เขียนว่า ขอ-ไข่พยัญชนะตัวที่ ๒ เป็นพวกอักษรสูง ใช้เป็นตัวสะกดในแม่กกในคําที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤต. พยัญชนะตัวที่ ๒ เป็นพวกอักษรสูง ใช้เป็นตัวสะกดในแม่กกในคําที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤต.
ขง เขียนว่า ขอ-ไข่-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง กรุง, บางทีเขียนเป็น โขง. (“กรุง” เป็น “ขุง” และเป็น “ขง” อย่าง ทุ่ง–ท่ง, มุ่ง–ม่ง).ขง (โบ) น. กรุง, บางทีเขียนเป็น โขง. (“กรุง” เป็น “ขุง” และเป็น “ขง” อย่าง ทุ่ง–ท่ง, มุ่ง–ม่ง).
ขงจื๊อ เขียนว่า ขอ-ไข่-งอ-งู-จอ-จาน-สะ-หระ-อือ-ไม้-ตรี-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อศาสนาสําคัญศาสนาหนึ่งของจีน มีศาสดาชื่อขงจื๊อ.ขงจื๊อ น. ชื่อศาสนาสําคัญศาสนาหนึ่งของจีน มีศาสดาชื่อขงจื๊อ.
ขจร เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-รอ-เรือ ความหมายที่ [ขะจอน] เป็นคำกริยา หมายถึง ฟุ้งไป. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺจร เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-จอ-จาน-รอ-เรือ ว่า ฟุ้งไป แผลงเป็น กําจร ก็ได้ และมาจากภาษาบาลี .ขจร ๑ [ขะจอน] ก. ฟุ้งไป. (ข. ขฺจร ว่า ฟุ้งไป แผลงเป็น กําจร ก็ได้; ป., ส. ข = อากาศ + จร = ไป).
ขจร เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-รอ-เรือ ความหมายที่ [ขะจอน]ดู สลิด เขียนว่า สอ-เสือ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๑.ขจร ๒ [ขะจอน] ดู สลิด ๑.
ขจรจบ เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-รอ-เรือ-จอ-จาน-บอ-ไบ-ไม้[ขะจอน–] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อหญ้าชนิด Pennisetum pedicellatum Trin. และ P. polystachyon (L.) Schult. ในวงศ์ Gramineae แพร่พันธุ์รวดเร็วมากและปราบยาก หญ้าทั้ง ๒ ชนิดนี้ต้นอ่อนใช้เป็นอาหารสัตว์ ต้นแก่ใช้ทํากระดาษได้.ขจรจบ [ขะจอน–] น. ชื่อหญ้าชนิด Pennisetum pedicellatum Trin. และ P. polystachyon (L.) Schult. ในวงศ์ Gramineae แพร่พันธุ์รวดเร็วมากและปราบยาก หญ้าทั้ง ๒ ชนิดนี้ต้นอ่อนใช้เป็นอาหารสัตว์ ต้นแก่ใช้ทํากระดาษได้.
ขจอก เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-ออ-อ่าง-กอ-ไก่[ขะ–] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กระจอก, ง่อย, ขาเขยก. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺจก เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-จอ-จาน-กอ-ไก่ ว่า ขาเขยก, พิการ .ขจอก [ขะ–] ว. กระจอก, ง่อย, ขาเขยก. (ข. ขฺจก ว่า ขาเขยก, พิการ).
ขจัด เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก[ขะ–] เป็นคำกริยา หมายถึง กําจัด เช่น ขจัดความสกปรก; กระจัด, แยกย้ายออกไป. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺจาต่ เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-ไม้-เอก ว่า พลัด, แยก .ขจัด [ขะ–] ก. กําจัด เช่น ขจัดความสกปรก; กระจัด, แยกย้ายออกไป. (ข. ขฺจาต่ ว่า พลัด, แยก).
ขจัดขจาย เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ขอ-ไข่-จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง กระจัดกระจาย.ขจัดขจาย ก. กระจัดกระจาย.
ขจ่าง เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-งอ-งู[ขะ–] เป็นคำกริยา หมายถึง กระจ่าง เช่น จวบแจ้งขจ่างจา มิกราจํารัสศรี. ในวงเล็บ มาจาก สรรพสิทธิ์คำฉันท์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรส ทรงนิพนธ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗.ขจ่าง [ขะ–] ก. กระจ่าง เช่น จวบแจ้งขจ่างจา มิกราจํารัสศรี. (สรรพสิทธิ์).
ขจาย เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[ขะ–] เป็นคำกริยา หมายถึง กระจาย, มักใช้เข้าคู่กับคำ ขจร เป็น ขจรขจาย. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺจาย เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-จอ-จาน-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก.ขจาย [ขะ–] ก. กระจาย, มักใช้เข้าคู่กับคำ ขจร เป็น ขจรขจาย. (ข. ขฺจาย).
ขจาว เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน[ขะ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพและภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง ต้นกระเชา. ในวงเล็บ ดู กระเชา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อา.ขจาว [ขะ–] (ถิ่น–พายัพ, ปักษ์ใต้) น. ต้นกระเชา. (ดู กระเชา).
ขจิต เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า[ขะ–] เป็นคำกริยา หมายถึง ประดับ, ตกแต่ง. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .ขจิต [ขะ–] ก. ประดับ, ตกแต่ง. (ป.).
ขจิริด เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก[ขะ–] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กระจิริด.ขจิริด [ขะ–] ว. กระจิริด.
ขจี เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-สะ-หระ-อี[ขะ–] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง งามสดใส, ใช้ในคําว่า เขียวขจี. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺจี เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-จอ-จาน-สะ-หระ-อี ว่า ดิบ, อ่อน .ขจี [ขะ–] ว. งามสดใส, ใช้ในคําว่า เขียวขจี. (ข. ขฺจี ว่า ดิบ, อ่อน).
ขจุย เขียนว่า ขอ-ไข่-จอ-จาน-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก[ขะ–] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กระจุย.ขจุย [ขะ–] ว. กระจุย.
ขเจา เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-เอ-จอ-จาน-สะ-หระ-อา[ขะ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพและภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง ต้นกระเชา. ในวงเล็บ ดู กระเชา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อา.ขเจา [ขะ–] (ถิ่น–พายัพ, ปักษ์ใต้) น. ต้นกระเชา. (ดู กระเชา).
ขณะ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-เนน-สะ-หระ-อะ[ขะหฺนะ] เป็นคำนาม หมายถึง ครู่, ครั้ง, คราว, เวลา, สมัย. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต กษณ เขียนว่า กอ-ไก่-สอ-รือ-สี-นอ-เนน.ขณะ [ขะหฺนะ] น. ครู่, ครั้ง, คราว, เวลา, สมัย. (ป.; ส. กษณ).
ขด เขียนว่า ขอ-ไข่-ดอ-เด็ก ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ม้วนตัวให้เป็นวง ๆ เช่น งูขด, ทําให้เป็นวง ๆ เช่นนั้น เช่น เอาลวดมาขด, งอหรือทําให้งอ เช่น นอนขด ขดให้เป็นลวดลาย. เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งที่เป็นวง ๆ, ลักษณนามเรียกของที่เป็นวง ๆ เช่นนั้น เช่น เชือก ๓ ขด.ขด ๑ ก. ม้วนตัวให้เป็นวง ๆ เช่น งูขด, ทําให้เป็นวง ๆ เช่นนั้น เช่น เอาลวดมาขด, งอหรือทําให้งอ เช่น นอนขด ขดให้เป็นลวดลาย. น. สิ่งที่เป็นวง ๆ, ลักษณนามเรียกของที่เป็นวง ๆ เช่นนั้น เช่น เชือก ๓ ขด.
ขด เขียนว่า ขอ-ไข่-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำกริยา หมายถึง ขยด, เขยิบ, กระเถิบ.ขด ๒ (ถิ่น–พายัพ) ก. ขยด, เขยิบ, กระเถิบ.
ขดถวาย เขียนว่า ขอ-ไข่-ดอ-เด็ก-ถอ-ถุง-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำกริยา หมายถึง ขัดสมาธิ.ขดถวาย (ถิ่น–พายัพ) ก. ขัดสมาธิ.
ขดาน เขียนว่า ขอ-ไข่-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-นอ-หนู[ขะ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง กระดาน เช่น นางทายขดานผทับแด ไฟสมรลามแล ลืมพาษปธาราราย. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.ขดาน [ขะ–] (โบ) น. กระดาน เช่น นางทายขดานผทับแด ไฟสมรลามแล ลืมพาษปธาราราย. (สมุทรโฆษ).
ขตอย เขียนว่า ขอ-ไข่-ตอ-เต่า-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก[ขะ–] เป็นคำนาม หมายถึง แมงป่อง. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺทวย เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-ทอ-ทะ-หาน-วอ-แหวน-ยอ-ยัก.ขตอย [ขะ–] น. แมงป่อง. (ข. ขฺทวย).
ขทิง เขียนว่า ขอ-ไข่-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู ความหมายที่ [ขะ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง กระดิ่ง, กระดึง, เช่น ขทิงทอง รนนทดโยง ลยวแล่ง. ในวงเล็บ มาจาก กำสรวลศรีปราชญ์ ฉบับโรงพิมพ์ ไท ถนนรองเมือง พ.ศ. ๒๔๖๐.ขทิง ๑ [ขะ–] (โบ) น. กระดิ่ง, กระดึง, เช่น ขทิงทอง รนนทดโยง ลยวแล่ง. (กําสรวล).
ขทิง เขียนว่า ขอ-ไข่-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู ความหมายที่ [ขะ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ต้นกระทิง.ขทิง ๒ [ขะ–] (โบ) น. ต้นกระทิง.
ขทิง เขียนว่า ขอ-ไข่-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อิ-งอ-งู ความหมายที่ [ขะ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ปลากระทิง.ขทิง ๓ [ขะ–] (โบ) น. ปลากระทิง.
ขทึง เขียนว่า ขอ-ไข่-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อึ-งอ-งู ความหมายที่ [ขะ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง กระดิ่ง, กระดึง.ขทึง ๑ [ขะ–] (โบ) น. กระดิ่ง, กระดึง.
ขทึง เขียนว่า ขอ-ไข่-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อึ-งอ-งู ความหมายที่ [ขะ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ต้นกระทิง.ขทึง ๒ [ขะ–] (โบ) น. ต้นกระทิง.
ขน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งที่เป็นเส้นขึ้นตามผิวหนังคนและสัตว์ เช่น ขนตา ขนนก ขนเม่น และใช้ตลอดไปจนถึงที่ขึ้นบนผิวต้นไม้ ผลไม้ ใบไม้ และอื่น ๆ, ราชาศัพท์ว่า พระโลมา.ขน ๑ น. สิ่งที่เป็นเส้นขึ้นตามผิวหนังคนและสัตว์ เช่น ขนตา ขนนก ขนเม่น และใช้ตลอดไปจนถึงที่ขึ้นบนผิวต้นไม้ ผลไม้ ใบไม้ และอื่น ๆ, ราชาศัพท์ว่า พระโลมา.
ขนพอง เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-พอ-พาน-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ขนตั้งชันฟูขึ้น เกิดจากความตกใจหรือความกลัวเป็นต้น.ขนพอง น. ขนตั้งชันฟูขึ้น เกิดจากความตกใจหรือความกลัวเป็นต้น.
ขนพองสยองเกล้า เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-พอ-พาน-ออ-อ่าง-งอ-งู-สอ-เสือ-ยอ-ยัก-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ขนและผมตั้งชันขึ้นเพราะรู้สึกสยดสยองมากเป็นต้น.ขนพองสยองเกล้า น. ขนและผมตั้งชันขึ้นเพราะรู้สึกสยดสยองมากเป็นต้น.
ขนเพชร เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-พอ-พาน-ชอ-ช้าง-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง ขนสีขาวที่ขึ้นแปลกเป็นพิเศษ มีลักษณะยาวกว่าปรกติ.ขนเพชร น. ขนสีขาวที่ขึ้นแปลกเป็นพิเศษ มีลักษณะยาวกว่าปรกติ.
ขนแมว เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-แอ-มอ-ม้า-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง รอยเป็นเส้น ๆ อยู่บนสิ่งที่ขัดเงายังไม่เกลี้ยงหรือบนผิวของเพชรที่เจียระไนแล้ว.ขนแมว น. รอยเป็นเส้น ๆ อยู่บนสิ่งที่ขัดเงายังไม่เกลี้ยงหรือบนผิวของเพชรที่เจียระไนแล้ว.
ขนลุก เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ขนตั้งชันขึ้นเพราะอากาศเย็นเยือก ความตกใจ หรือความเสียวซ่าน เป็นต้น.ขนลุก น. ขนตั้งชันขึ้นเพราะอากาศเย็นเยือก ความตกใจ หรือความเสียวซ่าน เป็นต้น.
ขนลุกขนชัน, ขนลุกขนพอง ขนลุกขนชัน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-นอ-หนู-ชอ-ช้าง-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ขนลุกขนพอง เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-นอ-หนู-พอ-พาน-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ขนตั้งชันขึ้นเพราะความขยะแขยงหรือตกใจกลัวเป็นต้น.ขนลุกขนชัน, ขนลุกขนพอง น. ขนตั้งชันขึ้นเพราะความขยะแขยงหรือตกใจกลัวเป็นต้น.
ขนสัตว์ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-วอ-แหวน-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง เรียกผ้าที่ทอจากขนของสัตว์บางชนิดเช่นแกะว่า ผ้าขนสัตว์.ขนสัตว์ น. เรียกผ้าที่ทอจากขนของสัตว์บางชนิดเช่นแกะว่า ผ้าขนสัตว์.
ขนหน้าแข้งไม่ร่วง เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-มอ-ม้า-ไม้-เอก-รอ-เรือ-ไม้-เอก-วอ-แหวน-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ไม่กระทบกระเทือนถึงเดือดร้อน (ใช้แก่คนมั่งมีที่ต้องจ่ายเงินแม้จะมากแต่ก็ดูเหมือนเป็นจํานวนเล็ก ๆ น้อย ๆ).ขนหน้าแข้งไม่ร่วง (สำ) ว. ไม่กระทบกระเทือนถึงเดือดร้อน (ใช้แก่คนมั่งมีที่ต้องจ่ายเงินแม้จะมากแต่ก็ดูเหมือนเป็นจํานวนเล็ก ๆ น้อย ๆ).
ขนหนู เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อู เป็นคำนาม หมายถึง เรียกผ้าที่มีลักษณะเป็นขนขดใช้ห่มหรือเช็ดตัวเป็นต้นว่า ผ้าขนหนู.ขนหนู น. เรียกผ้าที่มีลักษณะเป็นขนขดใช้ห่มหรือเช็ดตัวเป็นต้นว่า ผ้าขนหนู.
ขนหย็อง เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-ไต่-คู้-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ขนหัวตั้งชัน ตัวลีบ หางตก เป็นอาการของไก่หรือนกที่รู้สึกกลัวไม่กล้าสู้. เป็นคำกริยา หมายถึง โดยปริยายใช้แก่คนที่ไม่กล้าสู้, กลัว.ขนหย็อง น. ขนหัวตั้งชัน ตัวลีบ หางตก เป็นอาการของไก่หรือนกที่รู้สึกกลัวไม่กล้าสู้. ก. โดยปริยายใช้แก่คนที่ไม่กล้าสู้, กลัว.
ขนหัวลุก เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่ตกใจหรือกลัวมากเป็นต้นจนรู้สึกคล้ายกับผมตั้งชันขึ้น.ขนหัวลุก (สำ) ว. อาการที่ตกใจหรือกลัวมากเป็นต้นจนรู้สึกคล้ายกับผมตั้งชันขึ้น.
ขนอุย เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ขนอ่อนหรือขนเพิ่งแรกขึ้น.ขนอุย น. ขนอ่อนหรือขนเพิ่งแรกขึ้น.
ขน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง เอาสิ่งของเป็นต้นจํานวนมากจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งโดยบรรทุก หาบ หาม หรือด้วยวิธีอื่น.ขน ๒ ก. เอาสิ่งของเป็นต้นจํานวนมากจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งโดยบรรทุก หาบ หาม หรือด้วยวิธีอื่น.
ขนทรายเข้าวัด เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก เป็นคำกริยา หมายถึง ทําบุญกุศลโดยวิธีนําหรือขนทรายไปก่อพระเจดีย์ทรายเป็นต้นที่วัด, ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน หมายถึง หาประโยชน์ให้ส่วนรวม.ขนทรายเข้าวัด ก. ทําบุญกุศลโดยวิธีนําหรือขนทรายไปก่อพระเจดีย์ทรายเป็นต้นที่วัด, (สำ) หาประโยชน์ให้ส่วนรวม.
ขนส่ง เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สอ-เสือ-ไม้-เอก-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ธุรกิจเกี่ยวด้วยการขนและส่ง เช่น ขนส่งสินค้า.ขนส่ง น. ธุรกิจเกี่ยวด้วยการขนและส่ง เช่น ขนส่งสินค้า.
ขน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อหญ้าชนิด Brachiaria mutica (Forssk.) Stapf ในวงศ์ Gramineae ขึ้นในที่ชื้นและชายนํ้า ข้อ กาบใบ และใบมีขน ใช้เป็นอาหารสัตว์, ปล้องขน ก็เรียก.ขน ๓ น. ชื่อหญ้าชนิด Brachiaria mutica (Forssk.) Stapf ในวงศ์ Gramineae ขึ้นในที่ชื้นและชายนํ้า ข้อ กาบใบ และใบมีขน ใช้เป็นอาหารสัตว์, ปล้องขน ก็เรียก.
ขน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู ความหมายที่ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำกริยา หมายถึง กรน เช่น คนนอนหลับขน ว่า คนนอนหลับกรน.ขน ๔ (ถิ่น–พายัพ) ก. กรน เช่น คนนอนหลับขน ว่า คนนอนหลับกรน.
ข้น เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ลักษณะของเหลวที่มีการรวมตัวกันแน่นเข้า, ไม่ใส; มีน้อยลงไป, งวด.ข้น ว. ลักษณะของเหลวที่มีการรวมตัวกันแน่นเข้า, ไม่ใส; มีน้อยลงไป, งวด.
ข้นแค้น เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-นอ-หนู-สะ-หระ-แอ-คอ-ควาย-ไม้-โท-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง อัตคัด, ขัดสน, มักใช้เข้าคู่กับคำ ยากจน เป็น ยากจนข้นแค้น.ข้นแค้น ก. อัตคัด, ขัดสน, มักใช้เข้าคู่กับคำ ยากจน เป็น ยากจนข้นแค้น.
ขนง เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-งอ-งู[ขะหฺนง] เป็นคำนาม หมายถึง คิ้ว, ใช้เป็นราชาศัพท์ว่า พระขนง.ขนง [ขะหฺนง] น. คิ้ว, ใช้เป็นราชาศัพท์ว่า พระขนง.
ขนงเนื้อ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-นอ-หนู-สะ-หระ-อือ-ไม้-โท-ออ-อ่าง[ขะหฺนง–] เป็นคำนาม หมายถึง หนังสัตว์ที่เผาไฟให้สุกแล้วต้มให้เปื่อย เพื่อปรุงเป็นอาหาร.ขนงเนื้อ [ขะหฺนง–] น. หนังสัตว์ที่เผาไฟให้สุกแล้วต้มให้เปื่อย เพื่อปรุงเป็นอาหาร.
ขนด เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ดอ-เด็ก[ขะหฺนด] เป็นคำนาม หมายถึง ตัวงูที่ขด; ลูกบวบจีวร; โคนหางงู มักเรียกว่า ขนดหาง.ขนด [ขะหฺนด] น. ตัวงูที่ขด; ลูกบวบจีวร; โคนหางงู มักเรียกว่า ขนดหาง.
ขนน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-นอ-หนู[ขะหฺนน] เป็นคำนาม หมายถึง หมอนอิง. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺนล่ เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-นอ-หนู-ลอ-ลิง-ไม้-เอก ว่า หมอนอิง, ขอนที่ใช้เป็นหมอน .ขนน [ขะหฺนน] น. หมอนอิง. (ข. ขฺนล่ ว่า หมอนอิง, ขอนที่ใช้เป็นหมอน).
ขนบ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-บอ-ไบ-ไม้[ขะหฺนบ] เป็นคำนาม หมายถึง แบบอย่าง, แผน, ระเบียบ; กลีบ, รอยที่พับ (ของสมุดข่อย หรือผ้าจีบ หรือจีวร เป็นต้น); ชั้น เช่น ขนบหิน. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺนบ่ เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-นอ-หนู-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-เอก ว่า สิ่งที่อยู่ในห่อ, ที่หมก .ขนบ [ขะหฺนบ] น. แบบอย่าง, แผน, ระเบียบ; กลีบ, รอยที่พับ (ของสมุดข่อย หรือผ้าจีบ หรือจีวร เป็นต้น); ชั้น เช่น ขนบหิน. (ข. ขฺนบ่ ว่า สิ่งที่อยู่ในห่อ, ที่หมก).
ขนบธรรมเนียม เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-บอ-ไบ-ไม้-ทอ-ทง-รอ-เรือ-รอ-เรือ-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-มอ-ม้า[ขะหฺนบทํา–] เป็นคำนาม หมายถึง แบบอย่างที่นิยมกันมา.ขนบธรรมเนียม [ขะหฺนบทํา–] น. แบบอย่างที่นิยมกันมา.
ขนบประเพณี เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-บอ-ไบ-ไม้-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-พอ-พาน-นอ-เนน-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง จารีตประเพณีที่วางเป็นระเบียบแบบแผนไว้แล้ว.ขนบประเพณี น. จารีตประเพณีที่วางเป็นระเบียบแบบแผนไว้แล้ว.
ขนม เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-มอ-ม้า[ขะหฺนม] เป็นคำนาม หมายถึง ของกินที่ไม่ใช่กับข้าว มักปรุงด้วยแป้งหรือข้าวกับกะทิหรือนํ้าตาล, ของหวาน, ทางเหนือเรียกว่า ข้าวหนม.ขนม [ขะหฺนม] น. ของกินที่ไม่ใช่กับข้าว มักปรุงด้วยแป้งหรือข้าวกับกะทิหรือนํ้าตาล, ของหวาน, ทางเหนือเรียกว่า ข้าวหนม.
ขนมครก เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-มอ-ม้า-คอ-ควาย-รอ-เรือ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ขนมทําด้วยแป้งกับกะทิหยอดในภาชนะกระเบื้องหรือโลหะที่ทําเป็นหลุม ๆ ตั้งบนไฟ.ขนมครก น. ขนมทําด้วยแป้งกับกะทิหยอดในภาชนะกระเบื้องหรือโลหะที่ทําเป็นหลุม ๆ ตั้งบนไฟ.
ขนมทราย เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-มอ-ม้า-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในราชาศัพท์ เป็นคำนาม หมายถึง ขนมขี้หนู.ขนมทราย (ราชา) น. ขนมขี้หนู.
ขนมเปียก เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ขนมชนิดหนึ่ง ทำจากแป้งข้าวเจ้าตั้งไฟกวนกับน้ำตาลหม้อและกะทิ หยอดให้มีขนาดพอคำแล้วโรยถั่วทองคั่ว.ขนมเปียก น. ขนมชนิดหนึ่ง ทำจากแป้งข้าวเจ้าตั้งไฟกวนกับน้ำตาลหม้อและกะทิ หยอดให้มีขนาดพอคำแล้วโรยถั่วทองคั่ว.
ขนมเปียกปูน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-กอ-ไก่-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อู-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าผสมกาบมะพร้าวเผาให้เป็นถ่านบดละเอียด ตั้งไฟกวนกับน้ำตาล กะทิ และน้ำปูนใส เมื่อสุกเทลงใส่ถาด ตัดเป็นชิ้น ๆ ให้เป็นรูปสี่เหลี่ยมด้านขนานที่มีด้านทั้ง ๔ ยาวเท่ากัน แต่ไม่มีมุมภายในเป็นมุมฉาก; เรียกรูปสี่เหลี่ยมด้านขนานที่มีด้านทั้ง ๔ ยาวเท่ากัน แต่ไม่มีมุมภายในเป็นมุมฉาก ว่า สี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน, สี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ก็เรียก.ขนมเปียกปูน น. ขนมชนิดหนึ่ง ทำด้วยแป้งข้าวเจ้าผสมกาบมะพร้าวเผาให้เป็นถ่านบดละเอียด ตั้งไฟกวนกับน้ำตาล กะทิ และน้ำปูนใส เมื่อสุกเทลงใส่ถาด ตัดเป็นชิ้น ๆ ให้เป็นรูปสี่เหลี่ยมด้านขนานที่มีด้านทั้ง ๔ ยาวเท่ากัน แต่ไม่มีมุมภายในเป็นมุมฉาก; เรียกรูปสี่เหลี่ยมด้านขนานที่มีด้านทั้ง ๔ ยาวเท่ากัน แต่ไม่มีมุมภายในเป็นมุมฉาก ว่า สี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน, สี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ก็เรียก.
ขนมจีน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-มอ-ม้า-จอ-จาน-สะ-หระ-อี-นอ-หนู[ขะหฺนม–] เป็นคำนาม หมายถึง อาหารชนิดหนึ่ง ทําด้วยแป้งเป็นเส้นกลม ๆ คล้ายเส้นหมี่ กินกับนํ้ายา นํ้าพริก เป็นต้น.ขนมจีน [ขะหฺนม–] น. อาหารชนิดหนึ่ง ทําด้วยแป้งเป็นเส้นกลม ๆ คล้ายเส้นหมี่ กินกับนํ้ายา นํ้าพริก เป็นต้น.
ขนมผสมน้ำยา เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-มอ-ม้า-ผอ-ผึ้ง-สอ-เสือ-มอ-ม้า-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง พอดีกัน จะว่าข้างไหนดีกว่ากันก็ไม่ได้.ขนมผสมน้ำยา (สำ) ว. พอดีกัน จะว่าข้างไหนดีกว่ากันก็ไม่ได้.
ขนมผักกาด, ขนมหัวผักกาด ขนมผักกาด เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-มอ-ม้า-ผอ-ผึ้ง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ขนมหัวผักกาด เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-มอ-ม้า-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-ผอ-ผึ้ง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง ของคาวชนิดหนึ่งทําด้วยแป้งผสมหัวผักกาด นึ่งให้สุก แล้วผัดกับถั่วงอก ผักกุยช่าย.ขนมผักกาด, ขนมหัวผักกาด น. ของคาวชนิดหนึ่งทําด้วยแป้งผสมหัวผักกาด นึ่งให้สุก แล้วผัดกับถั่วงอก ผักกุยช่าย.
ขนมเส้น เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-ไม้-โท-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำนาม หมายถึง ขนมจีน, ข้าวเส้น ก็เรียก.ขนมเส้น (ถิ่น–พายัพ) น. ขนมจีน, ข้าวเส้น ก็เรียก.
ขนอง เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ออ-อ่าง-งอ-งู[ขะหฺนอง] เป็นคำนาม หมายถึง หลัง, ใช้เป็นราชาศัพท์ว่า พระขนอง, ปฤษฎางค์ ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺนง เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-นอ-หนู-งอ-งู.ขนอง [ขะหฺนอง] น. หลัง, ใช้เป็นราชาศัพท์ว่า พระขนอง, ปฤษฎางค์ ก็ว่า. (ข. ขฺนง).
ขนอน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ออ-อ่าง-นอ-หนู[ขะหฺนอน] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ที่ตั้งอากรการผ่านเขต, ที่คอย.ขนอน [ขะหฺนอน] (โบ) น. ที่ตั้งอากรการผ่านเขต, ที่คอย.
ขนอบ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ [ขะหฺนอบ] เป็นคำกริยา หมายถึง นิ่ง. ในวงเล็บ มาจากภาษาพม่า .ขนอบ ๑ [ขะหฺนอบ] ก. นิ่ง. (ต.).
ขนอบ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ [ขะหฺนอบ] เป็นคำนาม หมายถึง ไม้ ๒ อันประกับเป็นขอบหรือกรอบของสิ่งของเพื่อให้แน่น เช่น ไม้ขนอบใบลาน.ขนอบ ๒ [ขะหฺนอบ] น. ไม้ ๒ อันประกับเป็นขอบหรือกรอบของสิ่งของเพื่อให้แน่น เช่น ไม้ขนอบใบลาน.
ขนัด เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก[ขะหฺนัด] เป็นคำนาม หมายถึง แถว, แนว, เช่น เรือแล่นเป็นขนัด; ลักษณนามใช้เรียกสวนที่มีคันดินกั้นเป็นตอน ๆ เช่น สวนขนัดหนึ่ง สวน ๒ ขนัด. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แออัด ในคําว่า แน่นขนัด.ขนัด [ขะหฺนัด] น. แถว, แนว, เช่น เรือแล่นเป็นขนัด; ลักษณนามใช้เรียกสวนที่มีคันดินกั้นเป็นตอน ๆ เช่น สวนขนัดหนึ่ง สวน ๒ ขนัด. ว. แออัด ในคําว่า แน่นขนัด.
ขนัน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ [ขะหฺนัน] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นชนิดหนึ่ง, คู่กับ ขนุน. ในวงเล็บ มาจาก อักขราภิธานศรับท์ ของ หมอปรัดเล.ขนัน ๑ [ขะหฺนัน] น. ชื่อไม้ต้นชนิดหนึ่ง, คู่กับ ขนุน. (ปรัดเล).
ขนัน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ [ขะหฺนัน] เป็นคำกริยา หมายถึง กัน, บัง, ขวาง, เช่น ขนันนํ้า; วง, ล้อม, เช่น ล้อมขนัน; ผูก, รัด, เช่น ขนันศพเด็ก. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ขัน.ขนัน ๒ [ขะหฺนัน] ก. กัน, บัง, ขวาง, เช่น ขนันนํ้า; วง, ล้อม, เช่น ล้อมขนัน; ผูก, รัด, เช่น ขนันศพเด็ก. ว. ขัน.
ขนาก เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่[ขะหฺนาก] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Juncellus inundatus C.B. Clarke ในวงศ์ Juncaceae ขึ้นอยู่ในทุ่งนาและริมแม่นํ้า คล้ายกก, กระหนาก ก็เรียก.ขนาก [ขะหฺนาก] น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Juncellus inundatus C.B. Clarke ในวงศ์ Juncaceae ขึ้นอยู่ในทุ่งนาและริมแม่นํ้า คล้ายกก, กระหนาก ก็เรียก.
ขนาง เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-งอ-งู[ขะหฺนาง] เป็นคำกริยา หมายถึง กระดาก, อาย.ขนาง [ขะหฺนาง] ก. กระดาก, อาย.
ขนาด เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [ขะหฺนาด] เป็นคำนาม หมายถึง ลักษณะของรูปที่กําหนดสังเกตได้ว่าใหญ่ เล็ก สั้น ยาว หนัก หรือ เบา เท่านั้นเท่านี้ เช่น ขนาดใหญ่ ขนาดยาว ขนาด ๒ x ๑ เมตร; อัตรา, เกณฑ์ที่กําหนดไว้, เช่น ดีถึงขนาด เกินขนาด ไม่ได้ขนาด.ขนาด ๑ [ขะหฺนาด] น. ลักษณะของรูปที่กําหนดสังเกตได้ว่าใหญ่ เล็ก สั้น ยาว หนัก หรือ เบา เท่านั้นเท่านี้ เช่น ขนาดใหญ่ ขนาดยาว ขนาด ๒ x ๑ เมตร; อัตรา, เกณฑ์ที่กําหนดไว้, เช่น ดีถึงขนาด เกินขนาด ไม่ได้ขนาด.
ขนาด เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [ขะหฺนาด] เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องสาดนํ้ารดต้นไม้ โดยมากสานด้วยไม้ไผ่ รูปแบน ๆ มีด้ามสําหรับถือ.ขนาด ๒ [ขะหฺนาด] น. เครื่องสาดนํ้ารดต้นไม้ โดยมากสานด้วยไม้ไผ่ รูปแบน ๆ มีด้ามสําหรับถือ.
ขนาน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ความหมายที่ [ขะหฺนาน] เป็นคำนาม หมายถึง หมู่; ลักษณนามเรียกยาที่ปรุงขึ้น เช่น ยาขนานหนึ่ง ยา ๒ ขนาน.ขนาน ๑ [ขะหฺนาน] น. หมู่; ลักษณนามเรียกยาที่ปรุงขึ้น เช่น ยาขนานหนึ่ง ยา ๒ ขนาน.
ขนานใหญ่ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-หอ-หีบ-ยอ-หยิง-ไม้-เอก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มาก เช่น สับเปลี่ยนตำแหน่งกันขนานใหญ่.ขนานใหญ่ (ปาก) ว. มาก เช่น สับเปลี่ยนตำแหน่งกันขนานใหญ่.
ขนาน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ความหมายที่ [ขะหฺนาน] เป็นคำกริยา หมายถึง เรียงคู่กันไป เช่น เรือแล่นขนานกันไป วิ่งขนาน, เรียกเรือที่ผูกหรือตรึงติดเรียงคู่กันสําหรับข้ามฟากว่า เรือขนาน; เรียก, ตั้ง, เช่น ขนานนาม ว่า ตั้งชื่อ. ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกเส้นตรงคู่ใด ๆ ซึ่งอยู่ห่างกันเป็นระยะเท่ากันโดยตลอดว่า เส้นขนาน. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺนาน เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ว่า เทียบ .ขนาน ๒ [ขะหฺนาน] ก. เรียงคู่กันไป เช่น เรือแล่นขนานกันไป วิ่งขนาน, เรียกเรือที่ผูกหรือตรึงติดเรียงคู่กันสําหรับข้ามฟากว่า เรือขนาน; เรียก, ตั้ง, เช่น ขนานนาม ว่า ตั้งชื่อ. (คณิต) น. เรียกเส้นตรงคู่ใด ๆ ซึ่งอยู่ห่างกันเป็นระยะเท่ากันโดยตลอดว่า เส้นขนาน. (ข. ขฺนาน ว่า เทียบ).
ขนานน้ำ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ เป็นคำนาม หมายถึง ท่าที่เอาเรือ ๒ ลํามาจอดเทียบเคียงกันแล้วปูกระดานเพื่อให้ขึ้นลงสะดวก.ขนานน้ำ น. ท่าที่เอาเรือ ๒ ลํามาจอดเทียบเคียงกันแล้วปูกระดานเพื่อให้ขึ้นลงสะดวก.
ขนานลี่ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก เป็นคำนาม หมายถึง เรือแล่นคู่เคียงกันไป.ขนานลี่ น. เรือแล่นคู่เคียงกันไป.
ขนาบ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้[ขะหฺนาบ] เป็นคำกริยา หมายถึง ประกบเข้าให้แน่น เช่น เอาไม้ขนาบทั้งข้างล่างข้างบนหรือขนาบข้างเป็นต้น, ประชิดเข้าไปทั้ง ๒ ข้าง เช่น กองทัพตีขนาบ, ติดชิดกันอยู่ทั้ง ๒ ข้าง เช่น ที่ดินขนาบคาบเกี่ยวกัน; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก หมายถึง ดุดันเอา เช่น ถูกขนาบ; โดยปริยายหมายความว่า เรื่อยมา, ตลอดมา, เช่น รับของถวายกันขนาบมา. ในวงเล็บ มาจาก ระยะทางเสด็จพระราชดำเนินประพาสทางบกเรือรอบแหลมมลายู ร.ศ. ๑๐๙, พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๕ ฉบับราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. ๒๔๗๕.ขนาบ [ขะหฺนาบ] ก. ประกบเข้าให้แน่น เช่น เอาไม้ขนาบทั้งข้างล่างข้างบนหรือขนาบข้างเป็นต้น, ประชิดเข้าไปทั้ง ๒ ข้าง เช่น กองทัพตีขนาบ, ติดชิดกันอยู่ทั้ง ๒ ข้าง เช่น ที่ดินขนาบคาบเกี่ยวกัน; (ปาก) ดุดันเอา เช่น ถูกขนาบ; โดยปริยายหมายความว่า เรื่อยมา, ตลอดมา, เช่น รับของถวายกันขนาบมา. (ประพาสมลายู).
ขนาย เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[ขะหฺนาย] เป็นคำนาม หมายถึง งาช้างพัง. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺนาย เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ว่า เขี้ยวหมู .ขนาย [ขะหฺนาย] น. งาช้างพัง. (ข. ขฺนาย ว่า เขี้ยวหมู).
ขนำ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อำ[ขะหฺนํา] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง กระท่อมชั่วคราวในทุ่งนาเป็นต้น.ขนำ [ขะหฺนํา] (ถิ่น–ปักษ์ใต้) น. กระท่อมชั่วคราวในทุ่งนาเป็นต้น.
ขนิษฐ, ขนิษฐา ขนิษฐ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-สอ-รือ-สี-ถอ-ถาน ขนิษฐา เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-สอ-รือ-สี-ถอ-ถาน-สะ-หระ-อา [ขะนิด, ขะนิดถา] เป็นคำนาม หมายถึง น้อง. (เลือนมาจาก กนิษฐ, กนิษฐา).ขนิษฐ, ขนิษฐา [ขะนิด, ขะนิดถา] น. น้อง. (เลือนมาจาก กนิษฐ, กนิษฐา).
ขนุน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู ความหมายที่ [ขะหฺนุน] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Artocarpus heterophyllus Lam. ในวงศ์ Moraceae มีนํ้ายางขาว ผลกลมยาวราว ๒๐–๕๐ เซนติเมตร ภายนอกเป็นหนามถี่ ภายในมียวงสีเหลืองหรือสีจําปา รสหวาน กินได้ แก่นสีเหลือง เรียกว่า กรัก ใช้ต้มเอานํ้าย้อมผ้า, พันธุ์ที่มียวงสีเหลือง เนื้อนุ่มแต่ไม่เหลว เรียก ขนุนหนัง, พันธุ์ที่มียวงสีจําปา เนื้อนุ่ม เรียก ขนุนจําปาดะ, ส่วนพันธุ์ที่มียวงสีเหลือง เนื้อเหลว เรียก ขนุนละมุด.ขนุน ๑ [ขะหฺนุน] น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Artocarpus heterophyllus Lam. ในวงศ์ Moraceae มีนํ้ายางขาว ผลกลมยาวราว ๒๐–๕๐ เซนติเมตร ภายนอกเป็นหนามถี่ ภายในมียวงสีเหลืองหรือสีจําปา รสหวาน กินได้ แก่นสีเหลือง เรียกว่า กรัก ใช้ต้มเอานํ้าย้อมผ้า, พันธุ์ที่มียวงสีเหลือง เนื้อนุ่มแต่ไม่เหลว เรียก ขนุนหนัง, พันธุ์ที่มียวงสีจําปา เนื้อนุ่ม เรียก ขนุนจําปาดะ, ส่วนพันธุ์ที่มียวงสีเหลือง เนื้อเหลว เรียก ขนุนละมุด.
ขนุนป่า เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู-ปอ-ปลา-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Artocarpus lanceifolius Roxb. ในวงศ์ Moraceae เกิดในป่าดิบ.ขนุนป่า น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Artocarpus lanceifolius Roxb. ในวงศ์ Moraceae เกิดในป่าดิบ.
ขนุนสำปะลอ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู-สอ-เสือ-สะ-หระ-อำ-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อะ-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Artocarpus altilis Fosberg ในวงศ์ Moraceae ใบใหญ่เป็นแฉก ๆ ผลมีเมล็ดมาก กินได้ พันธุ์ที่ผลไม่มีเมล็ด เรียก สาเก เนื้อกินได้.ขนุนสำปะลอ น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Artocarpus altilis Fosberg ในวงศ์ Moraceae ใบใหญ่เป็นแฉก ๆ ผลมีเมล็ดมาก กินได้ พันธุ์ที่ผลไม่มีเมล็ด เรียก สาเก เนื้อกินได้.
ขนุน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู ความหมายที่ [ขะหฺนุน]ดู ใบขนุน เขียนว่า สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-บอ-ไบ-ไม้-ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู (๑).ขนุน ๒ [ขะหฺนุน] ดู ใบขนุน (๑).
ขนุนญวน เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู-ยอ-หยิง-วอ-แหวน-นอ-หนูดู ใบขนุน เขียนว่า สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-บอ-ไบ-ไม้-ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู (๑).ขนุนญวน ดู ใบขนุน (๑).
ขนุนนก เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู-นอ-หนู-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Palaquiumobovatum Engl. ในวงศ์ Sapotaceae มีนํ้ายางขาว จับเป็นก้อนแข็งเมื่อผสมกับยางอื่น ๆ ใช้ยาเรือได้.ขนุนนก น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Palaquiumobovatum Engl. ในวงศ์ Sapotaceae มีนํ้ายางขาว จับเป็นก้อนแข็งเมื่อผสมกับยางอื่น ๆ ใช้ยาเรือได้.
ขบ เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง เอาฟันเน้นเพื่อให้แตก เช่น ขบเมล็ดแตงโม, เอาฟันเน้นกัน เช่น ขบฟัน; กัด เช่น หมาใดตัวร้ายขบ บาทา. ในวงเล็บ มาจาก แบบเรียนกวีนิพนธ์ โลกนิติคำโคลง; อาการที่เมื่อยปวดเหมือนมีอะไรบีบหรือกดอยู่ที่ตรงนั้น เรียกว่า เมื่อยขบ, ลักษณะของสิ่งที่ยังเข้ากันได้ไม่สนิท ยังปีนหรือเกยกันอยู่ เช่น บานประตูขบกัน; อาการที่เล็บมือเล็บเท้ายาวจนกดเนื้อข้างเล็บ เรียกว่า เล็บขบ.ขบ ๑ ก. เอาฟันเน้นเพื่อให้แตก เช่น ขบเมล็ดแตงโม, เอาฟันเน้นกัน เช่น ขบฟัน; กัด เช่น หมาใดตัวร้ายขบ บาทา. (โลกนิติ); อาการที่เมื่อยปวดเหมือนมีอะไรบีบหรือกดอยู่ที่ตรงนั้น เรียกว่า เมื่อยขบ, ลักษณะของสิ่งที่ยังเข้ากันได้ไม่สนิท ยังปีนหรือเกยกันอยู่ เช่น บานประตูขบกัน; อาการที่เล็บมือเล็บเท้ายาวจนกดเนื้อข้างเล็บ เรียกว่า เล็บขบ.
ขบเขี้ยวเคี้ยวฟัน เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-ยอ-ยัก-วอ-แหวน-สะ-หระ-เอ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-ยอ-ยัก-วอ-แหวน-ฟอ-ฟัน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง แสดงอาการโกรธเมื่อยังทําอะไรเขาไม่ได้.ขบเขี้ยวเคี้ยวฟัน ก. แสดงอาการโกรธเมื่อยังทําอะไรเขาไม่ได้.
ขบคิด เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-คอ-ควาย-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก เป็นคำกริยา หมายถึง คิดตรึกตรองอย่างหนัก.ขบคิด ก. คิดตรึกตรองอย่างหนัก.
ขบฉัน เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-ฉอ-ฉิ่ง-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง เคี้ยวกิน (ใช้แก่นักบวช). เป็นคำนาม หมายถึง เรียกอาหารการกินของนักบวชว่า ของขบฉัน.ขบฉัน ก. เคี้ยวกิน (ใช้แก่นักบวช). น. เรียกอาหารการกินของนักบวชว่า ของขบฉัน.
ขบปัญหา เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-ปอ-ปลา-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง คิดแก้ปัญหา.ขบปัญหา ก. คิดแก้ปัญหา.
ขบเผาะ เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ผอ-ผึ้ง-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เรียกผลมะม่วงอ่อน ๆ ขนาดหัวแม่มือว่า มะม่วงขบเผาะ หมายเอาเสียงเวลาเอาฟันขบดังเผาะ; โดยปริยายเรียกวัยของเด็กหญิงที่เพิ่งเริ่มแตกเนื้อสาวว่า วัยขบเผาะ.ขบเผาะ ว. เรียกผลมะม่วงอ่อน ๆ ขนาดหัวแม่มือว่า มะม่วงขบเผาะ หมายเอาเสียงเวลาเอาฟันขบดังเผาะ; โดยปริยายเรียกวัยของเด็กหญิงที่เพิ่งเริ่มแตกเนื้อสาวว่า วัยขบเผาะ.
ขบไม่แตก เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-มอ-ม้า-ไม้-เอก-สะ-หระ-แอ-ตอ-เต่า-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง คิดไม่ออก, แก้ไม่ตก, (ใช้แก่ปัญหา).ขบไม่แตก ก. คิดไม่ออก, แก้ไม่ตก, (ใช้แก่ปัญหา).
ขบ เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ดู คางเบือน เขียนว่า คอ-ควาย-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-นอ-หนู.ขบ ๒ ดู คางเบือน.
ขบขัน เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง น่าหัวเราะ, ชวนหัวเราะ, ขัน ก็ว่า.ขบขัน ว. น่าหัวเราะ, ชวนหัวเราะ, ขัน ก็ว่า.
ขบถ เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-ถอ-ถุง[ขะบด] เป็นคำกริยา หมายถึง ประทุษร้ายต่อทางอาณาจักร, ทรยศ. เป็นคำนาม หมายถึง การประทุษร้ายต่อทางอาณาจักร, ความทรยศ; ผู้ประทุษร้ายต่อทางอาณาจักร, ผู้ทรยศ, กบฏ ก็ว่า.ขบถ [ขะบด] ก. ประทุษร้ายต่อทางอาณาจักร, ทรยศ. น. การประทุษร้ายต่อทางอาณาจักร, ความทรยศ; ผู้ประทุษร้ายต่อทางอาณาจักร, ผู้ทรยศ, กบฏ ก็ว่า.
ขบวน เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-วอ-แหวน-นอ-หนู[ขะ–] เป็นคำนาม หมายถึง กระบวน, พวกที่จัดเป็นแถวเป็นแนวหรือเป็นหมวดเป็นหมู่อย่างขบวนแห่ ขบวนรถ ขบวนเรือ; ทางขี้ผึ้งในการหล่อรูป.ขบวน [ขะ–] น. กระบวน, พวกที่จัดเป็นแถวเป็นแนวหรือเป็นหมวดเป็นหมู่อย่างขบวนแห่ ขบวนรถ ขบวนเรือ; ทางขี้ผึ้งในการหล่อรูป.
ขบวนการ เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-วอ-แหวน-นอ-หนู-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง กลุ่มบุคคลที่รวมกันเพื่อดําเนินการอย่างใดอย่างหนึ่ง.ขบวนการ น. กลุ่มบุคคลที่รวมกันเพื่อดําเนินการอย่างใดอย่างหนึ่ง.
ขบูร, ขบวร ขบูร เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อู-รอ-เรือ ขบวร เขียนว่า ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-วอ-แหวน-รอ-เรือ [ขะบูน, ขะบวน] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แต่ง, ประดับ.ขบูร, ขบวร [ขะบูน, ขะบวน] (แบบ) ว. แต่ง, ประดับ.
ขม เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า ความหมายที่ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง รสอย่างหนึ่งอย่างรสสะเดาหรือบอระเพ็ด.ขม ๑ ว. รสอย่างหนึ่งอย่างรสสะเดาหรือบอระเพ็ด.
ขมขื่น เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อือ-ไม้-เอก-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง รู้สึกชํ้าใจแต่ฝืนไว้ เพราะไม่สามารถแสดงออกมาได้, ขื่นขม ก็ใช้.ขมขื่น ก. รู้สึกชํ้าใจแต่ฝืนไว้ เพราะไม่สามารถแสดงออกมาได้, ขื่นขม ก็ใช้.
ขมเป็นยา เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-ไม้-ไต่-คู้-นอ-หนู-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำนาม หมายถึง คำติมักเป็นประโยชน์ทำให้ได้คิด, มักใช้เข้าคู่กับ หวานเป็นลม ว่า หวานเป็นลม ขมเป็นยา.ขมเป็นยา (สำ) น. คำติมักเป็นประโยชน์ทำให้ได้คิด, มักใช้เข้าคู่กับ หวานเป็นลม ว่า หวานเป็นลม ขมเป็นยา.
ขม เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง (๑) ชื่อไม้ล้มลุกในสกุล Amaranthus วงศ์ Amaranthaceae มีหลายชนิด เช่น ผักขมหนาม (A. spinosus L.) ลําต้นมีหนาม ใช้ทํายาได้ ผักขมสวน (A. tricolor L.) ผักขมแดง (A. caudatus L.) ใบสีแดง ปลูกเป็นไม้ประดับ, ผักโขม หรือ ผักโหม ก็เรียก. (๒) บวบขม. ในวงเล็บ ดู นมพิจิตร (๒)]. (๓) หวายขม. [ดู หวาย (๑)]. (๔) เทียนขม. (ดู เทียนขม เขียนว่า นอ-หนู-มอ-ม้า-พอ-พาน-สะ-หระ-อิ-จอ-จาน-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ ??40??-สอง-??41??-??93??-??60??-??47??-อี-เอ็ม-??62??-จุด ??40??-สาม-??41?? หอ-หีบ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-จุด ??60??-อี-เอ็ม-??62??-??91??-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อู หอ-หีบ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ??40??-หนึ่ง-??41??-??93??-??60??-??47??-อี-เอ็ม-??62??-จุด ??40??-สี่-??41?? สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-นอ-หนู-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-จุด ??60??-อี-เอ็ม-??62??-??40??-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อู สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-นอ-หนู-ขอ-ไข่-มอ-ม้า ที่ เทียน เขียนว่า สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-นอ-หนู ความหมายที่ ๓. (๕) ชื่อบัวสายพันธุ์หนึ่งในสกุล Nymphaea ดอกเล็ก สีขาว สายกินได้ หัวมีรสขม.ขม ๒ น. (๑) ชื่อไม้ล้มลุกในสกุล Amaranthus วงศ์ Amaranthaceae มีหลายชนิด เช่น ผักขมหนาม (A. spinosus L.) ลําต้นมีหนาม ใช้ทํายาได้ ผักขมสวน (A. tricolor L.) ผักขมแดง (A. caudatus L.) ใบสีแดง ปลูกเป็นไม้ประดับ, ผักโขม หรือ ผักโหม ก็เรียก. (๒) บวบขม. [ดู นมพิจิตร (๒)]. (๓) หวายขม. [ดู หวาย (๑)]. (๔) เทียนขม. (ดู เทียนขม ที่ เทียน ๓). (๕) ชื่อบัวสายพันธุ์หนึ่งในสกุล Nymphaea ดอกเล็ก สีขาว สายกินได้ หัวมีรสขม.
ขม เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อหอยนํ้าจืดกาบเดี่ยวในวงศ์ Viviparidae เปลือกขนาดประมาณเท่าหัวแม่มือ ยอดแหลม สีเขียวหรือดํา ออกลูกเป็นตัว มีหลายชนิด เช่น ชนิด Filopaludina sumatrensis, F. doliaris.ขม ๓ น. ชื่อหอยนํ้าจืดกาบเดี่ยวในวงศ์ Viviparidae เปลือกขนาดประมาณเท่าหัวแม่มือ ยอดแหลม สีเขียวหรือดํา ออกลูกเป็นตัว มีหลายชนิด เช่น ชนิด Filopaludina sumatrensis, F. doliaris.
ข่ม เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง ใช้กําลังกดลงไม่ให้เผยอขึ้น; สานลายด้วยการใช้เส้นตอกเป็นต้นที่เป็นเส้นสานขัดทับอยู่ข้างบนเส้นตอกที่เป็นเส้นยืน ตรงข้ามกับคำ ยก คือ ใช้เส้นสานลอดใต้เส้นยืน เช่น ยก ๒ ข่ม ๒; โดยปริยายหมายความว่า แสดงกิริยาวาจาให้เห็นว่าเหนือกว่า หรือทำให้อีกฝ่ายหนึ่งรู้สึกว่าด้อยกว่า เช่น แต่งตัวข่มเพื่อน พูดข่ม, บังคับ เช่น ข่มใจ ข่มอารมณ์; ครอบ.ข่ม ก. ใช้กําลังกดลงไม่ให้เผยอขึ้น; สานลายด้วยการใช้เส้นตอกเป็นต้นที่เป็นเส้นสานขัดทับอยู่ข้างบนเส้นตอกที่เป็นเส้นยืน ตรงข้ามกับคำ ยก คือ ใช้เส้นสานลอดใต้เส้นยืน เช่น ยก ๒ ข่ม ๒; โดยปริยายหมายความว่า แสดงกิริยาวาจาให้เห็นว่าเหนือกว่า หรือทำให้อีกฝ่ายหนึ่งรู้สึกว่าด้อยกว่า เช่น แต่งตัวข่มเพื่อน พูดข่ม, บังคับ เช่น ข่มใจ ข่มอารมณ์; ครอบ.
ข่มขวัญ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้ขวัญเสีย เช่น พูดข่มขวัญฝ่ายตรงข้าม.ข่มขวัญ ก. ทําให้ขวัญเสีย เช่น พูดข่มขวัญฝ่ายตรงข้าม.
ข่มขี่ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก เป็นคำกริยา หมายถึง กดขี่.ข่มขี่ ก. กดขี่.
ข่มขืน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อือ-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง บังคับ, ขืนใจ, ขู่เข็ญ.ข่มขืน ก. บังคับ, ขืนใจ, ขู่เข็ญ.
ข่มขืนกระทำชำเรา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อือ-นอ-หนู-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อำ-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อำ-สะ-หระ-เอ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อความผิดอาญาฐานขืนใจกระทําการร่วมประเวณีกับหญิงซึ่งมิใช่ภรรยาของตน โดยขู่เข็ญด้วยประการใด ๆ หรือใช้กําลังประทุษร้ายหญิงซึ่งอยู่ในภาวะที่ไม่สามารถขัดขืนได้ หรือทำให้หญิงเข้าใจผิดว่าตนเป็นบุคคลอื่น.ข่มขืนกระทำชำเรา (กฎ) น. ชื่อความผิดอาญาฐานขืนใจกระทําการร่วมประเวณีกับหญิงซึ่งมิใช่ภรรยาของตน โดยขู่เข็ญด้วยประการใด ๆ หรือใช้กําลังประทุษร้ายหญิงซึ่งอยู่ในภาวะที่ไม่สามารถขัดขืนได้ หรือทำให้หญิงเข้าใจผิดว่าตนเป็นบุคคลอื่น.
ข่มขืนใจ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อือ-นอ-หนู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำกริยา หมายถึง บังคับให้กระทําหรืองดเว้นกระทํา โดยไม่สมัครใจแต่จําต้องฝืนใจปฏิบัติตาม เพราะไม่สามารถหลีกเลี่ยงหรือขัดขืนได้ เช่น ข่มขืนใจเจ้าพนักงานให้ปฏิบัติการอันมิชอบด้วยหน้าที่ หรือให้ละเว้นการปฏิบัติการตามหน้าที่ โดยใช้กำลังประทุษร้าย หรือขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้าย ซึ่งเป็นความผิดอาญา ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๑๓๙.ข่มขืนใจ (กฎ) ก. บังคับให้กระทําหรืองดเว้นกระทํา โดยไม่สมัครใจแต่จําต้องฝืนใจปฏิบัติตาม เพราะไม่สามารถหลีกเลี่ยงหรือขัดขืนได้ เช่น ข่มขืนใจเจ้าพนักงานให้ปฏิบัติการอันมิชอบด้วยหน้าที่ หรือให้ละเว้นการปฏิบัติการตามหน้าที่ โดยใช้กำลังประทุษร้าย หรือขู่เข็ญว่าจะใช้กำลังประทุษร้าย ซึ่งเป็นความผิดอาญา ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา ๑๓๙.
ข่มขู่ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อู-ไม้-เอก เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้กลัว, ทําให้เสียขวัญ; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง ทําให้ผู้อื่นต้องกลัวว่าจะเกิดความเสียหายเป็นภัยแก่ตนเอง แก่สกุลแห่งตน หรือแก่ทรัพย์สินของตน เป็นภัยอันใกล้จะถึงและอย่างน้อยร้ายแรงถึงขนาดที่จะพึงกลัว ตามประมวลกฎหมายแพ่ง การข่มขู่อาจทำให้นิติกรรมเสื่อมเสียได้.ข่มขู่ ก. ทําให้กลัว, ทําให้เสียขวัญ; (กฎ) ทําให้ผู้อื่นต้องกลัวว่าจะเกิดความเสียหายเป็นภัยแก่ตนเอง แก่สกุลแห่งตน หรือแก่ทรัพย์สินของตน เป็นภัยอันใกล้จะถึงและอย่างน้อยร้ายแรงถึงขนาดที่จะพึงกลัว ตามประมวลกฎหมายแพ่ง การข่มขู่อาจทำให้นิติกรรมเสื่อมเสียได้.
ข่มเขาโคขืนให้กินหญ้า เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-โอ-คอ-ควาย-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อือ-นอ-หนู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-หอ-หีบ-ไม้-โท-กอ-ไก่-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-หอ-หีบ-ยอ-หยิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง บังคับขืนใจผู้อื่นให้ทําตามที่ตนต้องการ เช่น จะจัดแจงแต่งตามอารมณ์เราเหมือนข่มเขาโคขืนให้กินหญ้า. ในวงเล็บ มาจากเรื่อง สังข์ทอง ใน แบบเรียนกวีนิพนธ์.ข่มเขาโคขืนให้กินหญ้า (สำ) ก. บังคับขืนใจผู้อื่นให้ทําตามที่ตนต้องการ เช่น จะจัดแจงแต่งตามอารมณ์เราเหมือนข่มเขาโคขืนให้กินหญ้า. (สังข์ทอง).
ข่มท้อง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ใช้มือกดท้องช่วยในการคลอดลูก.ข่มท้อง ก. ใช้มือกดท้องช่วยในการคลอดลูก.
ข่มนาม เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง ทําพิธีข่มชื่อศัตรูก่อนยกทัพ.ข่มนาม ก. ทําพิธีข่มชื่อศัตรูก่อนยกทัพ.
ข่มหมู เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำกริยา หมายถึง รังแก.ข่มหมู (ปาก) ก. รังแก.
ข่มเหง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-งอ-งู[–เหง] เป็นคำกริยา หมายถึง ใช้กําลังรังแกแกล้งทําความเดือดร้อนให้ผู้อื่น.ข่มเหง [–เหง] ก. ใช้กําลังรังแกแกล้งทําความเดือดร้อนให้ผู้อื่น.
ข่มเหงคะเนงร้าย เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-งอ-งู-คอ-ควาย-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-นอ-หนู-งอ-งู-รอ-เรือ-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง รังแกเบียดเบียน.ข่มเหงคะเนงร้าย ก. รังแกเบียดเบียน.
ขมงโกรย เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ยอ-ยัก[ขะหฺมงโกฺรย]ดู มงโกรย เขียนว่า มอ-ม้า-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ยอ-ยัก (๑).ขมงโกรย [ขะหฺมงโกฺรย] ดู มงโกรย (๑).
ขมม เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-มอ-ม้า[ขะหฺมม] เป็นคำกริยา หมายถึง เชยชม, คลึงเคล้า.ขมม [ขะหฺมม] ก. เชยชม, คลึงเคล้า.
ขมวด เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก[ขะหฺมวด] เป็นคำกริยา หมายถึง บิดม้วนแล้วขอดให้เป็นปม, โดยปริยายหมายความว่า ย่นย่อข้อความทิ้งท้ายไว้ให้คิด. เป็นคำนาม หมายถึง ลักษณนามเรียกของที่ขมวดอย่างนั้น เช่น หัวหอม ๔ ขมวด.ขมวด [ขะหฺมวด] ก. บิดม้วนแล้วขอดให้เป็นปม, โดยปริยายหมายความว่า ย่นย่อข้อความทิ้งท้ายไว้ให้คิด. น. ลักษณนามเรียกของที่ขมวดอย่างนั้น เช่น หัวหอม ๔ ขมวด.
ขมวดยา เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา[ขะหฺมวด–] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเรือที่ขุดขึ้นจากซุงทั้งต้น ใหญ่กว่าเรือกราบ รูปร่างค่อนข้างเพรียว หัวและท้ายเรือเสริมไม้ต่อเป็นโขนงอนเชิดขึ้น ด้านข้างหัวเรือเขียนลวดลายด้วยนํ้ายาสีต่าง ๆ วางกระทงขวางลําสําหรับคนนั่งพายได้ประมาณ ๕๐ คน เป็นเรือตามเสด็จในการเสด็จพระราชดําเนินโดยกระบวนพยุหยาตราชลมารคหรือเสด็จพระราชดําเนินลําลองทางชลมารค ใช้เป็นเรือกันหรือเรือพิฆาตได้, โขมดยา ก็ว่า.ขมวดยา [ขะหฺมวด–] น. ชื่อเรือที่ขุดขึ้นจากซุงทั้งต้น ใหญ่กว่าเรือกราบ รูปร่างค่อนข้างเพรียว หัวและท้ายเรือเสริมไม้ต่อเป็นโขนงอนเชิดขึ้น ด้านข้างหัวเรือเขียนลวดลายด้วยนํ้ายาสีต่าง ๆ วางกระทงขวางลําสําหรับคนนั่งพายได้ประมาณ ๕๐ คน เป็นเรือตามเสด็จในการเสด็จพระราชดําเนินโดยกระบวนพยุหยาตราชลมารคหรือเสด็จพระราชดําเนินลําลองทางชลมารค ใช้เป็นเรือกันหรือเรือพิฆาตได้, โขมดยา ก็ว่า.
ขมวน เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-วอ-แหวน-นอ-หนู[ขะหฺมวน] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อหนอนของแมลงพวกด้วงปีกแข็งที่กินปลาแห้ง เนื้อแห้ง และอาหารแห้งอื่น ๆ โดยทิ้งรอยให้เห็นเป็นขุยเล็ก ๆ ออกมา เรียกว่า ขี้ขมวน ตัวหนอนมักจะมีสีครีมหรือนํ้าตาลอ่อน ที่พบบ่อยได้แก่ ชนิด Dermestes maculatus ในวงศ์ Dermestidae ซึ่งเมื่อเป็นตัวเต็มวัยจะเป็นด้วงที่มีลําตัวยาวประมาณ ๗ มิลลิเมตร ตัวสีดํา ท้องสีขาวหม่นและมีเส้นสีดําเป็นลายพาดตามขวาง. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ผุ, ยุ่ย, ใช้แก่เนื้อแห้งปลาแห้งเป็นต้นที่เก็บไว้นาน ๆ ซึ่งเกิดจากเชื้อราหรือตัวขมวนกัดกิน เช่น ปลาเป็นขมวน เนื้อเป็นขมวน.ขมวน [ขะหฺมวน] น. ชื่อหนอนของแมลงพวกด้วงปีกแข็งที่กินปลาแห้ง เนื้อแห้ง และอาหารแห้งอื่น ๆ โดยทิ้งรอยให้เห็นเป็นขุยเล็ก ๆ ออกมา เรียกว่า ขี้ขมวน ตัวหนอนมักจะมีสีครีมหรือนํ้าตาลอ่อน ที่พบบ่อยได้แก่ ชนิด Dermestes maculatus ในวงศ์ Dermestidae ซึ่งเมื่อเป็นตัวเต็มวัยจะเป็นด้วงที่มีลําตัวยาวประมาณ ๗ มิลลิเมตร ตัวสีดํา ท้องสีขาวหม่นและมีเส้นสีดําเป็นลายพาดตามขวาง. ว. ผุ, ยุ่ย, ใช้แก่เนื้อแห้งปลาแห้งเป็นต้นที่เก็บไว้นาน ๆ ซึ่งเกิดจากเชื้อราหรือตัวขมวนกัดกิน เช่น ปลาเป็นขมวน เนื้อเป็นขมวน.
ขมหิน เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-หอ-หีบ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Boerhavia diffusa L. ในวงศ์ Nyctaginaceae ใช้ทํายาได้.ขมหิน น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Boerhavia diffusa L. ในวงศ์ Nyctaginaceae ใช้ทํายาได้.
ขมอง เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ออ-อ่าง-งอ-งู[ขะหฺมอง] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำนาม หมายถึง สมอง เช่น ปวดขมอง. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺมง เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-มอ-ม้า-งอ-งู ว่า ไขในกระดูก .ขมอง [ขะหฺมอง] (ปาก) น. สมอง เช่น ปวดขมอง. (ข. ขฺมง ว่า ไขในกระดูก).
ขม่อม เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า[ขะหฺม่อม] เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนของกะโหลกอยู่ตรงแนวกลางศีรษะ แต่ต่ำกว่าส่วนสูงสุดลงมาใกล้หน้าผาก ในเด็กแรกเกิดจนถึง ๒ ขวบส่วนนี้จะมีเนื้อเยื่ออ่อนปิดรอยประสานกะโหลกที่ยังเปิดอยู่ หลังจากนั้นเนื้อเยื่ออ่อนนี้จะกลายเป็นกระดูก, โดยปริยายหมายรวม ๆ ว่า หัว เช่น เป่าขม่อม ลงขม่อม, กระหม่อม ก็ว่า.ขม่อม [ขะหฺม่อม] น. ส่วนของกะโหลกอยู่ตรงแนวกลางศีรษะ แต่ต่ำกว่าส่วนสูงสุดลงมาใกล้หน้าผาก ในเด็กแรกเกิดจนถึง ๒ ขวบส่วนนี้จะมีเนื้อเยื่ออ่อนปิดรอยประสานกะโหลกที่ยังเปิดอยู่ หลังจากนั้นเนื้อเยื่ออ่อนนี้จะกลายเป็นกระดูก, โดยปริยายหมายรวม ๆ ว่า หัว เช่น เป่าขม่อม ลงขม่อม, กระหม่อม ก็ว่า.
ขม่อมบาง เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เจ็บป่วยง่าย เช่น เขาเป็นคนขม่อมบาง ถูกนํ้าค้างหน่อยก็เป็นหวัด, กระหม่อมบาง ก็ว่า.ขม่อมบาง (สำ) ว. เจ็บป่วยง่าย เช่น เขาเป็นคนขม่อมบาง ถูกนํ้าค้างหน่อยก็เป็นหวัด, กระหม่อมบาง ก็ว่า.
ขมอย เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก[ขะมอย] เป็นคำนาม หมายถึง หลาน, ลูกหลาน, เช่น ขมอยเมือเฝือแฝกหญ้า ยุงชุมฉ่าฝ่าเหลือบฝูง. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ ทานกัณฑ์ ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร กฺมวย เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-มอ-ม้า-วอ-แหวน-ยอ-ยัก ว่า หลาน, ลูกของพี่หรือของน้อง .ขมอย [ขะมอย] น. หลาน, ลูกหลาน, เช่น ขมอยเมือเฝือแฝกหญ้า ยุงชุมฉ่าฝ่าเหลือบฝูง. (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์). (ข. กฺมวย ว่า หลาน, ลูกของพี่หรือของน้อง).
ขมัง เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู ความหมายที่ [ขะหฺมัง] เป็นคำนาม หมายถึง พรานธนู. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺมาน่ เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ไม้-เอก.ขมัง ๑ [ขะหฺมัง] น. พรานธนู. (ข. ขฺมาน่).
ขมัง เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู ความหมายที่ [ขะหฺมัง] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แรง, แข็งขัน, เช่น สองอาจแข็งขมังขึ้น แบ่งให้กันเสมอ. ในวงเล็บ มาจาก กำสรวลศรีปราชญ์ ฉบับโรงพิมพ์ ไท ถนนรองเมือง พ.ศ. ๒๔๖๐.ขมัง ๒ [ขะหฺมัง] (โบ) ว. แรง, แข็งขัน, เช่น สองอาจแข็งขมังขึ้น แบ่งให้กันเสมอ. (กําสรวล).
ขมับ เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้[ขะหฺมับ] เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนที่อยู่หางคิ้วเหนือกระดูกแก้มทั้ง ๒ ข้าง.ขมับ [ขะหฺมับ] น. ส่วนที่อยู่หางคิ้วเหนือกระดูกแก้มทั้ง ๒ ข้าง.
ขมา เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา[ขะมา] เป็นคำกริยา หมายถึง กล่าวคําขอโทษ เช่น ไปขมาศพ. เป็นคำนาม หมายถึง การยกโทษให้เมื่ออีกฝ่ายหนึ่งยอมรับผิด เช่น ขอขมา, ษมา ก็ใช้. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต กฺษมา เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-สอ-รือ-สี-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา.ขมา [ขะมา] ก. กล่าวคําขอโทษ เช่น ไปขมาศพ. น. การยกโทษให้เมื่ออีกฝ่ายหนึ่งยอมรับผิด เช่น ขอขมา, ษมา ก็ใช้. (ป.; ส. กฺษมา).
ขม้ำ เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ[ขะมํ่า] เป็นคำกริยา หมายถึง เอาปากงับกินเร็ว ๆ (ใช้แก่สุนัขเป็นต้น ถ้าใช้แก่คน ถือว่าเป็นคําไม่สุภาพ).ขม้ำ [ขะมํ่า] ก. เอาปากงับกินเร็ว ๆ (ใช้แก่สุนัขเป็นต้น ถ้าใช้แก่คน ถือว่าเป็นคําไม่สุภาพ).
ขมิ้น เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู ความหมายที่ [ขะมิ่น] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Curcuma longa L. ในวงศ์ Zingiberaceae เหง้าสีเหลือง ใช้ปรุงอาหาร ทํายา ทําผงทาตัว และใช้ย้อมผ้า, ขมิ้นชัน ก็เรียก, อีสานและปักษ์ใต้เรียก ขี้มิ่น.ขมิ้น ๑ [ขะมิ่น] น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Curcuma longa L. ในวงศ์ Zingiberaceae เหง้าสีเหลือง ใช้ปรุงอาหาร ทํายา ทําผงทาตัว และใช้ย้อมผ้า, ขมิ้นชัน ก็เรียก, อีสานและปักษ์ใต้เรียก ขี้มิ่น.
ขมิ้นกับปูน เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อู-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ชอบวิวาทกันอยู่เสมอเมื่ออยู่ใกล้กัน, ไม่ถูกกัน.ขมิ้นกับปูน (สำ) ว. ชอบวิวาทกันอยู่เสมอเมื่ออยู่ใกล้กัน, ไม่ถูกกัน.
ขมิ้นขาว เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ล้มลุกในสกุล Curcuma ในวงศ์ Zingiberaceae เหง้าสีขาวอมเหลืองอ่อน ใช้เป็นผัก.ขมิ้นขาว น. ชื่อไม้ล้มลุกในสกุล Curcuma ในวงศ์ Zingiberaceae เหง้าสีขาวอมเหลืองอ่อน ใช้เป็นผัก.
ขมิ้นอ้อย เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-ออ-อ่าง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ล้มลุกในสกุล Curcuma วงศ์ Zingiberaceae เหง้าสีเหลือง บางส่วนโผล่พ้นดินขึ้นมา ใช้ปรุงอาหารและทํายา, ขมิ้นขึ้น หรือ ขมิ้นหัวขึ้น ก็เรียก, ปักษ์ใต้เรียก กะตุมู.ขมิ้นอ้อย น. ชื่อไม้ล้มลุกในสกุล Curcuma วงศ์ Zingiberaceae เหง้าสีเหลือง บางส่วนโผล่พ้นดินขึ้นมา ใช้ปรุงอาหารและทํายา, ขมิ้นขึ้น หรือ ขมิ้นหัวขึ้น ก็เรียก, ปักษ์ใต้เรียก กะตุมู.
ขมิ้น เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู ความหมายที่ [ขะมิ่น] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อนกชนิดหนึ่งในวงศ์ Oriolidae ตัวเท่านกเอี้ยง มีหลายสี เช่น เหลือง แดง ฟ้า ขาว กินผลไม้และแมลง ทํารังเป็นรูปถ้วยอยู่ตรงง่ามไม้สูง ๆ ในประเทศไทยมีหลายชนิด เช่น ขมิ้นท้ายทอยดํา หรือที่มักเรียกกันว่า ขมิ้นเหลืองอ่อน (Oriolus chinensis) ขมิ้นแดง (O. traillii) ขมิ้นขาว (O. mellianus).ขมิ้น ๒ [ขะมิ่น] น. ชื่อนกชนิดหนึ่งในวงศ์ Oriolidae ตัวเท่านกเอี้ยง มีหลายสี เช่น เหลือง แดง ฟ้า ขาว กินผลไม้และแมลง ทํารังเป็นรูปถ้วยอยู่ตรงง่ามไม้สูง ๆ ในประเทศไทยมีหลายชนิด เช่น ขมิ้นท้ายทอยดํา หรือที่มักเรียกกันว่า ขมิ้นเหลืองอ่อน (Oriolus chinensis) ขมิ้นแดง (O. traillii) ขมิ้นขาว (O. mellianus).
ขมิ้นขึ้น เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อึ-ไม้-โท-นอ-หนูดู ขมิ้นอ้อย เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-ออ-อ่าง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ที่ ขมิ้น เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู ความหมายที่ ๑.ขมิ้นขึ้น ดู ขมิ้นอ้อย ที่ ขมิ้น ๑.
ขมิ้นเครือ เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-คอ-ควาย-รอ-เรือ-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้เถาหลายชนิดในวงศ์ Menispermaceae เช่น ชนิด Arcangelisia flava (L.) Merr., Fibraurea tinctoria Lour. ทั้ง ๒ ชนิดใช้ทํายาได้, ชนิดหลัง กําแพงเจ็ดชั้น ก็เรียก.ขมิ้นเครือ น. ชื่อไม้เถาหลายชนิดในวงศ์ Menispermaceae เช่น ชนิด Arcangelisia flava (L.) Merr., Fibraurea tinctoria Lour. ทั้ง ๒ ชนิดใช้ทํายาได้, ชนิดหลัง กําแพงเจ็ดชั้น ก็เรียก.
ขมิ้นชัน เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-ชอ-ช้าง-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนูดู ขมิ้น เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู ความหมายที่ ๑.ขมิ้นชัน ดู ขมิ้น ๑.
ขมิ้นนาง เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-งอ-งูดู กระดูกอึ่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อู-กอ-ไก่-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อึ-ไม้-เอก-งอ-งู.ขมิ้นนาง ดู กระดูกอึ่ง.
ขมิ้นลิง เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-งอ-งูดู กระดูกอึ่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อู-กอ-ไก่-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อึ-ไม้-เอก-งอ-งู.ขมิ้นลิง ดู กระดูกอึ่ง.
ขมิ้นหัวขึ้น เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อึ-ไม้-โท-นอ-หนูดู ขมิ้นอ้อย เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู-ออ-อ่าง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ที่ ขมิ้น เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-นอ-หนู ความหมายที่ ๑.ขมิ้นหัวขึ้น ดู ขมิ้นอ้อย ที่ ขมิ้น ๑.
ขมิบ เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้[ขะหฺมิบ] เป็นคำกริยา หมายถึง กระหมิบ, บีบเข้าหรือเม้มเข้าซ้ำ ๆ กัน (มักใช้แก่ปาก ช่องทวารหนักและทวารเบา).ขมิบ [ขะหฺมิบ] ก. กระหมิบ, บีบเข้าหรือเม้มเข้าซ้ำ ๆ กัน (มักใช้แก่ปาก ช่องทวารหนักและทวารเบา).
ขมีขมัน เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อี-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู[ขะหฺมีขะหฺมัน] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง รีบเร่งในทันทีทันใด. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺมี เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อี และมาจากภาษาพม่า ขมัน เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู.ขมีขมัน [ขะหฺมีขะหฺมัน] ว. รีบเร่งในทันทีทันใด. (ข. ขฺมี; ต. ขมัน).
ขมึง เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อึ-งอ-งู[ขะหฺมึง] เป็นคำกริยา หมายถึง ขึงตา.ขมึง [ขะหฺมึง] ก. ขึงตา.
ขมึงทึง เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อึ-งอ-งู-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อึ-งอ-งู[ขะหฺมึงทึง] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ลักษณะหน้าตาที่บูดบึ้ง ไม่ยิ้มแย้ม, หน้าตาน่ากลัว, ถมึงทึง ก็ว่า.ขมึงทึง [ขะหฺมึงทึง] ว. ลักษณะหน้าตาที่บูดบึ้ง ไม่ยิ้มแย้ม, หน้าตาน่ากลัว, ถมึงทึง ก็ว่า.
ขมุ เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ[ขะหฺมุ] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อชนชาวเขาเผ่าหนึ่งในตระกูลมอญ—เขมร.ขมุ [ขะหฺมุ] น. ชื่อชนชาวเขาเผ่าหนึ่งในตระกูลมอญ—เขมร.
ขมุกขมัว เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน[ขะหฺมุกขะหฺมัว] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มืด ๆ มัว ๆ, โพล้เพล้, จวนคํ่า, จวนมืด, โดยปริยายใช้หมายถึงสีมัว ๆ, ไม่ผ่องใส, เช่น ครั้นจะทำขมุกขมัวมอมแมม ชายเห็นจะเยื้อนแย้มบริภาษให้บาดจิต. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน ทานกัณฑ์.ขมุกขมัว [ขะหฺมุกขะหฺมัว] ว. มืด ๆ มัว ๆ, โพล้เพล้, จวนคํ่า, จวนมืด, โดยปริยายใช้หมายถึงสีมัว ๆ, ไม่ผ่องใส, เช่น ครั้นจะทำขมุกขมัวมอมแมม ชายเห็นจะเยื้อนแย้มบริภาษให้บาดจิต. (ม. ร่ายยาว ทานกัณฑ์).
ขมุดขมิด เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-ดอ-เด็ก-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก[ขะหฺมุดขะหฺมิด] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กระหมุดกระหมิด, หวุดหวิด; บิดกระหมวด; ไม่แน่น, ไม่ถึง, ไม่ถนัด.ขมุดขมิด [ขะหฺมุดขะหฺมิด] ว. กระหมุดกระหมิด, หวุดหวิด; บิดกระหมวด; ไม่แน่น, ไม่ถึง, ไม่ถนัด.
ขมุบ เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-บอ-ไบ-ไม้[ขะหฺมุบ] เป็นคำกริยา หมายถึง กระหมุบ, กระดุบกระดิบ, ทําปากหมุบ ๆ; เต้นตุบ ๆ อย่างชีพจรเต้น.ขมุบ [ขะหฺมุบ] ก. กระหมุบ, กระดุบกระดิบ, ทําปากหมุบ ๆ; เต้นตุบ ๆ อย่างชีพจรเต้น.
ขมุบขมิบ เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-บอ-ไบ-ไม้-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้[ขะหฺมุบขะหฺมิบ] เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่ริมฝีปากเผยอขึ้นและหุบลงโดยเร็ว, อาการของปากที่พูดอย่างไม่ออกเสียง เช่น ทำปากขมุบขมิบ สวดมนต์ขมุบขมิบ, หมุบหมิบ ก็ว่า.ขมุบขมิบ [ขะหฺมุบขะหฺมิบ] ก. อาการที่ริมฝีปากเผยอขึ้นและหุบลงโดยเร็ว, อาการของปากที่พูดอย่างไม่ออกเสียง เช่น ทำปากขมุบขมิบ สวดมนต์ขมุบขมิบ, หมุบหมิบ ก็ว่า.
ขมุม เขียนว่า ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า[ขะหฺมุม] เป็นคำนาม หมายถึง ผึ้ง. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ฆฺมุํ เขียนว่า คอ-ระ-คัง-พิน-ทุ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-นิก-คะ-หิด.ขมุม [ขะหฺมุม] น. ผึ้ง. (ข. ฆฺมุํ).
ขโมย เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-โอ-มอ-ม้า-ยอ-ยัก[ขะ–] เป็นคำนาม หมายถึง ผู้ลักทรัพย์. เป็นคำกริยา หมายถึง ลัก, โดยปริยายหมายความว่า ลอบทำสิ่งที่ตนไม่มีสิทธิ์หรือไม่ได้รับอนุญาต เช่น เด็กขโมยสูบบุหรี่ เขาขโมยอ่านจดหมายเพื่อน.ขโมย [ขะ–] น. ผู้ลักทรัพย์. ก. ลัก, โดยปริยายหมายความว่า ลอบทำสิ่งที่ตนไม่มีสิทธิ์หรือไม่ได้รับอนุญาต เช่น เด็กขโมยสูบบุหรี่ เขาขโมยอ่านจดหมายเพื่อน.
ขย– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก[ขะยะ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ความสิ้นไป, ความเสื่อมไป, โดยมากใช้ในสมาส เช่น ขยธรรม อาสวักขยญาณ, ถ้าใช้โดด ๆ หรือเป็นคําท้ายสมาส เป็น ขัย เช่น อายุขัย. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .ขย– [ขะยะ–] (แบบ) น. ความสิ้นไป, ความเสื่อมไป, โดยมากใช้ในสมาส เช่น ขยธรรม อาสวักขยญาณ, ถ้าใช้โดด ๆ หรือเป็นคําท้ายสมาส เป็น ขัย เช่น อายุขัย. (ป.).
ขยด เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ดอ-เด็ก[ขะหฺยด] เป็นคำกริยา หมายถึง ถด, ถอย, กระเถิบ, เลื่อนจากที่เดิม, เช่น ทวารวังในว่าใกล้ ฤๅแลวันนี้ไสร้ ขยดออกรื้อดูไกล บารนี ฿. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน, ใช้ว่า กระหยด ก็มี เช่น กระหยดเข้า นางเจ้าแม่ทรงศาสตราชัย. ในวงเล็บ มาจาก บทละครครั้งกรุงเก่า เรื่องมโนห์รา ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.ขยด [ขะหฺยด] ก. ถด, ถอย, กระเถิบ, เลื่อนจากที่เดิม, เช่น ทวารวังในว่าใกล้ ฤๅแลวันนี้ไสร้ ขยดออกรื้อดูไกล บารนี ฿. (ลอ), ใช้ว่า กระหยด ก็มี เช่น กระหยดเข้า นางเจ้าแม่ทรงศาสตราชัย. (มโนห์รา).
ขยม เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-มอ-ม้า[ขะหฺยม] เป็นคำนาม หมายถึง ขยุม, ข้า, บ่าว. ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำสรรพนาม หมายถึง ขยุม, ฉัน, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺญุํ เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-ยอ-หยิง-สะ-หระ-อุ-นิก-คะ-หิด.ขยม [ขะหฺยม] น. ขยุม, ข้า, บ่าว. (โบ) ส. ขยุม, ฉัน, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑. (ข. ขฺญุํ).
ขย่ม เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-มอ-ม้า[ขะหฺย่ม] เป็นคำกริยา หมายถึง ใช้นํ้าหนักตัวกดลง แล้วยกตัวขึ้นแล้วกลับกดลงอีกซ้ำ ๆ กัน, ห่ม ก็ว่า. ในวงเล็บ ดู ห่ม เขียนว่า หอ-หีบ-ไม้-เอก-มอ-ม้า ความหมายที่ ๑.ขย่ม [ขะหฺย่ม] ก. ใช้นํ้าหนักตัวกดลง แล้วยกตัวขึ้นแล้วกลับกดลงอีกซ้ำ ๆ กัน, ห่ม ก็ว่า. (ดู ห่ม ๑).
ขยล เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ลอ-ลิง[ขะหฺยน] เป็นคำนาม หมายถึง ลม. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺยล่ เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-ยอ-ยัก-ลอ-ลิง-ไม้-เอก.ขยล [ขะหฺยน] น. ลม. (ข. ขฺยล่).
ขยอก เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ ความหมายที่ [ขะหฺยอก] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อหนอนผีเสื้อชนิด Nymphula depunctalis ในวงศ์ Pyralidae ทําลายข้าวโดยกัดใบข้าวให้ขาดออกมาม้วนเป็นปลอกหุ้มตัว ยาว ๓–๕ เซนติเมตร ลอยไปตามนํ้าได้ ตัวหนอนสีเขียวซีด ผิวค่อนข้างใส หัวสีนํ้าตาล ข้างตัวมีเหงือกเป็นครีบข้างละ ๖ แถว สําหรับช่วยหายใจในนํ้า, หนอนม้วนใบข้าว ก็เรียก.ขยอก ๑ [ขะหฺยอก] น. ชื่อหนอนผีเสื้อชนิด Nymphula depunctalis ในวงศ์ Pyralidae ทําลายข้าวโดยกัดใบข้าวให้ขาดออกมาม้วนเป็นปลอกหุ้มตัว ยาว ๓–๕ เซนติเมตร ลอยไปตามนํ้าได้ ตัวหนอนสีเขียวซีด ผิวค่อนข้างใส หัวสีนํ้าตาล ข้างตัวมีเหงือกเป็นครีบข้างละ ๖ แถว สําหรับช่วยหายใจในนํ้า, หนอนม้วนใบข้าว ก็เรียก.
ขยอก เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ ความหมายที่ [ขะหฺยอก] เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่ค่อย ๆ กลืนอาหารที่คับคอลงไปทีละน้อย, กระเดือกเข้าไป.ขยอก ๒ [ขะหฺยอก] ก. อาการที่ค่อย ๆ กลืนอาหารที่คับคอลงไปทีละน้อย, กระเดือกเข้าไป.
ขยอง เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ [ขะหฺยอง] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคอีสาน เป็นคำกริยา หมายถึง ผยอง, รู้สึกหวาดกลัว.ขยอง ๑ [ขะหฺยอง] (ถิ่น–อีสาน) ก. ผยอง, รู้สึกหวาดกลัว.
ขยอง เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง โขยง, พวก, หมู่, ฝูง.ขยอง ๒ น. โขยง, พวก, หมู่, ฝูง.
ขย่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู[ขะหฺย่อน] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กระชั้น เช่น ครั้นไก่ขันขย่อนค่อนคืน. ในวงเล็บ มาจาก มณีพิชัยตอนต้น บทละคร พระนิพนธ์ ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น ๒ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๒.ขย่อน [ขะหฺย่อน] ว. กระชั้น เช่น ครั้นไก่ขันขย่อนค่อนคืน. (มณีพิชัย).
ขย้อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู[ขะย่อน] เป็นคำกริยา หมายถึง ทําอาการจะอาเจียน; ถอยกลับ.ขย้อน [ขะย่อน] ก. ทําอาการจะอาเจียน; ถอยกลับ.
ขยะ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อะ[ขะหฺยะ] เป็นคำนาม หมายถึง หยากเยื่อ, มูลฝอย, ใช้ว่า กระหยะ ก็มี.ขยะ [ขะหฺยะ] น. หยากเยื่อ, มูลฝอย, ใช้ว่า กระหยะ ก็มี.
ขยะแขยง เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-งอ-งู[ขะหฺยะขะแหฺยง] เป็นคำกริยา หมายถึง เกลียดเมื่อได้เห็นหรือถูกต้องสิ่งที่สกปรก น่ารังเกียจ หรือน่าเกลียดน่ากลัว หรือเมื่อนึกถึงสิ่งนั้น, แขยง ก็ว่า.ขยะแขยง [ขะหฺยะขะแหฺยง] ก. เกลียดเมื่อได้เห็นหรือถูกต้องสิ่งที่สกปรก น่ารังเกียจ หรือน่าเกลียดน่ากลัว หรือเมื่อนึกถึงสิ่งนั้น, แขยง ก็ว่า.
ขยัก เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่[ขะหฺยัก] เป็นคำกริยา หมายถึง กักหรือเก็บไว้บ้างไม่ปล่อยไปจนหมดหรือไม่ทําให้หมด. เป็นคำนาม หมายถึง ตอน, พัก, เช่น ทํา ๒ ขยัก ๓ ขยัก.ขยัก [ขะหฺยัก] ก. กักหรือเก็บไว้บ้างไม่ปล่อยไปจนหมดหรือไม่ทําให้หมด. น. ตอน, พัก, เช่น ทํา ๒ ขยัก ๓ ขยัก.
ขยักขย่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู[–ขะหฺย่อน] เป็นคำกริยา หมายถึง ทํา ๆ หยุด ๆ ไม่ให้เสร็จในรวดเดียว.ขยักขย่อน [–ขะหฺย่อน] ก. ทํา ๆ หยุด ๆ ไม่ให้เสร็จในรวดเดียว.
ขยักขย้อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู[–ขะย่อน] เป็นคำกริยา หมายถึง มีอาการพะอืดพะอมจวนจะอาเจียน.ขยักขย้อน [–ขะย่อน] ก. มีอาการพะอืดพะอมจวนจะอาเจียน.
ขยัน เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ [ขะหฺยัน] เป็นคำกริยา หมายถึง ทําการงานอย่างแข็งขันไม่ปล่อยปละละเลย, ทําหรือประพฤติเป็นปรกติสมํ่าเสมอ, ไม่เกียจคร้าน; แข็งแรง, เข้าที, เช่น เนื้อหนังขยันมั่นคงนัก. ในวงเล็บ มาจาก อิเหนา พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๒ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๔, พอกํ้ากึ่งกลางนั้นขยันนัก. ในวงเล็บ มาจาก เพลงยาวถวายโอวาท ในหนังสือชีวิตและงานของสุนทรภู่ พระนิพนธ์ ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ฉบับอมรการพิมพ์ พ.ศ. ๒๕๑๙.ขยัน ๑ [ขะหฺยัน] ก. ทําการงานอย่างแข็งขันไม่ปล่อยปละละเลย, ทําหรือประพฤติเป็นปรกติสมํ่าเสมอ, ไม่เกียจคร้าน; แข็งแรง, เข้าที, เช่น เนื้อหนังขยันมั่นคงนัก. (อิเหนา), พอกํ้ากึ่งกลางนั้นขยันนัก. (เพลงยาวถวายโอวาท).
ขยัน เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ [ขะหฺยัน] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้เถาชนิด Bauhinia strychnifolia Craib ในวงศ์ Leguminosae เปลือกมีรสหวาน ๆ ฝาด ๆ ใช้กินกับหมาก.ขยัน ๒ [ขะหฺยัน] น. ชื่อไม้เถาชนิด Bauhinia strychnifolia Craib ในวงศ์ Leguminosae เปลือกมีรสหวาน ๆ ฝาด ๆ ใช้กินกับหมาก.
ขยั้น เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-นอ-หนู[ขะยั่น] เป็นคำกริยา หมายถึง คร้าม, เกรง, ไม่กล้า, แหยง.ขยั้น [ขะยั่น] ก. คร้าม, เกรง, ไม่กล้า, แหยง.
ขยับ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้[ขะหฺยับ] เป็นคำกริยา หมายถึง เคลื่อนไหวหรือทําท่าว่าจะทําอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น ขยับปากจะพูด ขยับปีกจะบิน ขยับดาบ; เลื่อนที่ เช่น ขยับตู้ใบนี้เข้าไปให้ชิดฝา, กระเถิบ เช่นนั่งอยู่ห่างนัก ขยับเข้ามาให้ใกล้. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ค่อนข้าง, เกือบ, เช่น ขยับจะจริง.ขยับ [ขะหฺยับ] ก. เคลื่อนไหวหรือทําท่าว่าจะทําอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น ขยับปากจะพูด ขยับปีกจะบิน ขยับดาบ; เลื่อนที่ เช่น ขยับตู้ใบนี้เข้าไปให้ชิดฝา, กระเถิบ เช่นนั่งอยู่ห่างนัก ขยับเข้ามาให้ใกล้. ว. ค่อนข้าง, เกือบ, เช่น ขยับจะจริง.
ขยับขยาย เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[–ขะหฺยาย] เป็นคำกริยา หมายถึง แก้ไขให้คลายความลําบากหรือความคับแคบเป็นต้น เพื่อให้เหมาะแก่ความต้องการหรือเหตุการณ์.ขยับขยาย [–ขะหฺยาย] ก. แก้ไขให้คลายความลําบากหรือความคับแคบเป็นต้น เพื่อให้เหมาะแก่ความต้องการหรือเหตุการณ์.
ขยับเขยื้อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อือ-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู[–ขะเยื่อน] เป็นคำกริยา หมายถึง เคลื่อนที่, เลื่อนที่, ย้ายที่, (มักใช้ในความปฏิเสธ).ขยับเขยื้อน [–ขะเยื่อน] ก. เคลื่อนที่, เลื่อนที่, ย้ายที่, (มักใช้ในความปฏิเสธ).
ขยาด เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก[ขะหฺยาด] เป็นคำกริยา หมายถึง ครั่นคร้าม, กลัวเพราะเคยรู้ฤทธิ์มาแล้ว, เข็ดเพราะเคยได้รับผลร้ายมาแล้ว.ขยาด [ขะหฺยาด] ก. ครั่นคร้าม, กลัวเพราะเคยรู้ฤทธิ์มาแล้ว, เข็ดเพราะเคยได้รับผลร้ายมาแล้ว.
ขยาบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้[ขะหฺยาบ] เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องกันแดดและฝนที่เลื่อนเข้าออกจากประทุนเรือได้.ขยาบ [ขะหฺยาบ] น. เครื่องกันแดดและฝนที่เลื่อนเข้าออกจากประทุนเรือได้.
ขยาย เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[ขะหฺยาย] เป็นคำกริยา หมายถึง อธิบาย, ชี้แจง, เช่น ขยายความ, แผ่กว้างออกไป เช่น ขยายตัว, เปิดเผย เช่น ขยายความลับ, คลายให้หายแน่น เช่น ขยายเข็มขัดให้หลวม, คลี่, แย้ม, เช่น ดอกไม้ขยายกลีบ, ทําให้กว้างใหญ่ออกไป เช่น ขยายห้อง ขยายรูป, ทําให้มากขึ้น เช่น ขยายพันธุ์.ขยาย [ขะหฺยาย] ก. อธิบาย, ชี้แจง, เช่น ขยายความ, แผ่กว้างออกไป เช่น ขยายตัว, เปิดเผย เช่น ขยายความลับ, คลายให้หายแน่น เช่น ขยายเข็มขัดให้หลวม, คลี่, แย้ม, เช่น ดอกไม้ขยายกลีบ, ทําให้กว้างใหญ่ออกไป เช่น ขยายห้อง ขยายรูป, ทําให้มากขึ้น เช่น ขยายพันธุ์.
ขยายขี้เท่อ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-เอก-ออ-อ่าง ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำกริยา หมายถึง แสดงให้เห็นความโง่เขลา.ขยายขี้เท่อ (ปาก) ก. แสดงให้เห็นความโง่เขลา.
ขยำ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อำ[ขะหฺยํา] เป็นคำกริยา หมายถึง กํายํ้า ๆ, บีบยํ้า ๆ, คลุก.ขยำ [ขะหฺยํา] ก. กํายํ้า ๆ, บีบยํ้า ๆ, คลุก.
ขย้ำ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ[ขะยํ่า] เป็นคำกริยา หมายถึง เอาปากงับกัดอย่างแรง, โดยปริยายหมายถึงการทำร้ายด้วยวาจาหรือการกระทำอย่างรุนแรง.ขย้ำ [ขะยํ่า] ก. เอาปากงับกัดอย่างแรง, โดยปริยายหมายถึงการทำร้ายด้วยวาจาหรือการกระทำอย่างรุนแรง.
ขยิก เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่[ขะหฺยิก] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เร็ว ๆ ถี่ ๆ เช่น เกาขยิก ๆ.ขยิก [ขะหฺยิก] ว. เร็ว ๆ ถี่ ๆ เช่น เกาขยิก ๆ.
ขยิบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้[ขะหฺยิบ] เป็นคำกริยา หมายถึง ทําหลับตาแล้วลืมโดยเร็วครั้งหนึ่ง โดยเป็นอาณัติสัญญาณให้ผู้อื่นกระทําหรือเว้นกระทําอย่างใดอย่างหนึ่ง.ขยิบ [ขะหฺยิบ] ก. ทําหลับตาแล้วลืมโดยเร็วครั้งหนึ่ง โดยเป็นอาณัติสัญญาณให้ผู้อื่นกระทําหรือเว้นกระทําอย่างใดอย่างหนึ่ง.
ขยิ่ม เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-มอ-ม้า[ขะหฺยิ่ม] เป็นคำกริยา หมายถึง กระหยิ่ม, ครึ้มใจ, ภูมิใจ, อิ่มใจ, มักใช้เข้าคู่กับคำ ยิ้มย่อง เป็น ขยิ่มยิ้มย่อง.ขยิ่ม [ขะหฺยิ่ม] ก. กระหยิ่ม, ครึ้มใจ, ภูมิใจ, อิ่มใจ, มักใช้เข้าคู่กับคำ ยิ้มย่อง เป็น ขยิ่มยิ้มย่อง.
ขยี้ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อี-ไม้-โท[ขะยี่] เป็นคำกริยา หมายถึง ใช้มือ เท้า หรือเล็บเป็นต้นบี้ซํ้า ๆ ให้แหลกละเอียด เช่น ขยี้พิมเสน, ขยี้ดิน, เอาวัตถุเช่นผ้าถูกับเนื้อของมันเองในการซักฟอก, เอาวัตถุเช่นกระดาษถูกับเนื้อของมันเองเพื่อให้นิ่ม, เอามือกดถูไปมา เช่น ขยี้ตา ขยี้ผม, โดยปริยายหมายความว่า ทําลายให้แหลกละเอียด เช่น ขยี้ข้าศึก.ขยี้ [ขะยี่] ก. ใช้มือ เท้า หรือเล็บเป็นต้นบี้ซํ้า ๆ ให้แหลกละเอียด เช่น ขยี้พิมเสน, ขยี้ดิน, เอาวัตถุเช่นผ้าถูกับเนื้อของมันเองในการซักฟอก, เอาวัตถุเช่นกระดาษถูกับเนื้อของมันเองเพื่อให้นิ่ม, เอามือกดถูไปมา เช่น ขยี้ตา ขยี้ผม, โดยปริยายหมายความว่า ทําลายให้แหลกละเอียด เช่น ขยี้ข้าศึก.
ขยี่ขยัน เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู[ขะหฺยี่ขะหฺยัน] เป็นคำกริยา หมายถึง ขยันขันแข็ง เช่น เห็นก็จะขยี่ขยันเขยื้อน. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน กัณฑ์ชูชก.ขยี่ขยัน [ขะหฺยี่ขะหฺยัน] ก. ขยันขันแข็ง เช่น เห็นก็จะขยี่ขยันเขยื้อน. (ม. ร่ายยาว ชูชก).
ขยุกขยิก เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่[ขะหฺยุกขะหฺยิก] เป็นคำกริยา หมายถึง ไม่อยู่นิ่ง ๆ ขยับไปขยับมา (ใช้ในอาการที่แสดงถึงความไม่เรียบร้อย) เช่น นั่งขยุกขยิก, โดยปริยายหมายถึงลักษณะที่เขียนไม่เรียบร้อย อ่านยากหรืออ่านไม่ออก เช่น เขียนลายมือขยุกขยิก.ขยุกขยิก [ขะหฺยุกขะหฺยิก] ก. ไม่อยู่นิ่ง ๆ ขยับไปขยับมา (ใช้ในอาการที่แสดงถึงความไม่เรียบร้อย) เช่น นั่งขยุกขยิก, โดยปริยายหมายถึงลักษณะที่เขียนไม่เรียบร้อย อ่านยากหรืออ่านไม่ออก เช่น เขียนลายมือขยุกขยิก.
ขยุกขยุย เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก[ขะหฺยุกขะหฺยุย] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ยุ่งเหยิงไม่เป็นระเบียบ.ขยุกขยุย [ขะหฺยุกขะหฺยุย] ว. ยุ่งเหยิงไม่เป็นระเบียบ.
ขยุบ, ขยุบขยิบ ขยุบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-บอ-ไบ-ไม้ ขยุบขยิบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-บอ-ไบ-ไม้-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้ [ขะหฺยุบ, –ขะหฺยิบ] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กระดุบ ๆ, เต้นดุบ ๆ อย่างเนื้อเต้น.ขยุบ, ขยุบขยิบ [ขะหฺยุบ, –ขะหฺยิบ] ว. กระดุบ ๆ, เต้นดุบ ๆ อย่างเนื้อเต้น.
ขยุม เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า ความหมายที่ [ขะหฺยุม] เป็นคำนาม หมายถึง ขยม, ข้า, บ่าว. ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำสรรพนาม หมายถึง ขยม, ฉัน, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑.ขยุม ๑ [ขะหฺยุม] น. ขยม, ข้า, บ่าว. (โบ) ส. ขยม, ฉัน, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑.
ขยุม เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า ความหมายที่ [ขะหฺยุม] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ขะยุก, ทําถี่ ๆ, เช่น เห็นลับแลแล้วก็พายขยุมใหญ่. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต ท่านพุฒาจารย์–โต เขียนว่า ทอ-ทะ-หาน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-พอ-พาน-สะ-หระ-อุ-ทอ-ผู้-เท่า-สะ-หระ-อา-จอ-จาน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด-สะ-หระ-โอ-ตอ-เต่า.ขยุม ๒ [ขะหฺยุม] ว. ขะยุก, ทําถี่ ๆ, เช่น เห็นลับแลแล้วก็พายขยุมใหญ่. (ส. ท่านพุฒาจารย์–โต).
ขยุ้ม เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-ไม้-โท-มอ-ม้า[ขะยุ่ม] เป็นคำกริยา หมายถึง เอาปลายนิ้วทั้ง ๕ หยิบรวบขึ้นมาเพื่อให้ได้มาก, โดยปริยายใช้ในอาการอย่างนั้น เช่น แมงมุมขยุ้มหลังคา. เป็นคำนาม หมายถึง ปริมาณของที่ขยุ้มมาได้ครั้งหนึ่ง ๆ เรียกว่า ขยุ้มหนึ่ง.ขยุ้ม [ขะยุ่ม] ก. เอาปลายนิ้วทั้ง ๕ หยิบรวบขึ้นมาเพื่อให้ได้มาก, โดยปริยายใช้ในอาการอย่างนั้น เช่น แมงมุมขยุ้มหลังคา. น. ปริมาณของที่ขยุ้มมาได้ครั้งหนึ่ง ๆ เรียกว่า ขยุ้มหนึ่ง.
ขยุ้มตีนหมา เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-ไม้-โท-มอ-ม้า-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อี-นอ-หนู-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อโรคผิวหนังชนิดหนึ่ง มีพิษอักเสบออกเป็นเม็ดผื่นดวง ๆ.ขยุ้มตีนหมา น. ชื่อโรคผิวหนังชนิดหนึ่ง มีพิษอักเสบออกเป็นเม็ดผื่นดวง ๆ.
ขยุย เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก ความหมายที่ [ขะหฺยุย] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กระจุย, เป็นปุย ๆ.ขยุย ๑ [ขะหฺยุย] ว. กระจุย, เป็นปุย ๆ.
ขยุย เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก ความหมายที่ [ขะหฺยุย] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปลานํ้าจืดขนาดเล็กชนิด Akysis macronemus ในวงศ์ Akysidae รูปร่างคล้ายปลาแขยง ไม่มีเกล็ด มีหนวด, สามเขี้ยว ก็เรียก.ขยุย ๒ [ขะหฺยุย] น. ชื่อปลานํ้าจืดขนาดเล็กชนิด Akysis macronemus ในวงศ์ Akysidae รูปร่างคล้ายปลาแขยง ไม่มีเกล็ด มีหนวด, สามเขี้ยว ก็เรียก.
ขรม เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-มอ-ม้า[ขะหฺรม] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เอ็ดอึง, แซ่, (ใช้แก่เสียง).ขรม [ขะหฺรม] ว. เอ็ดอึง, แซ่, (ใช้แก่เสียง).
ขรรค์ เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-รอ-เรือ-คอ-ควาย-ทัน-ทะ-คาด[ขัน] เป็นคำนาม หมายถึง ศัสตราวุธชนิดหนึ่ง มีคม ๒ ข้าง ที่กลางใบมีดทั้งหน้าและหลังเป็นสันเล็กคล้ายคมรูปหอก ด้ามสั้น. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี ขคฺค เขียนว่า ขอ-ไข่-คอ-ควาย-พิน-ทุ-คอ-ควาย และมาจากภาษาสันสกฤต ขฑฺค เขียนว่า ขอ-ไข่-ทอ-มน-โท-พิน-ทุ-คอ-ควาย.ขรรค์ [ขัน] น. ศัสตราวุธชนิดหนึ่ง มีคม ๒ ข้าง ที่กลางใบมีดทั้งหน้าและหลังเป็นสันเล็กคล้ายคมรูปหอก ด้ามสั้น. (ป. ขคฺค; ส. ขฑฺค).
ขรรคะ, ขรรคา ขรรคะ เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-รอ-เรือ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อะ ขรรคา เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-รอ-เรือ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อา [ขักคะ, ขันคา] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง แรด เช่น หนึ่งนบสิขานนนารถ เถลิงขรรคาอาศน์ แลยาตรอัมพรแผ่นพาย. ในวงเล็บ มาจาก คำฉันท์ดุษฎีสังเวยกล่อมช้างของเก่า ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี ขคฺค เขียนว่า ขอ-ไข่-คอ-ควาย-พิน-ทุ-คอ-ควาย และมาจากภาษาสันสกฤต ขฑฺค เขียนว่า ขอ-ไข่-ทอ-มน-โท-พิน-ทุ-คอ-ควาย.ขรรคะ, ขรรคา [ขักคะ, ขันคา] (แบบ) น. แรด เช่น หนึ่งนบสิขานนนารถ เถลิงขรรคาอาศน์ แลยาตรอัมพรแผ่นพาย. (ดุษฎีสังเวย). (ป. ขคฺค; ส. ขฑฺค).
ขรัว เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน[ขฺรัว] เป็นคำนาม หมายถึง คําเรียกภิกษุที่มีอายุมาก หรือที่บวชเมื่อแก่ หรือฆราวาสผู้เฒ่า. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เรียกคนที่มั่งมีว่า เจ้าขรัว.ขรัว [ขฺรัว] น. คําเรียกภิกษุที่มีอายุมาก หรือที่บวชเมื่อแก่ หรือฆราวาสผู้เฒ่า. ว. เรียกคนที่มั่งมีว่า เจ้าขรัว.
ขรัวตา เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง สามัญชนที่เป็นตาของพระองค์เจ้า.ขรัวตา น. สามัญชนที่เป็นตาของพระองค์เจ้า.
ขรัวยาย เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง สามัญชนที่เป็นยายของพระองค์เจ้า.ขรัวยาย น. สามัญชนที่เป็นยายของพระองค์เจ้า.
ขริบ เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้[ขฺริบ] เป็นคำกริยา หมายถึง ตัดเล็มด้วยตะไกรเป็นต้น.ขริบ [ขฺริบ] ก. ตัดเล็มด้วยตะไกรเป็นต้น.
ขรี เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี[ขฺรี]ดู สักขี เขียนว่า สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อี ความหมายที่ ๒.ขรี [ขฺรี] ดู สักขี ๒.
ขรึม เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อึ-มอ-ม้า[ขฺรึม] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีอาการนิ่งอย่างตรึกตรอง.ขรึม [ขฺรึม] ว. มีอาการนิ่งอย่างตรึกตรอง.
ขรุขระ เขียนว่า ขอ-ไข่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ขอ-ไข่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ[ขฺรุขฺระ] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เป็นปุ่มเป็นแง่, ไม่เรียบราบ.ขรุขระ [ขฺรุขฺระ] ว. เป็นปุ่มเป็นแง่, ไม่เรียบราบ.
ขล้ง เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-งอ-งู[ขฺล้ง] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำกริยา หมายถึง เผลอไผล, หลง ๆ ลืม ๆ, เช่น แก่มากจนขล้ง. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ฟุ้งไป, กระจายไป, เช่นกลิ่นขล้งไปทั้งห้อง.ขล้ง [ขฺล้ง] (ถิ่น–ปักษ์ใต้) ก. เผลอไผล, หลง ๆ ลืม ๆ, เช่น แก่มากจนขล้ง. ว. ฟุ้งไป, กระจายไป, เช่นกลิ่นขล้งไปทั้งห้อง.
ขลบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-บอ-ไบ-ไม้[ขฺลบ] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำกริยา หมายถึง สลบ.ขลบ [ขฺลบ] (ถิ่น–ปักษ์ใต้) ก. สลบ.
ขลม เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า[ขฺลม] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง ขนม.ขลม [ขฺลม] (ถิ่น–ปักษ์ใต้) น. ขนม.
ขลวน เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-นอ-หนู[ขฺลวน] เป็นคำนาม หมายถึง ตัว. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺลวน เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-นอ-หนู ว่า ตัว, ตน .ขลวน [ขฺลวน] น. ตัว. (ข. ขฺลวน ว่า ตัว, ตน).
ขล้อเงาะ เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-งอ-งู-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ[ขฺล้อ–] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Terminalia cambodiana Gagnep. ในวงศ์ Combretaceae ใบรีหรือรูปไข่ ดอกเล็ก สีขาวนวล ออกเป็นช่อเล็ก ๆ ผลมี ๕ ครีบ, คร่อเงาะ ก็เรียก.ขล้อเงาะ [ขฺล้อ–] น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Terminalia cambodiana Gagnep. ในวงศ์ Combretaceae ใบรีหรือรูปไข่ ดอกเล็ก สีขาวนวล ออกเป็นช่อเล็ก ๆ ผลมี ๕ ครีบ, คร่อเงาะ ก็เรียก.
ขล้อเทียน เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-นอ-หนู[ขฺล้อ–] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Anogeissus rivularis (Gagnep.) O. Lec. ในวงศ์ Combretaceae ใบเล็กลักษณะคล้ายใบทับทิม กิ่งมักเรียวและย้อย ช่อดอกและผลเป็นกระจุกกลม, คร่อเทียน ก็เรียก.ขล้อเทียน [ขฺล้อ–] น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Anogeissus rivularis (Gagnep.) O. Lec. ในวงศ์ Combretaceae ใบเล็กลักษณะคล้ายใบทับทิม กิ่งมักเรียวและย้อย ช่อดอกและผลเป็นกระจุกกลม, คร่อเทียน ก็เรียก.
ขลัง เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู[ขฺลัง] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีกําลังหรืออํานาจที่อาจบันดาลให้เป็นไปได้, มีอํานาจศักดิ์สิทธิ์ที่เชื่อกันว่า อาจบันดาลให้สําเร็จได้ดังประสงค์. เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งศักดิ์สิทธิ์ เช่น ในนั้นปูอิฐวางขลัง. ในวงเล็บ มาจาก เรื่องพระราชพิธีสิบสองเดือน พระราชนิพนธ์ ในพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฉบับพิมพ์ พ.ศ. ๒๔๖๓.ขลัง [ขฺลัง] ว. มีกําลังหรืออํานาจที่อาจบันดาลให้เป็นไปได้, มีอํานาจศักดิ์สิทธิ์ที่เชื่อกันว่า อาจบันดาลให้สําเร็จได้ดังประสงค์. น. สิ่งศักดิ์สิทธิ์ เช่น ในนั้นปูอิฐวางขลัง. (สิบสองเดือน).
ขลับ เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้[ขฺลับ] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เลื่อม, เกลี้ยงเป็นมัน, เช่น ดําขลับ มันขลับ.ขลับ [ขฺลับ] ว. เลื่อม, เกลี้ยงเป็นมัน, เช่น ดําขลับ มันขลับ.
ขลา เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา[ขฺลา] เป็นคำนาม หมายถึง เสือ. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ขฺลา เขียนว่า ขอ-ไข่-พิน-ทุ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา.ขลา [ขฺลา] น. เสือ. (ข. ขฺลา).
ขลาด เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก[ขฺลาด] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มักกลัว, ไม่กล้า.ขลาด [ขฺลาด] ว. มักกลัว, ไม่กล้า.
ขลาย เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[ขฺลาย] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดย่อมถึงขนาดกลาง ขึ้นอยู่ตามป่าตํ่าทางภาคกลางของไทย ไม้ใช้ทําฟืนกันมาก เช่น คุดคุยขลู่ขลาย. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.ขลาย [ขฺลาย] น. ชื่อไม้ต้นขนาดย่อมถึงขนาดกลาง ขึ้นอยู่ตามป่าตํ่าทางภาคกลางของไทย ไม้ใช้ทําฟืนกันมาก เช่น คุดคุยขลู่ขลาย. (สมุทรโฆษ).
ขลิบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้[ขฺลิบ] เป็นคำกริยา หมายถึง เย็บหุ้มริมผ้าและของอื่น ๆ เพื่อกันลุ่ยหรือเพื่อให้งามเป็นต้น; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ หมายถึง ขยิบ เช่น ขลิบตา ว่า ขยิบตา.ขลิบ [ขฺลิบ] ก. เย็บหุ้มริมผ้าและของอื่น ๆ เพื่อกันลุ่ยหรือเพื่อให้งามเป็นต้น; (ถิ่น–ปักษ์ใต้) ขยิบ เช่น ขลิบตา ว่า ขยิบตา.
ขลึง เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อึ-งอ-งู[ขฺลึง] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เล่น เช่น พูดขลึง ว่า พูดเล่น.ขลึง [ขฺลึง] (ถิ่น–ปักษ์ใต้) ว. เล่น เช่น พูดขลึง ว่า พูดเล่น.
ขลุก เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่ ความหมายที่ [ขฺลุก] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ง่วนอยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่งหรือในที่ใดที่หนึ่ง.ขลุก ๑ [ขฺลุก] ว. ง่วนอยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่งหรือในที่ใดที่หนึ่ง.
ขลุกขลุ่ย เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-ไม้-เอก-ยอ-ยัก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ง่วนอยู่, คลุกคลีอยู่; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ หมายถึง สบาย เช่น นอนหลับขลุกขลุ่ย ว่า นอนหลับสบาย.ขลุกขลุ่ย ว. ง่วนอยู่, คลุกคลีอยู่; (ถิ่น–ปักษ์ใต้) สบาย เช่น นอนหลับขลุกขลุ่ย ว่า นอนหลับสบาย.
ขลุก ๒, ขลุก ๆ ขลุก ความหมายที่ ๒ เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่ ขลุก ๆ เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่ ไม้-ยะ-มก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงดังเช่นนั้นอย่างเสียงไอ, ขุก หรือ ขุก ๆ ก็ว่า, เสียงดังอย่างก้อนดินกลิ้งอย่างเร็ว ในคำว่า กลิ้งขลุก ๆ.ขลุก ๒, ขลุก ๆ ว. เสียงดังเช่นนั้นอย่างเสียงไอ, ขุก หรือ ขุก ๆ ก็ว่า, เสียงดังอย่างก้อนดินกลิ้งอย่างเร็ว ในคำว่า กลิ้งขลุก ๆ.
ขลุกขลัก เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ติดกุกกักอยู่ในที่แคบ, ติดขัด, ไม่สะดวก, เสียงดังอย่างก้อนดินกลิ้งอยู่ในหม้อหรือในไห.ขลุกขลัก ว. ติดกุกกักอยู่ในที่แคบ, ติดขัด, ไม่สะดวก, เสียงดังอย่างก้อนดินกลิ้งอยู่ในหม้อหรือในไห.
ขลุกขลิก เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องเล่นการพนันชนิดหนึ่ง ใช้ลูกเต๋า ๓ ลูกใส่จาน มีฝาครอบเขย่าแล้วเปิดออกมานับแต้ม, เต๋าเขย่า ก็เรียก; เรียกแกงเผ็ดที่มีนํ้าน้อยและข้น เช่นแกงฉู่ฉี่หรือพะแนงเป็นต้นว่า แกงขลุกขลิก หรือ แกงมีน้ำขลุกขลิก.ขลุกขลิก น. เครื่องเล่นการพนันชนิดหนึ่ง ใช้ลูกเต๋า ๓ ลูกใส่จาน มีฝาครอบเขย่าแล้วเปิดออกมานับแต้ม, เต๋าเขย่า ก็เรียก; เรียกแกงเผ็ดที่มีนํ้าน้อยและข้น เช่นแกงฉู่ฉี่หรือพะแนงเป็นต้นว่า แกงขลุกขลิก หรือ แกงมีน้ำขลุกขลิก.
ขลุบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-บอ-ไบ-ไม้[ขฺลุบ] เป็นคำนาม หมายถึง ลูกคลี, ลูกกลม ๆ สําหรับเล่นแข่งขัน, ใช้เป็น คลุบ ก็มี; เบ้ากลมรูปเหมือนขลุบ มีแบบพิมพ์ติดอยู่บนเบ้านั้นเสร็จ เมื่อทองในเบ้าละลาย ก็พลิกควํ่าให้ทองไหลลงในแบบพิมพ์นั้น เรียกว่า เบ้าขลุบ; อาวุธชนิดหนึ่ง ใช้ในการรบ เช่น ลืมระวังพลั้งเพลี่ยงมันเหวี่ยงขลุบ ถูกอกอุบจุกอัดขัดไม่หาย. ในวงเล็บ มาจาก พระอภัยมณีคำกลอน ของ สุนทรภู่ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗ ในวงเล็บ เทียบ ภาษาบาลี คุฬ เขียนว่า คอ-ควาย-สะ-หระ-อุ-ลอ-จุ-ลา ว่า ลูกกลม .ขลุบ [ขฺลุบ] น. ลูกคลี, ลูกกลม ๆ สําหรับเล่นแข่งขัน, ใช้เป็น คลุบ ก็มี; เบ้ากลมรูปเหมือนขลุบ มีแบบพิมพ์ติดอยู่บนเบ้านั้นเสร็จ เมื่อทองในเบ้าละลาย ก็พลิกควํ่าให้ทองไหลลงในแบบพิมพ์นั้น เรียกว่า เบ้าขลุบ; อาวุธชนิดหนึ่ง ใช้ในการรบ เช่น ลืมระวังพลั้งเพลี่ยงมันเหวี่ยงขลุบ ถูกอกอุบจุกอัดขัดไม่หาย. (อภัย). (เทียบ ป. คุฬ ว่า ลูกกลม).
ขลุม เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า[ขฺลุม] เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องผูกปากม้าอย่างหนึ่ง.ขลุม [ขฺลุม] น. เครื่องผูกปากม้าอย่างหนึ่ง.
ขลุมประเจียด เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-จอ-จาน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-ดอ-เด็ก[ขฺลุม–] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อช้างตระกูลหนึ่ง ในอัคนีพงศ์ ประเภทศุภลักษณ์.ขลุมประเจียด [ขฺลุม–] น. ชื่อช้างตระกูลหนึ่ง ในอัคนีพงศ์ ประเภทศุภลักษณ์.
ขลุ่ย เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-ไม้-เอก-ยอ-ยัก[ขฺลุ่ย] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเครื่องดนตรีชนิดหนึ่งสำหรับเป่าให้เป็นเพลง มักทําด้วยไม้รวกเจาะรูตามยาวมีระยะห่างพอควร สําหรับเอานิ้วปิดและเปิดให้เป็นเพลงเมื่อเป่า มีหลายชนิด เช่น ขลุ่ยหลีบ ขลุ่ยเพียงออ, ลักษณนามว่า เลา.ขลุ่ย [ขฺลุ่ย] น. ชื่อเครื่องดนตรีชนิดหนึ่งสำหรับเป่าให้เป็นเพลง มักทําด้วยไม้รวกเจาะรูตามยาวมีระยะห่างพอควร สําหรับเอานิ้วปิดและเปิดให้เป็นเพลงเมื่อเป่า มีหลายชนิด เช่น ขลุ่ยหลีบ ขลุ่ยเพียงออ, ลักษณนามว่า เลา.
ขลู เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู[ขฺลู]ดู ขลู่ เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู-ไม้-เอก.ขลู [ขฺลู] ดู ขลู่.
ขลู่ เขียนว่า ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู-ไม้-เอก[ขฺลู่] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้พุ่มชนิด Pluchea indica (L.) Less. ในวงศ์ Compositae มักขึ้นเป็นหมู่ตามชายทะเล ใบรูปไข่ขอบจักห่าง ๆ ใช้ทํายาได้ ดอกสีม่วงอ่อน, ขลู ก็เรียก.ขลู่ [ขฺลู่] น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Pluchea indica (L.) Less. ในวงศ์ Compositae มักขึ้นเป็นหมู่ตามชายทะเล ใบรูปไข่ขอบจักห่าง ๆ ใช้ทํายาได้ ดอกสีม่วงอ่อน, ขลู ก็เรียก.
ขวง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Glinus oppositifolius A. DC. ในวงศ์ Molluginceae ใช้ทํายาได้, ผักขวง สะเดาดิน หรือ ผักขี้ขวง ก็เรียก.ขวง ๑ น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Glinus oppositifolius A. DC. ในวงศ์ Molluginceae ใช้ทํายาได้, ผักขวง สะเดาดิน หรือ ผักขี้ขวง ก็เรียก.
ขวง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ข่วง, บริเวณ, ลาน, เช่น ให้ยกหอกลองยังขวงหลวงริมสนาม. ในวงเล็บ มาจาก พงศาวดารโยนก ของ พระยาประชากิจกรจักร์ (แช่ม บุนนาค) ฉบับโรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร พ.ศ. ๒๔๗๘.ขวง ๒ น. ข่วง, บริเวณ, ลาน, เช่น ให้ยกหอกลองยังขวงหลวงริมสนาม. (พงศ. โยนก).
ขวง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-งอ-งู ความหมายที่ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำนาม หมายถึง กรง เช่น ขวงนก ว่า กรงนก.ขวง ๓ (ถิ่น–พายัพ) น. กรง เช่น ขวงนก ว่า กรงนก.
ขวง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ผี เช่น เสียขวง ว่า เสียผี.ขวง ๔ น. ผี เช่น เสียขวง ว่า เสียผี.
ขวด เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง ภาชนะกลวงใน โดยมากทําด้วยแก้ว รูปสูง มักมีคอหรือปากแคบ สําหรับบรรจุของเหลวเป็นต้น, ลักษณนามว่า ใบ.ขวด น. ภาชนะกลวงใน โดยมากทําด้วยแก้ว รูปสูง มักมีคอหรือปากแคบ สําหรับบรรจุของเหลวเป็นต้น, ลักษณนามว่า ใบ.
ขวดตีนช้าง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อี-นอ-หนู-ชอ-ช้าง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง ขวดโหล.ขวดตีนช้าง (ถิ่น–ปักษ์ใต้) น. ขวดโหล.
ขวดโหล เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-โอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง[–โหฺล] เป็นคำนาม หมายถึง ขวดปากกว้างมีฝา, โหล ก็เรียก.ขวดโหล [–โหฺล] น. ขวดปากกว้างมีฝา, โหล ก็เรียก.
ข่วง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-วอ-แหวน-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง บริเวณ, ลาน, ใช้ว่า ขวง ก็มี.ข่วง น. บริเวณ, ลาน, ใช้ว่า ขวง ก็มี.
ขวน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-นอ-หนู[ขฺวน] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง ขวนขวาย, ใฝ่, เช่น ขวนทรรป ว่าใฝ่จองหอง. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์สักบรรพ.ขวน [ขฺวน] (โบ) ก. ขวนขวาย, ใฝ่, เช่น ขวนทรรป ว่าใฝ่จองหอง. (ม. คำหลวง สักบรรพ).
ขวนขวาย เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-นอ-หนู-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[–ขฺวาย] เป็นคำกริยา หมายถึง หมั่นเสาะแสวงหาเพิ่มเติมโดยไม่ยอมอยู่นิ่ง, ขวายขวน ก็ว่า.ขวนขวาย [–ขฺวาย] ก. หมั่นเสาะแสวงหาเพิ่มเติมโดยไม่ยอมอยู่นิ่ง, ขวายขวน ก็ว่า.
ข่วน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-วอ-แหวน-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ขูดหรือขีดด้วยของแหลมเช่นหนามหรือเล็บ.ข่วน ก. ขูดหรือขีดด้วยของแหลมเช่นหนามหรือเล็บ.
ขวบ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง ปี, รอบปี, ลักษณนามใช้แก่อายุของเด็กประมาณ ๑๒ ปีลงมา เช่น เด็กอายุ ๕ ขวบ, เวลาที่นับมาบรรจบรอบ เช่น ชนขวบ.ขวบ น. ปี, รอบปี, ลักษณนามใช้แก่อายุของเด็กประมาณ ๑๒ ปีลงมา เช่น เด็กอายุ ๕ ขวบ, เวลาที่นับมาบรรจบรอบ เช่น ชนขวบ.
ขวย เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง กระดาก, อาย, เช่น แก้ขวย ขวยใจ.ขวย ก. กระดาก, อาย, เช่น แก้ขวย ขวยใจ.
ขวยเขิน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง กระดากอาย, สะเทิ้นอาย.ขวยเขิน ก. กระดากอาย, สะเทิ้นอาย.
ขวยใจ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน เป็นคำกริยา หมายถึง กระดากใจ.ขวยใจ ก. กระดากใจ.
ขวะไขว่เขวี่ย เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-เอก-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก-ยอ-ยัก[ขฺวะไขฺว่เขฺวี่ย] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง ขวักไขว่ เช่น เดินขวะไขว่เขวี่ย. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน กัณฑ์ชูชก.ขวะไขว่เขวี่ย [ขฺวะไขฺว่เขฺวี่ย] (กลอน) ก. ขวักไขว่ เช่น เดินขวะไขว่เขวี่ย. (ม. ร่ายยาว ชูชก).
ขวักไขว่ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-เอก[ขฺวักไขฺว่] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่เคลื่อนไหวสวนกันไปมาอย่างสับสน เช่น เดินขวักไขว่ บินขวักไขว่.ขวักไขว่ [ขฺวักไขฺว่] ว. อาการที่เคลื่อนไหวสวนกันไปมาอย่างสับสน เช่น เดินขวักไขว่ บินขวักไขว่.
ขวัญ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง[ขฺวัน] เป็นคำนาม หมายถึง ผมหรือขนที่ขึ้นเวียนเป็นก้นหอย; มิ่งมงคล, สิริ, ความดี, เช่น ขวัญข้าว ขวัญเรือน; สิ่งที่ไม่มีตัวตน เชื่อกันว่ามีอยู่ประจําชีวิตของคนตั้งแต่เกิดมา ถ้าขวัญอยู่กับตัวก็เป็นสิริมงคล เป็นสุขสบายจิตใจมั่นคง ถ้าคนตกใจหรือเสียขวัญ ขวัญก็ออกจากร่างไป ซึ่งเรียกว่า ขวัญหาย ขวัญหนี ขวัญบิน เป็นต้น ทําให้คนนั้นได้รับผลร้ายต่าง ๆ, เรียกผู้ตกใจง่ายคือ เด็กหรือหญิงซึ่งมักจะขวัญหายบ่อย ๆ ว่า ขวัญอ่อน, และอนุโลมใช้ไปถึงสัตว์หรือสิ่งของบางอย่าง เช่น ช้าง ม้า ข้าว เรือน ฯลฯ ว่ามีขวัญเช่นเดียวกับคนเหมือนกัน, โดยปริยายหมายความว่า ยอดกําลังใจ เช่น ขวัญเมือง ว่า ยอดกําลังใจของเมือง; กําลังใจดี เช่น ขวัญดี; ผู้รู้พิธีทําขวัญ เรียกว่า หมอขวัญ; การทําพิธีเชิญขวัญหมายความว่า เรียกขวัญ มาอยู่กับตัว; การเสียเงินค่าปรับให้แก่ผู้ถูกทําร้ายหรือถูกหมิ่นประมาท เรียกว่า ทำขวัญ; เอาเส้นด้ายผูกข้อมือเด็กแล้วกล่าวเรียกขวัญว่า “ขวัญเอ๋ย มาอยู่กับเนื้อกับตัว” แล้วกล่าวให้พรต่อไปตามควร เรียกว่า ผูกขวัญ; เรียกขวัญหรือเชิญขวัญ เรียกว่า รับขวัญ; ทําพิธี เช่น รดนํ้ามนตร์ให้ เสกเป่าให้ หรือกล่าวปลุกใจต่าง ๆ เพื่อให้ขวัญดีมีใจกล้าหาญ เรียกว่า บำรุงขวัญ; สิ่งของที่ให้แก่เจ้าของขวัญเมื่อเสร็จพิธีทําขวัญแล้ว หรือสิ่งของที่ให้กันในเวลาอื่นเป็นการถนอมขวัญหรือเพื่ออัธยาศัยไมตรี เรียกว่า ของขวัญ; ข้าวบายศรี เรียกว่า ข้าวขวัญ; ไข่ปอกที่เสียบไม้ปักไว้บนยอดบายศรี เรียกว่า ไข่ขวัญ, ไข่ข้าว ก็เรียก; ลูกคนที่รักมากที่สุด เรียกว่า ลูกขวัญ; ผู้ที่เป็นมิ่งขวัญอย่างยอดเยี่ยมหมายถึงหญิงที่รัก เรียกว่า จอมขวัญ; คำยกย่องเรียกภรรยาอันเป็นที่รักว่า เมียขวัญ; กําลังใจเสีย เรียกว่า เสียขวัญ.ขวัญ [ขฺวัน] น. ผมหรือขนที่ขึ้นเวียนเป็นก้นหอย; มิ่งมงคล, สิริ, ความดี, เช่น ขวัญข้าว ขวัญเรือน; สิ่งที่ไม่มีตัวตน เชื่อกันว่ามีอยู่ประจําชีวิตของคนตั้งแต่เกิดมา ถ้าขวัญอยู่กับตัวก็เป็นสิริมงคล เป็นสุขสบายจิตใจมั่นคง ถ้าคนตกใจหรือเสียขวัญ ขวัญก็ออกจากร่างไป ซึ่งเรียกว่า ขวัญหาย ขวัญหนี ขวัญบิน เป็นต้น ทําให้คนนั้นได้รับผลร้ายต่าง ๆ, เรียกผู้ตกใจง่ายคือ เด็กหรือหญิงซึ่งมักจะขวัญหายบ่อย ๆ ว่า ขวัญอ่อน, และอนุโลมใช้ไปถึงสัตว์หรือสิ่งของบางอย่าง เช่น ช้าง ม้า ข้าว เรือน ฯลฯ ว่ามีขวัญเช่นเดียวกับคนเหมือนกัน, โดยปริยายหมายความว่า ยอดกําลังใจ เช่น ขวัญเมือง ว่า ยอดกําลังใจของเมือง; กําลังใจดี เช่น ขวัญดี; ผู้รู้พิธีทําขวัญ เรียกว่า หมอขวัญ; การทําพิธีเชิญขวัญหมายความว่า เรียกขวัญ มาอยู่กับตัว; การเสียเงินค่าปรับให้แก่ผู้ถูกทําร้ายหรือถูกหมิ่นประมาท เรียกว่า ทำขวัญ; เอาเส้นด้ายผูกข้อมือเด็กแล้วกล่าวเรียกขวัญว่า “ขวัญเอ๋ย มาอยู่กับเนื้อกับตัว” แล้วกล่าวให้พรต่อไปตามควร เรียกว่า ผูกขวัญ; เรียกขวัญหรือเชิญขวัญ เรียกว่า รับขวัญ; ทําพิธี เช่น รดนํ้ามนตร์ให้ เสกเป่าให้ หรือกล่าวปลุกใจต่าง ๆ เพื่อให้ขวัญดีมีใจกล้าหาญ เรียกว่า บำรุงขวัญ; สิ่งของที่ให้แก่เจ้าของขวัญเมื่อเสร็จพิธีทําขวัญแล้ว หรือสิ่งของที่ให้กันในเวลาอื่นเป็นการถนอมขวัญหรือเพื่ออัธยาศัยไมตรี เรียกว่า ของขวัญ; ข้าวบายศรี เรียกว่า ข้าวขวัญ; ไข่ปอกที่เสียบไม้ปักไว้บนยอดบายศรี เรียกว่า ไข่ขวัญ, ไข่ข้าว ก็เรียก; ลูกคนที่รักมากที่สุด เรียกว่า ลูกขวัญ; ผู้ที่เป็นมิ่งขวัญอย่างยอดเยี่ยมหมายถึงหญิงที่รัก เรียกว่า จอมขวัญ; คำยกย่องเรียกภรรยาอันเป็นที่รักว่า เมียขวัญ; กําลังใจเสีย เรียกว่า เสียขวัญ.
ขวัญเกี่ยง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก-ยอ-ยัก-งอ-งู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ขวัญร้าย เช่น ขวัญเกี่ยงได้เป็นดี. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์สักบรรพ.ขวัญเกี่ยง ว. ขวัญร้าย เช่น ขวัญเกี่ยงได้เป็นดี. (ม. คำหลวง สักบรรพ).
ขวัญข้าว เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-ขอ-ไข่-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง มิ่งขวัญของข้าวซึ่งเจ้าของทําพิธีเชื้อเชิญ เรียกว่า ทําขวัญข้าว, ค่าสินบนซึ่งเจ้าของไข้บนไว้ต่อหมอ เมื่อไข้หายก็ยกขวัญข้าวนี้ไปเป็นค่ารักษา.ขวัญข้าว น. มิ่งขวัญของข้าวซึ่งเจ้าของทําพิธีเชื้อเชิญ เรียกว่า ทําขวัญข้าว, ค่าสินบนซึ่งเจ้าของไข้บนไว้ต่อหมอ เมื่อไข้หายก็ยกขวัญข้าวนี้ไปเป็นค่ารักษา.
ขวัญแขวน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ขวัญไปค้างอยู่ที่อื่น หมายความว่า ตกใจ, มักใช้เข้าคู่กับคำ อกสั่น เป็น อกสั่นขวัญแขวน.ขวัญแขวน ก. ขวัญไปค้างอยู่ที่อื่น หมายความว่า ตกใจ, มักใช้เข้าคู่กับคำ อกสั่น เป็น อกสั่นขวัญแขวน.
ขวัญใจ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน เป็นคำนาม หมายถึง ยอดกําลังใจ. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เป็นที่นิยมรักใคร่.ขวัญใจ น. ยอดกําลังใจ. ว. เป็นที่นิยมรักใคร่.
ขวัญดี เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง กําลังใจดี.ขวัญดี น. กําลังใจดี.
ขวัญตา เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง มิ่งขวัญดวงตา, สิ่งที่เห็นเป็นที่เจริญตา.ขวัญตา น. มิ่งขวัญดวงตา, สิ่งที่เห็นเป็นที่เจริญตา.
ขวัญบ่า เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ขวัญไหลไปจากตัว.ขวัญบ่า ก. ขวัญไหลไปจากตัว.
ขวัญบิน, ขวัญหนี, ขวัญหนีดีฝ่อ, ขวัญหาย ขวัญบิน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู ขวัญหนี เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี ขวัญหนีดีฝ่อ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อี-ฝอ-ฝา-ไม้-เอก-ออ-อ่าง ขวัญหาย เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง ตกใจ, ใจหาย.ขวัญบิน, ขวัญหนี, ขวัญหนีดีฝ่อ, ขวัญหาย ก. ตกใจ, ใจหาย.
ขวัญเมือง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ยอดกําลังใจของเมือง.ขวัญเมือง ๑ น. ยอดกําลังใจของเมือง.
ขวัญอ่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-ออ-อ่าง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกผู้ตกใจง่ายคือเด็กหรือหญิงซึ่งมักจะขวัญหายบ่อย ๆ ว่า ขวัญอ่อน.ขวัญอ่อน ๑ น. เรียกผู้ตกใจง่ายคือเด็กหรือหญิงซึ่งมักจะขวัญหายบ่อย ๆ ว่า ขวัญอ่อน.
ขวัญเมือง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ ดูใน ขวัญ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง.ขวัญเมือง ๑ ดูใน ขวัญ.
ขวัญเมือง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.ขวัญเมือง ๒ น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.
ขวัญอ่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-ออ-อ่าง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู ความหมายที่ ดูใน ขวัญ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง.ขวัญอ่อน ๑ ดูใน ขวัญ.
ขวัญอ่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-ออ-อ่าง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง.ขวัญอ่อน ๒ น. ชื่อเพลงไทยทำนองหนึ่ง.
ขวัด เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก[ขฺวัด] เป็นคำกริยา หมายถึง ขวิด, กวัด, ขัด, เช่น แรดควายขวางขวัดอยู่. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน.ขวัด [ขฺวัด] ก. ขวิด, กวัด, ขัด, เช่น แรดควายขวางขวัดอยู่. (ลอ).
ขวัดขวิด เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก[ขฺวัดขฺวิด] เป็นคำกริยา หมายถึง กวัดไกว เช่น เท้ากวัดขวัดขวิดคือควัน. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ กัณฑ์มหาราช.ขวัดขวิด [ขฺวัดขฺวิด] ก. กวัดไกว เช่น เท้ากวัดขวัดขวิดคือควัน. (ม. ฉันท์ มหาราช).
ขวัดแคว้ง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-แอ-คอ-ควาย-วอ-แหวน-ไม้-โท-งอ-งู[ขฺวัดแคฺว้ง] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง วิ่งไปวิ่งมา, ค้นหา, ดิ้นรน.ขวัดแคว้ง [ขฺวัดแคฺว้ง] (โบ) ก. วิ่งไปวิ่งมา, ค้นหา, ดิ้นรน.
ขวั้น เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-นอ-หนู[ขฺวั้น] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคอีสาน และภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง หัวขั้ว เช่น และผูกเป็นขวั้นแขวนวง. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.ขวั้น [ขฺวั้น] (ถิ่น–อีสาน, ปักษ์ใต้) น. หัวขั้ว เช่น และผูกเป็นขวั้นแขวนวง. (สมุทรโฆษ).
ขวับ ๑, ขวับเขวียว ขวับ ความหมายที่ ๑ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ขวับเขวียว เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-วอ-แหวน [ขฺวับ, ขฺวับเขฺวียว] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงหวดไม้เรียว.ขวับ ๑, ขวับเขวียว [ขฺวับ, ขฺวับเขฺวียว] ว. เสียงหวดไม้เรียว.
ขวับ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ [ขฺวับ] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เร็ว, ทันที, เช่น เหลียวขวับ.ขวับ ๒ [ขฺวับ] ว. เร็ว, ทันที, เช่น เหลียวขวับ.
ขวา เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา[ขฺวา] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ตรงข้ามกับซ้าย, ถ้าหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ด้านทิศใต้เรียกว่า ด้านขวามือ ด้านทิศเหนือ เรียกว่า ด้านซ้ายมือ, ถ้าหันหลังไปทางต้นนํ้าหรือยอดนํ้า ด้านขวามือเรียกว่า ฝั่งขวา ด้านซ้ายมือเรียกว่า ฝั่งซ้าย, คู่กับซ้าย แต่ใหญ่กว่าหรือสําคัญกว่า เช่น มเหสีฝ่ายขวา อัครสาวกฝ่ายขวา. ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในวงการเมือง เป็นคำนาม หมายถึง เรียกกลุ่มที่มีอุดมคติทางการเมืองการเศรษฐกิจเป็นต้นโน้มไปทางอนุรักษนิยมว่า ฝ่ายขวา.ขวา [ขฺวา] ว. ตรงข้ามกับซ้าย, ถ้าหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ด้านทิศใต้เรียกว่า ด้านขวามือ ด้านทิศเหนือ เรียกว่า ด้านซ้ายมือ, ถ้าหันหลังไปทางต้นนํ้าหรือยอดนํ้า ด้านขวามือเรียกว่า ฝั่งขวา ด้านซ้ายมือเรียกว่า ฝั่งซ้าย, คู่กับซ้าย แต่ใหญ่กว่าหรือสําคัญกว่า เช่น มเหสีฝ่ายขวา อัครสาวกฝ่ายขวา. (การเมือง) น. เรียกกลุ่มที่มีอุดมคติทางการเมืองการเศรษฐกิจเป็นต้นโน้มไปทางอนุรักษนิยมว่า ฝ่ายขวา.
ขวาก เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่[ขฺวาก] เป็นคำนาม หมายถึง ไม้หรือเหล็กเป็นต้นมีปลายแหลม สําหรับปักหรือโปรยเพื่อดักหรือให้ตําผู้ผ่านเข้าไป.ขวาก [ขฺวาก] น. ไม้หรือเหล็กเป็นต้นมีปลายแหลม สําหรับปักหรือโปรยเพื่อดักหรือให้ตําผู้ผ่านเข้าไป.
ขวากหนาม เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง อุปสรรค, เครื่องขัดข้อง, เครื่องขัดขวาง.ขวากหนาม น. อุปสรรค, เครื่องขัดข้อง, เครื่องขัดขวาง.
ขวาง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-งอ-งู[ขฺวาง] เป็นคำกริยา หมายถึง กีดกั้น, สกัด; รำคาญหรือไม่ถูกใจ; ใช้เข้าคู่กับ กว้าง เป็น กว้างขวาง หมายความอย่างเดียวกับคําว่า กว้าง.ขวาง [ขฺวาง] ก. กีดกั้น, สกัด; รำคาญหรือไม่ถูกใจ; ใช้เข้าคู่กับ กว้าง เป็น กว้างขวาง หมายความอย่างเดียวกับคําว่า กว้าง.
ขวางเชิง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อิ-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ขัดขวางไว้เพื่อไม่ให้ทําได้สะดวก.ขวางเชิง ก. ขัดขวางไว้เพื่อไม่ให้ทําได้สะดวก.
ขวาง ๆ รี ๆ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-งอ-งู ไม้-ยะ-มก รอ-เรือ-สะ-หระ-อี ไม้-ยะ-มก เป็นคำกริยา หมายถึง กีดเกะกะ, เก้งก้าง, รี ๆ ขวาง ๆ ก็ว่า.ขวาง ๆ รี ๆ ก. กีดเกะกะ, เก้งก้าง, รี ๆ ขวาง ๆ ก็ว่า.
ขวางโลก เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-ลอ-ลิง-กอ-ไก่ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แปลกไปจากคนอื่น, ผิดจากปรกติวิสัย.ขวางโลก ว. แปลกไปจากคนอื่น, ผิดจากปรกติวิสัย.
ขวางหูขวางตา เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-งอ-งู-หอ-หีบ-สะ-หระ-อู-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-งอ-งู-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง รู้สึกรำคาญ, หมั่นไส้.ขวางหูขวางตา ก. รู้สึกรำคาญ, หมั่นไส้.
ขว้าง เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู[ขฺว้าง] เป็นคำกริยา หมายถึง เอี้ยวตัวเบี่ยงแขนไปทางหลังแล้วซัดสิ่งที่อยู่ในมือออกไปโดยแรง.ขว้าง [ขฺว้าง] ก. เอี้ยวตัวเบี่ยงแขนไปทางหลังแล้วซัดสิ่งที่อยู่ในมือออกไปโดยแรง.
ขว้างกา เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง เรียกไม้ชนิดหนึ่งที่เสี้ยมหัวท้ายให้แหลมใช้เป็นอาวุธ.ขว้างกา น. เรียกไม้ชนิดหนึ่งที่เสี้ยมหัวท้ายให้แหลมใช้เป็นอาวุธ.
ขว้างข้าวเม่า เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู-ขอ-ไข่-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ประเพณีอย่างหนึ่ง เอามะพร้าวทั้งผลโยนไปยังที่เขากําลังทําข้าวเม่ากันอยู่ เพื่อแสดงว่าเอามะพร้าวมาขอแลกข้าวเม่าไปกินบ้าง.ขว้างข้าวเม่า น. ประเพณีอย่างหนึ่ง เอามะพร้าวทั้งผลโยนไปยังที่เขากําลังทําข้าวเม่ากันอยู่ เพื่อแสดงว่าเอามะพร้าวมาขอแลกข้าวเม่าไปกินบ้าง.
ขว้างงูไม่พ้นคอ เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู-งอ-งู-สะ-หระ-อู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-มอ-ม้า-ไม้-เอก-พอ-พาน-ไม้-โท-นอ-หนู-คอ-ควาย-ออ-อ่าง ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง ทําอะไรแล้วผลร้ายกลับมาสู่ตัวเอง.ขว้างงูไม่พ้นคอ (สำ) ก. ทําอะไรแล้วผลร้ายกลับมาสู่ตัวเอง.
ขว้างจักร เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-รอ-เรือ[–จัก] เป็นคำนาม หมายถึง กรีฑาประเภทลานอย่างหนึ่ง ผู้แข่งขันจะต้องยืนอยู่ในวงเขตที่กําหนด แล้วขว้างจานไม้กลมตรงกลางนูนทั้ง ๒ ข้างออกไปให้ไกลที่สุด.ขว้างจักร [–จัก] น. กรีฑาประเภทลานอย่างหนึ่ง ผู้แข่งขันจะต้องยืนอยู่ในวงเขตที่กําหนด แล้วขว้างจานไม้กลมตรงกลางนูนทั้ง ๒ ข้างออกไปให้ไกลที่สุด.
ขว้างค้อน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู-คอ-ควาย-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่องู ๒ ชนิด คือ งูกะปะ (Calloselasma rhodostoma) ในวงศ์ Viperidae และ งูปลิง (Enhydris plumbea) ในวงศ์ Colubridae ทั้ง ๒ ชนิดเมื่อตกใจจะดีดตัวไปได้ในระยะสั้น ๆ แทนการเลื้อย.ขว้างค้อน น. ชื่องู ๒ ชนิด คือ งูกะปะ (Calloselasma rhodostoma) ในวงศ์ Viperidae และ งูปลิง (Enhydris plumbea) ในวงศ์ Colubridae ทั้ง ๒ ชนิดเมื่อตกใจจะดีดตัวไปได้ในระยะสั้น ๆ แทนการเลื้อย.
ขวาด เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ดู พะวา เขียนว่า พอ-พาน-สะ-หระ-อะ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา.ขวาด ๑ ดู พะวา.
ขวาด เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [ขฺวาด] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง วุ่น, ยุ่ง, เช่น มันจะมาเตือนตั้งก่อความขวาด. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน กัณฑ์ชูชก.ขวาด ๒ [ขฺวาด] ว. วุ่น, ยุ่ง, เช่น มันจะมาเตือนตั้งก่อความขวาด. (ม. ร่ายยาว ชูชก).
ขวาน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ความหมายที่ [ขฺวาน] เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องมือสําหรับตัด ฟัน ผ่า ถากไม้ ทําด้วยเหล็กมีสันหนาใหญ่, ถ้าบ้องที่หัวบิดได้สําหรับตัดและถาก เรียกว่า ขวานโยน, ขวานปูลู หรือ ขวานปุลู ก็เรียก, ถ้าด้ามสั้น สันหนา มีบ้องยาวตามสัน เป็นเครื่องมือของช่างไม้ ใช้ตัด ถาก ฟัน เรียกว่า ขวานหมู, ถ้าด้ามยาว ใบขวานใหญ่ เรียกว่า ขวานผ่าฟืน; หมอนที่ทำหน้าตัดเป็นรูปสามเหลี่ยมคล้ายขวาน ใช้อิง เรียกว่า หมอนขวาน.ขวาน ๑ [ขฺวาน] น. เครื่องมือสําหรับตัด ฟัน ผ่า ถากไม้ ทําด้วยเหล็กมีสันหนาใหญ่, ถ้าบ้องที่หัวบิดได้สําหรับตัดและถาก เรียกว่า ขวานโยน, ขวานปูลู หรือ ขวานปุลู ก็เรียก, ถ้าด้ามสั้น สันหนา มีบ้องยาวตามสัน เป็นเครื่องมือของช่างไม้ ใช้ตัด ถาก ฟัน เรียกว่า ขวานหมู, ถ้าด้ามยาว ใบขวานใหญ่ เรียกว่า ขวานผ่าฟืน; หมอนที่ทำหน้าตัดเป็นรูปสามเหลี่ยมคล้ายขวาน ใช้อิง เรียกว่า หมอนขวาน.
ขวานผ่าซาก เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ผอ-ผึ้ง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ซอ-โซ่-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง โผงผางไม่เกรงใจใคร (ใช้แก่กริยาพูด).ขวานผ่าซาก (สำ) ว. โผงผางไม่เกรงใจใคร (ใช้แก่กริยาพูด).
ขวานฟ้า เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ฟอ-ฟัน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ขวานที่ทําด้วยหินในยุคหิน เชื่อกันว่าตกลงมาจากฟ้าเมื่อเวลาฟ้าผ่า.ขวานฟ้า น. ขวานที่ทําด้วยหินในยุคหิน เชื่อกันว่าตกลงมาจากฟ้าเมื่อเวลาฟ้าผ่า.
ขวานหิน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-หอ-หีบ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ขวานที่ทำด้วยหินในยุคหิน.ขวานหิน น. ขวานที่ทำด้วยหินในยุคหิน.
ขวาน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ความหมายที่ [ขฺวาน] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อหอยนํ้าจืดกาบคู่ชนิดหนึ่งในสกุล Corbicula วงศ์ Corbiculidae กาบคล้ายรูปสามเหลี่ยม ผิวเรียบ พบตามแม่นํ้าและทะเลสาบทั่วไป.ขวาน ๒ [ขฺวาน] น. ชื่อหอยนํ้าจืดกาบคู่ชนิดหนึ่งในสกุล Corbicula วงศ์ Corbiculidae กาบคล้ายรูปสามเหลี่ยม ผิวเรียบ พบตามแม่นํ้าและทะเลสาบทั่วไป.
ขวายขวน เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-นอ-หนู[ขฺวายขฺวน] เป็นคำกริยา หมายถึง เสาะหา, แสวงหา, ขวนขวาย ก็ว่า.ขวายขวน [ขฺวายขฺวน] ก. เสาะหา, แสวงหา, ขวนขวาย ก็ว่า.
ขวาว เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน[ขฺวาว]ดู ขว้าว เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน.ขวาว [ขฺวาว] ดู ขว้าว.
ขว้าว เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน[ขฺว้าว] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นชนิด Haldina cordifolia (Roxb.) Ridsdale ในวงศ์ Rubiaceae ขึ้นในป่าเบญจพรรณทั่วไป ลําต้นสูงใหญ่ ใบมนรูปหัวใจ ปลายแหลม ดอกสีเหลือง คล้ายดอกกระทุ่ม แต่เล็กกว่า เนื้อไม้สีเหลือง ละเอียด ใช้ทําฝาบ้าน เครื่องเรือน เครื่องกลึง และเครื่องแกะสลัก, กว้าว ขวาว หรือ คว่าว ก็เรียก.ขว้าว [ขฺว้าว] น. ชื่อไม้ต้นชนิด Haldina cordifolia (Roxb.) Ridsdale ในวงศ์ Rubiaceae ขึ้นในป่าเบญจพรรณทั่วไป ลําต้นสูงใหญ่ ใบมนรูปหัวใจ ปลายแหลม ดอกสีเหลือง คล้ายดอกกระทุ่ม แต่เล็กกว่า เนื้อไม้สีเหลือง ละเอียด ใช้ทําฝาบ้าน เครื่องเรือน เครื่องกลึง และเครื่องแกะสลัก, กว้าว ขวาว หรือ คว่าว ก็เรียก.
ขวิด เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [ขฺวิด] เป็นคำกริยา หมายถึง กิริยาของหมูป่าหรือสัตว์ที่ใช้เขาหรือนอทําร้าย, เสี่ยว, ชน. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่เดินสะดุดขาตัวเองเพราะอายหรือรีบร้อน เรียกว่า เดินขาขวิด.ขวิด ๑ [ขฺวิด] ก. กิริยาของหมูป่าหรือสัตว์ที่ใช้เขาหรือนอทําร้าย, เสี่ยว, ชน. ว. อาการที่เดินสะดุดขาตัวเองเพราะอายหรือรีบร้อน เรียกว่า เดินขาขวิด.
ขวิด เขียนว่า ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [ขฺวิด] เป็นคำนาม หมายถึง มะขวิด.ขวิด ๒ [ขฺวิด] น. มะขวิด.
ขษณะ เขียนว่า ขอ-ไข่-สอ-รือ-สี-นอ-เนน-สะ-หระ-อะ[ขะสะหฺนะ] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ครู่, ครั้ง, คราว, เช่น ขษณะอัฒรติเวลา. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘ ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กฺษณ เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-สอ-รือ-สี-นอ-เนน และมาจากภาษาบาลี ขณ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-เนน.ขษณะ [ขะสะหฺนะ] (โบ) น. ครู่, ครั้ง, คราว, เช่น ขษณะอัฒรติเวลา. (สมุทรโฆษ). (ส. กฺษณ; ป. ขณ).
ขษัย เขียนว่า ขอ-ไข่-สอ-รือ-สี-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-ยัก[ขะสัย] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง กษัย, การสิ้นไป, การหมดไป, การเสื่อมไป, การน้อยไป. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กฺษย เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-สอ-รือ-สี-ยอ-ยัก และมาจากภาษาบาลี ขย เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก.ขษัย [ขะสัย] (โบ) น. กษัย, การสิ้นไป, การหมดไป, การเสื่อมไป, การน้อยไป. (ส. กฺษย; ป. ขย).
ขษีณาศรพ เขียนว่า ขอ-ไข่-สอ-รือ-สี-สะ-หระ-อี-นอ-เนน-สะ-หระ-อา-สอ-สา-ลา-รอ-เรือ-พอ-พาน[ขะสีนาสบ] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง พระขีณาสพ, พระอรหันต์, เช่น ดูกรขษีณาศรพทั้งหลาย. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์สักบรรพ.ขษีณาศรพ [ขะสีนาสบ] (โบ; กลอน) น. พระขีณาสพ, พระอรหันต์, เช่น ดูกรขษีณาศรพทั้งหลาย. (ม. คำหลวง สักบรรพ).
ขษีระ เขียนว่า ขอ-ไข่-สอ-รือ-สี-สะ-หระ-อี-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง นํ้านม เช่น ขษีรแปรรูปา. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘ ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กฺษีร เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-สอ-รือ-สี-สะ-หระ-อี-รอ-เรือ และมาจากภาษาบาลี ขีร เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อี-รอ-เรือ.ขษีระ (โบ) น. นํ้านม เช่น ขษีรแปรรูปา. (สมุทรโฆษ). (ส. กฺษีร; ป. ขีร).
ขอ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ไม้หรือเหล็กที่งอ ๆ สําหรับชัก เกี่ยว แขวน หรือสับ, ตะขอ หรือ ตาขอ ก็เรียก.ขอ ๑ น. ไม้หรือเหล็กที่งอ ๆ สําหรับชัก เกี่ยว แขวน หรือสับ, ตะขอ หรือ ตาขอ ก็เรียก.
ขอแกว เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-สะ-หระ-แอ-กอ-ไก่-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง ไม้ยาว ๆ ที่ผูกเบ็ดที่ปลาย สําหรับชักกบในรู.ขอแกว น. ไม้ยาว ๆ ที่ผูกเบ็ดที่ปลาย สําหรับชักกบในรู.
ของ้าว เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง อาวุธด้ามยาวมีง้าวอยู่ตรงปลาย ใต้คอของด้ามมีขอสําหรับสับบังคับช้างได้, ราชาศัพท์ว่า พระแสงของ้าว.ของ้าว น. อาวุธด้ามยาวมีง้าวอยู่ตรงปลาย ใต้คอของด้ามมีขอสําหรับสับบังคับช้างได้, ราชาศัพท์ว่า พระแสงของ้าว.
ขอฉาย เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ฉอ-ฉิ่ง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ไม้สําหรับสงฟางในเวลานวดข้าว, กระดองหาย คันฉาย ดอง ดองฉาย หรือ ดองหาย ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ฉาย เขียนว่า ฉอ-ฉิ่ง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ว่า สง .ขอฉาย น. ไม้สําหรับสงฟางในเวลานวดข้าว, กระดองหาย คันฉาย ดอง ดองฉาย หรือ ดองหาย ก็เรียก. (ข. ฉาย ว่า สง).
ขอช้าง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ชอ-ช้าง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ขอเหล็กมีด้าม สําหรับสับช้าง, ขอช้างที่มีปลายโค้งใช้ในพิธีช้าง เรียกว่า ขอเกราะ, ขอช้างที่ปลายเป็นยอดปิ่น เรียกว่า ขอปิ่น.ขอช้าง น. ขอเหล็กมีด้าม สําหรับสับช้าง, ขอช้างที่มีปลายโค้งใช้ในพิธีช้าง เรียกว่า ขอเกราะ, ขอช้างที่ปลายเป็นยอดปิ่น เรียกว่า ขอปิ่น.
ขอรับ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง โลหะทําเป็นห่วงสําหรับรับขอสับ มักติดที่ประตูหน้าต่าง.ขอรับ ๑ น. โลหะทําเป็นห่วงสําหรับรับขอสับ มักติดที่ประตูหน้าต่าง.
ขอสับ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง โลหะที่ปลายงอเป็นตาขอสําหรับเกี่ยวที่ขอรับ.ขอสับ น. โลหะที่ปลายงอเป็นตาขอสําหรับเกี่ยวที่ขอรับ.
ขอ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง พูดให้เขาให้สิ่งที่ต้องการ, วิงวอน.ขอ ๒ ก. พูดให้เขาให้สิ่งที่ต้องการ, วิงวอน.
ขอขมา เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ขอให้ยกโทษให้เมื่อตัวเองรู้สึกผิด, ขอษมา ก็ใช้.ขอขมา ก. ขอให้ยกโทษให้เมื่อตัวเองรู้สึกผิด, ขอษมา ก็ใช้.
ของ้อ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-ไม้-โท-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง อ่อนเข้าหาเพื่อขอคืนดีด้วย, อ่อนเข้าหาเพื่อให้ยอมหรือช่วยเหลือ.ของ้อ ก. อ่อนเข้าหาเพื่อขอคืนดีด้วย, อ่อนเข้าหาเพื่อให้ยอมหรือช่วยเหลือ.
ขอเดชะ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-ดอ-เด็ก-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อะ เป็นคำนาม หมายถึง คําขึ้นต้นและคำลงท้ายในการกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระบรมราชินีนาถ.ขอเดชะ น. คําขึ้นต้นและคำลงท้ายในการกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระบรมราชินีนาถ.
ขอตัว เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ตอ-เต่า-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน เป็นคำกริยา หมายถึง พูดเพื่อให้ยกเว้นตัวเอง.ขอตัว ก. พูดเพื่อให้ยกเว้นตัวเอง.
ขอทาน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ขอเงินหรือสิ่งของเลี้ยงชีวิต, หากินทางขอสิ่งที่ผู้อื่นให้. เป็นคำนาม หมายถึง เรียกบุคคลที่หาเลี้ยงชีพอย่างนั้นว่า ขอทาน.ขอทาน ก. ขอเงินหรือสิ่งของเลี้ยงชีวิต, หากินทางขอสิ่งที่ผู้อื่นให้. น. เรียกบุคคลที่หาเลี้ยงชีพอย่างนั้นว่า ขอทาน.
ขอที, ขอเสียที ขอที เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อี ขอเสียที เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อี เป็นคำกริยา หมายถึง ห้ามเชิงขอร้อง, ขอให้ละเว้นการกระทำ.ขอที, ขอเสียที ก. ห้ามเชิงขอร้อง, ขอให้ละเว้นการกระทำ.
ขอโทษ, ขอประทานโทษ ขอโทษ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-สะ-หระ-โอ-ทอ-ทะ-หาน-สอ-รือ-สี ขอประทานโทษ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-สะ-หระ-โอ-ทอ-ทะ-หาน-สอ-รือ-สี เป็นคำกริยา หมายถึง ขอให้ยกเว้นโทษ, ใช้เป็นคำสุภาพเมื่อรู้สึกว่าจะเป็นการล่วงเกินผู้อื่น.ขอโทษ, ขอประทานโทษ ก. ขอให้ยกเว้นโทษ, ใช้เป็นคำสุภาพเมื่อรู้สึกว่าจะเป็นการล่วงเกินผู้อื่น.
ขอนิสัย เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง ขอฝากตัวอยู่ในความปกครองของพระอุปัชฌาย์ (ใช้แก่กุลบุตรในเวลาอุปสมบท).ขอนิสัย ก. ขอฝากตัวอยู่ในความปกครองของพระอุปัชฌาย์ (ใช้แก่กุลบุตรในเวลาอุปสมบท).
ขอบิณฑบาต เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อิ-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า เป็นคำกริยา หมายถึง ขอให้ละเว้นการกระทำ.ขอบิณฑบาต ก. ขอให้ละเว้นการกระทำ.
ขอประทาน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ขอสิ่งของ, ขออนุญาต, (มักใช้นำหน้าคำที่พูดกับผู้ใหญ่).ขอประทาน ก. ขอสิ่งของ, ขออนุญาต, (มักใช้นำหน้าคำที่พูดกับผู้ใหญ่).
ขอไปที เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ปอ-ปลา-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อี เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง พอให้พ้น ๆ ไป, พอเอาตัวรอด, เช่น ทำอย่างขอไปที.ขอไปที ว. พอให้พ้น ๆ ไป, พอเอาตัวรอด, เช่น ทำอย่างขอไปที.
ขอเฝ้า เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-ฝอ-ฝา-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ข้าพึ่งบุญเจ้า เป็นผู้ชายสำหรับเจ้านายฝ่ายในใช้สอย; เครื่องแบบสำหรับผู้ที่มีตำแหน่งเฝ้า แต่ไม่อยู่ในฐานะที่จะแต่งเครื่องแบบราชการ.ขอเฝ้า น. ข้าพึ่งบุญเจ้า เป็นผู้ชายสำหรับเจ้านายฝ่ายในใช้สอย; เครื่องแบบสำหรับผู้ที่มีตำแหน่งเฝ้า แต่ไม่อยู่ในฐานะที่จะแต่งเครื่องแบบราชการ.
ขอพระราชทาน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-พอ-พาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ชอ-ช้าง-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ขอสิ่งของ, ขออนุญาต, (ใช้กราบบังคมทูลพระเจ้าแผ่นดิน).ขอพระราชทาน ก. ขอสิ่งของ, ขออนุญาต, (ใช้กราบบังคมทูลพระเจ้าแผ่นดิน).
ขอยืม เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อือ-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง ขอสิ่งของ เงิน เป็นต้นมาใช้ชั่วระยะเวลาหนึ่งแล้วคืนให้หรือใช้คืน, นำของของผู้อื่นมาใช้เป็นของของตน เช่น ขอยืมคำในภาษาบาลีมาใช้ ขอยืมวัฒนธรรมตะวันตกมาใช้ ขอยืมความคิด, ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ หมายถึง ในการลบเลข ถ้าเลขตัวตั้งในหลักใดน้อยกว่าเลขที่จะนำมาลบ ให้นำเลขจากหลักสูงถัดไปมาเพิ่มเลขตัวตั้งเพื่อให้มากพอที่จะลบได้ เช่น ๔๓ - ๕ ในที่นี้ ๕ ลบจาก ๓ ไม่ได้ ๓ ต้องขอยืม ๔ ซึ่งเป็นหลักสิบมา ๑ รวมเป็น ๑๓ แล้วลบออกเสีย ๕ เหลือ ๘ ๔ เมื่อถูกขอยืมไป ๑ ก็เหลือ ๓ ผลลัพธ์ ๓๘, ยืม ก็ว่า.ขอยืม ก. ขอสิ่งของ เงิน เป็นต้นมาใช้ชั่วระยะเวลาหนึ่งแล้วคืนให้หรือใช้คืน, นำของของผู้อื่นมาใช้เป็นของของตน เช่น ขอยืมคำในภาษาบาลีมาใช้ ขอยืมวัฒนธรรมตะวันตกมาใช้ ขอยืมความคิด, (คณิต) ในการลบเลข ถ้าเลขตัวตั้งในหลักใดน้อยกว่าเลขที่จะนำมาลบ ให้นำเลขจากหลักสูงถัดไปมาเพิ่มเลขตัวตั้งเพื่อให้มากพอที่จะลบได้ เช่น ๔๓ - ๕ ในที่นี้ ๕ ลบจาก ๓ ไม่ได้ ๓ ต้องขอยืม ๔ ซึ่งเป็นหลักสิบมา ๑ รวมเป็น ๑๓ แล้วลบออกเสีย ๕ เหลือ ๘ ๔ เมื่อถูกขอยืมไป ๑ ก็เหลือ ๓ ผลลัพธ์ ๓๘, ยืม ก็ว่า.
ขอร้อง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-รอ-เรือ-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ขอให้ช่วยเหลือ, ขอให้ทำตามที่ขอ.ขอร้อง ก. ขอให้ช่วยเหลือ, ขอให้ทำตามที่ขอ.
ขอรับ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ คำรับที่สุภาพชนใช้.ขอรับ ๒ คำรับที่สุภาพชนใช้.
ขอรับกระผม, ขอรับผม ขอรับกระผม เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ผอ-ผึ้ง-มอ-ม้า ขอรับผม เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ผอ-ผึ้ง-มอ-ม้า คำรับด้วยความอ่อนน้อมอย่างยิ่ง (ใช้พูดกับผู้ใหญ่).ขอรับกระผม, ขอรับผม คำรับด้วยความอ่อนน้อมอย่างยิ่ง (ใช้พูดกับผู้ใหญ่).
ขอแรง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-สะ-หระ-แอ-รอ-เรือ-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ขอให้ออกแรงช่วยทำงาน, บอกเพื่อนบ้านมาช่วยกันทำงาน.ขอแรง ก. ขอให้ออกแรงช่วยทำงาน, บอกเพื่อนบ้านมาช่วยกันทำงาน.
ขอษมา เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-สอ-รือ-สี-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ขอขมา.ขอษมา ก. ขอขมา.
ขออภัย เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ออ-อ่าง-พอ-สำ-เพา-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง ขอให้ยกเว้นโทษ, ขออย่าได้ถือโทษ.ขออภัย ก. ขอให้ยกเว้นโทษ, ขออย่าได้ถือโทษ.
ขออโหสิ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ออ-อ่าง-สะ-หระ-โอ-หอ-หีบ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อิ เป็นคำกริยา หมายถึง ขอให้เลิกแล้วต่อกัน, ขอให้ยกโทษให้.ขออโหสิ ก. ขอให้เลิกแล้วต่อกัน, ขอให้ยกโทษให้.
ขอ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อว่านชนิดหนึ่ง ต้นเหมือนขมิ้น แต่หัวเล็กสอดกันเป็นข้อ ๆ ต้นและใบเขียว เนื้อเหลือง มีสรรพคุณอยู่คงเขี้ยว เขา และงา. ในวงเล็บ มาจาก ตำรากบิลว่าน ของ หลวงประพัฒสรรพากร.ขอ ๓ น. ชื่อว่านชนิดหนึ่ง ต้นเหมือนขมิ้น แต่หัวเล็กสอดกันเป็นข้อ ๆ ต้นและใบเขียว เนื้อเหลือง มีสรรพคุณอยู่คงเขี้ยว เขา และงา. (กบิลว่าน).
ขอคำน้อย เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-คอ-ควาย-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ว่านขอทอง.ขอคำน้อย น. ว่านขอทอง.
ขอทอง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ทอ-ทะ-หาน-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อว่านชนิดหนึ่ง ต้นเหมือนขมิ้น แต่หัวเล็กสอดกันเป็นข้อ ๆ ต้นและใบเขียว เนื้อเหลือง ใช้แก้เบื่อเมา, ขอคําน้อย ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจาก ตำรากบิลว่าน ของ หลวงประพัฒสรรพากร.ขอทอง น. ชื่อว่านชนิดหนึ่ง ต้นเหมือนขมิ้น แต่หัวเล็กสอดกันเป็นข้อ ๆ ต้นและใบเขียว เนื้อเหลือง ใช้แก้เบื่อเมา, ขอคําน้อย ก็เรียก. (กบิลว่าน).
ข่อ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง เถ้า, เขม่า.ข่อ น. เถ้า, เขม่า.
ข้อ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนที่อยู่ระหว่างปล้องของไม้ไผ่หรืออ้อยเป็นต้น, ส่วนตรงที่ของ ๒ สิ่งมาต่อกัน เช่น ข้อต่อท่อประปา; ตอนหนึ่ง ๆ, ชิ้นหนึ่ง ๆ, ท่อนหนึ่ง ๆ, เช่น อ้อยควั่นเป็นข้อ ๆ เข็มขัดทองเป็นข้อ ๆ; เรียกอวัยวะบางส่วนที่มีข้อต่อและงอได้ เช่น ข้อมือ ข้อศอก ข้อเท้า; เนื้อความตอนหนึ่ง ๆ, ใจความสั้น ๆ ของเรื่อง, ข้อความ ก็ว่า, เรื่อง เช่น ข้อพิพาท ข้อยุติ, หัวข้อ เช่น ข้ออ้าง ข้อข้องใจ.ข้อ น. ส่วนที่อยู่ระหว่างปล้องของไม้ไผ่หรืออ้อยเป็นต้น, ส่วนตรงที่ของ ๒ สิ่งมาต่อกัน เช่น ข้อต่อท่อประปา; ตอนหนึ่ง ๆ, ชิ้นหนึ่ง ๆ, ท่อนหนึ่ง ๆ, เช่น อ้อยควั่นเป็นข้อ ๆ เข็มขัดทองเป็นข้อ ๆ; เรียกอวัยวะบางส่วนที่มีข้อต่อและงอได้ เช่น ข้อมือ ข้อศอก ข้อเท้า; เนื้อความตอนหนึ่ง ๆ, ใจความสั้น ๆ ของเรื่อง, ข้อความ ก็ว่า, เรื่อง เช่น ข้อพิพาท ข้อยุติ, หัวข้อ เช่น ข้ออ้าง ข้อข้องใจ.
ข้อกฎหมาย เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-กอ-ไก่-ดอ-ชะ-ดา-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง ข้อความที่เกี่ยวกับการใช้บังคับหรือการตีความกฎหมาย.ข้อกฎหมาย (กฎ) น. ข้อความที่เกี่ยวกับการใช้บังคับหรือการตีความกฎหมาย.
ข้อกติกา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-กอ-ไก่-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ข้อตกลง, ข้อกําหนด, ข้อที่นัดหมายกันไว้, เงื่อนไขที่กําหนดไว้.ข้อกติกา น. ข้อตกลง, ข้อกําหนด, ข้อที่นัดหมายกันไว้, เงื่อนไขที่กําหนดไว้.
ข้อกำหนด เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-กอ-ไก่-สะ-หระ-อำ-หอ-หีบ-นอ-หนู-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง ข้อความที่ระบุเป็นหลักเกณฑ์หรือวิธีการให้บุคคลที่เกี่ยวข้องต้องปฏิบัติหรือดําเนินการในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง.ข้อกำหนด น. ข้อความที่ระบุเป็นหลักเกณฑ์หรือวิธีการให้บุคคลที่เกี่ยวข้องต้องปฏิบัติหรือดําเนินการในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง.
ข้อเขียน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง เรียกการสอบแบบเขียนคําตอบว่า สอบข้อเขียน, มักใช้คู่กับ สอบสัมภาษณ์.ข้อเขียน น. เรียกการสอบแบบเขียนคําตอบว่า สอบข้อเขียน, มักใช้คู่กับ สอบสัมภาษณ์.
ข้อไข เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ขอ-ไข่ เป็นคำนาม หมายถึง ข้อเฉลย, ข้ออธิบายขยายความ.ข้อไข น. ข้อเฉลย, ข้ออธิบายขยายความ.
ข้อความ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-คอ-ควาย-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง เนื้อความตอนหนึ่ง ๆ, ใจความสั้น ๆ ของเรื่อง.ข้อความ น. เนื้อความตอนหนึ่ง ๆ, ใจความสั้น ๆ ของเรื่อง.
ข้อคัดย่อ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-คอ-ควาย-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง ข้อความที่ย่อแต่ใจความสําคัญ, บทคัดย่อ ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ abstract เขียนว่า เอ-บี-เอส-ที-อา-เอ-ซี-ที.ข้อคัดย่อ น. ข้อความที่ย่อแต่ใจความสําคัญ, บทคัดย่อ ก็ว่า. (อ. abstract).
ข้อคิด เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-คอ-ควาย-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง ประเด็นที่เสนอให้คิด, ประเด็นที่ชวนคิด.ข้อคิด น. ประเด็นที่เสนอให้คิด, ประเด็นที่ชวนคิด.
ข้อคิดเห็น เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-คอ-ควาย-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ไม้-ไต่-คู้-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ความเห็น.ข้อคิดเห็น น. ความเห็น.
ข้อจำกัด เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-จอ-จาน-สะ-หระ-อำ-กอ-ไก่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งที่กำหนดขอบเขตสิทธิหรืออำนาจไว้โดยเฉพาะ.ข้อจำกัด (กฎ) น. สิ่งที่กำหนดขอบเขตสิทธิหรืออำนาจไว้โดยเฉพาะ.
ข้อเท็จจริง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-ไต่-คู้-จอ-จาน-จอ-จาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ข้อความหรือเหตุการณ์ที่เป็นมาหรือที่เป็นอยู่ตามจริง; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง ข้อความหรือเหตุการณ์ที่วินิจฉัยแล้วว่าเป็นจริง (แตกต่างกับข้อกฎหมาย).ข้อเท็จจริง น. ข้อความหรือเหตุการณ์ที่เป็นมาหรือที่เป็นอยู่ตามจริง; (กฎ) ข้อความหรือเหตุการณ์ที่วินิจฉัยแล้วว่าเป็นจริง (แตกต่างกับข้อกฎหมาย).
ข้อบังคับ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-คอ-ควาย-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย ดู กฎข้อบังคับ เขียนว่า กอ-ไก่-ดอ-ชะ-ดา-ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-คอ-ควาย-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้.ข้อบังคับ (กฎ) ดู กฎข้อบังคับ.
ข้อบัญญัติ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-ยอ-หยิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง กฎหมายที่องค์การบริหารส่วนท้องถิ่นตราขึ้นเพื่อใช้บังคับในเขตขององค์การบริหารส่วนท้องถิ่นนั้น ๆ เช่น ข้อบัญญัติจังหวัด ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร ข้อบัญญัติเมืองพัทยา.ข้อบัญญัติ (กฎ) น. กฎหมายที่องค์การบริหารส่วนท้องถิ่นตราขึ้นเพื่อใช้บังคับในเขตขององค์การบริหารส่วนท้องถิ่นนั้น ๆ เช่น ข้อบัญญัติจังหวัด ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร ข้อบัญญัติเมืองพัทยา.
ข้อปลีกย่อย เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ปอ-ปลา-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี-กอ-ไก่-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง รายละเอียด, เรื่องเบ็ดเตล็ด.ข้อปลีกย่อย น. รายละเอียด, เรื่องเบ็ดเตล็ด.
ข้อพับ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-พอ-พาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนของแขนหรือขาที่พับได้.ข้อพับ น. ส่วนของแขนหรือขาที่พับได้.
ข้อมือขาว เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ข้อมือที่ไม่ได้สักบอกสังกัดทหาร.ข้อมือขาว (โบ) น. ข้อมือที่ไม่ได้สักบอกสังกัดทหาร.
ข้อมูล เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-สะ-หระ-อู-ลอ-ลิง เป็นคำนาม หมายถึง ข้อเท็จจริง หรือสิ่งที่ถือหรือยอมรับว่าเป็นข้อเท็จจริง สําหรับใช้เป็นหลักอนุมานหาความจริงหรือการคํานวณ.ข้อมูล น. ข้อเท็จจริง หรือสิ่งที่ถือหรือยอมรับว่าเป็นข้อเท็จจริง สําหรับใช้เป็นหลักอนุมานหาความจริงหรือการคํานวณ.
ข้อแม้ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-แอ-มอ-ม้า-ไม้-โท เป็นคำนาม หมายถึง เงื่อนไขที่กําหนดไว้.ข้อแม้ น. เงื่อนไขที่กําหนดไว้.
ข้อยกเว้น เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก-กอ-ไก่-สะ-หระ-เอ-วอ-แหวน-ไม้-โท-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ข้อความที่ไม่เกี่ยวด้วยเงื่อนไขหรือกฎเกณฑ์เป็นต้นที่กำหนดไว้.ข้อยกเว้น น. ข้อความที่ไม่เกี่ยวด้วยเงื่อนไขหรือกฎเกณฑ์เป็นต้นที่กำหนดไว้.
ข้อราชการ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ชอ-ช้าง-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง เรื่องราชการ.ข้อราชการ น. เรื่องราชการ.
ข้อลำ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อำ เป็นคำนาม หมายถึง พละกำลัง เช่น ข้อลำอย่างนี้จะสู้งานหนักไหวหรือ.ข้อลำ น. พละกำลัง เช่น ข้อลำอย่างนี้จะสู้งานหนักไหวหรือ.
ข้อศอก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สอ-สา-ลา-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนของแขนตรงข้ามกับข้อพับ, ศอก ก็ว่า.ข้อศอก น. ส่วนของแขนตรงข้ามกับข้อพับ, ศอก ก็ว่า.
ข้อสอบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สอ-เสือ-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง ปัญหาที่ตั้งขึ้นในการสอบความรู้.ข้อสอบ น. ปัญหาที่ตั้งขึ้นในการสอบความรู้.
ข้อสังเกต เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ตอ-เต่า เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งที่กำหนดไว้ให้สนใจเป็นพิเศษ เช่น บทความนี้มีข้อสังเกตอยู่หลายประการ เขาตั้งข้อสังเกตว่า ๒–๓ วันนี้มีชายแปลกหน้ามาเยี่ยม ๆ มอง ๆ ที่ประตูบ้านบ่อย.ข้อสังเกต น. สิ่งที่กำหนดไว้ให้สนใจเป็นพิเศษ เช่น บทความนี้มีข้อสังเกตอยู่หลายประการ เขาตั้งข้อสังเกตว่า ๒–๓ วันนี้มีชายแปลกหน้ามาเยี่ยม ๆ มอง ๆ ที่ประตูบ้านบ่อย.
ข้อเสนอ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-นอ-หนู-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง เรื่องราวที่นำเสนอเพื่อพิจารณา.ข้อเสนอ น. เรื่องราวที่นำเสนอเพื่อพิจารณา.
ข้อเสนอแนะ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-นอ-หนู-ออ-อ่าง-สะ-หระ-แอ-นอ-หนู-สะ-หระ-อะ เป็นคำนาม หมายถึง ข้อคิดเห็นเชิงแนะนำที่เสนอเพื่อพิจารณา.ข้อเสนอแนะ น. ข้อคิดเห็นเชิงแนะนำที่เสนอเพื่อพิจารณา.
ข้อเสือ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่างดู ข้อเหวี่ยง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก-ยอ-ยัก-งอ-งู.ข้อเสือ ดู ข้อเหวี่ยง.
ข้อหา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง คํากล่าวโทษ; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง คํากล่าวหาบุคคลว่าได้กระทําความผิดอาญา; คํากล่าวหาเกี่ยวกับข้อโต้แย้งสิทธิหรือหน้าที่ของบุคคลในทางแพ่ง.ข้อหา น. คํากล่าวโทษ; (กฎ) คํากล่าวหาบุคคลว่าได้กระทําความผิดอาญา; คํากล่าวหาเกี่ยวกับข้อโต้แย้งสิทธิหรือหน้าที่ของบุคคลในทางแพ่ง.
ข้อเหวี่ยง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก-ยอ-ยัก-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนที่ต่อเพลา โดยมากมีลักษณะงอ สำหรับรับกำลังดันหรือกำลังฉุดให้เพลาหมุนรอบ ๆ, ภาษาปากว่า ข้อเสือ. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ crank เขียนว่า ซี-อา-เอ-เอ็น-เค.ข้อเหวี่ยง น. ส่วนที่ต่อเพลา โดยมากมีลักษณะงอ สำหรับรับกำลังดันหรือกำลังฉุดให้เพลาหมุนรอบ ๆ, ภาษาปากว่า ข้อเสือ. (อ. crank).
ข้อใหญ่ใจความ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-หอ-หีบ-ยอ-หยิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน-คอ-ควาย-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง เรื่องสําคัญ.ข้อใหญ่ใจความ น. เรื่องสําคัญ.
ข้ออ้อย เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ออ-อ่าง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อลายชนิดหนึ่ง; ชื่อเหล็กเส้นชนิดหนึ่งซึ่งมีลักษณะคล้ายลำอ้อย.ข้ออ้อย น. ชื่อลายชนิดหนึ่ง; ชื่อเหล็กเส้นชนิดหนึ่งซึ่งมีลักษณะคล้ายลำอ้อย.
ข้ออ้าง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ออ-อ่าง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งที่นํามาอ้างสนับสนุนความคิดเห็นหรือการกระทําของตน.ข้ออ้าง น. สิ่งที่นํามาอ้างสนับสนุนความคิดเห็นหรือการกระทําของตน.
ขอก เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง เขต, แดน; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ หมายถึง ริม, ขอบ, เช่น ไปขอกฟ้า ว่า ไปริมฟ้า.ขอก น. เขต, แดน; (ถิ่น–พายัพ) ริม, ขอบ, เช่น ไปขอกฟ้า ว่า ไปริมฟ้า.
ของ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งต่าง ๆ. เป็นคำบุรพบท หมายถึง แห่ง (ใช้สําหรับนําหน้านามที่เป็นผู้ครอบครอง).ของ น. สิ่งต่าง ๆ. บ. แห่ง (ใช้สําหรับนําหน้านามที่เป็นผู้ครอบครอง).
ของกลาง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ของที่ใช้ร่วมกัน; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง ของที่ทําหรือมีไว้เป็นความผิด หรือที่ได้มาโดยได้กระทําความผิด หรือที่ได้ใช้หรือมีไว้เพื่อใช้ในการกระทําความผิด หรือที่เกี่ยวเนื่องกับการกระทําความผิด หรือที่สงสัยว่าเป็นของดังกล่าว ซึ่งเจ้าพนักงานได้ยึดไว้เพื่อใช้เป็นพยานหลักฐานในคดีอาญา.ของกลาง น. ของที่ใช้ร่วมกัน; (กฎ) ของที่ทําหรือมีไว้เป็นความผิด หรือที่ได้มาโดยได้กระทําความผิด หรือที่ได้ใช้หรือมีไว้เพื่อใช้ในการกระทําความผิด หรือที่เกี่ยวเนื่องกับการกระทําความผิด หรือที่สงสัยว่าเป็นของดังกล่าว ซึ่งเจ้าพนักงานได้ยึดไว้เพื่อใช้เป็นพยานหลักฐานในคดีอาญา.
ของกอง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-กอ-ไก่-ออ-อ่าง-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ของแห้งและผลไม้ที่ทายกวัดหามาไว้สมทบถวายพระในเวลาทอดกฐินหรือเทศน์มหาชาติ.ของกอง (โบ) น. ของแห้งและผลไม้ที่ทายกวัดหามาไว้สมทบถวายพระในเวลาทอดกฐินหรือเทศน์มหาชาติ.
ของกำนัล เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-กอ-ไก่-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-ลอ-ลิง เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งของที่นําไปให้แก่ผู้ที่รักและนับถือ.ของกำนัล น. สิ่งของที่นําไปให้แก่ผู้ที่รักและนับถือ.
ของกิน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-กอ-ไก่-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ของสําหรับกิน.ของกิน น. ของสําหรับกิน.
ของเก่า เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ของโบราณ, ของใช้แล้ว; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง ทรัพย์ที่ผู้ค้าของเก่าเป็นอาชีพเสนอขาย แลกเปลี่ยน หรือจําหน่ายโดยประการอื่นอย่างทรัพย์ที่ใช้แล้ว ทั้งนี้ รวมถึงของโบราณด้วย.ของเก่า น. ของโบราณ, ของใช้แล้ว; (กฎ) ทรัพย์ที่ผู้ค้าของเก่าเป็นอาชีพเสนอขาย แลกเปลี่ยน หรือจําหน่ายโดยประการอื่นอย่างทรัพย์ที่ใช้แล้ว ทั้งนี้ รวมถึงของโบราณด้วย.
ของขบเคี้ยว เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-ขอ-ไข่-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-ยอ-ยัก-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง ของกินเล่นที่ไม่เจตนากินให้อิ่ม.ของขบเคี้ยว น. ของกินเล่นที่ไม่เจตนากินให้อิ่ม.
ของขลัง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-ขอ-ไข่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ของที่มีอํานาจศักดิ์สิทธิ์ที่เชื่อกันว่าอาจบันดาลให้สําเร็จได้ดังประสงค์.ของขลัง น. ของที่มีอํานาจศักดิ์สิทธิ์ที่เชื่อกันว่าอาจบันดาลให้สําเร็จได้ดังประสงค์.
ของขวัญ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งของที่ให้แก่เจ้าของขวัญเมื่อเสร็จพิธีทําขวัญแล้ว; สิ่งของที่ให้กันในเวลาอื่นเป็นการถนอมขวัญหรือเพื่ออัธยาศัยไมตรี เช่น ของขวัญปีใหม่ ของขวัญวันเกิด.ของขวัญ น. สิ่งของที่ให้แก่เจ้าของขวัญเมื่อเสร็จพิธีทําขวัญแล้ว; สิ่งของที่ให้กันในเวลาอื่นเป็นการถนอมขวัญหรือเพื่ออัธยาศัยไมตรี เช่น ของขวัญปีใหม่ ของขวัญวันเกิด.
ของแข็ง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-ไม้-ไต่-คู้-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งที่รวมตัวกันแน่น, สิ่งที่มิใช่ของเหลวหรือแก๊ส; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในวิทยาศาสตร์ หมายถึง สถานะหนึ่งของสสารซึ่งมีทั้งรูปร่างและปริมาตรคงตัว.ของแข็ง น. สิ่งที่รวมตัวกันแน่น, สิ่งที่มิใช่ของเหลวหรือแก๊ส; (วิทยา) สถานะหนึ่งของสสารซึ่งมีทั้งรูปร่างและปริมาตรคงตัว.
ของค้าง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-คอ-ควาย-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ของกินที่เหลือข้ามคืน.ของค้าง น. ของกินที่เหลือข้ามคืน.
ของคาว เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-คอ-ควาย-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง ของกินที่ประกอบด้วยเนื้อสัตว์, กับข้าว.ของคาว น. ของกินที่ประกอบด้วยเนื้อสัตว์, กับข้าว.
ของเค็ม เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-คอ-ควาย-ไม้-ไต่-คู้-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง ของกินที่หมักหรือดองด้วยเกลือ.ของเค็ม น. ของกินที่หมักหรือดองด้วยเกลือ.
ของเคียง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ของกินที่เอามาตั้งเทียบข้างเพื่อกินประกอบกับอาหารบางชนิด, ราชาศัพท์ว่า เครื่องเคียง.ของเคียง น. ของกินที่เอามาตั้งเทียบข้างเพื่อกินประกอบกับอาหารบางชนิด, ราชาศัพท์ว่า เครื่องเคียง.
ของโจร เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-จอ-จาน-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งของที่ถูกโจรกรรมมา.ของโจร น. สิ่งของที่ถูกโจรกรรมมา.
ของชำ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อำ เป็นคำนาม หมายถึง ของแห้งต่าง ๆ ที่ใช้เป็นอาหาร เช่น พริก กะปิ หอม กระเทียม.ของชำ น. ของแห้งต่าง ๆ ที่ใช้เป็นอาหาร เช่น พริก กะปิ หอม กระเทียม.
ของชำร่วย เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อำ-รอ-เรือ-ไม้-เอก-วอ-แหวน-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ของตอบแทนผู้มาช่วยงานเช่นงานแต่งงานและงานศพ.ของชำร่วย น. ของตอบแทนผู้มาช่วยงานเช่นงานแต่งงานและงานศพ.
ของใช้ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-ชอ-ช้าง-ไม้-โท เป็นคำนาม หมายถึง ของสําหรับใช้.ของใช้ น. ของสําหรับใช้.
ของดี เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง ของขลัง, โดยปริยายหมายถึงของสําคัญที่ไม่อยากเปิดเผยให้ใครรู้.ของดี น. ของขลัง, โดยปริยายหมายถึงของสําคัญที่ไม่อยากเปิดเผยให้ใครรู้.
ของเถื่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ถอ-ถุง-สะ-หระ-อือ-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ของที่ผิดกฎหมาย.ของเถื่อน น. ของที่ผิดกฎหมาย.
ของนอก เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-นอ-หนู-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ของที่มาจากต่างประเทศ.ของนอก น. ของที่มาจากต่างประเทศ.
ของร้อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-รอ-เรือ-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ของที่มีผู้ขโมยเขาเอามาฝากไว้หรือจําหน่ายให้ ถ้ารับเอาไว้จะทําให้เดือดร้อน; ของที่ผิดกฎหมาย ถ้ามีไว้ในครอบครองจะทําให้เดือดร้อน เช่น ปืนเถื่อน ฝิ่นเถื่อน.ของร้อน น. ของที่มีผู้ขโมยเขาเอามาฝากไว้หรือจําหน่ายให้ ถ้ารับเอาไว้จะทําให้เดือดร้อน; ของที่ผิดกฎหมาย ถ้ามีไว้ในครอบครองจะทําให้เดือดร้อน เช่น ปืนเถื่อน ฝิ่นเถื่อน.
ของลับ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง อวัยวะสืบพันธุ์ของมนุษย์.ของลับ น. อวัยวะสืบพันธุ์ของมนุษย์.
ของเล่น เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ของสําหรับเด็กเล่นเพื่อให้สนุกหรือเพลิดเพลิน.ของเล่น น. ของสําหรับเด็กเล่นเพื่อให้สนุกหรือเพลิดเพลิน.
ของเลื่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง สํารับคาวหวานที่เจ้าภาพในงานทําบุญนําไปให้ผู้ที่นับถือด้วยไมตรีจิต.ของเลื่อน น. สํารับคาวหวานที่เจ้าภาพในงานทําบุญนําไปให้ผู้ที่นับถือด้วยไมตรีจิต.
ของเลื่อนเตือนขันหมาก เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-นอ-หนู-ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง สํารับคาวหวานเนื่องในการแต่งงาน ซึ่งฝ่ายเจ้าสาวนําไปให้ฝ่ายเจ้าบ่าวเพื่อเตือนบอกให้ทราบว่าทางบ้านเจ้าสาวเตรียมพร้อมที่จะรับขันหมากได้แล้ว.ของเลื่อนเตือนขันหมาก น. สํารับคาวหวานเนื่องในการแต่งงาน ซึ่งฝ่ายเจ้าสาวนําไปให้ฝ่ายเจ้าบ่าวเพื่อเตือนบอกให้ทราบว่าทางบ้านเจ้าสาวเตรียมพร้อมที่จะรับขันหมากได้แล้ว.
ของวัด เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง ของสงฆ์.ของวัด น. ของสงฆ์.
ของว่าง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-วอ-แหวน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ของกินนอกเวลากินอาหารตามปรกติ มักกินในเวลาบ่าย, อาหารว่าง ก็ว่า, ราชาศัพท์ว่า เครื่องว่าง.ของว่าง น. ของกินนอกเวลากินอาหารตามปรกติ มักกินในเวลาบ่าย, อาหารว่าง ก็ว่า, ราชาศัพท์ว่า เครื่องว่าง.
ของสงฆ์ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สอ-เสือ-งอ-งู-คอ-ระ-คัง-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง ของที่เป็นของวัด, ของที่สงฆ์ใช้ร่วมกัน, ของวัด ก็ว่า.ของสงฆ์ น. ของที่เป็นของวัด, ของที่สงฆ์ใช้ร่วมกัน, ของวัด ก็ว่า.
ของสงวน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สอ-เสือ-งอ-งู-วอ-แหวน-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง นมหญิง.ของสงวน น. นมหญิง.
ของสด เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สอ-เสือ-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง ของที่มิได้สุกด้วยความร้อน.ของสด น. ของที่มิได้สุกด้วยความร้อน.
ของสดคาว, ของสดของคาว ของสดคาว เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สอ-เสือ-ดอ-เด็ก-คอ-ควาย-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ของสดของคาว เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สอ-เสือ-ดอ-เด็ก-ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-คอ-ควาย-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง ของกินที่ประกอบด้วยเนื้อสัตว์ทั้งสุกและดิบ.ของสดคาว, ของสดของคาว น. ของกินที่ประกอบด้วยเนื้อสัตว์ทั้งสุกและดิบ.
ของแสลง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-แอ-สอ-เสือ-ลอ-ลิง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ของที่กินแล้วทำให้โรคกำเริบ, สิ่งที่ไม่ถูกกับโรค.ของแสลง น. ของที่กินแล้วทำให้โรคกำเริบ, สิ่งที่ไม่ถูกกับโรค.
ของหลวง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ของของสถาบันพระมหากษัตริย์, ของที่เป็นของแผ่นดินหรือรัฐ.ของหลวง น. ของของสถาบันพระมหากษัตริย์, ของที่เป็นของแผ่นดินหรือรัฐ.
ของหวาน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-หอ-หีบ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ขนม.ของหวาน น. ขนม.
ของหายตะพายบาป เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-ปอ-ปลา ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำนาม หมายถึง ของหายหรือเข้าใจว่าหายแล้วเที่ยวโทษผู้อื่น.ของหายตะพายบาป (สำ) น. ของหายหรือเข้าใจว่าหายแล้วเที่ยวโทษผู้อื่น.
ของเหลว เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง ของที่ไม่แข็งมีลักษณะไหลได้อย่างนํ้า; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในวิทยาศาสตร์ หมายถึง สถานะหนึ่งของสสารซึ่งมีปริมาตรคงตัว แต่รูปร่างเปลี่ยนไปได้ตามภาชนะที่รองรับ, สถานะระหว่างแก๊สกับของแข็ง.ของเหลว น. ของที่ไม่แข็งมีลักษณะไหลได้อย่างนํ้า; (วิทยา) สถานะหนึ่งของสสารซึ่งมีปริมาตรคงตัว แต่รูปร่างเปลี่ยนไปได้ตามภาชนะที่รองรับ, สถานะระหว่างแก๊สกับของแข็ง.
ของแห้ง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-ไม้-โท-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง อาหารแห้งที่เก็บไว้กินได้นาน, เสบียงกรัง.ของแห้ง น. อาหารแห้งที่เก็บไว้กินได้นาน, เสบียงกรัง.
ของไหล เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-หอ-หีบ-ลอ-ลิง ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในวิทยาศาสตร์ เป็นคำนาม หมายถึง สสารซึ่งมีรูปร่างเปลี่ยนไปได้ตามภาชนะที่รองรับ ได้แก่ ของเหลวและแก๊ส.ของไหล (วิทยา) น. สสารซึ่งมีรูปร่างเปลี่ยนไปได้ตามภาชนะที่รองรับ ได้แก่ ของเหลวและแก๊ส.
ของไหว้ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-โท เป็นคำนาม หมายถึง ของที่ผู้น้อยนําไปให้ผู้ใหญ่ เพื่อแสดงความคารวะในบางโอกาส; เครื่องเซ่น.ของไหว้ น. ของที่ผู้น้อยนําไปให้ผู้ใหญ่ เพื่อแสดงความคารวะในบางโอกาส; เครื่องเซ่น.
ข้อง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องจักสานสําหรับใส่ปลา ปู เป็นต้น รูปคล้ายตะกร้าปากแคบอย่างคอหม้อดิน ก้นสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีขนาดต่าง ๆ.ข้อง ๑ น. เครื่องจักสานสําหรับใส่ปลา ปู เป็นต้น รูปคล้ายตะกร้าปากแคบอย่างคอหม้อดิน ก้นสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีขนาดต่าง ๆ.
ข้อง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ติดอยู่.ข้อง ๒ ก. ติดอยู่.
ข้องขัด เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง ขัดข้อง, ติดขัด.ข้องขัด (กลอน) ก. ขัดข้อง, ติดขัด.
ข้องใจ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน เป็นคำกริยา หมายถึง ติดใจสงสัย, ยังไม่สิ้นสงสัย.ข้องใจ ก. ติดใจสงสัย, ยังไม่สิ้นสงสัย.
ข้องแวะ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-แอ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อะ เป็นคำกริยา หมายถึง ติดต่อ, เอาใจใส่, เกี่ยวพัน, เกี่ยวข้อง, มักใช้ในประโยคที่มีความหมายเป็นเชิงถามหรือปฏิเสธ.ข้องแวะ ก. ติดต่อ, เอาใจใส่, เกี่ยวพัน, เกี่ยวข้อง, มักใช้ในประโยคที่มีความหมายเป็นเชิงถามหรือปฏิเสธ.
ขอด เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ดอ-เด็ก ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ขมวดเป็นปม เช่น ขอดเชือก ขอดผ้า ขอดชายพก. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ที่ขมวดเป็นปมหรือม้วนเข้ามา เช่น หมาหางขอด.ขอด ๑ ก. ขมวดเป็นปม เช่น ขอดเชือก ขอดผ้า ขอดชายพก. ว. ที่ขมวดเป็นปมหรือม้วนเข้ามา เช่น หมาหางขอด.
ขอด เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ดอ-เด็ก ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ทำให้สิ่งที่ติดอยู่ออกมาด้วยอาการอย่างขูด เช่น ขอดเกล็ดปลา, เหลืออยู่น้อยจนถึงกับต้องขูดเอา เช่น น้ำขอดคลอง น้ำขอดโอ่ง ข้าวขอดหม้อ.ขอด ๒ ก. ทำให้สิ่งที่ติดอยู่ออกมาด้วยอาการอย่างขูด เช่น ขอดเกล็ดปลา, เหลืออยู่น้อยจนถึงกับต้องขูดเอา เช่น น้ำขอดคลอง น้ำขอดโอ่ง ข้าวขอดหม้อ.
ขอดค่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-ดอ-เด็ก-คอ-ควาย-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ค่อนว่า, พูดแคะไค้ในเรื่องที่ไม่ดี, พูดให้เขาอายหรือเจ็บใจ, ค่อนขอด ก็ว่า.ขอดค่อน ก. ค่อนว่า, พูดแคะไค้ในเรื่องที่ไม่ดี, พูดให้เขาอายหรือเจ็บใจ, ค่อนขอด ก็ว่า.
ขอน เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ท่อนไม้ใหญ่ที่ยังไม่ได้ถากกล่อมให้เป็นรูปที่ต้องการ; ลักษณนามเรียกข้างหนึ่งของกำไลที่เป็นคู่ว่า กำไลขอนหนึ่ง; ลักษณนามของสังข์ เช่น สังข์ขอนหนึ่ง สังข์ ๒ ขอน, ลักษณนามของไพ่ตองว่า สำรับหนึ่งหรือชุดหนึ่งมี ๒ ขอน.ขอน น. ท่อนไม้ใหญ่ที่ยังไม่ได้ถากกล่อมให้เป็นรูปที่ต้องการ; ลักษณนามเรียกข้างหนึ่งของกำไลที่เป็นคู่ว่า กำไลขอนหนึ่ง; ลักษณนามของสังข์ เช่น สังข์ขอนหนึ่ง สังข์ ๒ ขอน, ลักษณนามของไพ่ตองว่า สำรับหนึ่งหรือชุดหนึ่งมี ๒ ขอน.
ขอนดอก เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-นอ-หนู-ดอ-เด็ก-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ท่อนไม้ของต้นตะแบก พิกุล และบุนนาค ที่ผุราขึ้นเป็นจุดขาว ๆ มีกลิ่นหอม ใช้เป็นเครื่องยาไทย.ขอนดอก น. ท่อนไม้ของต้นตะแบก พิกุล และบุนนาค ที่ผุราขึ้นเป็นจุดขาว ๆ มีกลิ่นหอม ใช้เป็นเครื่องยาไทย.
ขอนสัก เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-นอ-หนู-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ซุงไม้สัก, ลำต้นไม้สักที่ตัดเป็นท่อนยาวก่อนแปรรูป.ขอนสัก น. ซุงไม้สัก, ลำต้นไม้สักที่ตัดเป็นท่อนยาวก่อนแปรรูป.
ข่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ปั่นป่วน, ไม่สบายใจ, โดยมากใช้เป็นคําคู่ เช่น อกใจมันให้ข่อน ๆ จะนั่งนอนก็ไม่หลับสนิท. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน ทานกัณฑ์.ข่อน ว. ปั่นป่วน, ไม่สบายใจ, โดยมากใช้เป็นคําคู่ เช่น อกใจมันให้ข่อน ๆ จะนั่งนอนก็ไม่หลับสนิท. (ม. ร่ายยาว ทานกัณฑ์).
ข้อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ตี, ทุบ, ค่อน ก็ใช้.ข้อน ก. ตี, ทุบ, ค่อน ก็ใช้.
ขอบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ริมรอบ เช่น ขอบโต๊ะ, ริมที่ยกให้สูงขึ้นโดยรอบ เช่น ขอบสระ ขอบถนน.ขอบ ๑ น. ริมรอบ เช่น ขอบโต๊ะ, ริมที่ยกให้สูงขึ้นโดยรอบ เช่น ขอบสระ ขอบถนน.
ขอบทาง เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อา-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง แนวริมของทางเดินรถ.ขอบทาง (กฎ) น. แนวริมของทางเดินรถ.
ขอบไร เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-รอ-เรือ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ใช้โดยปริยายว่า ความรอบคอบ, ความทั่วถึง.ขอบไร (โบ) น. ใช้โดยปริยายว่า ความรอบคอบ, ความทั่วถึง.
ขอบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ทดแทน, ตอบ, รับ, เช่น ขอบแต่ขอมสักตั้ง. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือลิลิตตะเลงพ่าย แบบเรียนกวีนิพนธ์, ภายในสองนางขอบ, ธขอบคําความมนตรี. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน.ขอบ ๒ ก. ทดแทน, ตอบ, รับ, เช่น ขอบแต่ขอมสักตั้ง. (ตะเลงพ่าย), ภายในสองนางขอบ, ธขอบคําความมนตรี. (ลอ).
ขอบข่าย เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-ขอ-ไข่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ขอบเขตงานหรือความรู้ที่อยู่ในความรับผิดชอบ.ขอบข่าย น. ขอบเขตงานหรือความรู้ที่อยู่ในความรับผิดชอบ.
ขอบเขต เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-ตอ-เต่า เป็นคำนาม หมายถึง อาณาเขต, ขอบข่าย, ข้อจํากัด.ขอบเขต น. อาณาเขต, ขอบข่าย, ข้อจํากัด.
ขอบคุณ, ขอบพระคุณ ขอบคุณ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-คอ-ควาย-สะ-หระ-อุ-นอ-เนน ขอบพระคุณ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-พอ-พาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อุ-นอ-เนน คํากล่าวแสดงความรู้สึกบุญคุณ (เป็นคําที่ใช้แก่บุคคลที่เสมอกัน หรือผู้น้อยใช้แก่ผู้ใหญ่).ขอบคุณ, ขอบพระคุณ คํากล่าวแสดงความรู้สึกบุญคุณ (เป็นคําที่ใช้แก่บุคคลที่เสมอกัน หรือผู้น้อยใช้แก่ผู้ใหญ่).
ขอบใจ เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จานคํากล่าวแสดงความรู้สึกพอใจในความดีที่ผู้อื่นได้มีต่อตน (เป็นคําที่ผู้ใหญ่ใช้แก่ผู้น้อย).ขอบใจ คํากล่าวแสดงความรู้สึกพอใจในความดีที่ผู้อื่นได้มีต่อตน (เป็นคําที่ผู้ใหญ่ใช้แก่ผู้น้อย).
ขอบเหล็ก เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-ไต่-คู้-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง นาชนิดที่ไม่มีทางจะบุกเบิกออกไปได้อีก เรียกว่า นาขอบเหล็ก, นาเชิงทรง ก็ว่า.ขอบเหล็ก น. นาชนิดที่ไม่มีทางจะบุกเบิกออกไปได้อีก เรียกว่า นาขอบเหล็ก, นาเชิงทรง ก็ว่า.
ขอม เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง เขมรโบราณ.ขอม ๑ น. เขมรโบราณ.
ขอม เขียนว่า ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ชื่อเพลงไทยจําพวกหนึ่ง มีชื่อต้นด้วยคําว่า ขอม เช่น ขอมใหญ่ ขอมเงิน ขอมทรงเครื่อง.ขอม ๒ ก. ชื่อเพลงไทยจําพวกหนึ่ง มีชื่อต้นด้วยคําว่า ขอม เช่น ขอมใหญ่ ขอมเงิน ขอมทรงเครื่อง.
ข่อย เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดย่อมถึงขนาดกลางชนิด Streblus asper Lour. ในวงศ์ Moraceae มักขึ้นตามป่าตํ่าและริมแม่นํ้าลําคลอง ใบเล็ก สากคาย ใช้ขัดถูได้ เปลือกใช้ทํากระดาษ เรียกว่า กระดาษข่อย ใบ เปลือก เนื้อไม้ และเมล็ดใช้ทํายาได้.ข่อย น. ชื่อไม้ต้นขนาดย่อมถึงขนาดกลางชนิด Streblus asper Lour. ในวงศ์ Moraceae มักขึ้นตามป่าตํ่าและริมแม่นํ้าลําคลอง ใบเล็ก สากคาย ใช้ขัดถูได้ เปลือกใช้ทํากระดาษ เรียกว่า กระดาษข่อย ใบ เปลือก เนื้อไม้ และเมล็ดใช้ทํายาได้.
ข่อยน้ำ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดย่อมชนิด Streblus taxoides (Heyne) Kurz ในวงศ์ Moraceae ขึ้นตามที่ชื้นแฉะ ลําต้นและกิ่งก้านมักงอหักไปมา ใบเกลี้ยง ไม่สากคาย, ข่อยหยอง ก็เรียก, ปักษ์ใต้เรียก ขี้แรด.ข่อยน้ำ น. ชื่อไม้ต้นขนาดย่อมชนิด Streblus taxoides (Heyne) Kurz ในวงศ์ Moraceae ขึ้นตามที่ชื้นแฉะ ลําต้นและกิ่งก้านมักงอหักไปมา ใบเกลี้ยง ไม่สากคาย, ข่อยหยอง ก็เรียก, ปักษ์ใต้เรียก ขี้แรด.
ข่อยหนาม เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Streblus ilicifolius (Vidal) Corner ในวงศ์ Moraceae มักขึ้นบนเขาหินปูนในป่าดิบ ลําต้นตรง ใบแข็งหนา ด้านบนเขียวแก่เป็นมัน ขอบใบเป็นหนามแหลมคม, ปักษ์ใต้เรียก กระชิด.ข่อยหนาม น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Streblus ilicifolius (Vidal) Corner ในวงศ์ Moraceae มักขึ้นบนเขาหินปูนในป่าดิบ ลําต้นตรง ใบแข็งหนา ด้านบนเขียวแก่เป็นมัน ขอบใบเป็นหนามแหลมคม, ปักษ์ใต้เรียก กระชิด.
ข้อย เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพและภาคอีสาน เป็นคำสรรพนาม หมายถึง คําใช้แทนตัวผู้พูด, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑. เป็นคำนาม หมายถึง ข้า, บ่าว, เช่น เมื่อให้สูสองราชเป็นข้อยขาดแก่พราหมณ์. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์กุมาร.ข้อย (ถิ่น–พายัพ, อีสาน) ส. คําใช้แทนตัวผู้พูด, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑. น. ข้า, บ่าว, เช่น เมื่อให้สูสองราชเป็นข้อยขาดแก่พราหมณ์. (ม. คำหลวง กุมาร).
ข่อยหยอง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ออ-อ่าง-งอ-งูดู ข่อยนํ้า เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก-นอ-หนู-นิก-คะ-หิด-ไม้-โท-สะ-หระ-อา ที่ ข่อย เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก.ข่อยหยอง ดู ข่อยนํ้า ที่ ข่อย.
ขะข่ำ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-ขอ-ไข่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คลํ้า, มืดมัว, เขียนเป็น ขข่ำ ก็มี เช่น ฟ้าแมลบมล่นนร้อง ท้องฟ้าเขียวขขํ่า ยงงฝนพพร่ำพรอยพรำ อื้ออึงอัมพรระงม ด้วยกำลงงลมพายุพัดน้นน. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ฉกษัตริย์.ขะข่ำ (โบ; กลอน) ว. คลํ้า, มืดมัว, เขียนเป็น ขข่ำ ก็มี เช่น ฟ้าแมลบมล่นนร้อง ท้องฟ้าเขียวขขํ่า ยงงฝนพพร่ำพรอยพรำ อื้ออึงอัมพรระงม ด้วยกำลงงลมพายุพัดน้นน. (ม. คำหลวง ฉกษัตริย์).
ขะแข่น, ขะแข้น ขะแข่น เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-ไม้-เอก-นอ-หนู ขะแข้น เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-ไม้-โท-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แข้น, แข็ง, เขียนเป็น ขแข่น ก็มี เช่น สองอ่อน โอ้อาดูร ร้อนแสงสูรย์ขแข่น. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์กุมาร, ร้อนขะแข้น. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์กุมาร.ขะแข่น, ขะแข้น (โบ; กลอน) ว. แข้น, แข็ง, เขียนเป็น ขแข่น ก็มี เช่น สองอ่อน โอ้อาดูร ร้อนแสงสูรย์ขแข่น. (ม. คำหลวง กุมาร), ร้อนขะแข้น. (ม. คำหลวง กุมาร).
ขะแจะ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-จอ-จาน-สะ-หระ-อะดู กระแจะ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-จอ-จาน-สะ-หระ-อะ ความหมายที่ ๒.ขะแจะ ดู กระแจะ ๒.
ขะแถก เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ถอ-ถุง-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาเฉพาะถิ่น เป็นคำกริยา หมายถึง กระแทก, กระทบโดยแรง, กระทุ้ง, เช่น ขะแถกแทงทอท่ยว เขาส้ยมส่ยวยงงมี. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาราช.ขะแถก (ถิ่น) ก. กระแทก, กระทบโดยแรง, กระทุ้ง, เช่น ขะแถกแทงทอท่ยว เขาส้ยมส่ยวยงงมี. (ม. คำหลวง มหาราช).
ขะน่อง, ขาน่อง ขะน่อง เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-นอ-หนู-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-งอ-งู ขาน่อง เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคอีสาน เป็นคำนาม หมายถึง อวัยวะส่วนหลังของลำแข้ง ตั้งแต่ขาพับลงไปถึงส้นเท้า เช่น ตัว ๑ ขบขะน่อง. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือมหาเวสสันดรชาดก คำกลอน ฉบับโรงพิมพ์กิมหลีหงวน พ.ศ. ๒๔๗๒ ก์ณฑ์ชูชก, กระน่อง หรือกระหน่อง ก็เรียก.ขะน่อง, ขาน่อง (ถิ่น–อีสาน) น. อวัยวะส่วนหลังของลำแข้ง ตั้งแต่ขาพับลงไปถึงส้นเท้า เช่น ตัว ๑ ขบขะน่อง. (ม. สำนวนอีสาน ชูชก), กระน่อง หรือกระหน่อง ก็เรียก.
ขะนาน เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ทะนาน.ขะนาน น. ทะนาน.
ขะเน็ด เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-นอ-หนู-ไม้-ไต่-คู้-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง เขน็ด.ขะเน็ด น. เขน็ด.
ขะมอมขะแมม เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-มอ-ม้า-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-มอ-ม้า-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง กระมอมกระแมม, มอมแมมมาก, เลอะเทอะ, เปื้อนเปรอะ, กระดํากระด่าง.ขะมอมขะแมม ก. กระมอมกระแมม, มอมแมมมาก, เลอะเทอะ, เปื้อนเปรอะ, กระดํากระด่าง.
ขะมักเขม้น เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-ไม้-โท-นอ-หนู[ขะมักขะเม่น, ขะหฺมักขะเม่น] เป็นคำกริยา หมายถึง ตั้งใจทําอย่างรีบเร่งเพื่อให้แล้วเสร็จไป, ก้มหน้าก้มตาทํา, เขม้นขะมัก ก็ว่า.ขะมักเขม้น [ขะมักขะเม่น, ขะหฺมักขะเม่น] ก. ตั้งใจทําอย่างรีบเร่งเพื่อให้แล้วเสร็จไป, ก้มหน้าก้มตาทํา, เขม้นขะมัก ก็ว่า.
ขะมุกขะมอม เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-มอ-ม้า-ออ-อ่าง-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เปรอะเปื้อนมอซอ.ขะมุกขะมอม ว. เปรอะเปื้อนมอซอ.
ขะแมซอ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-มอ-ม้า-ซอ-โซ่-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.ขะแมซอ น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.
ขะแมธม เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-มอ-ม้า-ทอ-ทง-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.ขะแมธม น. ชื่อเพลงไทยทํานองหนึ่ง.
ขะยิก เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง ขยับเข้าไปทีละน้อย ๆ, กระยิก ก็ว่า.ขะยิก ก. ขยับเข้าไปทีละน้อย ๆ, กระยิก ก็ว่า.
ขะยุก เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง ดันเข้าไปทีละน้อย ๆ; ยุหรือหนุนส่ง.ขะยุก ก. ดันเข้าไปทีละน้อย ๆ; ยุหรือหนุนส่ง.
ขะเย้อแขย่ง เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ยอ-ยัก-ไม้-โท-ออ-อ่าง-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-งอ-งู[–ขะแหฺย่ง] เป็นคำกริยา หมายถึง กระเย้อกระแหย่ง, เขียนเป็น เขย้อแขย่ง ก็มี.ขะเย้อแขย่ง [–ขะแหฺย่ง] ก. กระเย้อกระแหย่ง, เขียนเป็น เขย้อแขย่ง ก็มี.
ขะแยะ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อะ เป็นคำกริยา หมายถึง ตําเบา ๆ, ตําแซะ ๆ; เอาไหล่กระแทกเข้าไป.ขะแยะ ก. ตําเบา ๆ, ตําแซะ ๆ; เอาไหล่กระแทกเข้าไป.
ขัค เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-คอ-ควาย ความหมายที่ [ขัก] เป็นคำนาม หมายถึง แรด เช่น พยัคฆขัคศฤงคาล. ในวงเล็บ มาจาก สรรพสิทธิ์คำฉันท์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรส ทรงนิพนธ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี ขคฺค เขียนว่า ขอ-ไข่-คอ-ควาย-พิน-ทุ-คอ-ควาย และมาจากภาษาสันสกฤต ขฑฺค เขียนว่า ขอ-ไข่-ทอ-มน-โท-พิน-ทุ-คอ-ควาย.ขัค ๑ [ขัก] น. แรด เช่น พยัคฆขัคศฤงคาล. (สรรพสิทธิ์). (ป. ขคฺค; ส. ขฑฺค).
ขัค เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-คอ-ควาย ความหมายที่ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ขรรค์ เช่น สุรขัคอนันต์. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี ขคฺค เขียนว่า ขอ-ไข่-คอ-ควาย-พิน-ทุ-คอ-ควาย และมาจากภาษาสันสกฤต ขฑฺค เขียนว่า ขอ-ไข่-ทอ-มน-โท-พิน-ทุ-คอ-ควาย.ขัค ๒ (แบบ) น. ขรรค์ เช่น สุรขัคอนันต์. (สมุทรโฆษ). (ป. ขคฺค; ส. ขฑฺค).
ขัง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ให้อยู่ในที่ล้อมเช่นกรง คอก หรือเล้า เป็นต้น, ให้อยู่ในที่ซึ่งกันไว้ เช่น ขังนํ้า; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง กักขังจําเลยหรือผู้ต้องหาโดยศาล.ขัง ก. ให้อยู่ในที่ล้อมเช่นกรง คอก หรือเล้า เป็นต้น, ให้อยู่ในที่ซึ่งกันไว้ เช่น ขังนํ้า; (กฎ) กักขังจําเลยหรือผู้ต้องหาโดยศาล.
ขังข้อ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง ตัดกระบอกไม้ไผ่เป็นต้นให้มีข้อติดอยู่ข้างหนึ่ง.ขังข้อ ก. ตัดกระบอกไม้ไผ่เป็นต้นให้มีข้อติดอยู่ข้างหนึ่ง.
ขังปล้อง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-ปอ-ปลา-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ลักษณะกระบอกที่ตัดให้มีข้อติดอยู่ทั้ง ๒ ข้าง โดยฝานข้าง ๆ ทั้ง ๒ ข้างให้เป็นขาแล้วผ่าตลอดด้านหนึ่ง เพื่อทําเป็นตะขาบเป็นต้น.ขังปล้อง ว. ลักษณะกระบอกที่ตัดให้มีข้อติดอยู่ทั้ง ๒ ข้าง โดยฝานข้าง ๆ ทั้ง ๒ ข้างให้เป็นขาแล้วผ่าตลอดด้านหนึ่ง เพื่อทําเป็นตะขาบเป็นต้น.
ขังหน่วย เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-เอก-วอ-แหวน-ยอ-ยัก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เรียกนํ้าตาที่ปริ่มอยู่ที่ขอบตาเมื่อร้องไห้ว่า นํ้าตาขังหน่วย, น้ำตาคลอหน่วย หรือ น้ำตาล่อหน่วย ก็ว่า.ขังหน่วย ว. เรียกนํ้าตาที่ปริ่มอยู่ที่ขอบตาเมื่อร้องไห้ว่า นํ้าตาขังหน่วย, น้ำตาคลอหน่วย หรือ น้ำตาล่อหน่วย ก็ว่า.
ขังขอก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-ขอ-ไข่-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ชาวเมือง.ขังขอก น. ชาวเมือง.
ขัช, ขัชกะ ขัช เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ชอ-ช้าง ขัชกะ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ชอ-ช้าง-กอ-ไก่-สะ-หระ-อะ [ขัด, ขัดชะกะ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง อาหารควรเคี้ยว เช่น ตั้งขัชกโภชนาหาร. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน กัณฑ์ชูชก ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี ขชฺช เขียนว่า ขอ-ไข่-ชอ-ช้าง-พิน-ทุ-ชอ-ช้าง ขชฺชก เขียนว่า ขอ-ไข่-ชอ-ช้าง-พิน-ทุ-ชอ-ช้าง-กอ-ไก่ .ขัช, ขัชกะ [ขัด, ขัดชะกะ] (แบบ) น. อาหารควรเคี้ยว เช่น ตั้งขัชกโภชนาหาร. (ม. ร่ายยาว ชูชก). (ป. ขชฺช, ขชฺชก).
ขัณฑ– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท[ขันทะ–] เป็นคำนาม หมายถึง ภาค, ตอน, ท่อน, ส่วน, ก้อน, ชิ้น. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต ขณฺฑ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-เนน-พิน-ทุ-ทอ-มน-โท.ขัณฑ– [ขันทะ–] น. ภาค, ตอน, ท่อน, ส่วน, ก้อน, ชิ้น. (ป., ส. ขณฺฑ).
ขัณฑสกร เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-สอ-เสือ-กอ-ไก่-รอ-เรือ[ขันทดสะกอน] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง นํ้าตาลกรวด, เครื่องยาไทยอย่างหนึ่งคล้ายนํ้าตาลกรวด, นํ้าตาลชนิดหนึ่งเชื่อกันว่าเกิดที่ใบบัว, เช่น เมื่อเวลาพุ่มไม้มีดอกออกตระการบานเต็มที่พร้อมฤดู เสาวคนธรสเรณูโรยร่วงลงบนใบอุบล ซึ่งลอยลาดดาดาษอยู่บนหลังน้ำ เมื่อล่วงเวลากาลก็ก่อเกิดโอชะวิเศษหวานเป็นมธุรส มีนามกำหนดเรียกว่า โบกขรมธุ ผู้เรียนรู้ลุในตำราแพทยศาสตร์ ย่อมสืบเสาะแสวงหามาประกอบใช้ในการโอสถ มีนามปรากฏเรียกว่า ขัณฑสกร. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน กัณฑ์จุลพน ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี ขณฺฑสกรา เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-เนน-พิน-ทุ-ทอ-มน-โท-สอ-เสือ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา และมาจากภาษาสันสกฤต .ขัณฑสกร [ขันทดสะกอน] (โบ) น. นํ้าตาลกรวด, เครื่องยาไทยอย่างหนึ่งคล้ายนํ้าตาลกรวด, นํ้าตาลชนิดหนึ่งเชื่อกันว่าเกิดที่ใบบัว, เช่น เมื่อเวลาพุ่มไม้มีดอกออกตระการบานเต็มที่พร้อมฤดู เสาวคนธรสเรณูโรยร่วงลงบนใบอุบล ซึ่งลอยลาดดาดาษอยู่บนหลังน้ำ เมื่อล่วงเวลากาลก็ก่อเกิดโอชะวิเศษหวานเป็นมธุรส มีนามกำหนดเรียกว่า โบกขรมธุ ผู้เรียนรู้ลุในตำราแพทยศาสตร์ ย่อมสืบเสาะแสวงหามาประกอบใช้ในการโอสถ มีนามปรากฏเรียกว่า ขัณฑสกร. (ม. ร่ายยาว จุลพน). (ป. ขณฺฑสกรา; ส.ขณฺฑศรฺกรา).
ขัณฑสีมา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-สอ-เสือ-สะ-หระ-อี-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง เขตแดน, เขตแดนส่วนหนึ่ง ๆ. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .ขัณฑสีมา น. เขตแดน, เขตแดนส่วนหนึ่ง ๆ. (ป., ส.).
ขัด เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ให้ติดขวางไว้ไม่ให้หลุดออก เช่น ขัดกระดุม ขัดกลอน; เหน็บ เช่น ขัดกระบี่; ไม่ทําตาม, ฝ่าฝืน, ขืนไว้, เช่น ขัดคําสั่ง; แย้งกัน, ไม่ลงรอยกัน.ขัด ๑ ก. ให้ติดขวางไว้ไม่ให้หลุดออก เช่น ขัดกระดุม ขัดกลอน; เหน็บ เช่น ขัดกระบี่; ไม่ทําตาม, ฝ่าฝืน, ขืนไว้, เช่น ขัดคําสั่ง; แย้งกัน, ไม่ลงรอยกัน.
ขัดขวาง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้ไม่สะดวก, ทําให้ติดขัด.ขัดขวาง ก. ทําให้ไม่สะดวก, ทําให้ติดขัด.
ขัดข้อง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ขอ-ไข่-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ไม่ยอมให้ทํา, ไม่ตกลงด้วย, ติดขัด.ขัดข้อง ก. ไม่ยอมให้ทํา, ไม่ตกลงด้วย, ติดขัด.
ขัดขา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง จงใจขัดขวางเพื่อไม่ให้ทำได้สะดวก, ขัดแข้งขัดขา ก็ว่า; แทนชั่วคราว เป็นการแก้ขัดในการเล่นไพ่เป็นต้น, คานขา หรือ คันขา ก็ว่า.ขัดขา ก. จงใจขัดขวางเพื่อไม่ให้ทำได้สะดวก, ขัดแข้งขัดขา ก็ว่า; แทนชั่วคราว เป็นการแก้ขัดในการเล่นไพ่เป็นต้น, คานขา หรือ คันขา ก็ว่า.
ขัดขืน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อือ-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ไม่ประพฤติตาม, ไม่ทําตาม.ขัดขืน ก. ไม่ประพฤติตาม, ไม่ทําตาม.
ขัดเขมร เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-รอ-เรือ เป็นคำกริยา หมายถึง ถกเขมร เช่น ทะเลาะกูกําหมัดขัดเขมร. ในวงเล็บ มาจาก ประชุมบทละครดึกดำบรรพ์ ฉบับหลวง พ.ศ. ๒๔๖๗.ขัดเขมร ก. ถกเขมร เช่น ทะเลาะกูกําหมัดขัดเขมร. (ดึกดําบรรพ์).
ขัดเขิน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง กระดากอาย.ขัดเขิน ก. กระดากอาย.
ขัดแข็ง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-ไม้-ไต่-คู้-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ไม่อ่อนน้อม.ขัดแข็ง ก. ไม่อ่อนน้อม.
ขัดแข้งขัดขา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-ไม้-โท-งอ-งู-ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง จงใจขัดขวางเพื่อไม่ให้ทำได้สะดวก, ขัดขา ก็ว่า.ขัดแข้งขัดขา ก. จงใจขัดขวางเพื่อไม่ให้ทำได้สะดวก, ขัดขา ก็ว่า.
ขัดคอ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-คอ-ควาย-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง พูดแย้งขวางเข้ามา, ไม่ให้ทําได้โดยสะดวก.ขัดคอ ก. พูดแย้งขวางเข้ามา, ไม่ให้ทําได้โดยสะดวก.
ขัดเคือง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง โกรธเพราะถูกขัดใจเป็นต้น.ขัดเคือง ก. โกรธเพราะถูกขัดใจเป็นต้น.
ขัดแค้น เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-แอ-คอ-ควาย-ไม้-โท-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง โกรธเจ็บใจอยู่ไม่หาย.ขัดแค้น ก. โกรธเจ็บใจอยู่ไม่หาย.
ขัดจังหวะ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-จอ-จาน-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-หอ-หีบ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อะ เป็นคำกริยา หมายถึง แทรกเข้ามาในระหว่างร้องรํา; ขวางเข้ามาเพื่อไม่ให้ทําหรือพูดได้สะดวก.ขัดจังหวะ ก. แทรกเข้ามาในระหว่างร้องรํา; ขวางเข้ามาเพื่อไม่ให้ทําหรือพูดได้สะดวก.
ขัดใจ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน เป็นคำกริยา หมายถึง โกรธเพราะทําไม่ถูกใจ, ไม่ยอมให้ทําตามใจ.ขัดใจ ก. โกรธเพราะทําไม่ถูกใจ, ไม่ยอมให้ทําตามใจ.
ขัดดอก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ดอ-เด็ก-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง ส่งลูกหรือเมียให้รับใช้แทนส่งดอกเบี้ย.ขัดดอก (โบ) ก. ส่งลูกหรือเมียให้รับใช้แทนส่งดอกเบี้ย.
ขัดตะหมาด เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เรียกท่านั่งคู้เข่าทั้ง ๒ ข้างให้แบะลงที่พื้น แล้วเอาขาไขว้กันทับฝ่าเท้า ว่า นั่งขัดตะหมาด.ขัดตะหมาด (ปาก) ว. เรียกท่านั่งคู้เข่าทั้ง ๒ ข้างให้แบะลงที่พื้น แล้วเอาขาไขว้กันทับฝ่าเท้า ว่า นั่งขัดตะหมาด.
ขัดตา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ดูไม่ถูกตา, ดูไม่เหมาะตา, ขัดนัยน์ตา ขัดลูกตา หรือขัดลูกหูลูกตา ก็ว่า.ขัดตา ก. ดูไม่ถูกตา, ดูไม่เหมาะตา, ขัดนัยน์ตา ขัดลูกตา หรือขัดลูกหูลูกตา ก็ว่า.
ขัดตาทัพ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-หัน-อา-กาด-พอ-พาน เป็นคำกริยา หมายถึง ยกทัพไปตั้งชั่วคราว กันไม่ให้ข้าศึกรุกลํ้าเข้ามา; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก หมายถึง แก้ไขไปพลาง ๆ ก่อน.ขัดตาทัพ ก. ยกทัพไปตั้งชั่วคราว กันไม่ให้ข้าศึกรุกลํ้าเข้ามา; (ปาก) แก้ไขไปพลาง ๆ ก่อน.
ขัดตำนาน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อำ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง สวดบทนําเป็นทํานองก่อนสวดมนต์.ขัดตำนาน ก. สวดบทนําเป็นทํานองก่อนสวดมนต์.
ขัดแตะ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-แอ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ เป็นคำกริยา หมายถึง เรียกเรือนที่มีฝาเอาไม้ไผ่ซีกสอดขัดกับลูกตั้งว่า เรือนฝาขัดแตะ.ขัดแตะ ก. เรียกเรือนที่มีฝาเอาไม้ไผ่ซีกสอดขัดกับลูกตั้งว่า เรือนฝาขัดแตะ.
ขัดนัยน์ตา, ขัดลูกตา, ขัดลูกหูลูกตา ขัดนัยน์ตา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-ยัก-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา ขัดลูกตา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู-กอ-ไก่-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา ขัดลูกหูลูกตา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู-กอ-ไก่-หอ-หีบ-สะ-หระ-อู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู-กอ-ไก่-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ขัดตา.ขัดนัยน์ตา, ขัดลูกตา, ขัดลูกหูลูกตา ก. ขัดตา.
ขัดบท เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-บอ-ไบ-ไม้-ทอ-ทะ-หาน เป็นคำกริยา หมายถึง แทรกเข้ามาเมื่อเขาพูดยังไม่จบเรื่อง, ใช้เลือนมาเป็น ขัดคอ ก็มี.ขัดบท ก. แทรกเข้ามาเมื่อเขาพูดยังไม่จบเรื่อง, ใช้เลือนมาเป็น ขัดคอ ก็มี.
ขัดเบา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ถ่ายปัสสาวะไม่ค่อยออก.ขัดเบา ก. ถ่ายปัสสาวะไม่ค่อยออก.
ขัดยอก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ยอ-ยัก-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง เคล็ดและรู้สึกเจ็บปวด.ขัดยอก ก. เคล็ดและรู้สึกเจ็บปวด.
ขัดแย้ง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-แอ-ยอ-ยัก-ไม้-โท-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ไม่ลงรอยกัน.ขัดแย้ง ก. ไม่ลงรอยกัน.
ขัดลาภ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-พอ-สำ-เพา เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้ไม่ได้รับสิ่งที่จะพึงได้, ทําให้ไม่มีโชค.ขัดลาภ ก. ทําให้ไม่ได้รับสิ่งที่จะพึงได้, ทําให้ไม่มีโชค.
ขัดลำ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อำ เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่กระสุนปืนค้างติดในลำกล้อง.ขัดลำ ก. อาการที่กระสุนปืนค้างติดในลำกล้อง.
ขัดลำกล้อง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อำ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำกริยา หมายถึง ถ่ายปัสสาวะไม่ค่อยออก (ใช้แก่ผู้ชาย).ขัดลำกล้อง (ปาก) ก. ถ่ายปัสสาวะไม่ค่อยออก (ใช้แก่ผู้ชาย).
ขัดสมาธิ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สอ-เสือ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-ทอ-ทง-สะ-หระ-อิ[ขัดสะหฺมาด] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง นั่งคู้เข่าทั้ง ๒ ข้างให้แบะลงที่พื้นแล้วเอาขาไขว้กันทับฝ่าเท้า, ถ้าเอาขาซ้อนทับกันเรียกว่า ขัดสมาธิสองชั้น, ถ้าเอาขาขวาทับขาซ้าย เรียกว่า ขัดสมาธิราบ, ถ้าเอาฝ่าเท้าทั้ง ๒ ข้างขึ้นข้างบน เรียกว่า ขัดสมาธิเพชร, ขัดสมาธิราบและขัดสมาธิเพชรนั้น เป็นท่าพระพุทธรูปนั่ง. เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อพระพุทธรูปปางหนึ่ง อยู่ในพระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ทั้ง ๒ วางซ้อนกันบนพระเพลา พระหัตถ์ขวาทับพระหัตถ์ซ้าย.ขัดสมาธิ [ขัดสะหฺมาด] ว. นั่งคู้เข่าทั้ง ๒ ข้างให้แบะลงที่พื้นแล้วเอาขาไขว้กันทับฝ่าเท้า, ถ้าเอาขาซ้อนทับกันเรียกว่า ขัดสมาธิสองชั้น, ถ้าเอาขาขวาทับขาซ้าย เรียกว่า ขัดสมาธิราบ, ถ้าเอาฝ่าเท้าทั้ง ๒ ข้างขึ้นข้างบน เรียกว่า ขัดสมาธิเพชร, ขัดสมาธิราบและขัดสมาธิเพชรนั้น เป็นท่าพระพุทธรูปนั่ง. น. ชื่อพระพุทธรูปปางหนึ่ง อยู่ในพระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ทั้ง ๒ วางซ้อนกันบนพระเพลา พระหัตถ์ขวาทับพระหัตถ์ซ้าย.
ขัดหนัก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง ถ่ายอุจจาระไม่ค่อยออก.ขัดหนัก ก. ถ่ายอุจจาระไม่ค่อยออก.
ขัดห้าง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-หอ-หีบ-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ทําที่พักบนต้นไม้ในป่าชั่วคราวสําหรับคอยเฝ้าดูเหตุการณ์หรือดักยิงสัตว์เป็นต้น.ขัดห้าง ก. ทําที่พักบนต้นไม้ในป่าชั่วคราวสําหรับคอยเฝ้าดูเหตุการณ์หรือดักยิงสัตว์เป็นต้น.
ขัดหู เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-หอ-หีบ-สะ-หระ-อู เป็นคำกริยา หมายถึง ฟังไม่ถูกหู, ฟังไม่เพราะหู.ขัดหู ก. ฟังไม่ถูกหู, ฟังไม่เพราะหู.
ขัด เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ถูให้เกลี้ยง, ถูให้ผ่องใส, ถูให้ขึ้นเงา, เช่น ขัดขี้ไคล ขัดพื้น.ขัด ๒ ก. ถูให้เกลี้ยง, ถูให้ผ่องใส, ถูให้ขึ้นเงา, เช่น ขัดขี้ไคล ขัดพื้น.
ขัดเกลา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้เกลี้ยงเกลา, ทําให้เรียบร้อย, อบรมพรํ่าสอน, เช่น ขัดเกลานิสัย.ขัดเกลา ก. ทําให้เกลี้ยงเกลา, ทําให้เรียบร้อย, อบรมพรํ่าสอน, เช่น ขัดเกลานิสัย.
ขัด เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ไม่ใคร่จะมี, ฝืดเคือง, ไม่คล่อง, ไม่เป็นปรกติ.ขัด ๓ ก. ไม่ใคร่จะมี, ฝืดเคือง, ไม่คล่อง, ไม่เป็นปรกติ.
ขัดสน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สอ-เสือ-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ฝืดเคือง, อัตคัด, ขาดแคลน; ลําบาก.ขัดสน ว. ฝืดเคือง, อัตคัด, ขาดแคลน; ลําบาก.
ขัด เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง คาด เช่น มีพิกัดขัดค่าเป็นราคาน้อยมาก. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน กัณฑ์มหาราช.ขัด ๔ (โบ; กลอน) ก. คาด เช่น มีพิกัดขัดค่าเป็นราคาน้อยมาก. (ม. ร่ายยาว มหาราช).
ขัดมอน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-มอ-ม้า-ออ-อ่าง-นอ-หนูดู หญ้าขัด เขียนว่า หอ-หีบ-ยอ-หยิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก.ขัดมอน ดู หญ้าขัด.
ขัดมอนตัวผู้ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-มอ-ม้า-ออ-อ่าง-นอ-หนู-ตอ-เต่า-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-ผอ-ผึ้ง-สะ-หระ-อู-ไม้-โทดู หญ้าขัดหลวง เขียนว่า หอ-หีบ-ยอ-หยิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-งอ-งู ที่ หญ้าขัด เขียนว่า หอ-หีบ-ยอ-หยิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก.ขัดมอนตัวผู้ ดู หญ้าขัดหลวง ที่ หญ้าขัด.
ขัดมอนหลวง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-มอ-ม้า-ออ-อ่าง-นอ-หนู-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-งอ-งูดู หญ้าขัดหลวง เขียนว่า หอ-หีบ-ยอ-หยิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-งอ-งู ที่ หญ้าขัด เขียนว่า หอ-หีบ-ยอ-หยิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก.ขัดมอนหลวง ดู หญ้าขัดหลวง ที่ หญ้าขัด.
ขัตติย– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก[–ยะ–] เป็นคำนาม หมายถึง พระเจ้าแผ่นดิน. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .ขัตติย– [–ยะ–] น. พระเจ้าแผ่นดิน. (ป.).
ขัตติยมานะ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-สะ-หระ-อะ เป็นคำนาม หมายถึง การถือตัวว่าเป็นกษัตริย์หรือเชื้อสายกษัตริย์.ขัตติยมานะ น. การถือตัวว่าเป็นกษัตริย์หรือเชื้อสายกษัตริย์.
ขัน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ภาชนะสําหรับตักหรือใส่นํ้า มีหลายชนิด.ขัน ๑ น. ภาชนะสําหรับตักหรือใส่นํ้า มีหลายชนิด.
ขันข้าวบาตร เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ขอ-ไข่-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง ขันเชิงสำหรับใส่ข้าวตักบาตร.ขันข้าวบาตร น. ขันเชิงสำหรับใส่ข้าวตักบาตร.
ขันเชิง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อิ-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ขันชนิดที่มีเชิง.ขันเชิง น. ขันชนิดที่มีเชิง.
ขันน้ำพานรอง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-รอ-เรือ-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ขันนํ้าที่มีพานรองรับ.ขันน้ำพานรอง น. ขันนํ้าที่มีพานรองรับ.
ขันลงหิน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ลอ-ลิง-งอ-งู-หอ-หีบ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ขันที่ทำด้วยโลหะผสมทองแดงกับดีบุก แล้วขัดให้เป็นมัน.ขันลงหิน น. ขันที่ทำด้วยโลหะผสมทองแดงกับดีบุก แล้วขัดให้เป็นมัน.
ขันสาคร เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สอ-เสือ-สะ-หระ-อา-คอ-ควาย-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง ขันขนาดใหญ่ทำด้วยโลหะผสม ได้แก่ สัมฤทธิ์ ทองเหลือง ตัวขันเป็นทรงลูกมะนาวตัด ก้นขันมีเชิง ข้างขันทำเป็นรูปหน้าสิงโตปากคาบห่วงซึ่งใช้เป็นหูหิ้วข้างละหู ใช้บรรจุน้ำสำหรับทำน้ำมนต์ หรือสำหรับผู้มีบรรดาศักดิ์ใช้อาบ.(รูปภาพ ขันสาคร).ขันสาคร น. ขันขนาดใหญ่ทำด้วยโลหะผสม ได้แก่ สัมฤทธิ์ ทองเหลือง ตัวขันเป็นทรงลูกมะนาวตัด ก้นขันมีเชิง ข้างขันทำเป็นรูปหน้าสิงโตปากคาบห่วงซึ่งใช้เป็นหูหิ้วข้างละหู ใช้บรรจุน้ำสำหรับทำน้ำมนต์ หรือสำหรับผู้มีบรรดาศักดิ์ใช้อาบ.(รูปภาพ ขันสาคร).
ขันเหม เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง ขันชนิดที่เล็กกว่าขันเชิงเล็กน้อย ใส่ข้าวสารไว้ในขันสำหรับปักแว่นเวียนเทียน.ขันเหม น. ขันชนิดที่เล็กกว่าขันเชิงเล็กน้อย ใส่ข้าวสารไว้ในขันสำหรับปักแว่นเวียนเทียน.
ขัน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้ตึงหรือให้แน่นด้วยวิธีหมุนกวดเร่งเข้าไป เช่น ขันชะเนาะ ขันเกลียว. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แข็งแรง, กล้าหาญ, เช่น กูนี้คนขัน จะขามคนใด. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.ขัน ๒ ก. ทําให้ตึงหรือให้แน่นด้วยวิธีหมุนกวดเร่งเข้าไป เช่น ขันชะเนาะ ขันเกลียว. ว. แข็งแรง, กล้าหาญ, เช่น กูนี้คนขัน จะขามคนใด. (สมุทรโฆษ).
ขันกว้าน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-กอ-ไก่-วอ-แหวน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-นอ-หนู[–กฺว้าน] เป็นคำกริยา หมายถึง ฉุดด้วยกว้าน.ขันกว้าน [–กฺว้าน] ก. ฉุดด้วยกว้าน.
ขันชะเนาะ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ เป็นคำกริยา หมายถึง บิดลูกชะเนาะให้ตึง.ขันชะเนาะ ก. บิดลูกชะเนาะให้ตึง.
ขันต่อ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ตอ-เต่า-ไม้-เอก-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง กล้าต่อ. ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง การต่อรองซึ่งได้เสียกันโดยอาศัยเหตุการณ์ในอนาคตที่ไม่แน่นอนเป็นข้อแพ้ชนะ.ขันต่อ ก. กล้าต่อ. (กฎ) น. การต่อรองซึ่งได้เสียกันโดยอาศัยเหตุการณ์ในอนาคตที่ไม่แน่นอนเป็นข้อแพ้ชนะ.
ขันสมอ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สอ-เสือ-มอ-ม้า-ออ-อ่าง[–สะหฺมอ] เป็นคำกริยา หมายถึง หมุนเครื่องเอาสมอขึ้น.ขันสมอ [–สะหฺมอ] ก. หมุนเครื่องเอาสมอขึ้น.
ขันสู้ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สอ-เสือ-สะ-หระ-อู-ไม้-โท เป็นคำกริยา หมายถึง แข่งเข้าสู้, กล้าสู้.ขันสู้ ก. แข่งเข้าสู้, กล้าสู้.
ขันอาสา เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง เสนอตัวเข้ารับทําโดยเต็มใจ, กล้าอาสา.ขันอาสา ก. เสนอตัวเข้ารับทําโดยเต็มใจ, กล้าอาสา.
ขัน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง อาการร้องอย่างหนึ่งของไก่หรือนกบางชนิด เฉพาะในตัวผู้ เช่น ไก่ ไก่ฟ้า นกเขา ใช้เป็นสัญญาณติดต่อสื่อสารในสัตว์ประเภทเดียวกัน จะร้องมากในระหว่างฤดูผสมพันธุ์ หรือในเวลาจำเพาะเช่นเช้าตรู่.ขัน ๓ ก. อาการร้องอย่างหนึ่งของไก่หรือนกบางชนิด เฉพาะในตัวผู้ เช่น ไก่ ไก่ฟ้า นกเขา ใช้เป็นสัญญาณติดต่อสื่อสารในสัตว์ประเภทเดียวกัน จะร้องมากในระหว่างฤดูผสมพันธุ์ หรือในเวลาจำเพาะเช่นเช้าตรู่.
ขัน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง หัวเราะ, นึกอยากหัวเราะ. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง น่าหัวเราะ, ชวนหัวเราะ, ขบขัน ก็ว่า.ขัน ๔ ก. หัวเราะ, นึกอยากหัวเราะ. ว. น่าหัวเราะ, ชวนหัวเราะ, ขบขัน ก็ว่า.
ขัน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ ดู คัน เขียนว่า คอ-ควาย-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ ๓.ขัน ๕ ดู คัน ๓.
ขั้น เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ชั้นที่ทําลดหลั่นกันเป็นลําดับ เช่น ขั้นบันได; ลําดับ, ตอน, เช่น ในขั้นนี้.ขั้น น. ชั้นที่ทําลดหลั่นกันเป็นลําดับ เช่น ขั้นบันได; ลําดับ, ตอน, เช่น ในขั้นนี้.
ขันแข็ง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-ไม้-ไต่-คู้-งอ-งู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อย่างเอาจริงเอาจัง เช่น ขยันขันแข็ง รับปากขันแข็ง.ขันแข็ง ว. อย่างเอาจริงเอาจัง เช่น ขยันขันแข็ง รับปากขันแข็ง.
ขันติ, ขันตี ขันติ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ ขันตี เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง ความอดกลั้นต่อสิ่งที่ไม่พอใจ, ความอดทน. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี ขนฺติ เขียนว่า ขอ-ไข่-นอ-หนู-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ = ความอดทน เป็นบารมี ๑ ในบารมี ๑๐ .ขันติ, ขันตี น. ความอดกลั้นต่อสิ่งที่ไม่พอใจ, ความอดทน. (ป. ขนฺติ = ความอดทน เป็นบารมี ๑ ในบารมี ๑๐).
ขันโตก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-สะ-หระ-โอ-ตอ-เต่า-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคพายัพ เป็นคำนาม หมายถึง ภาชนะทําด้วยไม้กลึง ไม้ไผ่สาน หวาย หรืออย่างเครื่องเขิน ส่วนบนลักษณะคล้ายถาด ส่วนล่างเป็นตีนลักษณะเป็นวงแหวนมีขนาดเล็กกว่าถาดส่วนบน โดยมีซี่ไม้ลูกมะหวดประมาณ ๖ ซี่ปักที่ตีนค้ำถาดไว้ ใช้สำหรับใส่อาหารเป็นต้น, โตก หรือ สะโตก ก็ว่า, ลักษณนามว่า ใบ หรือ ลูก.ขันโตก (ถิ่น–พายัพ) น. ภาชนะทําด้วยไม้กลึง ไม้ไผ่สาน หวาย หรืออย่างเครื่องเขิน ส่วนบนลักษณะคล้ายถาด ส่วนล่างเป็นตีนลักษณะเป็นวงแหวนมีขนาดเล็กกว่าถาดส่วนบน โดยมีซี่ไม้ลูกมะหวดประมาณ ๖ ซี่ปักที่ตีนค้ำถาดไว้ ใช้สำหรับใส่อาหารเป็นต้น, โตก หรือ สะโตก ก็ว่า, ลักษณนามว่า ใบ หรือ ลูก.
ขันทองพยาบาท เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-ออ-อ่าง-งอ-งู-พอ-พาน-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-ทอ-ทะ-หาน[–พะยาบาด] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Suregada multiflorum (A. Juss.) Baill. ในวงศ์ Euphorbiaceae สูง ๕–๘ เมตร ใบรี หนา ด้านบนสีเขียวแก่เป็นมัน ผลกลมมี ๓ พู ขนาดกว้างประมาณ ๒.๕ เซนติเมตร ใช้ทํายาได้.ขันทองพยาบาท [–พะยาบาด] น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Suregada multiflorum (A. Juss.) Baill. ในวงศ์ Euphorbiaceae สูง ๕–๘ เมตร ใบรี หนา ด้านบนสีเขียวแก่เป็นมัน ผลกลมมี ๓ พู ขนาดกว้างประมาณ ๒.๕ เซนติเมตร ใช้ทํายาได้.
ขันที เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อี เป็นคำนาม หมายถึง ชายที่ถูกตอน บางประเทศทางเอเชียสมัยโบราณใช้สําหรับควบคุมฝ่ายใน.ขันที น. ชายที่ถูกตอน บางประเทศทางเอเชียสมัยโบราณใช้สําหรับควบคุมฝ่ายใน.
ขันธ์ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทง-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง ตัว, หมู่, กอง, พวก, หมวด, ส่วนหนึ่ง ๆ ของรูปกับนามที่แยกออกเป็น ๕ กอง คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ซึ่งเรียกว่า ขันธ์ ๕ หรือ ขันธ์ทั้ง ๕. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต สกนฺธ เขียนว่า สอ-เสือ-กอ-ไก่-นอ-หนู-พิน-ทุ-ทอ-ทง.ขันธ์ น. ตัว, หมู่, กอง, พวก, หมวด, ส่วนหนึ่ง ๆ ของรูปกับนามที่แยกออกเป็น ๕ กอง คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ซึ่งเรียกว่า ขันธ์ ๕ หรือ ขันธ์ทั้ง ๕. (ป.; ส. สกนฺธ).
ขันธาวาร เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทง-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ[–ทาวาน] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ค่าย, กองทัพ, เช่น เสด็จถึงขันธาวารประเทศ. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน นครกัณฑ์ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .ขันธาวาร [–ทาวาน] (แบบ) น. ค่าย, กองทัพ, เช่น เสด็จถึงขันธาวารประเทศ. (ม. ร่ายยาว นครกัณฑ์). (ป.).
ขันหมาก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ขันใส่หมากพลูเป็นต้นซึ่งเชิญไปพร้อมกับของอื่น ๆ ในพิธีหมั้นหรือแต่งงาน เป็นเครื่องคํานับผู้ปกครองฝ่ายหญิง.ขันหมาก ๑ น. ขันใส่หมากพลูเป็นต้นซึ่งเชิญไปพร้อมกับของอื่น ๆ ในพิธีหมั้นหรือแต่งงาน เป็นเครื่องคํานับผู้ปกครองฝ่ายหญิง.
ขันหมาก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อว่านชนิดหนึ่ง ต้นเหมือนจําปา รากเป็น ๓ แง่ ดอกเหมือนบอน ลูกเหมือนแตงกวา. ในวงเล็บ มาจาก ตำรากบิลว่าน ของ หลวงประพัฒสรรพากร.ขันหมาก ๒ น. ชื่อว่านชนิดหนึ่ง ต้นเหมือนจําปา รากเป็น ๓ แง่ ดอกเหมือนบอน ลูกเหมือนแตงกวา. (กบิลว่าน).
ขันหมาก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ ความหมายที่ (โบ; ราชา) น. เรียกพานใส่หมากพลูของพระเจ้าแผ่นดินว่า พานพระขันหมาก หรือ พระขันหมาก, พานพระศรี ก็ว่า.ขันหมาก ๓ (โบ; ราชา) น. เรียกพานใส่หมากพลูของพระเจ้าแผ่นดินว่า พานพระขันหมาก หรือ พระขันหมาก, พานพระศรี ก็ว่า.
ขับ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ต้อนให้ไป, บังคับให้ไป, ไล่; ไล่ตาม; บังคับให้เคลื่อนไปได้ เช่น ขับเกวียน ขับรถม้า, สามารถบังคับเครื่องยนต์ให้ยานพาหนะเคลื่อนที่ไปได้ เช่น ขับรถ ขับเรือ; บังคับให้ออก เช่น ขับปัสสาวะ; ประชดอย่างล้อ, พูดล้อเพื่อสนุก.ขับ ๑ ก. ต้อนให้ไป, บังคับให้ไป, ไล่; ไล่ตาม; บังคับให้เคลื่อนไปได้ เช่น ขับเกวียน ขับรถม้า, สามารถบังคับเครื่องยนต์ให้ยานพาหนะเคลื่อนที่ไปได้ เช่น ขับรถ ขับเรือ; บังคับให้ออก เช่น ขับปัสสาวะ; ประชดอย่างล้อ, พูดล้อเพื่อสนุก.
ขับขัน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คับขัน.ขับขัน ว. คับขัน.
ขับขี่ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง (ปาก) เรียกใบอนุญาตให้ขับรถได้ว่า ใบขับขี่, ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง ใช้ว่า ใบอนุญาตขับขี่. เป็นคำกริยา หมายถึง สามารถบังคับเครื่องยนต์ให้ยานพาหนะเคลื่อนที่ไปได้.ขับขี่ ว. (ปาก) เรียกใบอนุญาตให้ขับรถได้ว่า ใบขับขี่, (กฎ) ใช้ว่า ใบอนุญาตขับขี่. ก. สามารถบังคับเครื่องยนต์ให้ยานพาหนะเคลื่อนที่ไปได้.
ขับเคลื่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-คอ-ควาย-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ผลักหรือดันให้ไปด้วยแรงดันไอนํ้าหรือกังหันเป็นต้น.ขับเคลื่อน ก. ผลักหรือดันให้ไปด้วยแรงดันไอนํ้าหรือกังหันเป็นต้น.
ขับเคี่ยว เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก-ยอ-ยัก-วอ-แหวน เป็นคำกริยา หมายถึง เร่งรัด, ต่อสู้หรือแข่งขันกันไปจนถึงที่สุด หรือจนแพ้ชนะไปข้างหนึ่ง.ขับเคี่ยว ก. เร่งรัด, ต่อสู้หรือแข่งขันกันไปจนถึงที่สุด หรือจนแพ้ชนะไปข้างหนึ่ง.
ขับถ่าย เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ถอ-ถุง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง รุหรือระบายสิ่งที่ไม่ต้องการออกจากร่างกาย.ขับถ่าย ก. รุหรือระบายสิ่งที่ไม่ต้องการออกจากร่างกาย.
ขับไล่ไสส่ง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-สอ-เสือ-สอ-เสือ-ไม้-เอก-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ไล่ไปอย่างไม่มีเยื่อใย, ขับไสไล่ส่ง ก็ว่า.ขับไล่ไสส่ง ก. ไล่ไปอย่างไม่มีเยื่อใย, ขับไสไล่ส่ง ก็ว่า.
ขับพล เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-พอ-พาน-ลอ-ลิง เป็นคำกริยา หมายถึง ยกทัพ, เคลื่อนกองทัพเข้าโจมตีข้าศึก.ขับพล ก. ยกทัพ, เคลื่อนกองทัพเข้าโจมตีข้าศึก.
ขับ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ร้องเป็นทํานอง เช่น ขับกล่อม ขับเสภา.ขับ ๒ ก. ร้องเป็นทํานอง เช่น ขับกล่อม ขับเสภา.
ขับซอ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ซอ-โซ่-ออ-อ่าง ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาเฉพาะถิ่น เป็นคำกริยา หมายถึง ร้องเพลงโดยมีดนตรีประกอบ เช่น ขับซอยอยศอ้าง ฦๅลูกกษัตริย์เจ้าช้าง ชื่นแท้ใครเทียมเทียบนา. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน.ขับซอ (ถิ่น) ก. ร้องเพลงโดยมีดนตรีประกอบ เช่น ขับซอยอยศอ้าง ฦๅลูกกษัตริย์เจ้าช้าง ชื่นแท้ใครเทียมเทียบนา. (ลอ).
ขับไม้ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-มอ-ม้า-ไม้-โท เป็นคำนาม หมายถึง การเล่นดนตรีอย่างหนึ่ง มีคนเล่น ๓ คนด้วยกัน คนหนึ่งขับร้องลํานํา คนหนึ่งสีซอ ๓ สายประสานเสียง คนหนึ่งไกวบัณเฑาะว์ให้จังหวะ; ชื่อคําประพันธ์ชนิดหนึ่ง ใช้โคลงกับกาพย์สุรางคนางค์สลับกัน.ขับไม้ น. การเล่นดนตรีอย่างหนึ่ง มีคนเล่น ๓ คนด้วยกัน คนหนึ่งขับร้องลํานํา คนหนึ่งสีซอ ๓ สายประสานเสียง คนหนึ่งไกวบัณเฑาะว์ให้จังหวะ; ชื่อคําประพันธ์ชนิดหนึ่ง ใช้โคลงกับกาพย์สุรางคนางค์สลับกัน.
ขับไม้บัณเฑาะว์ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-มอ-ม้า-ไม้-โท-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-สะ-หระ-เอ-ทอ-มน-โท-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ-วอ-แหวน-ทัน-ทะ-คาด[–บันเดาะ] เป็นคำนาม หมายถึง วิธีบรรเลงอย่างหนึ่ง; ชื่อเพลงไทยชนิดหนึ่ง.ขับไม้บัณเฑาะว์ [–บันเดาะ] น. วิธีบรรเลงอย่างหนึ่ง; ชื่อเพลงไทยชนิดหนึ่ง.
ขับร้อง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-รอ-เรือ-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ร้องเพลง.ขับร้อง ก. ร้องเพลง.
ขัย เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-ยัก[ไข] เป็นคำนาม หมายถึง ความสิ้นไป, เขตอายุของคนที่นิยมกันว่าสูงสุด เรียกว่า อายุขัย. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี ขย เขียนว่า ขอ-ไข่-ยอ-ยัก และมาจากภาษาสันสกฤต กฺษย เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-สอ-รือ-สี-ยอ-ยัก.ขัย [ไข] น. ความสิ้นไป, เขตอายุของคนที่นิยมกันว่าสูงสุด เรียกว่า อายุขัย. (ป. ขย; ส. กฺษย).
ขัว เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาเฉพาะถิ่น และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง สะพาน.ขัว (ถิ่น; กลอน) น. สะพาน.
ขั้ว เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนที่ต่อของก้านดอกไม้ ใบไม้ ผลไม้ และอื่น ๆ.ขั้ว น. ส่วนที่ต่อของก้านดอกไม้ ใบไม้ ผลไม้ และอื่น ๆ.
ขั้วกระจก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-จอ-จาน-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง จุดกึ่งกลางของผิวกระจกโค้งทรงกลม.ขั้วกระจก น. จุดกึ่งกลางของผิวกระจกโค้งทรงกลม.
ขั้วบวก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน-บอ-ไบ-ไม้-วอ-แหวน-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง ขั้วไฟฟ้าที่มีศักย์ไฟฟ้าสูงกว่าอีกขั้วหนึ่ง.ขั้วบวก น. ขั้วไฟฟ้าที่มีศักย์ไฟฟ้าสูงกว่าอีกขั้วหนึ่ง.
ขั้วแม่เหล็ก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน-สะ-หระ-แอ-มอ-ม้า-ไม้-เอก-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-ไต่-คู้-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง บริเวณที่ตัวแท่งแม่เหล็กซึ่งมีแรงแม่เหล็กมากที่สุด โดยปรกติบริเวณดังกล่าวจะอยู่ใกล้ปลายทั้ง ๒ ของแท่งแม่เหล็ก, ถ้าชี้ไปทางทิศเหนือ เรียกว่า ขั้วเหนือ ถ้าชี้ไปทางทิศใต้ เรียกว่า ขั้วใต้.ขั้วแม่เหล็ก น. บริเวณที่ตัวแท่งแม่เหล็กซึ่งมีแรงแม่เหล็กมากที่สุด โดยปรกติบริเวณดังกล่าวจะอยู่ใกล้ปลายทั้ง ๒ ของแท่งแม่เหล็ก, ถ้าชี้ไปทางทิศเหนือ เรียกว่า ขั้วเหนือ ถ้าชี้ไปทางทิศใต้ เรียกว่า ขั้วใต้.
ขั้วแม่เหล็กโลก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน-สะ-หระ-แอ-มอ-ม้า-ไม้-เอก-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-ไต่-คู้-กอ-ไก่-สะ-หระ-โอ-ลอ-ลิง-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกบริเวณที่มีแรงแม่เหล็กโลกมากที่สุดทางซีกโลกเหนือและใต้ว่า ขั้วแม่เหล็กโลกเหนือ ขั้วแม่เหล็กโลกใต้.ขั้วแม่เหล็กโลก น. เรียกบริเวณที่มีแรงแม่เหล็กโลกมากที่สุดทางซีกโลกเหนือและใต้ว่า ขั้วแม่เหล็กโลกเหนือ ขั้วแม่เหล็กโลกใต้.
ขั้วลบ เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน-ลอ-ลิง-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง ขั้วไฟฟ้าที่มีศักย์ไฟฟ้าตํ่ากว่าอีกขั้วหนึ่ง.ขั้วลบ น. ขั้วไฟฟ้าที่มีศักย์ไฟฟ้าตํ่ากว่าอีกขั้วหนึ่ง.
ขั้วโลก เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน-สะ-หระ-โอ-ลอ-ลิง-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกบริเวณปลายสุดของแกนโลกเหนือและใต้ที่มีละติจูด ๙๐ องศาเหนือว่า ขั้วโลกเหนือ และที่มีละติจูด ๙๐ องศาใต้ว่า ขั้วโลกใต้.ขั้วโลก น. เรียกบริเวณปลายสุดของแกนโลกเหนือและใต้ที่มีละติจูด ๙๐ องศาเหนือว่า ขั้วโลกเหนือ และที่มีละติจูด ๙๐ องศาใต้ว่า ขั้วโลกใต้.
ขา เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง อวัยวะตั้งแต่ตะโพกถึงข้อเท้า สําหรับยันกายและเดินเป็นต้น (ไทยถิ่นอื่น ขา หมายความตั้งแต่ตะโพกถึงเข่า); สิ่งของซึ่งมีลักษณะคล้ายขาสําหรับยันหรือรองรับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่น ขาโต๊ะ ขาเก้าอี้ ขาตั้ง; เรียกส่วนที่ยื่นออกไปจากส่วนใหญ่เหมือนรูปขา เช่น ขากางเกง.ขา ๑ น. อวัยวะตั้งแต่ตะโพกถึงข้อเท้า สําหรับยันกายและเดินเป็นต้น (ไทยถิ่นอื่น ขา หมายความตั้งแต่ตะโพกถึงเข่า); สิ่งของซึ่งมีลักษณะคล้ายขาสําหรับยันหรือรองรับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่น ขาโต๊ะ ขาเก้าอี้ ขาตั้ง; เรียกส่วนที่ยื่นออกไปจากส่วนใหญ่เหมือนรูปขา เช่น ขากางเกง.
ขากบ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง ขาของว่าวจุฬา.ขากบ น. ขาของว่าวจุฬา.
ขากรรไกร เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-รอ-เรือ-รอ-เรือ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-กอ-ไก่-รอ-เรือ[–กันไกฺฺร] เป็นคำนาม หมายถึง กระดูกต้นคางที่อ้าขึ้นอ้าลง มีลักษณะอย่างกรรไกร, ขากรรไตร หรือ ขาตะไกร ก็ว่า.ขากรรไกร [–กันไกฺฺร] น. กระดูกต้นคางที่อ้าขึ้นอ้าลง มีลักษณะอย่างกรรไกร, ขากรรไตร หรือ ขาตะไกร ก็ว่า.
ขากรรไตร เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-รอ-เรือ-รอ-เรือ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ตอ-เต่า-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง ขากรรไกร.ขากรรไตร น. ขากรรไกร.
ขากอม เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-ออ-อ่าง-มอ-ม้า[–กอม] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ขาโก่ง.ขากอม [–กอม] ว. ขาโก่ง.
ขาไก่ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-กอ-ไก่-ไม้-เอก ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกขนมปังกรอบค่อนข้างแข็ง ขนาดโตเท่านิ้วหัวแม่มือ ยาวประมาณ ๘ นิ้ว ว่า ขนมปังขาไก่.ขาไก่ ๑ น. เรียกขนมปังกรอบค่อนข้างแข็ง ขนาดโตเท่านิ้วหัวแม่มือ ยาวประมาณ ๘ นิ้ว ว่า ขนมปังขาไก่.
ขาขวิด เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่เดินสะดุดขาตัวเองเพราะอายหรือรีบร้อน เรียกว่า เดินขาขวิด.ขาขวิด ว. อาการที่เดินสะดุดขาตัวเองเพราะอายหรือรีบร้อน เรียกว่า เดินขาขวิด.
ขาตะเกียบ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง ขาคนที่ลีบเล็ก.ขาตะเกียบ น. ขาคนที่ลีบเล็ก.
ขาตะไกร เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-กอ-ไก่-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง ขากรรไกร.ขาตะไกร น. ขากรรไกร.
ขาทราย เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ไม้ ๒ อันผูกหรือร้อยปลายให้อ้าออกเป็นง่ามสําหรับรับหรือคํ้าของ.ขาทราย น. ไม้ ๒ อันผูกหรือร้อยปลายให้อ้าออกเป็นง่ามสําหรับรับหรือคํ้าของ.
ขานกยาง เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-กอ-ไก่-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ปืนโบราณที่ตั้งยิงบนขาคํ้า; เรียกตรวนที่มีลูกย่าง ๒ อันว่า ตรวนขานกยาง.ขานกยาง ๑ น. ปืนโบราณที่ตั้งยิงบนขาคํ้า; เรียกตรวนที่มีลูกย่าง ๒ อันว่า ตรวนขานกยาง.
ขาพับ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-พอ-พาน-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนของขาที่พับได้อยู่หลังเข่า.ขาพับ น. ส่วนของขาที่พับได้อยู่หลังเข่า.
ขาม้า เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ครีบคู่ที่อยู่ตรงอกปลา, ตะเกียบ ก็เรียก.ขาม้า น. ครีบคู่ที่อยู่ตรงอกปลา, ตะเกียบ ก็เรียก.
ขาลาก เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่เดินยกขาไม่ขึ้น.ขาลาก ว. อาการที่เดินยกขาไม่ขึ้น.
ขาสิงห์ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-หอ-หีบ-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง ขาโต๊ะ ตั่ง หรือตู้เป็นต้นที่ออกแบบให้คล้ายขาของสิงห์.ขาสิงห์ น. ขาโต๊ะ ตั่ง หรือตู้เป็นต้นที่ออกแบบให้คล้ายขาของสิงห์.
ขาหนีบ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง บริเวณโคนขาด้านหน้าตรงส่วนที่ต่อกับลำตัว.ขาหนีบ น. บริเวณโคนขาด้านหน้าตรงส่วนที่ต่อกับลำตัว.
ขาหมา เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง ไม้ ๒ อันที่ทำเป็นขาไขว้กัน ใช้วางบนหลังช้าง สำหรับนั่ง บรรทุกของ หรือลากไม้.ขาหมา น. ไม้ ๒ อันที่ทำเป็นขาไขว้กัน ใช้วางบนหลังช้าง สำหรับนั่ง บรรทุกของ หรือลากไม้.
ขาหยั่ง เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-งอ-งู[–หฺยั่ง] เป็นคำนาม หมายถึง ไม้ ๓ อันผูกปลายรวมกันและกางออกไป สําหรับตั้งหรือห้อยของต่าง ๆ.ขาหยั่ง [–หฺยั่ง] น. ไม้ ๓ อันผูกปลายรวมกันและกางออกไป สําหรับตั้งหรือห้อยของต่าง ๆ.
ขาอ่อน เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-ออ-อ่าง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนหลังของขานับตั้งแต่โคนขาถึงขาพับ.ขาอ่อน น. ส่วนหลังของขานับตั้งแต่โคนขาถึงขาพับ.
ขา เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง พวก, ฝ่าย, เช่น ขานักเลง ขาเจ้าชู้; เรียกผู้ร่วมเล่นการพนันเช่นไพ่ว่า ขา; คราว, เที่ยว, เช่น ขากลับ ขาเข้า ขาออก; ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ หมายถึง สลึง, ใช้เฉพาะราคาทองคำที่คิดเป็นราคาเงินบาท เศษที่เป็นสลึงเรียกว่า ขา เช่น ทองคำหนัก ๑ บาท เป็นราคาเงิน ๘ บาท ๒ สลึง เรียกว่า ทองเนื้อแปดสองขา ถ้าเป็นราคาเงิน ๘ บาท ๓ สลึง เรียกว่า ทองเนื้อแปดสามขา.ขา ๒ น. พวก, ฝ่าย, เช่น ขานักเลง ขาเจ้าชู้; เรียกผู้ร่วมเล่นการพนันเช่นไพ่ว่า ขา; คราว, เที่ยว, เช่น ขากลับ ขาเข้า ขาออก; (โบ) สลึง, ใช้เฉพาะราคาทองคำที่คิดเป็นราคาเงินบาท เศษที่เป็นสลึงเรียกว่า ขา เช่น ทองคำหนัก ๑ บาท เป็นราคาเงิน ๘ บาท ๒ สลึง เรียกว่า ทองเนื้อแปดสองขา ถ้าเป็นราคาเงิน ๘ บาท ๓ สลึง เรียกว่า ทองเนื้อแปดสามขา.
ขาจร เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-จอ-จาน-รอ-เรือ[–จอน] เป็นคำนาม หมายถึง ลูกค้าที่ไม่ใช่ขาประจำ.ขาจร [–จอน] น. ลูกค้าที่ไม่ใช่ขาประจำ.
ขาประจำ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-จอ-จาน-สะ-หระ-อำ เป็นคำนาม หมายถึง ลูกค้าที่ติดต่อสม่ำเสมอ.ขาประจำ น. ลูกค้าที่ติดต่อสม่ำเสมอ.
ขาไพ่ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-พอ-พาน-ไม้-เอก เป็นคำนาม หมายถึง ผู้ร่วมเล่นการพนันไพ่, ลักษณนามว่า ขา.ขาไพ่ น. ผู้ร่วมเล่นการพนันไพ่, ลักษณนามว่า ขา.
ขาใหญ่ เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-หอ-หีบ-ยอ-หยิง-ไม้-เอก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำนาม หมายถึง นักเลงผู้มีอิทธิพล, นักโทษหรือผู้กักขังที่มีอิทธิพล.ขาใหญ่ (ปาก) น. นักเลงผู้มีอิทธิพล, นักโทษหรือผู้กักขังที่มีอิทธิพล.
ขา เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา ความหมายที่ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง คําขานรับของผู้หญิง.ขา ๓ ว. คําขานรับของผู้หญิง.
ขา เขียนว่า ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา ความหมายที่ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำสรรพนาม หมายถึง เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๓ แทนคำว่า เขาสองคน เช่น สองขาพ่อลูก หมายถึง เขาสองคนพ่อลูก.ขา ๔ (โบ) ส. เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๓ แทนคำว่า เขาสองคน เช่น สองขาพ่อลูก หมายถึง เขาสองคนพ่อลูก.
ข่า เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง คนชาวเขาจำพวกหนึ่ง แบ่งออกเป็น ๒ พวก พวกหนึ่งพูดภาษาในตระกูลมอญ–เขมร เช่น ข่าอัตตะปือ ข่าตองเหลือง และอีกพวกหนึ่งพูดภาษาในตระกูลอินโดนีเซียน ได้แก่ ข่าระแด และ ข่าจะราย.ข่า ๑ น. คนชาวเขาจำพวกหนึ่ง แบ่งออกเป็น ๒ พวก พวกหนึ่งพูดภาษาในตระกูลมอญ–เขมร เช่น ข่าอัตตะปือ ข่าตองเหลือง และอีกพวกหนึ่งพูดภาษาในตระกูลอินโดนีเซียน ได้แก่ ข่าระแด และ ข่าจะราย.
ข่า เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Alpinia galanga (L.) Sw. ในวงศ์ Zingiberaceae มีเหง้า ลําต้นเป็นกอ สูง ๑–๓ เมตร ดอกขาว ออกเป็นช่อที่ยอด เหง้ามีกลิ่นฉุน ใช้ปรุงอาหารและทํายาได้.ข่า ๒ น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Alpinia galanga (L.) Sw. ในวงศ์ Zingiberaceae มีเหง้า ลําต้นเป็นกอ สูง ๑–๓ เมตร ดอกขาว ออกเป็นช่อที่ยอด เหง้ามีกลิ่นฉุน ใช้ปรุงอาหารและทํายาได้.
ข่าแดง เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-แอ-ดอ-เด็ก-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Achasma sphaerocephalum Holtt. ในวงศ์ Zingiberaceae ดอกสีแดง ออกเป็นช่อสั้น ๆ ใกล้พื้นดิน กินได้.ข่าแดง น. ชื่อไม้ล้มลุกชนิด Achasma sphaerocephalum Holtt. ในวงศ์ Zingiberaceae ดอกสีแดง ออกเป็นช่อสั้น ๆ ใกล้พื้นดิน กินได้.
ข่า เขียนว่า ขอ-ไข่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ในมหาชาติคําหลวงแปลจากศัพท์ว่า สุสู, คือ จระเข้, เช่น มงงกรฉลองเข้ข่าก็มี. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาพน.ข่า ๓ น. ชื่อสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ในมหาชาติคําหลวงแปลจากศัพท์ว่า สุสู, คือ จระเข้, เช่น มงงกรฉลองเข้ข่าก็มี. (ม. คำหลวง มหาพน).