซ้ายและทางขวาเรียงกันเป็นลําดับ แล้วเอาเฝือกขนาบกับเสาทั้ง ๒ ข้างอย่างเดียวกับกะบัง แต่ระหว่างกลางเอาอวนลงกางกั้นให้ปลาเข้าถุงอวน จับเมื่อเวลานํ้าไหลอ่อน ๆ.
จิบ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๓ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง นกกระจิบ.จิบ ๓ (กลอน) น. นกกระจิบ.
จิปาถะ เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อา-ถอ-ถุง-สะ-หระ-อะ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง สารพัด, ไม่เลือกว่าอะไร, ทุกสิ่งทุกอย่าง.จิปาถะ ว. สารพัด, ไม่เลือกว่าอะไร, ทุกสิ่งทุกอย่าง.
จิ่ม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง ล่วงเข้าไปแต่น้อย เช่น ใส่กลอนจิ่มไว้นิดเดียว.จิ่ม ก. ล่วงเข้าไปแต่น้อย เช่น ใส่กลอนจิ่มไว้นิดเดียว.
จิ้ม เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง จุ่ม, จุ้ม, เช่น จิ้มนํ้าพริก จิ้มหมึก; เอาสิ่งใดสิ่งหนึ่งทิ่มหรือแทงเบา ๆ เช่น จิ้มฟัน, เอาสิ่งใดสิ่งหนึ่งแตะ ๆ เช่น เอามะม่วงจิ้มพริกกะเกลือ.จิ้ม ก. จุ่ม, จุ้ม, เช่น จิ้มนํ้าพริก จิ้มหมึก; เอาสิ่งใดสิ่งหนึ่งทิ่มหรือแทงเบา ๆ เช่น จิ้มฟัน, เอาสิ่งใดสิ่งหนึ่งแตะ ๆ เช่น เอามะม่วงจิ้มพริกกะเกลือ.
จิ้มก้อง เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-มอ-ม้า-กอ-ไก่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง เจริญทางไมตรีโดยนำเครื่องบรรณาการไปมอบให้ เช่น แต่งทูตออกไปจิ้มก้อง. ในวงเล็บ มาจาก พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๓ ของ เจ้าพระยาทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค) ฉบับหอสมุดแห่งชาติ พ.ศ. ๒๔๗๗, ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก หมายถึง โดยปริยายหมายถึงนำสิ่งของเป็นต้นไปกำนัลเพื่อเอาใจ.จิ้มก้อง ก. เจริญทางไมตรีโดยนำเครื่องบรรณาการไปมอบให้ เช่น แต่งทูตออกไปจิ้มก้อง. (พงศ. ร. ๓), (ปาก) โดยปริยายหมายถึงนำสิ่งของเป็นต้นไปกำนัลเพื่อเอาใจ.