กระหมุบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำกริยา หมายถึง เต้นตุบ ๆ. (แผลงมาจาก ขมุบ).กระหมุบ ก. เต้นตุบ ๆ. (แผลงมาจาก ขมุบ).
กระหมุบกระหมิบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-บอ-ไบ-ไม้-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำกริยา หมายถึง หมุบหมิบ, อาการที่ริมฝีปากเผยอขึ้นและหุบลงโดยเร็ว, อาการของปากที่พูดอย่างไม่ออกเสียง, เช่น ทำปากกระหมุบกระหมิบ สวดมนต์กระหมุบกระหมิบ. (แผลงมาจาก ขมุบขมิบ).กระหมุบกระหมิบ ก. หมุบหมิบ, อาการที่ริมฝีปากเผยอขึ้นและหุบลงโดยเร็ว, อาการของปากที่พูดอย่างไม่ออกเสียง, เช่น ทำปากกระหมุบกระหมิบ สวดมนต์กระหมุบกระหมิบ. (แผลงมาจาก ขมุบขมิบ).
กระหย่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้สูงขึ้น เช่น กระหย่งตัว, ทำสิ่งที่รวมตัวกันให้โปร่งหรือขยายตัวให้หลวมขึ้น เช่น กระหย่งฟาง, กระโหย่ง หย่ง หรือ โหย่ง ก็ว่า.กระหย่ง ๑ ก. ทําให้สูงขึ้น เช่น กระหย่งตัว, ทำสิ่งที่รวมตัวกันให้โปร่งหรือขยายตัวให้หลวมขึ้น เช่น กระหย่งฟาง, กระโหย่ง หย่ง หรือ โหย่ง ก็ว่า.
กระหย่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่เดินหรือวิ่งไม่เต็มเท้า คือ จดแต่ปลายเท้า เพื่อทําให้ตนสูงขึ้น หรือเพื่อไม่ให้เกิดเสียงดัง เช่น เดินกระหย่ง วิ่งกระหย่ง, เรียกรอยเท้าที่ไม่เต็มเห็นแต่ปลายเท้าและส้นเท้าว่า รอยเท้ากระหย่ง, อาการที่นั่งเอาปลายเท้าตั้งลงที่พื้น ส้นเท้าทั้ง ๒ รับก้น เรียกว่า นั่งกระหย่ง, กระโหย่ง หย่ง หย่ง ๆ โหย่ง หรือ โหย่ง ๆ ก็ว่า.กระหย่ง ๒ ว. อาการที่เดินหรือวิ่งไม่เต็มเท้า คือ จดแต่ปลายเท้า เพื่อทําให้ตนสูงขึ้น หรือเพื่อไม่ให้เกิดเสียงดัง เช่น เดินกระหย่ง วิ่งกระหย่ง, เรียกรอยเท้าที่ไม่เต็มเห็นแต่ปลายเท้าและส้นเท้าว่า รอยเท้ากระหย่ง, อาการที่นั่งเอาปลายเท้าตั้งลงที่พื้น ส้นเท้าทั้ง ๒ รับก้น เรียกว่า นั่งกระหย่ง, กระโหย่ง หย่ง หย่ง ๆ โหย่ง หรือ โหย่ง ๆ ก็ว่า.
กระหยด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ แผลงมาจาก ขยด เป็นคำกริยา หมายถึง ถด, ถอย, เขยิบ, เช่น กระหยดเข้า นางเจ้าแม่ทรงศาสตราชัย. ในวงเล็บ มาจาก บทละครครั้งกรุงเก่า เรื่องมโนห์รา ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.กระหยด (โบ; แผลงมาจาก ขยด) ก. ถด, ถอย, เขยิบ, เช่น กระหยดเข้า นางเจ้าแม่ทรงศาสตราชัย. (มโนห์รา).
กระหยบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง หมอบ เช่น ฟุบกบกระหยบเงียบมิเกรียบไว้. ในวงเล็บ มาจาก บทละครครั้งกรุงเก่า เรื่องมโนห์รา ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ หมายถึง แอบ, ซ่อน, ซุก.กระหยบ (โบ) ก. หมอบ เช่น ฟุบกบกระหยบเงียบมิเกรียบไว้. (มโนห์รา); (ถิ่น–ปักษ์ใต้) แอบ, ซ่อน, ซุก.
กระหย่อน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง ขย้อน คือ อาการขยับขึ้นขยับลง เช่น พระยานั่งอยู่แลกระหย่อนองค์โลดขึ้นทั้งนั้นก็ดี ขึ้นสูงได้ ๑๘ ศอก. (ไตรภูมิ; สรรพสิทธิ์; พงศ. เหนือ), กระย่อน ก็ว่า.กระหย่อน (โบ) ก. ขย้อน คือ อาการขยับขึ้นขยับลง เช่น พระยานั่งอยู่แลกระหย่อนองค์โลดขึ้นทั้งนั้นก็ดี ขึ้นสูงได้ ๑๘ ศอก. (ไตรภูมิ; สรรพสิทธิ์; พงศ. เหนือ), กระย่อน ก็ว่า.
กระหย่อม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง หย่อม คือ หมู่เล็ก ๆ, กองเล็ก ๆ.กระหย่อม น. หย่อม คือ หมู่เล็ก ๆ, กองเล็ก ๆ.
กระหยะ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อะ เป็นคำนาม หมายถึง ขยะ เช่น หนึ่งนิทไทรในราษตรี บมิหลับดั่งมี กระหยะแลผงเลือดไร. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือตำราโชคต่าง ๆ เลือกคัดจากฉบับของโบราณ นาวาตรีหลวงวุฒิวารีรณ ร.น. พิมพ์ พ.ศ. ๒๔๖๗. (แผลงมาจาก ขยะ).กระหยะ น. ขยะ เช่น หนึ่งนิทไทรในราษตรี บมิหลับดั่งมี กระหยะแลผงเลือดไร. (อภิไธยโพธิบาทว์). (แผลงมาจาก ขยะ).
กระหยัง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคอีสาน เป็นคำนาม หมายถึง สมุกใส่เครื่องนุ่งห่ม. (ลัทธิ. ภาค ๑๘ ตอน ๑); ภาชนะชนิดหนึ่งคล้ายตะกร้าสําหรับใส่ของ.กระหยัง (ถิ่น–อีสาน) น. สมุกใส่เครื่องนุ่งห่ม. (ลัทธิ. ภาค ๑๘ ตอน ๑); ภาชนะชนิดหนึ่งคล้ายตะกร้าสําหรับใส่ของ.
กระหยับ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง ขยับ เช่น มือถือธนูกระหยับลั่น. (รามเกียรติ์ ร. ๑; ไกรทอง; สรรพสิทธิ์). (แผลงมาจาก ขยับ).กระหยับ (กลอน) ก. ขยับ เช่น มือถือธนูกระหยับลั่น. (รามเกียรติ์ ร. ๑; ไกรทอง; สรรพสิทธิ์). (แผลงมาจาก ขยับ).
กระหยาง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-งอ-งูดู กระยาง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-งอ-งู ความหมายที่ ๑.กระหยาง ดู กระยาง ๑.
กระหยิ่ม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง กริ่ม คือ ครึ้มใจ, ภูมิใจ, อิ่มใจ, มักใช้เข้าคู่กับคำ ยิ้มย่อง เป็น กระหยิ่มยิ้มย่อง. (แผลงมาจาก ขยิ่ม).กระหยิ่ม ก. กริ่ม คือ ครึ้มใจ, ภูมิใจ, อิ่มใจ, มักใช้เข้าคู่กับคำ ยิ้มย่อง เป็น กระหยิ่มยิ้มย่อง. (แผลงมาจาก ขยิ่ม).
กระหรอด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-รอ-เรือ-ออ-อ่าง-ดอ-เด็ก[–หฺรอด] เป็นคำนาม หมายถึง นกกรอด. ในวงเล็บ ดู ปรอด เขียนว่า ปอ-ปลา-รอ-เรือ-ออ-อ่าง-ดอ-เด็ก.กระหรอด [–หฺรอด] น. นกกรอด. (ดู ปรอด).
กระหริ่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง บ่วงหวายสําหรับดักสัตว์ที่กระโดดเช่นเนื้อและกวาง เช่น จับกระหริ่งบ่วงข่ายถือ แบกหอกปืนลงจากเรือน. ในวงเล็บ มาจาก สุบินกุมาร โรงพิมพ์ครูสมิท บางคอแหลม จ.ศ. ๑๒๔๓, กะริง ก็ว่า.กระหริ่ง น. บ่วงหวายสําหรับดักสัตว์ที่กระโดดเช่นเนื้อและกวาง เช่น จับกระหริ่งบ่วงข่ายถือ แบกหอกปืนลงจากเรือน. (สุบิน), กะริง ก็ว่า.
กระหวน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-วอ-แหวน-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง หวนถึง เช่น และกระหวนกระโหยหา. ในวงเล็บ มาจาก คำฉันท์ดุษฎีสังเวยกล่อมช้างของเก่า ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗.กระหวน (กลอน) ก. หวนถึง เช่น และกระหวนกระโหยหา. (ดุษฎีสังเวย).
กระหวัด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก เป็นคำกริยา หมายถึง ตวัด, วัดเข้ามาโดยเร็ว, รัดรึง; ย้อน เช่น เจ้าหวนคิดกระหวัดวน. ในวงเล็บ มาจาก บทพากย์รามเกียรติ์ กาพย์นางลอย พระราชนิพนธ์ ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ของ กระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๑๙.กระหวัด ก. ตวัด, วัดเข้ามาโดยเร็ว, รัดรึง; ย้อน เช่น เจ้าหวนคิดกระหวัดวน. (พากย์นางลอย).
กระหวัดเกล้า เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง วิธีรําละครท่าหนึ่ง. ในวงเล็บ มาจาก ตำราฟ้อนรำ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๗๑.กระหวัดเกล้า น. วิธีรําละครท่าหนึ่ง. (ฟ้อน).
กระหว่า เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ราวกับว่า เช่น หน้าตาหัวอกรกเป็นขน ดูสง่ากระหว่าคนหรือนนทรี. ในวงเล็บ มาจาก บทละครครั้งกรุงเก่า เรื่องมโนห์รา ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.กระหว่า (โบ; กลอน) ว. ราวกับว่า เช่น หน้าตาหัวอกรกเป็นขน ดูสง่ากระหว่าคนหรือนนทรี. (มโนห์รา).
กระหอง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ออ-อ่าง-งอ-งูดู จงโคร่ง, โจงโคร่ง จงโคร่ง เขียนว่า จอ-จาน-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-คอ-ควาย-รอ-เรือ-ไม้-เอก-งอ-งู โจงโคร่ง เขียนว่า สะ-หระ-โอ-จอ-จาน-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-คอ-ควาย-รอ-เรือ-ไม้-เอก-งอ-งู .กระหอง ดู จงโคร่ง, โจงโคร่ง.
กระหัง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ผีชนิดหนึ่งที่ถือว่าเข้าสิงในตัวผู้ชาย เชื่อกันว่าเดิมเป็นผู้ชายที่เรียนวิชาอาคมแก่กล้าเข้าก็มีปีกมีหาง จะไปไหนก็ใช้กระด้งต่างปีก สากตําข้าวต่างขา สากกะเบือต่างหาง ชอบกินของโสโครก, คู่กับ กระสือ ซึ่งเป็นผีผู้หญิง, ใช้ว่า กระหาง ก็มี เช่น ถ้าเปนสัจว่าเปนกระสือกระหางจะกละจริงไซร้. ในวงเล็บ มาจาก กฎหมายตราสามดวง.กระหัง น. ผีชนิดหนึ่งที่ถือว่าเข้าสิงในตัวผู้ชาย เชื่อกันว่าเดิมเป็นผู้ชายที่เรียนวิชาอาคมแก่กล้าเข้าก็มีปีกมีหาง จะไปไหนก็ใช้กระด้งต่างปีก สากตําข้าวต่างขา สากกะเบือต่างหาง ชอบกินของโสโครก, คู่กับ กระสือ ซึ่งเป็นผีผู้หญิง, ใช้ว่า กระหาง ก็มี เช่น ถ้าเปนสัจว่าเปนกระสือกระหางจะกละจริงไซร้. (สามดวง).
กระหัด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำนาม หมายถึง คฤหัสถ์.กระหัด (ปาก) น. คฤหัสถ์.
กระหาง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง กระหัง.กระหาง น. กระหัง.
กระหาย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง รู้สึกคอแห้งด้วยอยากดื่มน้ำเพราะมีอาการร้อนในเป็นต้น; อยากเป็นกําลัง.กระหาย ก. รู้สึกคอแห้งด้วยอยากดื่มน้ำเพราะมีอาการร้อนในเป็นต้น; อยากเป็นกําลัง.
กระหายเลือด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-ดอ-เด็ก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เหี้ยมโหดทำทารุณจนถึงเลือดตกยางออก.กระหายเลือด ว. เหี้ยมโหดทำทารุณจนถึงเลือดตกยางออก.
กระหึม, กระหึ่ม กระหึม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อึ-มอ-ม้า กระหึ่ม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อึ-ไม้-เอก-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงดังหึ่มอย่างน่ากลัว เช่น พายุพัดกระหึ่ม, เสียงก้องกังวาน เช่น เสียงดนตรีดังกระหึ่ม.กระหึม, กระหึ่ม ว. เสียงดังหึ่มอย่างน่ากลัว เช่น พายุพัดกระหึ่ม, เสียงก้องกังวาน เช่น เสียงดนตรีดังกระหึ่ม.
กระหืดกระหอบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อือ-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีอาการรีบร้อนอย่างเหนื่อยหอบ เช่น วิ่งกระหืดกระหอบ.กระหืดกระหอบ ว. มีอาการรีบร้อนอย่างเหนื่อยหอบ เช่น วิ่งกระหืดกระหอบ.
กระเห็น เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ไม้-ไต่-คู้-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง อีเห็น เช่น กระเห็นเห็นกันแล้ววิ่งมา. ในวงเล็บ มาจาก พระราชนิพนธ์บทละครเรื่องรามเกียรติ์ ในรัชกาลที่ ๑.กระเห็น น. อีเห็น เช่น กระเห็นเห็นกันแล้ววิ่งมา. (รามเกียรติ์ ร. ๑).
กระเหน็จ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-ไต่-คู้-จอ-จาน ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง วิธี, อย่าง, อุบาย, เช่น กลกระเหน็จต่าง ๆ. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ นครกัณฑ์.กระเหน็จ (โบ) น. วิธี, อย่าง, อุบาย, เช่น กลกระเหน็จต่าง ๆ. (ม. คำหลวง นครกัณฑ์).
กระเหน็จกระแหน่ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-ไต่-คู้-จอ-จาน-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-เอก ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง เชิงชั้น, เล่ห์กล, เช่น กระเหน็จกระแหน่รณรงค์. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.กระเหน็จกระแหน่ (โบ) น. เชิงชั้น, เล่ห์กล, เช่น กระเหน็จกระแหน่รณรงค์. (สมุทรโฆษ).
กระเหนียด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [–เหฺนียด] เป็นคำกริยา หมายถึง เสียด.กระเหนียด ๑ [–เหฺนียด] ก. เสียด.
กระเหนียด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [–เหฺนียด]ดู เสนียด เขียนว่า สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๑.กระเหนียด ๒ [–เหฺนียด] ดู เสนียด ๑.
กระเหม็ดกระเหมียด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-ไม้-ไต่-คู้-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-ดอ-เด็ก[–เหฺม็ด–เหฺมียด] เป็นคำกริยา หมายถึง ประหยัด. ในวงเล็บ มาจาก D.J.B. Pallegoix Dictionnaire, Siamois, Francais-Anglais.กระเหม็ดกระเหมียด [–เหฺม็ด–เหฺมียด] ก. ประหยัด. (ปาเลกัว).
กระเหม็ดกระแหม่ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-ไม้-ไต่-คู้-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-ไม้-เอก[–แหฺม่] เป็นคำกริยา หมายถึง เขม็ดแขม่, ใช้จ่ายอย่างระมัดระวังเพราะเกรงว่าจะไม่พอใช้.กระเหม็ดกระแหม่ [–แหฺม่] ก. เขม็ดแขม่, ใช้จ่ายอย่างระมัดระวังเพราะเกรงว่าจะไม่พอใช้.
กระเหม่น เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-ไม้-เอก-นอ-หนู[–เหฺม่น] เป็นคำกริยา หมายถึง เขม่น คือ อาการที่กล้ามเนื้อกระตุกเต้นเบา ๆ ขึ้นเอง ตามความเชื่อโบราณถือว่าเป็นนิมิตบอกเหตุร้ายหรือดีได้ เช่น กระเหม่นตา; เขม้น เช่น กระเหม่นตรับตัว. ในวงเล็บ มาจาก เสือโคคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๕. (แผลงมาจาก เขม่น).กระเหม่น [–เหฺม่น] ก. เขม่น คือ อาการที่กล้ามเนื้อกระตุกเต้นเบา ๆ ขึ้นเอง ตามความเชื่อโบราณถือว่าเป็นนิมิตบอกเหตุร้ายหรือดีได้ เช่น กระเหม่นตา; เขม้น เช่น กระเหม่นตรับตัว. (เสือโค). (แผลงมาจาก เขม่น).
กระเหม่า เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา[–เหฺม่า] เป็นคำนาม หมายถึง เขม่า, ละอองขึ้นที่ลิ้นเด็กอ่อน โบราณเรียกว่า กระเหม่าซาง. (แผลงมาจาก เขม่า).กระเหม่า [–เหฺม่า] น. เขม่า, ละอองขึ้นที่ลิ้นเด็กอ่อน โบราณเรียกว่า กระเหม่าซาง. (แผลงมาจาก เขม่า).
กระเหลียก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-กอ-ไก่[–เหฺลียก] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง แลดู, เขียนเป็น กรลยก ก็มี เช่น สูวนนเจดีรสสมีกรลยกงามหนกกหนา. (จารึกสยาม หลัก ๒), เหลือบแล เช่น ครั้นเช้าไก่ขันเรียก ไก่กระเหลียกตาดู. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร กฺรเฬก เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-เอ-ลอ-จุ-ลา-กอ-ไก่ ว่า เหลือบดู .กระเหลียก [–เหฺลียก] (โบ) ก. แลดู, เขียนเป็น กรลยก ก็มี เช่น สูวนนเจดีรสสมีกรลยกงามหนกกหนา. (จารึกสยาม หลัก ๒), เหลือบแล เช่น ครั้นเช้าไก่ขันเรียก ไก่กระเหลียกตาดู. (ลอ). (ข. กฺรเฬก ว่า เหลือบดู).
กระเหว่า เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา[–เหฺว่า] เป็นคำนาม หมายถึง นกดุเหว่า เช่น กระเหว่าเสียงเพราะแท้ แก่ตัว. ในวงเล็บ มาจาก แบบเรียนกวีนิพนธ์ โลกนิติคำโคลง, กาเหว่า ก็ว่า. ในวงเล็บ ดู ดุเหว่า เขียนว่า ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อุ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-วอ-แหวน-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา.กระเหว่า [–เหฺว่า] น. นกดุเหว่า เช่น กระเหว่าเสียงเพราะแท้ แก่ตัว. (โลกนิติ), กาเหว่า ก็ว่า. (ดู ดุเหว่า).
กระเห่อ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ไม้-เอก-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง เห่อ เช่น คนห่ามกระเห่อทํา อวดรู้. (พระนลคําหลวง อารัมภกถา).กระเห่อ ก. เห่อ เช่น คนห่ามกระเห่อทํา อวดรู้. (พระนลคําหลวง อารัมภกถา).
กระเหิม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อิ-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เหิม, กําเริบ, คะนอง.กระเหิม ว. เหิม, กําเริบ, คะนอง.
กระเหี้ยนกระหือรือ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-ยอ-ยัก-นอ-หนู-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-รอ-เรือ-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง แสดงความกระตือรือล้นเอาจริงเอาจังอย่างออกนอกหน้า.กระเหี้ยนกระหือรือ ก. แสดงความกระตือรือล้นเอาจริงเอาจังอย่างออกนอกหน้า.
กระแห, กระแหทอง กระแห เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ กระแหทอง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-ทอ-ทะ-หาน-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Puntius schwanenfeldii ในวงศ์ Cyprinidae รูปร่างป้อมคล้ายปลาตะเพียนทอง มักมีสีแดงอ่อนบนครีบ เฉพาะส่วนปลายของครีบหลังและขอบบนล่างของครีบหางมีสีดํา, ตะเพียนหางแดง หรือ เลียนไฟ ก็เรียก, ปักษ์ใต้เรียก ลำปำ.กระแห, กระแหทอง น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Puntius schwanenfeldii ในวงศ์ Cyprinidae รูปร่างป้อมคล้ายปลาตะเพียนทอง มักมีสีแดงอ่อนบนครีบ เฉพาะส่วนปลายของครีบหลังและขอบบนล่างของครีบหางมีสีดํา, ตะเพียนหางแดง หรือ เลียนไฟ ก็เรียก, ปักษ์ใต้เรียก ลำปำ.
–กระแหน มีเครื่องหมายยัติภังค์หน้าคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-นอ-หนู[–แหฺน]ใช้เข้าคู่กับคํา กระหนอ และ กระแหนะ เป็น กระหนอกระแหน และ กระแหนะกระแหน.–กระแหน [–แหฺน] ใช้เข้าคู่กับคํา กระหนอ และ กระแหนะ เป็น กระหนอกระแหน และ กระแหนะกระแหน.
กระแหน่ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-เอก ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง เล่ห์กล, แง่งอน, ท่วงที, เช่น ข้ากระไดกระแหน่ แต่งแง่แผ่ตนท่า. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน.กระแหน่ (โบ; กลอน) น. เล่ห์กล, แง่งอน, ท่วงที, เช่น ข้ากระไดกระแหน่ แต่งแง่แผ่ตนท่า. (ลอ).
กระแหนบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-นอ-หนู-บอ-ไบ-ไม้[–แหฺนบ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง แหนบ, ถอน, เช่น แนบนิทรลวดแลบ ก็กระแหนบที่หนวดเครา. ในวงเล็บ มาจาก บุณโณวาทคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๖.กระแหนบ [–แหฺนบ] (กลอน) ก. แหนบ, ถอน, เช่น แนบนิทรลวดแลบ ก็กระแหนบที่หนวดเครา. (บุณโณวาท).
กระแหนะ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อะ[–แหฺนะ] เป็นคำนาม หมายถึง ลายปูนปิดทอง. เป็นคำกริยา หมายถึง แตะ, เติม; ว่าเปรียบเปรย; กรรมวิธีในการสร้างงานประติมากรรมตกแต่ง หรือวิธีการช่างจุลศิลป์ประเภทหนึ่ง โดยใช้สมุกปั้นเป็นลวดลายหรือรูปภาพติดเข้ากับพื้นไม้หรือพื้นกระดาษ เช่น ปั้นหน้ายักษ์หน้าลิงติดลงบนกะโหลกปิดกระดาษทำเป็นหัวโขน, แขนะ ก็ว่า.กระแหนะ [–แหฺนะ] น. ลายปูนปิดทอง. ก. แตะ, เติม; ว่าเปรียบเปรย; กรรมวิธีในการสร้างงานประติมากรรมตกแต่ง หรือวิธีการช่างจุลศิลป์ประเภทหนึ่ง โดยใช้สมุกปั้นเป็นลวดลายหรือรูปภาพติดเข้ากับพื้นไม้หรือพื้นกระดาษ เช่น ปั้นหน้ายักษ์หน้าลิงติดลงบนกะโหลกปิดกระดาษทำเป็นหัวโขน, แขนะ ก็ว่า.
กระแหนะกระแหน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-นอ-หนู-สะ-หระ-อะ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-นอ-หนู[–แหฺน] เป็นคำกริยา หมายถึง พูดกระทบหรือพูดเป็นเชิงเสียดสี, กระแนะกระแหน ก็ว่า.กระแหนะกระแหน [–แหฺน] ก. พูดกระทบหรือพูดเป็นเชิงเสียดสี, กระแนะกระแหน ก็ว่า.
กระแหม็บ, กระแหม็บ ๆ กระแหม็บ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-ไม้-ไต่-คู้-บอ-ไบ-ไม้ กระแหม็บ ๆ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-ไม้-ไต่-คู้-บอ-ไบ-ไม้ ไม้-ยะ-มก [–แหฺม็บ] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แขม็บ, หายใจแผ่ว ๆ แสดงว่าจวนจะหมดกําลัง, ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ หมายถึง เขียนเป็น กระแหมบ ก็มี เช่น กระแหมบกระเหม่นทรวง. ในวงเล็บ มาจาก อนิรุทธ์คำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ. (แผลงมาจาก แขม็บ).กระแหม็บ, กระแหม็บ ๆ [–แหฺม็บ] ว. แขม็บ, หายใจแผ่ว ๆ แสดงว่าจวนจะหมดกําลัง, (โบ) เขียนเป็น กระแหมบ ก็มี เช่น กระแหมบกระเหม่นทรวง. (อนิรุทธ์). (แผลงมาจาก แขม็บ).
กระแหม่ว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-ไม้-เอก-วอ-แหวน[–แหฺม่ว] เป็นคำกริยา หมายถึง แขม่ว, ผ่อนลมหายใจให้ท้องยุบลง, บังคับกล้ามเนื้อท้องให้ท้องยุบลง. (แผลงมาจาก แขม่ว).กระแหม่ว [–แหฺม่ว] ก. แขม่ว, ผ่อนลมหายใจให้ท้องยุบลง, บังคับกล้ามเนื้อท้องให้ท้องยุบลง. (แผลงมาจาก แขม่ว).
กระแหย่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-งอ-งู[–แหฺย่ง] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการปีนขึ้นอย่างพลั้ง ๆ พลาด ๆ. เป็นคำกริยา หมายถึง คะยั้นคะยอ เช่น มาหยักเหยาเซ้าซี้กระแหย่งชาย. ในวงเล็บ มาจาก พระราชนิพนธ์บทละครเรื่องรามเกียรติ์ ในรัชกาลที่ ๑.กระแหย่ง [–แหฺย่ง] ว. อาการปีนขึ้นอย่างพลั้ง ๆ พลาด ๆ. ก. คะยั้นคะยอ เช่น มาหยักเหยาเซ้าซี้กระแหย่งชาย. (รามเกียรติ์ ร. ๑).
กระแหร่ม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-รอ-เรือ-ไม้-เอก-มอ-ม้า[–แหฺร่ม] เป็นคำกริยา หมายถึง กระแอม คือ ทําเสียงขึ้นมาจากคอ เช่นเพื่อมิให้นํ้ามูกลงคอเมื่อเป็นหวัด หรือเพื่อให้หายเสลดติดคอ.กระแหร่ม [–แหฺร่ม] ก. กระแอม คือ ทําเสียงขึ้นมาจากคอ เช่นเพื่อมิให้นํ้ามูกลงคอเมื่อเป็นหวัด หรือเพื่อให้หายเสลดติดคอ.
กระแหล่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-งอ-งู[–แหฺล่ง] เป็นคำนาม หมายถึง วัตถุคล้ายกระดิ่ง แต่เป็นรูปสี่เหลี่ยมแบน ทําด้วยเหล็ก ใช้แขวนคอม้า โค กระบือ.กระแหล่ง [–แหฺล่ง] น. วัตถุคล้ายกระดิ่ง แต่เป็นรูปสี่เหลี่ยมแบน ทําด้วยเหล็ก ใช้แขวนคอม้า โค กระบือ.
กระโห้ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-โอ-หอ-หีบ-ไม้-โท เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Catlocarpio siamensis ในวงศ์ Cyprinidae หัวโต เกล็ดใหญ่ ลําตัวด้านหลังสีเทาดํา หางและครีบสีแดงคลํ้าหรือส้ม พบในแม่นํ้าใหญ่หลายสายของประเทศไทย เคยพบขนาดยาวได้ถึง ๓ เมตร นับเป็นปลานํ้าจืดชนิดหนึ่งที่มีขนาดใหญ่มากในจําพวกปลามีเกล็ดด้วยกัน, กระมัน หรือ หัวมัน ก็เรียก.กระโห้ น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Catlocarpio siamensis ในวงศ์ Cyprinidae หัวโต เกล็ดใหญ่ ลําตัวด้านหลังสีเทาดํา หางและครีบสีแดงคลํ้าหรือส้ม พบในแม่นํ้าใหญ่หลายสายของประเทศไทย เคยพบขนาดยาวได้ถึง ๓ เมตร นับเป็นปลานํ้าจืดชนิดหนึ่งที่มีขนาดใหญ่มากในจําพวกปลามีเกล็ดด้วยกัน, กระมัน หรือ หัวมัน ก็เรียก.
กระโหนด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-โอ-หอ-หีบ-นอ-หนู-ดอ-เด็ก[–โหฺนด] เป็นคำนาม หมายถึง ตาล เช่น ย่านป่าขายพัดกระโหนดคันกลมคันแบนใหญ่น้อย. ในวงเล็บ มาจาก อธิบายแผนที่พระนครศรีอยุธยา กับ คำวินิจฉัย ของพระยาโบราณ ราชธานินทร์ ฉบับชำระครั้งที่ ๒ และ เรื่องศิลปและภูมิสถานอยุธยา ของ กรมศิลปากร ฉบับโรงพิมพ์คุรุสภา พ.ศ. ๒๕๐๙. (แผลงมาจาก โตนด).กระโหนด [–โหฺนด] น. ตาล เช่น ย่านป่าขายพัดกระโหนดคันกลมคันแบนใหญ่น้อย. (อธิบายแผนที่กรุงศรีอยุธยา). (แผลงมาจาก โตนด).
กระโหม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-โอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า[–โหมฺ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง โหม เช่น ศัพท์ส้าวกระโหมโครม. ในวงเล็บ มาจาก บุณโณวาทคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๖.กระโหม [–โหมฺ] (กลอน) ก. โหม เช่น ศัพท์ส้าวกระโหมโครม. (บุณโณวาท).
กระโหย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-โอ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก[–โหยฺ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง โหย คือ ร้องไห้, ครํ่าครวญ.กระโหย [–โหยฺ] (กลอน) ก. โหย คือ ร้องไห้, ครํ่าครวญ.
กระโหย่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-โอ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-งอ-งู ความหมายที่ [–โหฺย่ง] เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้สูงขึ้น เช่น กระโหย่งตัว, ทำสิ่งที่รวมตัวกันให้โปร่งหรือขยายตัวให้หลวมขึ้น เช่น กระโหย่งฟาง, กระหย่ง หย่ง หรือ โหย่ง ก็ว่า.กระโหย่ง ๑ [–โหฺย่ง] ก. ทําให้สูงขึ้น เช่น กระโหย่งตัว, ทำสิ่งที่รวมตัวกันให้โปร่งหรือขยายตัวให้หลวมขึ้น เช่น กระโหย่งฟาง, กระหย่ง หย่ง หรือ โหย่ง ก็ว่า.
กระโหย่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-โอ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก-ไม้-เอก-งอ-งู ความหมายที่ [–โหฺย่ง] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่เดินหรือวิ่งไม่เต็มเท้า คือ จดแต่ปลายเท้า เพื่อทําให้ตนสูงขึ้น หรือเพื่อไม่ให้เกิดเสียงดัง เช่น เดินกระโหย่ง วิ่งกระโหย่ง, เรียกรอยเท้าที่ไม่เต็ม เห็นแต่ปลายเท้าและส้นเท้าว่า รอยเท้ากระโหย่ง, อาการที่นั่งเอาปลายเท้าตั้งลงที่พื้น ส้นเท้าทั้ง ๒ รับก้น เรียกว่า นั่งกระโหย่ง, กระหย่ง หย่ง หย่ง ๆ โหย่ง หรือ โหย่ง ๆ ก็ว่า.กระโหย่ง ๒ [–โหฺย่ง] ว. อาการที่เดินหรือวิ่งไม่เต็มเท้า คือ จดแต่ปลายเท้า เพื่อทําให้ตนสูงขึ้น หรือเพื่อไม่ให้เกิดเสียงดัง เช่น เดินกระโหย่ง วิ่งกระโหย่ง, เรียกรอยเท้าที่ไม่เต็ม เห็นแต่ปลายเท้าและส้นเท้าว่า รอยเท้ากระโหย่ง, อาการที่นั่งเอาปลายเท้าตั้งลงที่พื้น ส้นเท้าทั้ง ๒ รับก้น เรียกว่า นั่งกระโหย่ง, กระหย่ง หย่ง หย่ง ๆ โหย่ง หรือ โหย่ง ๆ ก็ว่า.
–กระอ่วน มีเครื่องหมายยัติภังค์หน้าคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ไม้-เอก-วอ-แหวน-นอ-หนูใช้เข้าคู่กับคํา กระอัก เป็น กระอักกระอ่วน.–กระอ่วน ใช้เข้าคู่กับคํา กระอัก เป็น กระอักกระอ่วน.
กระอวล เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-วอ-แหวน-ลอ-ลิง ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อวล, หอมตลบ.กระอวล (กลอน) ว. อวล, หอมตลบ.
กระอ้อกระแอ้ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-ไม้-โท เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อ้อแอ้, อาการออกเสียงของเด็กที่เริ่มหัดพูด, อาการที่พูดไม่ชัดอย่างคนเมา.กระอ้อกระแอ้ ว. อ้อแอ้, อาการออกเสียงของเด็กที่เริ่มหัดพูด, อาการที่พูดไม่ชัดอย่างคนเมา.
กระออดกระแอด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ออ-อ่าง-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-ดอ-เด็ก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ออดแอด, อาการที่บ่นไม่รู้จักจบ, อาการที่ป่วยอยู่บ่อย ๆ.กระออดกระแอด ว. ออดแอด, อาการที่บ่นไม่รู้จักจบ, อาการที่ป่วยอยู่บ่อย ๆ.
กระออบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีกลิ่นหอม. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร กฺรอูบ เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-เรือ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อู-บอ-ไบ-ไม้.กระออบ ว. มีกลิ่นหอม. (ข. กฺรอูบ).
กระออม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ ดู โคกกระออม เขียนว่า สะ-หระ-โอ-คอ-ควาย-กอ-ไก่-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ออ-อ่าง-มอ-ม้า.กระออม ๑ ดู โคกกระออม.
กระออม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง ภาชนะสานด้วยไม้ไผ่ ยาชัน รูปคล้ายกระบุง ไม่มีคอ ใช้ใส่น้ำ เช่น สรงสนานนํ้าทิพย์สิบกระออม. ในวงเล็บ มาจาก คาวี พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๒ พิมพ์ จ.ศ. ๑๒๔๙, กะออม กัลออม หรือ กะละออม ก็ว่า.กระออม ๒ (กลอน) น. ภาชนะสานด้วยไม้ไผ่ ยาชัน รูปคล้ายกระบุง ไม่มีคอ ใช้ใส่น้ำ เช่น สรงสนานนํ้าทิพย์สิบกระออม. (คาวี), กะออม กัลออม หรือ กะละออม ก็ว่า.
กระอ้อมกระแอ้ม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-ไม้-โท-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อ้อมแอ้ม, ไม่ฉะฉาน, ไม่ชัดเจน, ไม่เต็มปาก, (ใช้แก่กริยาพูด).กระอ้อมกระแอ้ม ว. อ้อมแอ้ม, ไม่ฉะฉาน, ไม่ชัดเจน, ไม่เต็มปาก, (ใช้แก่กริยาพูด).
กระอัก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง ทะลักออกมาจากคอ เช่น กระอักเลือด.กระอัก ก. ทะลักออกมาจากคอ เช่น กระอักเลือด.
กระอักกระอ่วน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ไม้-เอก-วอ-แหวน-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ป่วน, พิพักพิพ่วน, ลังเลใจ, ตกลงใจไม่ได้, อักอ่วน ก็ว่า.กระอักกระอ่วน ว. ป่วน, พิพักพิพ่วน, ลังเลใจ, ตกลงใจไม่ได้, อักอ่วน ก็ว่า.
กระอักกระไอ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ออ-อ่าง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อิดเอื้อน, ไม่กล้าพูด, ทําเสียงไออุบอับอยู่ในคอ, เช่น พูดจากุกกักกระอักกระไอ. ในวงเล็บ มาจาก พระราชนิพนธ์บทละครเรื่องไกรทอง สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ พิมพ์ทูลเกล้าฯ ถวาย พ.ศ. ๒๔๕๖.กระอักกระไอ ว. อิดเอื้อน, ไม่กล้าพูด, ทําเสียงไออุบอับอยู่ในคอ, เช่น พูดจากุกกักกระอักกระไอ. (ไกรทอง).
กระอั้วแทงควาย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน-สะ-หระ-แอ-ทอ-ทะ-หาน-งอ-งู-คอ-ควาย-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อการเล่นชนิดหนึ่งในการสมโภชของหลวง, บางทีเรียก กระอั้ว ว่า นางอั้ว เช่น นางอั้วเพ่งผัวเอน ควายเสี่ยว.กระอั้วแทงควาย น. ชื่อการเล่นชนิดหนึ่งในการสมโภชของหลวง, บางทีเรียก กระอั้ว ว่า นางอั้ว เช่น นางอั้วเพ่งผัวเอน ควายเสี่ยว.
กระอ้า เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง โรคพืชชนิดหนึ่งเกิดแก่ใบยาสูบ ทําให้ใบเฉาเหี่ยวแห้งหรือตายนึ่ง.กระอ้า น. โรคพืชชนิดหนึ่งเกิดแก่ใบยาสูบ ทําให้ใบเฉาเหี่ยวแห้งหรือตายนึ่ง.
กระอาน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเต่านํ้ากร่อยชนิด Batagur baska ในวงศ์ Emydidae สามารถปรับตัวอยู่ในนํ้าจืดได้ พบเฉพาะทางภาคใต้, กะอาน ก็เรียก.กระอาน (ถิ่น–ปักษ์ใต้) น. ชื่อเต่านํ้ากร่อยชนิด Batagur baska ในวงศ์ Emydidae สามารถปรับตัวอยู่ในนํ้าจืดได้ พบเฉพาะทางภาคใต้, กะอาน ก็เรียก.
กระอิด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อิดโรย เช่น อกกระอิดกว่าชื่นแล. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์กุมาร.กระอิด (กลอน) ว. อิดโรย เช่น อกกระอิดกว่าชื่นแล. (ม. คำหลวง กุมาร).
กระอิดกระเอื้อน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อิ-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อือ-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง อิดเอื้อน, ไม่กล้าที่จะพูด, กล่าวไม่เต็มปาก; แสดงอาการไม่สู้เต็มใจ.กระอิดกระเอื้อน ก. อิดเอื้อน, ไม่กล้าที่จะพูด, กล่าวไม่เต็มปาก; แสดงอาการไม่สู้เต็มใจ.
กระอึก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อึ-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง อึกทึก, อึง, เช่น ตระคอกคึกกระอึกอึง. (กลบท ๒; ม. คำหลวง จุลพน).กระอึก (กลอน) ก. อึกทึก, อึง, เช่น ตระคอกคึกกระอึกอึง. (กลบท ๒; ม. คำหลวง จุลพน).
กระอึกกระอัก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อึ-กอ-ไก่-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่พูดไม่ออก ติดกึกกักอยู่ในคอเพราะกลัวหรือประหม่าเป็นต้น, อึกอัก หรือ อึก ๆ อัก ๆ ก็ว่า.กระอึกกระอัก ว. อาการที่พูดไม่ออก ติดกึกกักอยู่ในคอเพราะกลัวหรือประหม่าเป็นต้น, อึกอัก หรือ อึก ๆ อัก ๆ ก็ว่า.
กระอึด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อึ-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง อึดอัด, สะอึก, เช่น กระอึดอกเซนเซน ช่วยเหน้า. ในวงเล็บ มาจาก กำสรวลศรีปราชญ์ ฉบับโรงพิมพ์ ไท ถนนรองเมือง พ.ศ. ๒๔๖๐.กระอึด (โบ; กลอน) ก. อึดอัด, สะอึก, เช่น กระอึดอกเซนเซน ช่วยเหน้า. (กําสรวล).
กระอืด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อือ-ดอ-เด็ก เป็นคำกริยา หมายถึง ร้องไห้รํ่าไร, รํ่าไห้, เช่น เกรงอาตม์กระอืดโอย. ในวงเล็บ มาจาก สรรพสิทธิ์คำฉันท์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรส ทรงนิพนธ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗, จำนองกระอืดโอย ทุกขทรวงละลวงกาม. ในวงเล็บ มาจาก อนิรุทธ์คำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.กระอืด ก. ร้องไห้รํ่าไร, รํ่าไห้, เช่น เกรงอาตม์กระอืดโอย. (สรรพสิทธิ์), จำนองกระอืดโอย ทุกขทรวงละลวงกาม. (อนิรุทธ์).
กระอุ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อุ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง ระอุ; ร้อนรน เช่น กระอุอุระประปราณ. (สมุทรโฆษ; สรรพสิทธิ์), หนึ่งรัศมีพระสุริยเย็น รัศมีพระจันทร์เป็น กระอุแลกลับร้อนรน. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือตำราโชคต่าง ๆ เลือกคัดจากฉบับของโบราณ นาวาตรีหลวงวุฒิวารีรณ ร.น. พิมพ์ พ.ศ. ๒๔๖๗, ใช้เป็น กระอุก หรือ ประอุก ก็มี.กระอุ (กลอน) ก. ระอุ; ร้อนรน เช่น กระอุอุระประปราณ. (สมุทรโฆษ; สรรพสิทธิ์), หนึ่งรัศมีพระสุริยเย็น รัศมีพระจันทร์เป็น กระอุแลกลับร้อนรน. (อภิไธยโพธิบาทว์), ใช้เป็น กระอุก หรือ ประอุก ก็มี.
กระอุก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง ระอุ; ร้อนรน เช่น กระอุกกระลับร้อน, ใช้เป็น กระอุ หรือ ประอุก ก็มี.กระอุก (กลอน) ก. ระอุ; ร้อนรน เช่น กระอุกกระลับร้อน, ใช้เป็น กระอุ หรือ ประอุก ก็มี.
กระเอบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อร่อย, หอมหวาน, เช่น ลิ้มไล้โอชกระเอบหวาน. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์จุลพน.กระเอบ (กลอน) ว. อร่อย, หอมหวาน, เช่น ลิ้มไล้โอชกระเอบหวาน. (ม. คำหลวง จุลพน).
กระเอา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กลมกล่อม.กระเอา (กลอน) ว. กลมกล่อม.
กระเอิก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เอิกเกริก เช่น พลเกรอกกระเออกอึง. ในวงเล็บ มาจาก สรรพสิทธิ์คำฉันท์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรส ทรงนิพนธ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗.กระเอิก (กลอน) ว. เอิกเกริก เช่น พลเกรอกกระเออกอึง. (สรรพสิทธิ์).
กระเอิบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-เอ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง เอิบ, อิ่ม, เช่น เถ้ากระเอิบเรอสมออกแล. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์กุมาร.กระเอิบ (กลอน) ก. เอิบ, อิ่ม, เช่น เถ้ากระเอิบเรอสมออกแล. (ม. คำหลวง กุมาร).
–กระแอ้ มีเครื่องหมายยัติภังค์หน้าคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-ไม้-โทใช้เข้าคู่กับคํา กระอ้อ เป็น กระอ้อกระแอ้.–กระแอ้ ใช้เข้าคู่กับคํา กระอ้อ เป็น กระอ้อกระแอ้.
กระแอก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง เชือกหรือลวดหนังตีเป็นเกลียวหุ้มผ้าแดง ปลายสายทั้ง ๒ ข้างผูกกับสายสําอางคร่อมอยู่ทางท้ายสันหลังช้าง สำหรับควาญช้างจับเมื่อเวลาคับขัน, กระแซง หรือ ประแอก ก็เรียก.กระแอก ๑ น. เชือกหรือลวดหนังตีเป็นเกลียวหุ้มผ้าแดง ปลายสายทั้ง ๒ ข้างผูกกับสายสําอางคร่อมอยู่ทางท้ายสันหลังช้าง สำหรับควาญช้างจับเมื่อเวลาคับขัน, กระแซง หรือ ประแอก ก็เรียก.
กระแอก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง อีกา. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร แกฺอก เขียนว่า สะ-หระ-แอ-กอ-ไก่-พิน-ทุ-ออ-อ่าง-กอ-ไก่.กระแอก ๒ น. อีกา. (ข. แกฺอก).
–กระแอด มีเครื่องหมายยัติภังค์หน้าคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-ดอ-เด็กใช้เข้าคู่กับคํา กระออด เป็น กระออดกระแอด.–กระแอด ใช้เข้าคู่กับคํา กระออด เป็น กระออดกระแอด.
กระแอบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้ดู ตะขาบ เขียนว่า ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ ๑. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร แกฺอบ เขียนว่า สะ-หระ-แอ-กอ-ไก่-พิน-ทุ-ออ-อ่าง-บอ-ไบ-ไม้.กระแอบ ดู ตะขาบ ๑. (ข. แกฺอบ).
กระแอม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ทําเสียงแอมในคอคล้ายไอ เพื่อให้โปร่งคอ ให้เสียงหายเครือ เพื่อให้เขารู้ หรือระวัง เป็นต้น, นิยมใช้เข้าคู่กับคํา กระไอ เป็น กระแอมกระไอ.กระแอม ๑ ก. ทําเสียงแอมในคอคล้ายไอ เพื่อให้โปร่งคอ ให้เสียงหายเครือ เพื่อให้เขารู้ หรือระวัง เป็นต้น, นิยมใช้เข้าคู่กับคํา กระไอ เป็น กระแอมกระไอ.
กระแอม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ลายที่ผูกเป็นตัวลอย ๆ ลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูนคล้ายลายกระหนกหางโต ใช้สําหรับอุดหรือปิดช่องไฟระหว่างลายกระหนกเครือวัลย์ เรียกว่า ลูกกระแอม, ตัวที่บอกให้รู้ว่าได้ทําอะไรแปลกไปจากการประดิษฐ์ แสดงเป็นตัวลูกไม้เพิ่มขึ้น เรียกว่า ตัวกระแอม.กระแอม ๒ น. ลายที่ผูกเป็นตัวลอย ๆ ลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูนคล้ายลายกระหนกหางโต ใช้สําหรับอุดหรือปิดช่องไฟระหว่างลายกระหนกเครือวัลย์ เรียกว่า ลูกกระแอม, ตัวที่บอกให้รู้ว่าได้ทําอะไรแปลกไปจากการประดิษฐ์ แสดงเป็นตัวลูกไม้เพิ่มขึ้น เรียกว่า ตัวกระแอม.
–กระแอ้ม มีเครื่องหมายยัติภังค์หน้าคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-ไม้-โท-มอ-ม้าใช้เข้าคู่กับคํา กระอ้อม เป็น กระอ้อมกระแอ้ม.–กระแอ้ม ใช้เข้าคู่กับคํา กระอ้อม เป็น กระอ้อมกระแอ้ม.
กระไอ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ออ-อ่าง ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง กลิ่น (ใช้เฉพาะกลิ่นของสิ่งที่จวนจะบูด) เช่น แกงมีกระไอจวนจะบูดแล้ว, สะไอ ก็ว่า. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีกลิ่นเหม็นแสดงว่าจวนจะบูด เช่น ข้าวเหม็นกระไอ, สะไอ ก็ว่า.กระไอ ๑ น. กลิ่น (ใช้เฉพาะกลิ่นของสิ่งที่จวนจะบูด) เช่น แกงมีกระไอจวนจะบูดแล้ว, สะไอ ก็ว่า. ว. มีกลิ่นเหม็นแสดงว่าจวนจะบูด เช่น ข้าวเหม็นกระไอ, สะไอ ก็ว่า.
กระไอ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ออ-อ่าง ความหมายที่ เป็นคำกริยา หมายถึง ไอ, ใช้เข้าคู่กับคํา กระอัก หรือ กระแอม เป็น กระอักกระไอ กระแอมกระไอ หรือ กระไอกระแอม.กระไอ ๒ ก. ไอ, ใช้เข้าคู่กับคํา กระอัก หรือ กระแอม เป็น กระอักกระไอ กระแอมกระไอ หรือ กระไอกระแอม.
กระไอกระแอม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ออ-อ่าง-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ออ-อ่าง-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง ทําเสียงไอเสียงแอม เช่น ถ้ามันจะเกริ่นกรายกระไอกระแอมแอบเข้ามา. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน กัณฑ์ชูชก.กระไอกระแอม ก. ทําเสียงไอเสียงแอม เช่น ถ้ามันจะเกริ่นกรายกระไอกระแอมแอบเข้ามา. (ม. ร่ายยาว ชูชก).
กรัก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่[กฺรัก] เป็นคำนาม หมายถึง แก่นขนุนใช้ย้อมผ้า; ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ หมายถึง โรงกรัก คือ โรงที่ต้มกรักในวัด. (ตะเลง ว่า แก่นไม้; ข. กราก่ ว่า แก่นขนุน).กรัก [กฺรัก] น. แก่นขนุนใช้ย้อมผ้า; (โบ) โรงกรัก คือ โรงที่ต้มกรักในวัด. (ตะเลง ว่า แก่นไม้; ข. กราก่ ว่า แก่นขนุน).
กรักขี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อี[กฺรัก–]ดู สักขี เขียนว่า สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-ขอ-ไข่-สะ-หระ-อี ความหมายที่ ๒.กรักขี [กฺรัก–] ดู สักขี ๒.
กรัง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู ความหมายที่ [กฺรัง] เป็นคำกริยา หมายถึง แห้ง เช่น เสบียงกรัง, แห้งติดแน่นอยู่ เช่น ขี้มูกขี้ตากรัง.กรัง ๑ [กฺรัง] ก. แห้ง เช่น เสบียงกรัง, แห้งติดแน่นอยู่ เช่น ขี้มูกขี้ตากรัง.
กรัง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู ความหมายที่ [กฺรัง] เป็นคำนาม หมายถึง เนิน เช่น กึกก้องไพรกรัง. ในวงเล็บ มาจาก อนิรุทธ์คำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ, อเนกทั่วไพรกรัง. ในวงเล็บ มาจาก คำฉันท์ดุษฎีสังเวยกล่อมช้างของเก่า ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗.กรัง ๒ [กฺรัง] น. เนิน เช่น กึกก้องไพรกรัง. (อนิรุทธ์), อเนกทั่วไพรกรัง. (ดุษฎีสังเวย).
กรัชกาย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-ชอ-ช้าง-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[กะรัดชะ–, กะหฺรัดชะ–, กฺรัดชะ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ร่างกาย เช่น เจ้างามยามประจงจัดกรัชกาย. (กลบทบัวบานกลีบขยาย). [ป. ก (น้ำ) + รช (ธุลี) + กาย = กายที่เกิดจากธุลีในน้ำ (น้ำ หมายถึง น้ำกาม น้ำอสุจิ, ธุลีในน้ำ คือ ตัวสเปิร์มที่อยู่ในน้ำอสุจิ), ก (สรีระ) + รช (ธุลี) + กาย = กายที่เกิดจากธุลีในสรีระ, กายอันบังเกิดด้วยดีด้วยธุลีเป็นไปในสรีระ (บาฬีลิปิกรม), ก (กุจฺฉิต = น่ารังเกียจ) + รช (ธุลี) + กาย = กายที่เกิดจากธุลีที่น่ารังเกียจ, กร (การกระทำ) + ช (เกิด) + กาย = กายที่เกิดด้วยสันถวะ (ความเชยชิด) อันมารดาบิดากระทำแล้ว].กรัชกาย [กะรัดชะ–, กะหฺรัดชะ–, กฺรัดชะ–] (แบบ) น. ร่างกาย เช่น เจ้างามยามประจงจัดกรัชกาย. (กลบทบัวบานกลีบขยาย). [ป. ก (น้ำ) + รช (ธุลี) + กาย = กายที่เกิดจากธุลีในน้ำ (น้ำ หมายถึง น้ำกาม น้ำอสุจิ, ธุลีในน้ำ คือ ตัวสเปิร์มที่อยู่ในน้ำอสุจิ), ก (สรีระ) + รช (ธุลี) + กาย = กายที่เกิดจากธุลีในสรีระ, กายอันบังเกิดด้วยดีด้วยธุลีเป็นไปในสรีระ (บาฬีลิปิกรม), ก (กุจฺฉิต = น่ารังเกียจ) + รช (ธุลี) + กาย = กายที่เกิดจากธุลีที่น่ารังเกียจ, กร (การกระทำ) + ช (เกิด) + กาย = กายที่เกิดด้วยสันถวะ (ความเชยชิด) อันมารดาบิดากระทำแล้ว].
กรัณฑ–, กรัณฑ์ กรัณฑ– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท กรัณฑ์ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-ทัน-ทะ-คาด [กะรันทะ–, กะรัน] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ตลับ, หีบ, หม้อ, เช่น รัตนกรัณฑ์ = ตลับเพชร. ในวงเล็บ มาจาก สังโยคพิธานแปล ของ กรมศึกษาธิการ ฉบับโรงพิมพ์อักษรนิติ ร.ศ. ๑๒๐, กรัณฑรัตน. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตยวนพ่าย ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐, กรัณฑขลังขังนํ้าทิพ มุรธา ภิเษกท่าน. ในวงเล็บ มาจาก โคลงลิลิตสุภาพ ตำรับพระบรมราชาภิเษกสัปดมราชมหาจักรีวงศ์ พ.ศ. ๒๔๗๒. ในวงเล็บ ดู กรณฑ์ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-ทัน-ทะ-คาด ความหมายที่ ๑.กรัณฑ–, กรัณฑ์ [กะรันทะ–, กะรัน] (แบบ) น. ตลับ, หีบ, หม้อ, เช่น รัตนกรัณฑ์ = ตลับเพชร. (สังโยคพิธาน), กรัณฑรัตน. (ยวนพ่าย), กรัณฑขลังขังนํ้าทิพ มุรธา ภิเษกท่าน. (ราชาภิเษก ร. ๗). (ดู กรณฑ์ ๑).
กรัณฑก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-กอ-ไก่ดู กรณฑ์ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-นอ-เนน-ทอ-มน-โท-ทัน-ทะ-คาด ความหมายที่ ๑.กรัณฑก ดู กรณฑ์ ๑.
กรัณย์ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-เนน-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด[กะรัน] เป็นคำนาม หมายถึง กิจ. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อันพึงทํา เช่น ราชกรัณย์. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี กรณีย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-นอ-เนน-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก.กรัณย์ [กะรัน] น. กิจ. ว. อันพึงทํา เช่น ราชกรัณย์. (ป. กรณีย).
กรัน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ [กฺรัน] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เล็ก, แคระ, เช่น กรวดกรันขราราย. ในวงเล็บ มาจาก สูตรธนูคำฉันท์ จากวชิรญาณรายเดือน ปีที่ ๒๐ ตอนที่ ๗๔ และ ๗๕.กรัน ๑ [กฺรัน] ว. เล็ก, แคระ, เช่น กรวดกรันขราราย. (สุธน).
กรัน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู ความหมายที่ [กฺรัน] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อกล้วยพันธุ์หนึ่งของชนิด Musa sapientum L. ผลสั้นป้อม มีเมล็ดมาก, กล้วยเต่า ก็เรียก.กรัน ๒ [กฺรัน] น. ชื่อกล้วยพันธุ์หนึ่งของชนิด Musa sapientum L. ผลสั้นป้อม มีเมล็ดมาก, กล้วยเต่า ก็เรียก.
กรับ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ [กฺรับ] เป็นคำนาม หมายถึง ไม้สําหรับตีให้อาณัติสัญญาณหรือขยับเป็นจังหวะ ทำด้วยไม้ไผ่ซีกหรือไม้แก่น ๒ อัน รูปร่างแบนยาวประมาณ ๔๐ เซนติเมตร กว้าง ๓–๔ เซนติเมตร หนาประมาณ ๑.๕ เซนติเมตร เมื่อตีหรือขยับให้ไม้ทั้ง ๒ อันนั้นกระทบกันจะได้ยินเสียงเป็น “กรับ ๆ” เช่น รัวกรับ ขยับกรับ.กรับ ๑ [กฺรับ] น. ไม้สําหรับตีให้อาณัติสัญญาณหรือขยับเป็นจังหวะ ทำด้วยไม้ไผ่ซีกหรือไม้แก่น ๒ อัน รูปร่างแบนยาวประมาณ ๔๐ เซนติเมตร กว้าง ๓–๔ เซนติเมตร หนาประมาณ ๑.๕ เซนติเมตร เมื่อตีหรือขยับให้ไม้ทั้ง ๒ อันนั้นกระทบกันจะได้ยินเสียงเป็น “กรับ ๆ” เช่น รัวกรับ ขยับกรับ.
กรับขยับ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ขอ-ไข่-ยอ-ยัก-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง กรับเสภา.กรับขยับ น. กรับเสภา.
กรับคู่ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-คอ-ควาย-สะ-หระ-อู-ไม้-เอก เป็นคำนาม หมายถึง กรับชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้ไผ่ซีกหรือไม้แก่นเป็นคู่ สำหรับตีเป็นจังหวะในการฟ้อนรำขับร้อง.กรับคู่ น. กรับชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้ไผ่ซีกหรือไม้แก่นเป็นคู่ สำหรับตีเป็นจังหวะในการฟ้อนรำขับร้อง.
กรับพวง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-พอ-พาน-วอ-แหวน-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง กรับชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้แผ่นบาง ๆ หรือแผ่นทองเหลืองหรือแผ่นงาช้างหลาย ๆ อัน และมีไม้แก่นหรืองาประกับ ๒ ข้างอย่างด้ามพัด ตอนหัวข้างหนึ่งเจาะรูร้อยเชือก เวลาตีใช้มือข้างหนึ่งจับตรงหัวทางเชือกร้อย แล้วฟาดข้างหนึ่งลงบนฝ่ามืออีกข้างหนึ่ง สำหรับตีเป็นจังหวะประกอบการฟ้อนรำและขับร้อง หรือใช้ตีรัวเป็นอาณัติสัญญาณ.กรับพวง น. กรับชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้แผ่นบาง ๆ หรือแผ่นทองเหลืองหรือแผ่นงาช้างหลาย ๆ อัน และมีไม้แก่นหรืองาประกับ ๒ ข้างอย่างด้ามพัด ตอนหัวข้างหนึ่งเจาะรูร้อยเชือก เวลาตีใช้มือข้างหนึ่งจับตรงหัวทางเชือกร้อย แล้วฟาดข้างหนึ่งลงบนฝ่ามืออีกข้างหนึ่ง สำหรับตีเป็นจังหวะประกอบการฟ้อนรำและขับร้อง หรือใช้ตีรัวเป็นอาณัติสัญญาณ.
กรับเสภา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อา เป็นคำนาม หมายถึง กรับชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้แก่นเช่นไม้ชิงชัน เป็นรูปสี่เหลี่ยม ยาวประมาณ ๒๐ เซนติเมตร หนาประมาณ ๕ เซนติเมตร ลบเหลี่ยมเล็กน้อยเพื่อมิให้บาดมือและให้สามารถกลิ้งตัวกระทบกันได้สะดวก ใช้ประกอบในการขับเสภา โดยผู้ขับเสภาจะต้องใช้กรับ ๒ คู่ ถือไว้ข้างละคู่ ขณะที่ขับเสภาก็ขยับกรับแต่ละคู่ให้กระทบกันเข้าจังหวะกับเสียงขับ, กรับขยับ ก็เรียก.กรับเสภา น. กรับชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้แก่นเช่นไม้ชิงชัน เป็นรูปสี่เหลี่ยม ยาวประมาณ ๒๐ เซนติเมตร หนาประมาณ ๕ เซนติเมตร ลบเหลี่ยมเล็กน้อยเพื่อมิให้บาดมือและให้สามารถกลิ้งตัวกระทบกันได้สะดวก ใช้ประกอบในการขับเสภา โดยผู้ขับเสภาจะต้องใช้กรับ ๒ คู่ ถือไว้ข้างละคู่ ขณะที่ขับเสภาก็ขยับกรับแต่ละคู่ให้กระทบกันเข้าจังหวะกับเสียงขับ, กรับขยับ ก็เรียก.
กรับ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ [กฺรับ] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง แห้งติดอยู่เหมือนกาวติดชาม ว่า กรับแห้ง. ในวงเล็บ มาจาก อักขราภิธานศรับท์ ของ หมอปรัดเล.กรับ ๒ [กฺรับ] (โบ) ก. แห้งติดอยู่เหมือนกาวติดชาม ว่า กรับแห้ง. (ปรัดเล).
กรัม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-มอ-ม้า[กฺรํา] เป็นคำนาม หมายถึง หน่วยมาตราชั่งนํ้าหนัก ตามมาตราเมตริก มีอัตรา = ๑๐๐ เซนติกรัม หรือ ๑ ใน ๑,๐๐๐ แห่งกิโลกรัม, ตามมาตราประเพณี อัตรา ๖๐๐ กรัม = ๑ ชั่งหลวง, อักษรย่อว่า ก. ในวงเล็บ มาจากภาษาฝรั่งเศส gramme เขียนว่า จี-อา-เอ-เอ็ม-เอ็ม-อี.กรัม [กฺรํา] น. หน่วยมาตราชั่งนํ้าหนัก ตามมาตราเมตริก มีอัตรา = ๑๐๐ เซนติกรัม หรือ ๑ ใน ๑,๐๐๐ แห่งกิโลกรัม, ตามมาตราประเพณี อัตรา ๖๐๐ กรัม = ๑ ชั่งหลวง, อักษรย่อว่า ก. (ฝ. gramme).
กราก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่[กฺราก] เป็นคำกริยา หมายถึง ตรงเข้าไปโดยเร็ว เช่น กรากเข้าไป. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง รวดเร็ว เช่น นํ้าไหลเชี่ยวกราก; เรียกสิ่งที่หุงหรือนึ่งสวยมากเกินไปว่า สวยกราก เช่น ข้าวสวยกราก ถั่วสวยกราก, แข็งอย่างผ้าลายที่ยังไม่ได้ซักหรือผ้าที่ลงแป้งจนแข็ง; เสียงอย่างเสียงลากกิ่งไม้.กราก [กฺราก] ก. ตรงเข้าไปโดยเร็ว เช่น กรากเข้าไป. ว. รวดเร็ว เช่น นํ้าไหลเชี่ยวกราก; เรียกสิ่งที่หุงหรือนึ่งสวยมากเกินไปว่า สวยกราก เช่น ข้าวสวยกราก ถั่วสวยกราก, แข็งอย่างผ้าลายที่ยังไม่ได้ซักหรือผ้าที่ลงแป้งจนแข็ง; เสียงอย่างเสียงลากกิ่งไม้.
กราง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-งอ-งู ความหมายที่ [กฺราง] เป็นคำกริยา หมายถึง ถูไปถูมาด้วยบุ้ง ตะไบ หรือหนังกระเบน.กราง ๑ [กฺราง] ก. ถูไปถูมาด้วยบุ้ง ตะไบ หรือหนังกระเบน.
กราง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-งอ-งู ความหมายที่ [กฺราง] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงอย่างเสียงใบตาลแห้งที่ถูกลมพัดกระทบกัน เช่น ด่งงไม้รงงรจิตร อันอยู่ชชิดทางเทา ร่มเย็นเอาใจโลกย์ ลําโล้โบกใบกราง. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ชูชก.กราง ๒ [กฺราง] (โบ; กลอน) ว. เสียงอย่างเสียงใบตาลแห้งที่ถูกลมพัดกระทบกัน เช่น ด่งงไม้รงงรจิตร อันอยู่ชชิดทางเทา ร่มเย็นเอาใจโลกย์ ลําโล้โบกใบกราง. (ม. คำหลวง ชูชก).
กรางเกรียง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-งอ-งู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงอย่างเดียวกับกราง เช่น ก้องกงรถก้องกรางเกรียง. (พากย์; สุธน).กรางเกรียง ว. เสียงอย่างเดียวกับกราง เช่น ก้องกงรถก้องกรางเกรียง. (พากย์; สุธน).
กร่าง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-งอ-งู[กฺร่าง] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Ficus altissima Blume ในวงศ์ Moraceae เปลือกเรียบสีเทา ใบกว้างหนารูปไข่ ปลายมน ไม่มีขน ผลกลม เมื่อสุกสีส้มออกแดง, ลุง ฮ่างหลวง หรือ ไทรทอง ก็เรียก. ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่ทำท่าทางหรือพูดจาวางโต เช่น เขาชอบทำกร่างอยู่เรื่อย.กร่าง [กฺร่าง] น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ชนิด Ficus altissima Blume ในวงศ์ Moraceae เปลือกเรียบสีเทา ใบกว้างหนารูปไข่ ปลายมน ไม่มีขน ผลกลม เมื่อสุกสีส้มออกแดง, ลุง ฮ่างหลวง หรือ ไทรทอง ก็เรียก. (ปาก) ว. อาการที่ทำท่าทางหรือพูดจาวางโต เช่น เขาชอบทำกร่างอยู่เรื่อย.
กราด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺราด] เป็นคำนาม หมายถึง ไม้กวาดที่ทําเป็นซี่ยาว ๆ ห่าง ๆ มีด้ามยาวสําหรับใช้กวาดที่ลานวัดเป็นต้น. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร จฺราศ เขียนว่า จอ-จาน-พิน-ทุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-สอ-สา-ลา. เป็นคำกริยา หมายถึง กวาดด้วยกราด.กราด ๑ [กฺราด] น. ไม้กวาดที่ทําเป็นซี่ยาว ๆ ห่าง ๆ มีด้ามยาวสําหรับใช้กวาดที่ลานวัดเป็นต้น. (ข. จฺราศ). ก. กวาดด้วยกราด.
กราด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺราด] เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องขูดไคลม้าทําด้วยเหล็ก มีฟันคล้ายกระต่ายขูดมะพร้าว; เครื่องจีมไม้ให้แน่น.กราด ๒ [กฺราด] น. เครื่องขูดไคลม้าทําด้วยเหล็ก มีฟันคล้ายกระต่ายขูดมะพร้าว; เครื่องจีมไม้ให้แน่น.
กราด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺราด] เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ใช้ประกอบกับเรือ, บางถิ่นเรียกว่า กรีด หรือ เรือกรีด, เวลาจับสัตว์นํ้าใช้แจวไปตามฝั่งคลองหรือแม่นํ้า โดยให้ไม้สําหรับกรีดนั้นระไปในนํ้า.กราด ๓ [กฺราด] น. เครื่องมือจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง ใช้ประกอบกับเรือ, บางถิ่นเรียกว่า กรีด หรือ เรือกรีด, เวลาจับสัตว์นํ้าใช้แจวไปตามฝั่งคลองหรือแม่นํ้า โดยให้ไม้สําหรับกรีดนั้นระไปในนํ้า.
กราด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺราด] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Dipterocarpus intricatus Dyer ในวงศ์ Dipterocarpaceae ขึ้นในป่าเต็งรัง ต้นมียางเหนียว เจาะเอานํ้ามันยางได้, ยางกราด เหียงกราด ตะแบง หรือ สะแบง ก็เรียก.กราด ๔ [กฺราด] น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Dipterocarpus intricatus Dyer ในวงศ์ Dipterocarpaceae ขึ้นในป่าเต็งรัง ต้นมียางเหนียว เจาะเอานํ้ามันยางได้, ยางกราด เหียงกราด ตะแบง หรือ สะแบง ก็เรียก.
กราด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺราด] เป็นคำกริยา หมายถึง กวดให้แน่น เช่น กราดลิ่ม, กวดให้อยู่ในบังคับ เช่น กราดควาย กราดเด็ก; พ่นนํ้านกและไก่แล้วเอาออกผึ่งแดด; ตากอยู่กลางแดดกลางลม. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ซัดส่ายไปโดยไม่เจาะจง เช่น ยิงกราด, สาดไป เช่น ด่ากราด.กราด ๕ [กฺราด] ก. กวดให้แน่น เช่น กราดลิ่ม, กวดให้อยู่ในบังคับ เช่น กราดควาย กราดเด็ก; พ่นนํ้านกและไก่แล้วเอาออกผึ่งแดด; ตากอยู่กลางแดดกลางลม. ว. ซัดส่ายไปโดยไม่เจาะจง เช่น ยิงกราด, สาดไป เช่น ด่ากราด.
กราดเกรี้ยว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-ยอ-ยัก-วอ-แหวน เป็นคำกริยา หมายถึง แสดงกิริยาท่าทางพร้อมทั้งดุด่าว่ากล่าวเป็นต้นอย่างรุนแรงด้วยความโกรธ, เกรี้ยวกราด ก็ใช้.กราดเกรี้ยว ก. แสดงกิริยาท่าทางพร้อมทั้งดุด่าว่ากล่าวเป็นต้นอย่างรุนแรงด้วยความโกรธ, เกรี้ยวกราด ก็ใช้.
กราด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺราด] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เล็ก, แคระ, แกร็น.กราด ๖ [กฺราด] (ถิ่น–ปักษ์ใต้) ว. เล็ก, แคระ, แกร็น.
–กราด มีเครื่องหมายยัติภังค์หน้าคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็กใช้เข้าคู่กับคํา กรีด เป็น กรีดกราด.–กราด ใช้เข้าคู่กับคํา กรีด เป็น กรีดกราด.
กราดวง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก-วอ-แหวน-งอ-งู[กฺรา–] เป็นคำนาม หมายถึง ลูกมะพร้าวทุยที่ตัดครึ่งท่อน สําหรับถูพื้นบ้านหรือหวีด้ายทอหูก, เสียงที่พูดกันเป็นกระดวง.กราดวง [กฺรา–] น. ลูกมะพร้าวทุยที่ตัดครึ่งท่อน สําหรับถูพื้นบ้านหรือหวีด้ายทอหูก, เสียงที่พูดกันเป็นกระดวง.
กราน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ความหมายที่ [กฺราน] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ไฟ เช่น เชิงกราน, ธุมาก็ปรากฏแก่กราน. ในวงเล็บ มาจาก กฤษณาสอนน้อง แบบเรียนกวีนิพนธ์.กราน ๑ [กฺราน] (โบ) น. ไฟ เช่น เชิงกราน, ธุมาก็ปรากฏแก่กราน. (กฤษณา).
กราน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ความหมายที่ [กฺราน]ใช้เข้าคู่กับคําอื่น หมายความว่า ทอดตัว หรือ ล้มตัวลงราบ เช่น ก้มกราน หมอบกราน, หมายความว่า คํ้า, ยัน, เช่น ยันกราน ยืนกราน, ในบทกลอนใช้โดยลําพังก็มี เช่น ก็กรานในกลางรณภู. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘, พระรามตัดตีนสินมือเสีย กรานคอไปไว้ที่นอกเมือง. ในวงเล็บ มาจาก บทละครครั้งกรุงเก่า เรื่องมโนห์รา ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ, โบราณเขียนเป็น กราล ก็มี.กราน ๒ [กฺราน] ใช้เข้าคู่กับคําอื่น หมายความว่า ทอดตัว หรือ ล้มตัวลงราบ เช่น ก้มกราน หมอบกราน, หมายความว่า คํ้า, ยัน, เช่น ยันกราน ยืนกราน, ในบทกลอนใช้โดยลําพังก็มี เช่น ก็กรานในกลางรณภู. (สมุทรโฆษ), พระรามตัดตีนสินมือเสีย กรานคอไปไว้ที่นอกเมือง. (มโนห์รา), โบราณเขียนเป็น กราล ก็มี.
กรานกฐิน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-กอ-ไก่-ถอ-ถาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู[–กะถิน] เป็นคำกริยา หมายถึง ขึงไม้สะดึง คือ เอาผ้าที่จะเย็บเป็นจีวรเข้าขึงที่ไม้สะดึง เย็บเสร็จแล้วบอกแก่ภิกษุทั้งหลายผู้ร่วมใจกันยกผ้าให้ในนามของสงฆ์เพื่ออนุโมทนา, ภิกษุผู้เย็บจีวรเช่นนั้น เรียกว่า ผู้กราน, พิธีทําบัดนี้ คือ สงฆ์ยกผ้าอันไม่พอแจกกันให้ภิกษุรูปหนึ่ง ภิกษุรูปนั้นทําตั้งแต่ซัก กะ ตัด เย็บ ย้อม เสร็จในวันนั้น ทําพินทุกัปปะอธิษฐานเป็นจีวรครอง เป็นจีวรกฐิน เรียกว่า กรานกฐิน. ในวงเล็บ มาจาก อุปสมบทวิธีและบุรพกิจสำหรับภิกษุใหม่ พระนิพนธ์ในสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส. ในวงเล็บ ดู กฐิน เขียนว่า กอ-ไก่-ถอ-ถาน-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู.(ข. กราล ว่า ปู, ลาด).กรานกฐิน [–กะถิน] ก. ขึงไม้สะดึง คือ เอาผ้าที่จะเย็บเป็นจีวรเข้าขึงที่ไม้สะดึง เย็บเสร็จแล้วบอกแก่ภิกษุทั้งหลายผู้ร่วมใจกันยกผ้าให้ในนามของสงฆ์เพื่ออนุโมทนา, ภิกษุผู้เย็บจีวรเช่นนั้น เรียกว่า ผู้กราน, พิธีทําบัดนี้ คือ สงฆ์ยกผ้าอันไม่พอแจกกันให้ภิกษุรูปหนึ่ง ภิกษุรูปนั้นทําตั้งแต่ซัก กะ ตัด เย็บ ย้อม เสร็จในวันนั้น ทําพินทุกัปปะอธิษฐานเป็นจีวรครอง เป็นจีวรกฐิน เรียกว่า กรานกฐิน. (อุปสมบทวิธี). (ดู กฐิน).(ข. กราล ว่า ปู, ลาด).
กร้าน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-นอ-หนู[กฺร้าน] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีผิวด้าน, มีผิวไม่สดใส; กระด้าง, แข็ง, หยาบ.กร้าน [กฺร้าน] ว. มีผิวด้าน, มีผิวไม่สดใส; กระด้าง, แข็ง, หยาบ.
กราบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ [กฺราบ] เป็นคำนาม หมายถึง ไม้เสริมแคมเรือให้สูงขึ้น, ส่วนของเรือตอนที่มีไม้เสริม, ไม้กระดานที่ติดตรงแคมเรือไปตามแนวนอนสําหรับเดิน, เรียกส่วนด้านข้างของเรือรบว่า กราบ.กราบ ๑ [กฺราบ] น. ไม้เสริมแคมเรือให้สูงขึ้น, ส่วนของเรือตอนที่มีไม้เสริม, ไม้กระดานที่ติดตรงแคมเรือไปตามแนวนอนสําหรับเดิน, เรียกส่วนด้านข้างของเรือรบว่า กราบ.
กราบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ [กฺราบ] เป็นคำกริยา หมายถึง แสดงความเคารพด้วยวิธีนั่งประนมมือขึ้นเสมอหน้าผาก แล้วน้อมศีรษะลงจดพื้น, ถ้าหมอบแล้วน้อมศีรษะลงจดมือที่ประนมอยู่กับพื้น เรียกว่า หมอบกราบ, ประนมมือเสมอหน้าผาก แล้วน้อมศีรษะลงจดมือที่วางอยู่ ณ ที่ใดที่หนึ่ง ก็อนุโลมถือว่าเป็นกราบ เช่น กราบลงบนตัก, เรียกกราบไหว้ด้วยตั้งอวัยวะทั้ง ๕ ลงกับพื้น คือ กราบเอาเข่าทั้ง ๒ จดพื้น ฝ่ามือทั้ง ๒ วางราบติดพื้น และหน้าผากจดพื้นว่า กราบโดยเบญจางคประดิษฐ์ เป็นอาการแสดงความเคารพอย่างสูงสุด, โดยปริยายใช้เป็นคําแสดงอาการเคารพเหมือนอย่างกราบ เช่น กราบทูล กราบเรียน.กราบ ๒ [กฺราบ] ก. แสดงความเคารพด้วยวิธีนั่งประนมมือขึ้นเสมอหน้าผาก แล้วน้อมศีรษะลงจดพื้น, ถ้าหมอบแล้วน้อมศีรษะลงจดมือที่ประนมอยู่กับพื้น เรียกว่า หมอบกราบ, ประนมมือเสมอหน้าผาก แล้วน้อมศีรษะลงจดมือที่วางอยู่ ณ ที่ใดที่หนึ่ง ก็อนุโลมถือว่าเป็นกราบ เช่น กราบลงบนตัก, เรียกกราบไหว้ด้วยตั้งอวัยวะทั้ง ๕ ลงกับพื้น คือ กราบเอาเข่าทั้ง ๒ จดพื้น ฝ่ามือทั้ง ๒ วางราบติดพื้น และหน้าผากจดพื้นว่า กราบโดยเบญจางคประดิษฐ์ เป็นอาการแสดงความเคารพอย่างสูงสุด, โดยปริยายใช้เป็นคําแสดงอาการเคารพเหมือนอย่างกราบ เช่น กราบทูล กราบเรียน.
กราบพระ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้-พอ-พาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ผ้ากราบ.กราบพระ (โบ) น. ผ้ากราบ.
กราบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ [กฺราบ] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง นอน เช่น เถ้าก็กราบกรนอึงอยู่นั้น. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์กุมาร.กราบ ๓ [กฺราบ] (โบ) ก. นอน เช่น เถ้าก็กราบกรนอึงอยู่นั้น. (ม. คำหลวง กุมาร).
กราบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ความหมายที่ [กฺราบ] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ตราบ เช่น กราบเท่ากัลปาวสาน. ในวงเล็บ มาจาก พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา (แบบเรียน).กราบ ๔ [กฺราบ] (โบ) ว. ตราบ เช่น กราบเท่ากัลปาวสาน. (พงศ. อยุธยา).
กราฟ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ฟอ-ฟัน เป็นคำนาม หมายถึง แผนภูมิที่ใช้เส้น จุด หรือภาพเป็นต้น เพื่อแสดงความเปลี่ยนแปลงค่าของตัวแปรตัวหนึ่งเทียบกับความเปลี่ยนแปลงค่าของตัวแปรตัวอื่น; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในคณิตศาสตร์ หมายถึง เซตของจุดที่เรียงกันอย่างมีระเบียบตามที่กําหนดขึ้นด้วยสมการหรืออสมการ. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ graph เขียนว่า จี-อา-เอ-พี-เอช.กราฟ น. แผนภูมิที่ใช้เส้น จุด หรือภาพเป็นต้น เพื่อแสดงความเปลี่ยนแปลงค่าของตัวแปรตัวหนึ่งเทียบกับความเปลี่ยนแปลงค่าของตัวแปรตัวอื่น; (คณิต) เซตของจุดที่เรียงกันอย่างมีระเบียบตามที่กําหนดขึ้นด้วยสมการหรืออสมการ. (อ. graph).
กราม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า[กฺราม] เป็นคำนาม หมายถึง ฟันที่ใช้บดเคี้ยวอาหาร.กราม [กฺราม] น. ฟันที่ใช้บดเคี้ยวอาหาร.
กรามช้าง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-ชอ-ช้าง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ตําราแพทย์แผนโบราณว่าเป็นโรคมะเร็งชนิดหนึ่งขึ้นที่แถวกราม มีอาการเป็นเนื้อร้ายงอกขึ้นที่ต่อมแถวก้านคาง ทําให้ขากรรไกรพองโตใหญ่ออกมา เรียกว่า มะเร็งกรามช้าง.กรามช้าง ๑ น. ตําราแพทย์แผนโบราณว่าเป็นโรคมะเร็งชนิดหนึ่งขึ้นที่แถวกราม มีอาการเป็นเนื้อร้ายงอกขึ้นที่ต่อมแถวก้านคาง ทําให้ขากรรไกรพองโตใหญ่ออกมา เรียกว่า มะเร็งกรามช้าง.
กรามช้าง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-ชอ-ช้าง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู ความหมายที่ เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อกล้วยชนิดหนึ่ง เรียกว่า กล้วยกรามช้าง. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือตำราปลูกไม้ผล กับ ตำราปลูกข้าวของโบราณ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.กรามช้าง ๒ น. ชื่อกล้วยชนิดหนึ่ง เรียกว่า กล้วยกรามช้าง. (ตําราปลูกไม้ผล).
กรามพลู เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-พอ-พาน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู[กฺรามพฺลู] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง กานพลู เช่น แห้วหมูพิชกรามพลูก็มี. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาพน ในวงเล็บ เทียบ ภาษาทมิฬ กฺรามปู เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-ปอ-ปลา-สะ-หระ-อู.กรามพลู [กฺรามพฺลู] (โบ) น. กานพลู เช่น แห้วหมูพิชกรามพลูก็มี. (ม. คำหลวง มหาพน). (เทียบทมิฬ กฺรามปู).
กราย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ความหมายที่ [กฺราย] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Notopterus chitala ในวงศ์ Notopteridae หัวและลําตัวแบนข้างมาก สันหัวแอ่นลง ท้องเป็นสันคม ครีบท้องมีขนาดเล็ก ครีบก้นยาวต่อเนื่องกับครีบหางซึ่งเล็กและมีขอบกลม บริเวณเหนือครีบก้นมีจุดสีดํา ๕–๑๐ จุดเรียงเป็นแถวตามยาว ขนาดยาวได้ถึง ๑ เมตร, ตองกราย หรือ หางแพน ก็เรียก.กราย ๑ [กฺราย] น. ชื่อปลานํ้าจืดชนิด Notopterus chitala ในวงศ์ Notopteridae หัวและลําตัวแบนข้างมาก สันหัวแอ่นลง ท้องเป็นสันคม ครีบท้องมีขนาดเล็ก ครีบก้นยาวต่อเนื่องกับครีบหางซึ่งเล็กและมีขอบกลม บริเวณเหนือครีบก้นมีจุดสีดํา ๕–๑๐ จุดเรียงเป็นแถวตามยาว ขนาดยาวได้ถึง ๑ เมตร, ตองกราย หรือ หางแพน ก็เรียก.
กราย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ความหมายที่ [กฺราย] เป็นคำนาม หมายถึง โรคซางจรชนิดหนึ่ง มีอาการตัวร้อน ลงราก กระหายนํ้า. ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในแพทยศาสตร์ .กราย ๒ [กฺราย] น. โรคซางจรชนิดหนึ่ง มีอาการตัวร้อน ลงราก กระหายนํ้า. (แพทย์).
กราย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ความหมายที่ [กฺราย] เป็นคำกริยา หมายถึง เคลื่อนไหวอย่างมีท่าทาง, เดินอย่างมีท่าที, เช่น ห่มเสื้อกรายดาบง่า. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน, ลอยชายกรายแขนเข้าในห้อง. ในวงเล็บ มาจาก คาวี พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๒ พิมพ์ จ.ศ. ๑๒๔๙; เดินเฉียดเข้าไปใกล้ ๆ, เดินเฉียดใกล้เข้าไปอย่างไม่มีคารวะ, เช่น เดินกรายศีรษะ, ใช้เข้าคู่กับคํา กรีด กรุย และ กล้ำ เป็น กรีดกราย กรุยกราย และ กล้ำกราย.กราย ๓ [กฺราย] ก. เคลื่อนไหวอย่างมีท่าทาง, เดินอย่างมีท่าที, เช่น ห่มเสื้อกรายดาบง่า. (ลอ), ลอยชายกรายแขนเข้าในห้อง. (คาวี); เดินเฉียดเข้าไปใกล้ ๆ, เดินเฉียดใกล้เข้าไปอย่างไม่มีคารวะ, เช่น เดินกรายศีรษะ, ใช้เข้าคู่กับคํา กรีด กรุย และ กล้ำ เป็น กรีดกราย กรุยกราย และ กล้ำกราย.
กราย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก ความหมายที่ [กฺราย] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Xylopia malayana Hook.f. et Thomson ในวงศ์ Annonaceae เนื้อไม้ผ่าง่าย ใช้ทําฟืนและกระเบื้องไม้มุงหลังคา.กราย ๔ [กฺราย] น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Xylopia malayana Hook.f. et Thomson ในวงศ์ Annonaceae เนื้อไม้ผ่าง่าย ใช้ทําฟืนและกระเบื้องไม้มุงหลังคา.
กร่าย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[กฺร่าย] เป็นคำนาม หมายถึง ผ้าคาดที่ถักเป็นตาข่าย เช่น คาดกร่ายชายทองวาง ร่วงรุ้ง. ในวงเล็บ มาจาก ประชุมกาพย์เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.กร่าย [กฺร่าย] น. ผ้าคาดที่ถักเป็นตาข่าย เช่น คาดกร่ายชายทองวาง ร่วงรุ้ง. (กาพย์ห่อโคลง).
กราล เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง[กฺราน] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ ดู กราน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-นอ-หนู ความหมายที่ ๒.กราล [กฺราน] (โบ) ดู กราน ๒.
กราว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ความหมายที่ [กฺราว] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ คําเดียวกับ จราว เป็นคำนาม หมายถึง ตะพาบนํ้า เช่น ตัวกราวมีกริวพ่นชลสินธุ์. ในวงเล็บ ดู ตะพาบ, ตะพาบนํ้า ตะพาบ เขียนว่า ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ตะพาบนํ้า เขียนว่า ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้-นอ-หนู-นิก-คะ-หิด-ไม้-โท-สะ-หระ-อา .กราว ๑ [กฺราว] (โบ; คําเดียวกับ จราว) น. ตะพาบนํ้า เช่น ตัวกราวมีกริวพ่นชลสินธุ์. (ดู ตะพาบ, ตะพาบนํ้า).
กราว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ความหมายที่ [กฺราว] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงดังคล้ายเช่นนั้น เช่น เสียงของแข็งจํานวนมาก ๆ ร่วงลงกระทบพื้นหรือหลังคาพร้อม ๆ กัน หรือเสียงที่คนจํานวนมากตบมือพร้อม ๆ กัน.กราว ๒ [กฺราว] ว. เสียงดังคล้ายเช่นนั้น เช่น เสียงของแข็งจํานวนมาก ๆ ร่วงลงกระทบพื้นหรือหลังคาพร้อม ๆ กัน หรือเสียงที่คนจํานวนมากตบมือพร้อม ๆ กัน.
กราว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ความหมายที่ [กฺราว] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงหน้าพาทย์ ใช้ในเวลายกทัพหรือแสดงอาการร่าเริง, ครั้นมีเพลงกราวอื่น ๆ ด้วย เพลงนี้เรียกว่า กราวใน, ต่อนี้ทําบทเชิด, ถ้ามีการพากย์ เช่น พากย์รถก่อนยกทัพออก ทําเพลงกราวในหยุด หมายความว่าสุดเจรจาแล้วใช้กราวในพอหยุดป้องหน้าแล้วจึงพากย์, สําหรับบทของมนุษย์ ลิง หรือเทวดา เปลี่ยนเป็น กราวนอก ใช้เป็นเพลงประจํากัณฑ์มหาราช ในเวลามีเทศน์มหาชาติ และเรียกว่า กราวเขน ก็ได้ เพราะเมื่อยกกองทัพ พวกเขนออกก่อน, ถ้าเกี่ยวกับการรําเยาะเย้ยใช้เพลง กราวรำ, อาณัติสัญญาณลาโรงก็ใช้เพลงนี้, เมื่อประสมลูกฆ้องมอญเป็น กราวรำมอญ, นอกนี้ถ้าประสมลูกฆ้องใน ๑๒ ภาษา ก็มีชื่อตามภาษานั้น ๆ คือ กราวกระแซ เจือไปข้างเพลงลาว ๆ, กราวเขมร มีเนื้อร้องเป็นเพลงเขมร, กราวจีน ทําในเวลาเข้าเฝ้าหรือเดินเล่นหรือเล่นสนุกกัน ทํานองเป็นเพลงจีน ๒ ชั้น.กราว ๓ [กฺราว] น. ชื่อเพลงหน้าพาทย์ ใช้ในเวลายกทัพหรือแสดงอาการร่าเริง, ครั้นมีเพลงกราวอื่น ๆ ด้วย เพลงนี้เรียกว่า กราวใน, ต่อนี้ทําบทเชิด, ถ้ามีการพากย์ เช่น พากย์รถก่อนยกทัพออก ทําเพลงกราวในหยุด หมายความว่าสุดเจรจาแล้วใช้กราวในพอหยุดป้องหน้าแล้วจึงพากย์, สําหรับบทของมนุษย์ ลิง หรือเทวดา เปลี่ยนเป็น กราวนอก ใช้เป็นเพลงประจํากัณฑ์มหาราช ในเวลามีเทศน์มหาชาติ และเรียกว่า กราวเขน ก็ได้ เพราะเมื่อยกกองทัพ พวกเขนออกก่อน, ถ้าเกี่ยวกับการรําเยาะเย้ยใช้เพลง กราวรำ, อาณัติสัญญาณลาโรงก็ใช้เพลงนี้, เมื่อประสมลูกฆ้องมอญเป็น กราวรำมอญ, นอกนี้ถ้าประสมลูกฆ้องใน ๑๒ ภาษา ก็มีชื่อตามภาษานั้น ๆ คือ กราวกระแซ เจือไปข้างเพลงลาว ๆ, กราวเขมร มีเนื้อร้องเป็นเพลงเขมร, กราวจีน ทําในเวลาเข้าเฝ้าหรือเดินเล่นหรือเล่นสนุกกัน ทํานองเป็นเพลงจีน ๒ ชั้น.
กร้าว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน[กฺร้าว] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แข็งกระด้าง, แข็งมากหรือแข็งเกินพอดีซึ่งอาจแตกบิ่นได้ง่าย, ไม่นุ่มนวล.กร้าว [กฺร้าว] ว. แข็งกระด้าง, แข็งมากหรือแข็งเกินพอดีซึ่งอาจแตกบิ่นได้ง่าย, ไม่นุ่มนวล.
กราวด่าง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-งอ-งูดู ม่านลาย เขียนว่า มอ-ม้า-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก.กราวด่าง ดู ม่านลาย.
กราวรูด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อู-ดอ-เด็ก[กฺราว–] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ตลอดหมด, ไม่เว้น, เช่น จับกราวรูด.กราวรูด [กฺราว–] (ปาก) ว. ตลอดหมด, ไม่เว้น, เช่น จับกราวรูด.
กราสิก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่[กฺรา–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง ผ้าด้ายแกมไหม เช่น พัสตรากราสิกศรี. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ ทานกัณฑ์ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี กาสิก เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่ และมาจากภาษาสันสกฤต กาศิก เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-สอ-สา-ลา-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่.กราสิก [กฺรา–] (โบ; กลอน) น. ผ้าด้ายแกมไหม เช่น พัสตรากราสิกศรี. (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์). (ป. กาสิก; ส. กาศิก).
กรำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อำ[กฺรํา] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ตรํา, ฝ่า, ทนลําบาก, เช่น กรําแดด กรําฝน, เคี่ยวเข็ญเย็นคํ่ากรําไป. (พระราชนิพนธ์ ร. ๖).กรำ [กฺรํา] ว. ตรํา, ฝ่า, ทนลําบาก, เช่น กรําแดด กรําฝน, เคี่ยวเข็ญเย็นคํ่ากรําไป. (พระราชนิพนธ์ ร. ๖).
กร่ำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ [กฺรํ่า] เป็นคำนาม หมายถึง ที่ล่อปลาให้เข้าไปอยู่ ใช้ไม้ปักตามชายฝั่งลําแม่นํ้า เป็นรูปกลมบ้าง รีบ้าง ภายในสุมด้วยกิ่งไม้เพื่อล่อให้ปลาเข้าอาศัย เมื่อเวลาจะจับก็เอาเฝือกหรืออวนล้อม แล้วเอาไม้ที่สุมนั้นออก, เขียนเป็น กลํ่า ก็มี.กร่ำ ๑ [กฺรํ่า] น. ที่ล่อปลาให้เข้าไปอยู่ ใช้ไม้ปักตามชายฝั่งลําแม่นํ้า เป็นรูปกลมบ้าง รีบ้าง ภายในสุมด้วยกิ่งไม้เพื่อล่อให้ปลาเข้าอาศัย เมื่อเวลาจะจับก็เอาเฝือกหรืออวนล้อม แล้วเอาไม้ที่สุมนั้นออก, เขียนเป็น กลํ่า ก็มี.
กร่ำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ [กฺรํ่า] เป็นคำกริยา หมายถึง เอาพร้าหวดตัดตอหญ้าที่เหลืออยู่ให้เตียน.กร่ำ ๒ [กฺรํ่า] ก. เอาพร้าหวดตัดตอหญ้าที่เหลืออยู่ให้เตียน.
กร่ำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ [กฺรํ่า] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ไม้ปักที่หมายร่องนํ้าที่ทะเล. ในวงเล็บ มาจาก อักขราภิธานศรับท์ ของ หมอปรัดเล.กร่ำ ๓ [กฺรํ่า] (โบ) น. ไม้ปักที่หมายร่องนํ้าที่ทะเล. (ปรัดเล).
กร่ำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ [กฺรํ่า] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ใช้ประกอบกับอาการเมา เช่นเมาเหล้า ว่า เมากรํ่า หมายความว่า เมาเรื่อยไป.กร่ำ ๔ [กฺรํ่า] (ปาก) ว. ใช้ประกอบกับอาการเมา เช่นเมาเหล้า ว่า เมากรํ่า หมายความว่า เมาเรื่อยไป.
กร่ำกรุ่น เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ไม้-เอก-นอ-หนู[กฺรํ่ากฺรุ่น] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง สีมัว ๆ ไม่ชัด เช่น สีกรํ่ากรุ่นเป็นอย่างไรฉันไม่เคย.กร่ำกรุ่น [กฺรํ่ากฺรุ่น] ว. สีมัว ๆ ไม่ชัด เช่น สีกรํ่ากรุ่นเป็นอย่างไรฉันไม่เคย.
กริก, กริ๊ก กริก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่ กริ๊ก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-ตรี-กอ-ไก่ [กฺริก, กฺริ๊ก] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงของแข็ง เช่น แก้ว โลหะ กระทบกัน.กริก, กริ๊ก [กฺริก, กฺริ๊ก] ว. เสียงของแข็ง เช่น แก้ว โลหะ กระทบกัน.
กริกกริว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-วอ-แหวน[กฺริกกฺริว] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ขี้ริ้ว, เลว, เช่น โฉมใช่โฉมคนค้า หน้าใช่หน้ากริกกริว. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน.กริกกริว [กฺริกกฺริว] ว. ขี้ริ้ว, เลว, เช่น โฉมใช่โฉมคนค้า หน้าใช่หน้ากริกกริว. (ลอ).
กริกกรี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี[กฺริกกฺรี] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีทีท่าเจ้าชู้.กริกกรี [กฺริกกฺรี] (ถิ่น–ปักษ์ใต้) ว. มีทีท่าเจ้าชู้.
กริ่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-งอ-งู ความหมายที่ [กฺริ่ง] เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องบอกสัญญาณมีเสียงดังเช่นนั้น; เรียกพระเครื่องที่ทําด้วยโลหะ ข้างในกลวง มีก้อนโลหะคลอนเขย่าดังกริ่ง ๆ ว่า พระกริ่ง.กริ่ง ๑ [กฺริ่ง] น. เครื่องบอกสัญญาณมีเสียงดังเช่นนั้น; เรียกพระเครื่องที่ทําด้วยโลหะ ข้างในกลวง มีก้อนโลหะคลอนเขย่าดังกริ่ง ๆ ว่า พระกริ่ง.
กริ่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-งอ-งู ความหมายที่ [กฺริ่ง] เป็นคำกริยา หมายถึง นึกแคลง, นึกระแวง, นึกสงสัย.กริ่ง ๒ [กฺริ่ง] ก. นึกแคลง, นึกระแวง, นึกสงสัย.
กริ่งเกรง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ระแวงกลัวไป.กริ่งเกรง ก. ระแวงกลัวไป.
กริ่งใจ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน เป็นคำกริยา หมายถึง นึกแคลงใจ.กริ่งใจ ก. นึกแคลงใจ.
กริ๊ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-ตรี-งอ-งู[กฺริ๊ง] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงแหลมเบาอย่างเสียงของแข็งเช่นแท่งโลหะกระทบกัน.กริ๊ง [กฺริ๊ง] ว. เสียงแหลมเบาอย่างเสียงของแข็งเช่นแท่งโลหะกระทบกัน.
กริงกริว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-งอ-งู-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-วอ-แหวน[กฺริงกฺริว] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เล็ก เช่น มนุษย์น้อยกริงกริวผิวเนื้อเหลือง.กริงกริว [กฺริงกฺริว] ว. เล็ก เช่น มนุษย์น้อยกริงกริวผิวเนื้อเหลือง.
กริ้งกริ้ว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-วอ-แหวน[กฺริ้งกฺริ้ว] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เล็ก, ผอม, เช่น รูปร่างกริ้งกริ้ว คือ รูปร่างเล็ก.กริ้งกริ้ว [กฺริ้งกฺริ้ว] (ถิ่น–ปักษ์ใต้) ว. เล็ก, ผอม, เช่น รูปร่างกริ้งกริ้ว คือ รูปร่างเล็ก.
กริช เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ชอ-ช้าง[กฺริด] เป็นคำนาม หมายถึง อาวุธชนิดหนึ่ง คล้ายมีด ๒ คม ปลายแหลม ใบมีดตรงก็มีคดก็มี เป็นของชาวมลายู.กริช [กฺริด] น. อาวุธชนิดหนึ่ง คล้ายมีด ๒ คม ปลายแหลม ใบมีดตรงก็มีคดก็มี เป็นของชาวมลายู.
กริณี, กรินี กริณี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-เนน-สะ-หระ-อี กรินี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี [กะ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ช้างพัง, ใช้ว่า กิริณี หรือ กิรินี ก็มี. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กริณี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-เนน-สะ-หระ-อี และมาจากภาษาบาลี กรินี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี.กริณี, กรินี [กะ–] (แบบ) น. ช้างพัง, ใช้ว่า กิริณี หรือ กิรินี ก็มี. (ส. กริณี; ป. กรินี).
กริตย– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-ยอ-ยัก[กฺริดตะยะ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง ทํา เช่น พระบาทสญไชยก็ชําระกริตยภิษิตสรรพางค์. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาราช ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กฺฤตฺย เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-รึ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ยอ-ยัก.กริตย– [กฺริดตะยะ–] (โบ; กลอน) ก. ทํา เช่น พระบาทสญไชยก็ชําระกริตยภิษิตสรรพางค์. (ม. คำหลวง มหาราช). (ส. กฺฤตฺย).
กริน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู[กะ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ช้าง, ช้างพลาย, เช่น กรินไกรอาสนอัศวาชี. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ฉกษัตริย์ ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .กริน [กะ–] (แบบ) น. ช้าง, ช้างพลาย, เช่น กรินไกรอาสนอัศวาชี. (ม. คำหลวง ฉกษัตริย์). (ส.).
กรินทร์ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง พญาช้าง, ช้างที่ควรยกย่อง, เช่น เบื้องนั้นบรรลุผู้เผือกกรินทร์ หนึ่งฤๅ. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพยุหยาตรา ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ, ใช้เป็น กเรนทร์ ก็มี. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กรินฺ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-พิน-ทุ + อินฺทฺร เขียนว่า ออ-อ่าง-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-พิน-ทุ-ทอ-ทะ-หาน-พิน-ทุ-รอ-เรือ = กรินทร์ = ช้างใหญ่, ช้างศึก, ช้างพระอินทร์ .กรินทร์ น. พญาช้าง, ช้างที่ควรยกย่อง, เช่น เบื้องนั้นบรรลุผู้เผือกกรินทร์ หนึ่งฤๅ. (ลิลิตพยุหยาตรา), ใช้เป็น กเรนทร์ ก็มี. (ส. กรินฺ + อินฺทฺร = กรินทร์ = ช้างใหญ่, ช้างศึก, ช้างพระอินทร์).
กรินทร์ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-ทัน-ทะ-คาดดู กริน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู.กรินทร์ ดู กริน.
กรินี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี[กะ–]ดู กริณี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-นอ-เนน-สะ-หระ-อี.กรินี [กะ–] ดู กริณี.
กริบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้[กฺริบ] เป็นคำกริยา หมายถึง ขริบ, ตัดให้พลันขาดด้วยกรรไกรโดยไม่มีเสียงหรือมีเสียงเช่นนั้น เช่น กริบผม กริบชายผ้า, ตัดขาดโดยฉับไวและแนบเนียนด้วยความคม. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มาก เช่น คมกริบ; โดยปริยายหมายความว่า เงียบไม่มีเสียงดัง เช่น เงียบกริบ ย่องกริบ.กริบ [กฺริบ] ก. ขริบ, ตัดให้พลันขาดด้วยกรรไกรโดยไม่มีเสียงหรือมีเสียงเช่นนั้น เช่น กริบผม กริบชายผ้า, ตัดขาดโดยฉับไวและแนบเนียนด้วยความคม. ว. มาก เช่น คมกริบ; โดยปริยายหมายความว่า เงียบไม่มีเสียงดัง เช่น เงียบกริบ ย่องกริบ.
กริม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-มอ-ม้า[กฺริม] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อปลานํ้าจืดขนาดเล็กในสกุล Trichopsis วงศ์ Anabantidae พบทั่วไป รูปร่างคล้ายปลากัด ซึ่งอยู่ในวงศ์เดียวกัน แต่หัวแหลมกว่าและสีไม่สดสวย มักมีแถบสีเข้มพาดตลอดข้างตัว ๒–๓ แถบ ที่พบมากได้แก่ กริมข้างลาย (T. vittatus), กัดป่า ก็เรียก.กริม [กฺริม] น. ชื่อปลานํ้าจืดขนาดเล็กในสกุล Trichopsis วงศ์ Anabantidae พบทั่วไป รูปร่างคล้ายปลากัด ซึ่งอยู่ในวงศ์เดียวกัน แต่หัวแหลมกว่าและสีไม่สดสวย มักมีแถบสีเข้มพาดตลอดข้างตัว ๒–๓ แถบ ที่พบมากได้แก่ กริมข้างลาย (T. vittatus), กัดป่า ก็เรียก.
กริ่ม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-มอ-ม้า[กฺริ่ม] เป็นคำกริยา หมายถึง กระหยิ่ม, ครึ้มใจ, อิ่มใจ. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่เมาเหล้าอย่างใจดี เรียกว่า เมากริ่ม.กริ่ม [กฺริ่ม] ก. กระหยิ่ม, ครึ้มใจ, อิ่มใจ. ว. อาการที่เมาเหล้าอย่างใจดี เรียกว่า เมากริ่ม.
กริยา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา[กฺริยา, กะริยา] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในไวยากรณ์ เป็นคำนาม หมายถึง คําที่แสดงอาการของนามหรือสรรพนาม. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กฺริยา เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา และมาจากภาษาบาลี กิริยา เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-อิ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา.กริยา [กฺริยา, กะริยา] (ไว) น. คําที่แสดงอาการของนามหรือสรรพนาม. (ส. กฺริยา; ป. กิริยา).
กริยานุเคราะห์ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-สะ-หระ-เอ-คอ-ควาย-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ทัน-ทะ-คาด ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในไวยากรณ์ เป็นคำนาม หมายถึง กริยาที่ใช้ช่วยกริยาอื่น เช่น คง จะ ถูก น่า, กริยาช่วย ก็ว่า.กริยานุเคราะห์ (ไว) น. กริยาที่ใช้ช่วยกริยาอื่น เช่น คง จะ ถูก น่า, กริยาช่วย ก็ว่า.
กริยาวิเศษณ์ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-สะ-หระ-เอ-สอ-สา-ลา-สอ-รือ-สี-นอ-เนน-ทัน-ทะ-คาด ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในไวยากรณ์ เป็นคำนาม หมายถึง คําวิเศษณ์ใช้ประกอบคํากริยาหรือคําวิเศษณ์ด้วยกันให้มีความแปลกออกไป.กริยาวิเศษณ์ (ไว) น. คําวิเศษณ์ใช้ประกอบคํากริยาหรือคําวิเศษณ์ด้วยกันให้มีความแปลกออกไป.
กริยาวิเศษณ์วลี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-สะ-หระ-เอ-สอ-สา-ลา-สอ-รือ-สี-นอ-เนน-ทัน-ทะ-คาด-วอ-แหวน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในไวยากรณ์ เป็นคำนาม หมายถึง ท่อนความที่มีคํากริยาวิเศษณ์ที่พ่วงบุรพบทเข้าขยายกริยา เช่น ม้าวิ่งไปข้างโน้น ความที่ขีดสัญประกาศนั้นเป็นกริยาวิเศษณ์วลี.กริยาวิเศษณ์วลี (ไว) น. ท่อนความที่มีคํากริยาวิเศษณ์ที่พ่วงบุรพบทเข้าขยายกริยา เช่น ม้าวิ่งไปข้างโน้น ความที่ขีดสัญประกาศนั้นเป็นกริยาวิเศษณ์วลี.
กริยาวิเศษณานุประโยค เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-สะ-หระ-เอ-สอ-สา-ลา-สอ-รือ-สี-นอ-เนน-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-สะ-หระ-อุ-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-โอ-ยอ-ยัก-คอ-ควาย[–วิเสสะนานุปฺระโหฺยก] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในไวยากรณ์ เป็นคำนาม หมายถึง อนุประโยคที่ประกอบกริยาหรือวิเศษณ์ในสังกรประโยค, ประโยควิเศษณ์ ก็ว่า.กริยาวิเศษณานุประโยค [–วิเสสะนานุปฺระโหฺยก] (ไว) น. อนุประโยคที่ประกอบกริยาหรือวิเศษณ์ในสังกรประโยค, ประโยควิเศษณ์ ก็ว่า.
กริว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-วอ-แหวน ความหมายที่ [กฺริว] เป็นคำนาม หมายถึง เต่า เช่น เขียนกริวขึ้นขี่ที่ต้นคอ. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือบทเสภา เรื่องขุนช้างขุนแผน ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐-๖๑, จริว หรือ ตริว ก็ว่า. ในวงเล็บ ดู ตะพาบ, ตะพาบน้ำ ตะพาบ เขียนว่า ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้ ตะพาบน้ำ เขียนว่า ตอ-เต่า-สะ-หระ-อะ-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ .กริว ๑ [กฺริว] น. เต่า เช่น เขียนกริวขึ้นขี่ที่ต้นคอ. (ขุนช้างขุนแผน), จริว หรือ ตริว ก็ว่า. (ดู ตะพาบ, ตะพาบน้ำ).
กริวลาย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-วอ-แหวน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยักดู ม่านลาย เขียนว่า มอ-ม้า-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก.กริวลาย ดู ม่านลาย.
กริว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-วอ-แหวน ความหมายที่ [กฺริว] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เกรียว เช่น บางหมู่ก็กริวเกริ่น. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ กัณฑ์มหาพน.กริว ๒ [กฺริว] ว. เกรียว เช่น บางหมู่ก็กริวเกริ่น. (ม. ฉันท์ มหาพน).
กริวกราว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-วอ-แหวน-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงโห่, เสียงเอ็ดอึงพร้อมกันหลาย ๆ เสียง, เช่น บ้างโบกธงธุชพรายพราวโลดเต้นกริวกราว.กริวกราว ว. เสียงโห่, เสียงเอ็ดอึงพร้อมกันหลาย ๆ เสียง, เช่น บ้างโบกธงธุชพรายพราวโลดเต้นกริวกราว.
กริ้ว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-วอ-แหวน[กฺริ้ว] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในราชาศัพท์ เป็นคำกริยา หมายถึง โกรธ, เคือง, ในบทกลอนโบราณใช้ในที่สามัญก็มี เช่น ฝูงมหาชนท้งงหลายกริ้วโกรธ. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ชูชก.กริ้ว [กฺริ้ว] (ราชา) ก. โกรธ, เคือง, ในบทกลอนโบราณใช้ในที่สามัญก็มี เช่น ฝูงมหาชนท้งงหลายกริ้วโกรธ. (ม. คำหลวง ชูชก).
กรี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี ความหมายที่ [กะรี] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ช้าง เช่น ถัดนั้นพลนิกรพวกกรี. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์มหาราช.กรี ๑ [กะรี] (แบบ) น. ช้าง เช่น ถัดนั้นพลนิกรพวกกรี. (ม. คำหลวง มหาราช).
กรี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี ความหมายที่ [กฺรี] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง หมายถึง ย่อมาจาก กรีธา เช่น ให้เรานี้กรีพลออกเดินไพร. ในวงเล็บ มาจาก อิเหนา พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๒ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๔.กรี ๒ [กฺรี] (กลอน) ย่อมาจาก กรีธา เช่น ให้เรานี้กรีพลออกเดินไพร. (อิเหนา).
กรี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี ความหมายที่ [กฺรี] เป็นคำนาม หมายถึง โครงแข็งแหลมที่หัวกุ้ง.กรี ๓ [กฺรี] น. โครงแข็งแหลมที่หัวกุ้ง.
กรีฑา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ทอ-มน-โท-สะ-หระ-อา[กฺรีทา] เป็นคำนาม หมายถึง กีฬาประเภทหนึ่ง แบ่งออกเป็นประเภทลู่และประเภทลาน; การเล่นสนุก เช่น กรีฑาร่าเริงรื่น; การเล่นสมพาส เช่น ในกามกรีฑากล. ในวงเล็บ มาจาก กฤษณาสอนน้อง แบบเรียนกวีนิพนธ์; การประลองยุทธ์. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .กรีฑา [กฺรีทา] น. กีฬาประเภทหนึ่ง แบ่งออกเป็นประเภทลู่และประเภทลาน; การเล่นสนุก เช่น กรีฑาร่าเริงรื่น; การเล่นสมพาส เช่น ในกามกรีฑากล. (กฤษณา); การประลองยุทธ์. (ส.).
กรีฑากร เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ทอ-มน-โท-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-รอ-เรือ เป็นคำกริยา หมายถึง ทํากรีฑา เช่น ปางกรีฑากร อนงค์ในแท่นทอง. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.กรีฑากร ก. ทํากรีฑา เช่น ปางกรีฑากร อนงค์ในแท่นทอง. (สมุทรโฆษ).
กรีฑาภิรมย์ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ทอ-มน-โท-สะ-หระ-อา-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อิ-รอ-เรือ-มอ-ม้า-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง น่ารื่นรมย์ยิ่งในกรีฑา, ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ หมายถึง ใช้ว่า กรีธา ก็มี เช่น แห่งอรอาตมชายา อันกรีธาภิรมย์. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ทศพร.กรีฑาภิรมย์ ว. น่ารื่นรมย์ยิ่งในกรีฑา, (โบ) ใช้ว่า กรีธา ก็มี เช่น แห่งอรอาตมชายา อันกรีธาภิรมย์. (ม. คำหลวง ทศพร).
กรีฑารมย์ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ทอ-มน-โท-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ-มอ-ม้า-ยอ-ยัก-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เป็นที่ยินดีในกรีฑา เช่น สองท้าวเสมอกัน และควรที่กรีฑารมย์. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.กรีฑารมย์ ว. เป็นที่ยินดีในกรีฑา เช่น สองท้าวเสมอกัน และควรที่กรีฑารมย์. (สมุทรโฆษ).
กรีฑาสถาน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ทอ-มน-โท-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ-ถอ-ถุง-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง สถานที่เล่นกีฬา.กรีฑาสถาน น. สถานที่เล่นกีฬา.
กรีด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺรีด] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาเฉพาะถิ่น เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง. ในวงเล็บ ดู กราด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ๓.กรีด ๑ [กฺรีด] (ถิ่น) น. เครื่องจับสัตว์นํ้าชนิดหนึ่ง. (ดู กราด ๓).
กรีด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺรีด] เป็นคำกริยา หมายถึง มีท่วงท่าที่มีลีลางดงามอย่างละครรำ.กรีด ๒ [กฺรีด] ก. มีท่วงท่าที่มีลีลางดงามอย่างละครรำ.
กรีดกราย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เยื้องกราย, เดินทอดแขน, มีท่าทางหยิบหย่ง, ทำอะไรไม่เต็มกำลัง.กรีดกราย ว. เยื้องกราย, เดินทอดแขน, มีท่าทางหยิบหย่ง, ทำอะไรไม่เต็มกำลัง.
กรีดน้ำตา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เช็ดน้ำตาด้วยนิ้วอย่างละครรำ, โดยปริยายเป็นคำแสดงความหมั่นไส้ว่าแสร้งร้องไห้ทำให้ดูน่าสงสาร เช่น เรื่องแค่นี้มานั่งกรีดน้ำตาอยู่ได้.กรีดน้ำตา ว. เช็ดน้ำตาด้วยนิ้วอย่างละครรำ, โดยปริยายเป็นคำแสดงความหมั่นไส้ว่าแสร้งร้องไห้ทำให้ดูน่าสงสาร เช่น เรื่องแค่นี้มานั่งกรีดน้ำตาอยู่ได้.
กรีดนิ้ว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-วอ-แหวน เป็นคำกริยา หมายถึง กรายนิ้ว, ใช้นิ้วมือหยิบอย่างมีท่าทีหยิบหย่ง.กรีดนิ้ว ก. กรายนิ้ว, ใช้นิ้วมือหยิบอย่างมีท่าทีหยิบหย่ง.
กรีดเล็บ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-ไม้-ไต่-คู้-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำกริยา หมายถึง อาการที่ใช้เล็บเก็บสิ่งใดสิ่งหนึ่งอย่างมีท่างาม เช่น กรีดเล็บเก็บพวงสุมาลี นารีขับเพลงวังเวงใจ. ในวงเล็บ มาจาก เงาะป่า พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฉบับโรงพิมพ์อักษรบริการ พ.ศ. ๒๕๑๑.กรีดเล็บ ก. อาการที่ใช้เล็บเก็บสิ่งใดสิ่งหนึ่งอย่างมีท่างาม เช่น กรีดเล็บเก็บพวงสุมาลี นารีขับเพลงวังเวงใจ. (เงาะป่า).
กรีด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺรีด] เป็นคำกริยา หมายถึง ขีดให้เป็นรอยหรือให้ขาด เช่น เอากากเพชรกรีดกระจก เอามีดกรีดใบตองเย็บกระทง; ระไป, ครูดไป, เช่น เอาหลังเล็บกรีดลูกทุเรียนเพื่อให้รู้ว่ากินได้หรือยัง; เอาคมมีดสะบัดบนของแข็งเพื่อให้คม เช่น เอามีดกรีดหินเพื่อให้คม กรีดมีดบนปากชาม.กรีด ๓ [กฺรีด] ก. ขีดให้เป็นรอยหรือให้ขาด เช่น เอากากเพชรกรีดกระจก เอามีดกรีดใบตองเย็บกระทง; ระไป, ครูดไป, เช่น เอาหลังเล็บกรีดลูกทุเรียนเพื่อให้รู้ว่ากินได้หรือยัง; เอาคมมีดสะบัดบนของแข็งเพื่อให้คม เช่น เอามีดกรีดหินเพื่อให้คม กรีดมีดบนปากชาม.
กรีดไพ่ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-พอ-พาน-ไม้-เอก เป็นคำกริยา หมายถึง สับไพ่ป๊อกโดยวิธีแยกไพ่ออกเป็น ๒ ส่วน ใช้มือแต่ละข้างจับไพ่แต่ละส่วนไว้ แล้วใช้ที่หัวแม่มือระไพ่แต่ละใบให้ล้มทับสลับกันจนหมดแล้วผลักรวมเข้าด้วยกัน.กรีดไพ่ ก. สับไพ่ป๊อกโดยวิธีแยกไพ่ออกเป็น ๒ ส่วน ใช้มือแต่ละข้างจับไพ่แต่ละส่วนไว้ แล้วใช้ที่หัวแม่มือระไพ่แต่ละใบให้ล้มทับสลับกันจนหมดแล้วผลักรวมเข้าด้วยกัน.
กรีด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺรีด] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่ร้องเสียงแหลม. เป็นคำกริยา หมายถึง ร้องเสียงแหลม เช่น กรีดร้อง กรีดเสียง.กรีด ๔ [กฺรีด] ว. อาการที่ร้องเสียงแหลม. ก. ร้องเสียงแหลม เช่น กรีดร้อง กรีดเสียง.
กรีดกราด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก[–กฺราด] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่ร้องอุทานเพื่อเรียกร้องความสนใจเป็นต้น.กรีดกราด [–กฺราด] ว. อาการที่ร้องอุทานเพื่อเรียกร้องความสนใจเป็นต้น.
กรี๊ด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ไม้-ตรี-ดอ-เด็ก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่เปล่งเสียงร้องดังเช่นนั้นด้วยความตกใจหรือโกรธเป็นต้น.กรี๊ด ว. อาการที่เปล่งเสียงร้องดังเช่นนั้นด้วยความตกใจหรือโกรธเป็นต้น.
กรี๊ดกร๊าด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ไม้-ตรี-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-ตรี-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่เปล่งเสียงร้องอุทานแสดงความพอใจเป็นต้น.กรี๊ดกร๊าด ว. อาการที่เปล่งเสียงร้องอุทานแสดงความพอใจเป็นต้น.
กรีธา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ทอ-ทง-สะ-หระ-อา[กฺรีทา] เป็นคำกริยา หมายถึง เคลื่อน, ยก, เดินทางเป็นหมู่เป็นกระบวน, (ใช้ในการยกทัพ).กรีธา [กฺรีทา] ก. เคลื่อน, ยก, เดินทางเป็นหมู่เป็นกระบวน, (ใช้ในการยกทัพ).
กรีธาทัพ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ทอ-ทง-สะ-หระ-อา-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-หัน-อา-กาด-พอ-พาน เป็นคำกริยา หมายถึง ยกกระบวนทัพ, เดินกองทัพ.กรีธาทัพ ก. ยกกระบวนทัพ, เดินกองทัพ.
กรีธาพล เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ทอ-ทง-สะ-หระ-อา-พอ-พาน-ลอ-ลิง เป็นคำกริยา หมายถึง รวมพลเข้าเป็นกระบวน.กรีธาพล ก. รวมพลเข้าเป็นกระบวน.
กรีษ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-สอ-รือ-สี[กะหฺรีด] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง คูถ, อุจจาระ, ขี้. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี กรีส เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-สอ-เสือ.กรีษ [กะหฺรีด] (แบบ) น. คูถ, อุจจาระ, ขี้. (ส.; ป. กรีส).
กรีส เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-สอ-เสือ[กะหฺรีด] เป็นคำนาม หมายถึง อาหารเก่า, คูถ, อุจจาระ, ขี้, เช่น หนึ่งน้ำมูตรกรีส ฤๅเกียจฤๅกีด คำคนติฉิน. ในวงเล็บ มาจาก สรรพสิทธิ์คำฉันท์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรส ทรงนิพนธ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต กรีษ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-สอ-รือ-สี; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป หมายถึง มาตราวัดความยาวเท่ากับ ๑ เส้น ๑๑ วา ๑ ศอก หรือ ๑๒๕ ศอก, ความจุเท่ากับ ๔ อัมพณะ คือ ประมาณ ๔๔ ทะนาน. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือพระบาฬีลิปิกรม ของ พระยาปริยัติธรรมธาดา พ.ศ. ๒๔๕๙ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี กรีส เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-สอ-เสือ และมาจากภาษาสันสกฤต กรฺษ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-พิน-ทุ-สอ-รือ-สี.กรีส [กะหฺรีด] น. อาหารเก่า, คูถ, อุจจาระ, ขี้, เช่น หนึ่งน้ำมูตรกรีส ฤๅเกียจฤๅกีด คำคนติฉิน. (สรรพสิทธิ์). (ป.; ส. กรีษ); (แบบ) มาตราวัดความยาวเท่ากับ ๑ เส้น ๑๑ วา ๑ ศอก หรือ ๑๒๕ ศอก, ความจุเท่ากับ ๔ อัมพณะ คือ ประมาณ ๔๔ ทะนาน. (ลิปิ). (ป. กรีส; ส. กรฺษ).
กรึกถอง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อึ-กอ-ไก่-ถอ-ถุง-ออ-อ่าง-งอ-งู[กรึกฺถองฺ] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มากมาย, ตรึกถอง ก็ใช้.กรึกถอง [กรึกฺถองฺ] (โบ) ว. มากมาย, ตรึกถอง ก็ใช้.
กรึง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อึ-งอ-งู[กฺรึง] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง ตรึง, ปักแน่น, ทําให้อยู่กับที่, เช่น ต้องศรพรหมาสตร์ฤทธิรณ กรึงแน่นทรวงบน ตลอดจนยอดปฤษฎางค์. ในวงเล็บ มาจาก ประชุมคำพากย์รามเกียรติ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.กรึง [กฺรึง] (โบ) ก. ตรึง, ปักแน่น, ทําให้อยู่กับที่, เช่น ต้องศรพรหมาสตร์ฤทธิรณ กรึงแน่นทรวงบน ตลอดจนยอดปฤษฎางค์. (พากย์).
กรึ๊บ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อึ-ไม้-ตรี-บอ-ไบ-ไม้[กฺรึ๊บ] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงเกิดจากการกลืนของเหลวเช่นเหล้าอย่างรวดเร็ว, ลักษณนามเรียกการดื่มเหล้าอึกหนึ่ง ๆ ด้วยอาการอย่างนั้น เช่น ดื่มเหล้ากรึ๊บหนึ่ง ดื่มเหล้า ๒ กรึ๊บ. ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำกริยา หมายถึง ดื่ม (มักใช้แก่เหล้า).กรึ๊บ [กฺรึ๊บ] ว. เสียงเกิดจากการกลืนของเหลวเช่นเหล้าอย่างรวดเร็ว, ลักษณนามเรียกการดื่มเหล้าอึกหนึ่ง ๆ ด้วยอาการอย่างนั้น เช่น ดื่มเหล้ากรึ๊บหนึ่ง ดื่มเหล้า ๒ กรึ๊บ. (ปาก) ก. ดื่ม (มักใช้แก่เหล้า).
กรึ่ม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อึ-ไม้-เอก-มอ-ม้า[กฺรึ่ม] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่เมาเหล้าตลอดทั้งวัน เรียกว่า เมากรึ่ม.กรึ่ม [กฺรึ่ม] ว. อาการที่เมาเหล้าตลอดทั้งวัน เรียกว่า เมากรึ่ม.
กรุ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ ความหมายที่ [กฺรุ] เป็นคำนาม หมายถึง ห้องที่ทําไว้ใต้ดิน ใต้พระเจดีย์ เป็นต้นสำหรับเก็บพระพุทธรูปและสิ่งอื่น ๆ, โดยปริยายหมายถึงกระทรวง ทบวง กรม ที่ข้าราชการในสังกัดถูกเรียกตัวเข้ามาอยู่ประจำ โดยมิได้มีตำแหน่งหน้าที่ใด ๆ เพื่อเป็นการลงโทษหรือก่อนเกษียณอายุราชการ ในความว่า เรียกเก็บเข้ากรุ.กรุ ๑ [กฺรุ] น. ห้องที่ทําไว้ใต้ดิน ใต้พระเจดีย์ เป็นต้นสำหรับเก็บพระพุทธรูปและสิ่งอื่น ๆ, โดยปริยายหมายถึงกระทรวง ทบวง กรม ที่ข้าราชการในสังกัดถูกเรียกตัวเข้ามาอยู่ประจำ โดยมิได้มีตำแหน่งหน้าที่ใด ๆ เพื่อเป็นการลงโทษหรือก่อนเกษียณอายุราชการ ในความว่า เรียกเก็บเข้ากรุ.
กรุ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ ความหมายที่ [กฺรุ] เป็นคำกริยา หมายถึง ปิดกันช่องโหว่หรือที่ว่าง เช่น กรุฝา, รองไว้ข้างล่าง เช่น กรุก้นชะลอม, ปิดกั้น เช่น กรุบ่อ, กรองกรุฉลุกรเม็ด ช่อช้อย. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตเพชรมงกุฎ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ. เป็นคำนาม หมายถึง เรียกบ่อซึ่งมีสิ่งรองไว้ที่ก้นว่า บ่อกรุ หรือ กรุ.กรุ ๒ [กฺรุ] ก. ปิดกันช่องโหว่หรือที่ว่าง เช่น กรุฝา, รองไว้ข้างล่าง เช่น กรุก้นชะลอม, ปิดกั้น เช่น กรุบ่อ, กรองกรุฉลุกรเม็ด ช่อช้อย. (เพชรมงกุฎ). น. เรียกบ่อซึ่งมีสิ่งรองไว้ที่ก้นว่า บ่อกรุ หรือ กรุ.
กรุก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่[กฺรุก] เป็นคำกริยา หมายถึง ขลุก, ขลุกขลุ่ย, ง่วนอยู่, เช่น พรรษาหนึ่งสองพรรษาไม่ผาสุก เข้าบ้านกรุกเลยลาสิกขาบท. ในวงเล็บ มาจาก นิราศเดือน ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๖. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงดังกุก เช่น ได้ยินเสียงกรุกลุกขึ้นมอง. ในวงเล็บ มาจาก คาวี พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๒ พิมพ์ จ.ศ. ๑๒๔๙.กรุก [กฺรุก] ก. ขลุก, ขลุกขลุ่ย, ง่วนอยู่, เช่น พรรษาหนึ่งสองพรรษาไม่ผาสุก เข้าบ้านกรุกเลยลาสิกขาบท. (นิ. เดือน). ว. เสียงดังกุก เช่น ได้ยินเสียงกรุกลุกขึ้นมอง. (คาวี).
กรุกกรัก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง ขลุกขลัก เช่น กรุกกรักประดักประเดิดเปิดฝาลุ้ง. ในวงเล็บ มาจาก คาวี พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๒ พิมพ์ จ.ศ. ๑๒๔๙. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงดังกุกกัก เช่น ได้ยินเสียงกรุกกรักก็ทักถาม. ในวงเล็บ มาจาก มหาเวสสันดรชาดก ในวงเล็บ แบบเรียน กัณฑ์ชูชก.กรุกกรัก ก. ขลุกขลัก เช่น กรุกกรักประดักประเดิดเปิดฝาลุ้ง. (คาวี). ว. เสียงดังกุกกัก เช่น ได้ยินเสียงกรุกกรักก็ทักถาม. (ม. ร่ายยาว ชูชก).
กรุกกรู๊ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อู-ไม้-ตรี[กรุกฺ–] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงนกเขาขันคู, จุ๊กกรู๊ ก็ว่า.กรุกกรู๊ [กรุกฺ–] ว. เสียงนกเขาขันคู, จุ๊กกรู๊ ก็ว่า.
กรุง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-งอ-งู[กฺรุง] เป็นคำนาม หมายถึง เมืองหลวง, เมืองซึ่งเป็นที่ตั้งรัฐบาลกลาง, แต่ก่อนหมายถึงประเทศก็ได้ เช่น กรุงสยาม กรุงจีน; ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ หมายถึง กษัตริย์ เช่น จึ่งกรุงสุทโธทนเห็นอัศจรรย์ก็ทูลพลันด่งงนี้ฯ. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ทศพร.กรุง [กฺรุง] น. เมืองหลวง, เมืองซึ่งเป็นที่ตั้งรัฐบาลกลาง, แต่ก่อนหมายถึงประเทศก็ได้ เช่น กรุงสยาม กรุงจีน; (โบ) กษัตริย์ เช่น จึ่งกรุงสุทโธทนเห็นอัศจรรย์ก็ทูลพลันด่งงนี้ฯ. (ม. คำหลวง ทศพร).
กรุ้งกริ่ง เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ไม้-โท-งอ-งู-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-งอ-งู[กฺรุ้งกฺริ่ง] เป็นคำกริยา หมายถึง แสดงสีหน้า แววตา และท่าทางเจ้าชู้, กรุ้มกริ่ม ก็ว่า.กรุ้งกริ่ง [กฺรุ้งกฺริ่ง] ก. แสดงสีหน้า แววตา และท่าทางเจ้าชู้, กรุ้มกริ่ม ก็ว่า.
กรุงเขมา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ขอ-ไข่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา[กฺรุงขะเหฺมา] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้เถาชนิด Cissampelos pareira L. var. hirsuta (Buch. ex DC.) Forman ในวงศ์ Menispermaceae ใบรูปสามเหลี่ยมปลายมน ผลกลม เมื่อสุกสีแดง.กรุงเขมา [กฺรุงขะเหฺมา] น. ชื่อไม้เถาชนิด Cissampelos pareira L. var. hirsuta (Buch. ex DC.) Forman ในวงศ์ Menispermaceae ใบรูปสามเหลี่ยมปลายมน ผลกลม เมื่อสุกสีแดง.
กรุงพาลี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-งอ-งู-พอ-พาน-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี[กฺรุง–] เป็นคำนาม หมายถึง ภาชนะทำด้วยกาบกล้วย เป็นรูปกระบะสี่เหลี่ยม สำหรับวางเครื่องเซ่นสังเวย เรียกว่า บัตรกรุงพาลี หรือ บัตรพระภูมิ, เรียกสั้น ๆ ว่า บัตรพลี. (มาจากชื่อท้าวพลี). (รามเกียรติ์ ร. ๖).กรุงพาลี [กฺรุง–] น. ภาชนะทำด้วยกาบกล้วย เป็นรูปกระบะสี่เหลี่ยม สำหรับวางเครื่องเซ่นสังเวย เรียกว่า บัตรกรุงพาลี หรือ บัตรพระภูมิ, เรียกสั้น ๆ ว่า บัตรพลี. (มาจากชื่อท้าวพลี). (รามเกียรติ์ ร. ๖).
กรุณ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-นอ-เนน[กะรุน] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง กรุณา.กรุณ [กะรุน] (กลอน) น. กรุณา.
กรุณา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-นอ-เนน-สะ-หระ-อา[กะรุนา] เป็นคำนาม หมายถึง ความสงสารคิดจะช่วยให้พ้นทุกข์ เป็น ๑ ในพรหมวิหาร ๔ คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา; ใช้ประกอบหน้ากริยาแสดงความขอร้องอย่างสุภาพ เช่น กรุณาส่ง; ใช้ร่วมกับคำ พระ เป็นสรรพนามสําหรับพระเจ้าแผ่นดิน เช่น กราบบังคมทูลพระกรุณา. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .กรุณา [กะรุนา] น. ความสงสารคิดจะช่วยให้พ้นทุกข์ เป็น ๑ ในพรหมวิหาร ๔ คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา; ใช้ประกอบหน้ากริยาแสดงความขอร้องอย่างสุภาพ เช่น กรุณาส่ง; ใช้ร่วมกับคำ พระ เป็นสรรพนามสําหรับพระเจ้าแผ่นดิน เช่น กราบบังคมทูลพระกรุณา. (ป.).
กรุณาทฤคุณ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-นอ-เนน-สะ-หระ-อา-ทอ-ทะ-หาน-รอ-รึ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อุ-นอ-เนน[–ทฺรึคุน] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง กรุณาธิคุณ, คุณอันยิ่งใหญ่ คือ กรุณา.กรุณาทฤคุณ [–ทฺรึคุน] (โบ; แบบ) น. กรุณาธิคุณ, คุณอันยิ่งใหญ่ คือ กรุณา.
กรุณาธิคุณ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-นอ-เนน-สะ-หระ-อา-ทอ-ทง-สะ-หระ-อิ-คอ-ควาย-สะ-หระ-อุ-นอ-เนน เป็นคำนาม หมายถึง คุณอันยิ่งใหญ่ คือ กรุณา. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี กรุณา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-นอ-เนน-สะ-หระ-อา + อธิ เขียนว่า ออ-อ่าง-ทอ-ทง-สะ-หระ-อิ + คุณ เขียนว่า คอ-ควาย-สะ-หระ-อุ-นอ-เนน .กรุณาธิคุณ น. คุณอันยิ่งใหญ่ คือ กรุณา. (ป. กรุณา + อธิ + คุณ).
กรุน เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-นอ-หนู[กฺรุน] เป็นคำกริยา หมายถึง ตัด, ทําลาย, เช่น จะกรุนจะกราดสงคราม. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ กัณฑ์มหาราช. (ถิ่น–พายัพ กุน ว่า ตัด, ทําลาย, ใช้คู่กับ กาด ว่า ทําให้ราบลง).กรุน [กฺรุน] ก. ตัด, ทําลาย, เช่น จะกรุนจะกราดสงคราม. (ม. ฉันท์ มหาราช). (ถิ่น–พายัพ กุน ว่า ตัด, ทําลาย, ใช้คู่กับ กาด ว่า ทําให้ราบลง).
กรุ่น เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ไม้-เอก-นอ-หนู[กฺรุ่น] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการของไฟที่ยังไม่ดับแต่ไม่ถึงกับลุกโพลง เช่น ไฟติดกรุ่นอยู่, โดยปริยายหมายความว่า ยังเหลืออยู่บ้าง, มีเรื่อย ๆ อยู่, เช่น ควันกรุ่น หอมกรุ่น; ยังไม่ดับสนิท, ร้อนรุ่มอยู่ภายใน, เช่น โกรธกรุ่น.กรุ่น [กฺรุ่น] ว. อาการของไฟที่ยังไม่ดับแต่ไม่ถึงกับลุกโพลง เช่น ไฟติดกรุ่นอยู่, โดยปริยายหมายความว่า ยังเหลืออยู่บ้าง, มีเรื่อย ๆ อยู่, เช่น ควันกรุ่น หอมกรุ่น; ยังไม่ดับสนิท, ร้อนรุ่มอยู่ภายใน, เช่น โกรธกรุ่น.
กรุบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-บอ-ไบ-ไม้[กฺรุบ] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงดังเช่นนั้นเมื่อเคี้ยวของแข็งที่แตกง่าย. เป็นคำนาม หมายถึง ขนมปั้นก้อนชนิดหนึ่ง เรียกว่า ขนมกรุบ; เรียกกะลาอ่อนของมะพร้าวว่า กรุบมะพร้าว.กรุบ [กฺรุบ] ว. เสียงดังเช่นนั้นเมื่อเคี้ยวของแข็งที่แตกง่าย. น. ขนมปั้นก้อนชนิดหนึ่ง เรียกว่า ขนมกรุบ; เรียกกะลาอ่อนของมะพร้าวว่า กรุบมะพร้าว.
กรุบกริบ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-บอ-ไบ-ไม้-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงกุกกิก.กรุบกริบ ว. เสียงกุกกิก.
กรุ่ม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ไม้-เอก-มอ-ม้า[กฺรุ่ม] เป็นคำกริยา หมายถึง ขันบ่อย ๆ (ปรกติใช้แก่นกเขา แต่ใช้แก่นกอื่นก็มีบ้าง) เช่น บางพวกจับเป็นคู่คูขันกันโดยธรรมดา เวลากรุ่มกําลังที่ตั้งขึ้นตามฤดู. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือมหาชาติ พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๔ ฉบับหอสมุดแห่งชาติ กัณฑ์วนปเวสน์; โดยปริยายหมายความว่า สบายเรื่อย ๆ ไป เช่น มีเงินตรากินกรุ่มเป็นภูมิฐาน. ในวงเล็บ มาจาก นิราศเดือน ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๖; รุ่มร้อน, ระอุ, เช่น นรกเท่ากรุ่ม เปลวร้อนเหมือนไฟ. ในวงเล็บ มาจาก สุบินกุมาร โรงพิมพ์ครูสมิท บางคอแหลม จ.ศ. ๑๒๔๓.กรุ่ม [กฺรุ่ม] ก. ขันบ่อย ๆ (ปรกติใช้แก่นกเขา แต่ใช้แก่นกอื่นก็มีบ้าง) เช่น บางพวกจับเป็นคู่คูขันกันโดยธรรมดา เวลากรุ่มกําลังที่ตั้งขึ้นตามฤดู. (ม. ร. ๔ วนปเวสน์); โดยปริยายหมายความว่า สบายเรื่อย ๆ ไป เช่น มีเงินตรากินกรุ่มเป็นภูมิฐาน. (นิ. เดือน); รุ่มร้อน, ระอุ, เช่น นรกเท่ากรุ่ม เปลวร้อนเหมือนไฟ. (สุบิน).
กรุ้มกริ่ม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ไม้-โท-มอ-ม้า-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-มอ-ม้า[กฺรุ้มกฺริ่ม] เป็นคำกริยา หมายถึง แสดงสีหน้า แววตา และท่าทางเจ้าชู้ เช่น เห็นผู้หญิงเดินผ่านมาก็ทำกรุ้มกริ่มขึ้นมาทันที, กรุ้งกริ่ง ก็ว่า.กรุ้มกริ่ม [กฺรุ้มกฺริ่ม] ก. แสดงสีหน้า แววตา และท่าทางเจ้าชู้ เช่น เห็นผู้หญิงเดินผ่านมาก็ทำกรุ้มกริ่มขึ้นมาทันที, กรุ้งกริ่ง ก็ว่า.
กรุย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก ความหมายที่ [กฺรุย] เป็นคำนาม หมายถึง หลักที่ปักรายไว้เป็นเครื่องหมาย เช่น ปักกรุย. เป็นคำกริยา หมายถึง ปักหลักหรือถางเป็นแนวไว้ เช่น กรุยทาง. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร ตฺรุย เขียนว่า ตอ-เต่า-พิน-ทุ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก.กรุย ๑ [กฺรุย] น. หลักที่ปักรายไว้เป็นเครื่องหมาย เช่น ปักกรุย. ก. ปักหลักหรือถางเป็นแนวไว้ เช่น กรุยทาง. (ข. ตฺรุย).
กรุย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก ความหมายที่ [กฺรุย] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ทําทีท่าเจ้าชู้ เช่น ห่มเพลาะกรูมกรอกรุยฉุยเฉิดฉัน. ในวงเล็บ มาจาก มณีพิชัยตอนต้น บทละคร พระนิพนธ์ ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น ๒ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๒.กรุย ๒ [กฺรุย] ว. ทําทีท่าเจ้าชู้ เช่น ห่มเพลาะกรูมกรอกรุยฉุยเฉิดฉัน. (มณีพิชัย).
กรุยกราย เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เดินทําทีท่าเจ้าชู้; มีท่าทางหยิบหย่ง, ในบทกลอนใช้ว่า กรายกรุย ก็มี เช่น อย่านุ่งลายกรายกรุยทําฉุยไป. ในวงเล็บ มาจาก ประชุมสุภาษิตสุนทรภู่ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.กรุยกราย ว. เดินทําทีท่าเจ้าชู้; มีท่าทางหยิบหย่ง, ในบทกลอนใช้ว่า กรายกรุย ก็มี เช่น อย่านุ่งลายกรายกรุยทําฉุยไป. (สุภาษิตสุนทรภู่).
กรุยเกรียว เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-วอ-แหวน[กฺรุย–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เกรียวกราว เช่น แสรกเสียงกรุยเกรียว. ในวงเล็บ มาจาก คำฉันท์ดุษฎีสังเวยกล่อมช้างของเก่า ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗.กรุยเกรียว [กฺรุย–] (กลอน) ว. เกรียวกราว เช่น แสรกเสียงกรุยเกรียว. (ดุษฎีสังเวย).
กรู เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อู ความหมายที่ [กฺรู] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อาการที่ไปพร้อม ๆ กันโดยเร็ว เช่น วิ่งกรูกันไป.กรู ๑ [กฺรู] ว. อาการที่ไปพร้อม ๆ กันโดยเร็ว เช่น วิ่งกรูกันไป.
กรู เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อู ความหมายที่ [กฺรู] เป็นคำนาม หมายถึง ข้าวชนิดที่ทําเพื่ออุทิศให้เปรตประเภทหนึ่งในพิธีสารท เรียกว่า ข้าวกรู.กรู ๒ [กฺรู] น. ข้าวชนิดที่ทําเพื่ออุทิศให้เปรตประเภทหนึ่งในพิธีสารท เรียกว่า ข้าวกรู.
กรูด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อู-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺรูด] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง มะกรูด เช่น งั่วนาวทรนาวเนกกรูดฉุรเฉกจรุงธาร. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์จุลพน; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ หมายถึง มะกรูด.กรูด ๑ [กฺรูด] (โบ) น. มะกรูด เช่น งั่วนาวทรนาวเนกกรูดฉุรเฉกจรุงธาร. (ม. คำหลวง จุลพน); (ถิ่น–ปักษ์ใต้) มะกรูด.
กรูด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อู-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺรูด] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เสียงอย่างเสียงที่ลากของหนักถูไปกับพื้น; อาการที่ถอยอย่างรวดเร็วไม่มีระเบียบหรืออย่างตั้งตัวไม่ติด ในคําว่า ถอยกรูด.กรูด ๒ [กฺรูด] ว. เสียงอย่างเสียงที่ลากของหนักถูไปกับพื้น; อาการที่ถอยอย่างรวดเร็วไม่มีระเบียบหรืออย่างตั้งตัวไม่ติด ในคําว่า ถอยกรูด.
กรูด เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อู-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺรูด] เป็นคำนาม หมายถึง โรคหูด.กรูด ๓ [กฺรูด] น. โรคหูด.
กรูม เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อู-มอ-ม้า[กฺรูม] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กรอม, คลุม, เช่น ห่มเพลาะกรูมกรอกรุยฉุยเฉิดฉัน. ในวงเล็บ มาจาก มณีพิชัยตอนต้น บทละคร พระนิพนธ์ ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น ๒ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๒.กรูม [กฺรูม] ว. กรอม, คลุม, เช่น ห่มเพลาะกรูมกรอกรุยฉุยเฉิดฉัน. (มณีพิชัย).
กเรณุ เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-เอ-รอ-เรือ-นอ-เนน-สะ-หระ-อุ[กะเรนุ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ช้าง เช่น ไร้เกวียนกาญจนยานสินธพแลสี– พิกากเรณุหัสดี ดำรง. ในวงเล็บ มาจาก สรรพสิทธิ์คำฉันท์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรส ทรงนิพนธ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .กเรณุ [กะเรนุ] (แบบ) น. ช้าง เช่น ไร้เกวียนกาญจนยานสินธพแลสี– พิกากเรณุหัสดี ดำรง. (สรรพสิทธิ์). (ป.).
กเรณุกา เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-เอ-รอ-เรือ-นอ-เนน-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ช้างพัง. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี .กเรณุกา (แบบ) น. ช้างพัง. (ป.).
กเรนทร, กเรนทร์ กเรนทร เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-เอ-รอ-เรือ-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ กเรนทร์ เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-เอ-รอ-เรือ-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-ทัน-ทะ-คาด ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง แผลงมาจาก กรินทร์ เป็นคำนาม หมายถึง ช้าง เช่น พลคชคณหาญหัก กเรนทรปรปักษ์ ปราบประลัย. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘.กเรนทร, กเรนทร์ (กลอน; แผลงมาจาก กรินทร์) น. ช้าง เช่น พลคชคณหาญหัก กเรนทรปรปักษ์ ปราบประลัย. (สมุทรโฆษ).
กฤช เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ชอ-ช้าง[กฺริด] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง กริช.กฤช [กฺริด] (โบ) น. กริช.
กฤด– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก[กฺริดะ–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง อันกระทําแล้ว (ใช้ประกอบเป็นส่วนหน้าของสมาส), ในบทกลอนแผลงเป็น กฤษฎา ก็มี. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กฺฤต เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-รึ-ตอ-เต่า และมาจากภาษาบาลี กต เขียนว่า กอ-ไก่-ตอ-เต่า.กฤด– [กฺริดะ–] (แบบ) ว. อันกระทําแล้ว (ใช้ประกอบเป็นส่วนหน้าของสมาส), ในบทกลอนแผลงเป็น กฤษฎา ก็มี. (ส. กฺฤต; ป. กต).
กฤดาญชลี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-ยอ-หยิง-ชอ-ช้าง-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี[กฺริดานชะลี] เป็นคำกริยา หมายถึง ยกมือไหว้. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี กตญฺชลี เขียนว่า กอ-ไก่-ตอ-เต่า-ยอ-หยิง-พิน-ทุ-ชอ-ช้าง-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี = มีกระพุ่มมืออันทําแล้ว , ในบทกลอนใช้แผลงเป็นรูปต่าง ๆ คือ กฤดาอัญชลี กฤษฎา กฤษฎาญ กฤษฎาญชลี กฤษฎาญชุลี กฤษฎาญชลิต กฤษฎาญชวลิตวา กฤษฎาญชวลิศ กฤษฎาญชวเลศ.กฤดาญชลี [กฺริดานชะลี] ก. ยกมือไหว้. (ส.; ป. กตญฺชลี = มีกระพุ่มมืออันทําแล้ว), ในบทกลอนใช้แผลงเป็นรูปต่าง ๆ คือ กฤดาอัญชลี กฤษฎา กฤษฎาญ กฤษฎาญชลี กฤษฎาญชุลี กฤษฎาญชลิต กฤษฎาญชวลิตวา กฤษฎาญชวลิศ กฤษฎาญชวเลศ.
กฤดาธิการ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-ทอ-ทง-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ[กฺริดาทิกาน] เป็นคำนาม หมายถึง บารมีอันยิ่งใหญ่ที่ทําไว้. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีบารมีอันยิ่งใหญ่ที่ทําไว้. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี กตาธิการ เขียนว่า กอ-ไก่-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-ทอ-ทง-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ, ในบทกลอนใช้เป็น กฤดา หรือ กฤดาการ ก็มี.กฤดาธิการ [กฺริดาทิกาน] น. บารมีอันยิ่งใหญ่ที่ทําไว้. ว. มีบารมีอันยิ่งใหญ่ที่ทําไว้. (ส.; ป. กตาธิการ), ในบทกลอนใช้เป็น กฤดา หรือ กฤดาการ ก็มี.
กฤดาภินิหาร เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ[กฺริดาพินิหาน] เป็นคำนาม หมายถึง อภินิหาร (บุญอันยิ่ง) ที่ทําไว้. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีอภินิหารที่ทําไว้, ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี กตาภินิหาร เขียนว่า กอ-ไก่-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ, ในบทกลอนใช้แผลงเป็น กฤษฎา หรือ กฤษฎาภินิหาร ก็มี.กฤดาภินิหาร [กฺริดาพินิหาน] น. อภินิหาร (บุญอันยิ่ง) ที่ทําไว้. ว. มีอภินิหารที่ทําไว้, (ส.; ป. กตาภินิหาร), ในบทกลอนใช้แผลงเป็น กฤษฎา หรือ กฤษฎาภินิหาร ก็มี.
กฤดยาเกียรณ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-รอ-เรือ-นอ-เนน[กฺริดดะยาเกียน] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง พร้อมด้วยเกียรติยศ เช่น ความชอบกอปรกฤดยากยรณ. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ ทานกัณฑ์ ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กีรฺติ เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-อี-รอ-เรือ-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ + อากีรฺณ เขียนว่า ออ-อ่าง-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-สะ-หระ-อี-รอ-เรือ-พิน-ทุ-นอ-เนน .กฤดยาเกียรณ [กฺริดดะยาเกียน] (แบบ) ว. พร้อมด้วยเกียรติยศ เช่น ความชอบกอปรกฤดยากยรณ. (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์). (ส. กีรฺติ + อากีรฺณ).
กฤดา, กฤดาการ กฤดา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา กฤดาการ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ [กฺริดา, กฺริดากาน] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง บารมีอันยิ่งที่ทำไว้ (กร่อนมาจาก กฤดาธิการ) เช่น ทรงพระกฤดาเดชานุภาพยิ่งทวีขึ้น. ในวงเล็บ มาจาก พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา (แบบเรียน), ผู้ใดมีบุญญากฤดาการ. ในวงเล็บ มาจาก เสภาเรื่องพระราชพงศาวดาร สุนทรภู่ แต่ง ฉบับราชบัณฑิตยสภา.กฤดา, กฤดาการ [กฺริดา, กฺริดากาน] (โบ; กลอน) น. บารมีอันยิ่งที่ทำไว้ (กร่อนมาจาก กฤดาธิการ) เช่น ทรงพระกฤดาเดชานุภาพยิ่งทวีขึ้น. (พงศ. อยุธยา), ผู้ใดมีบุญญากฤดาการ. (เสภาสุนทรภู่).
กฤดาญชลี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-ยอ-หยิง-ชอ-ช้าง-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อีดู กฤด– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก.กฤดาญชลี ดู กฤด–.
กฤดาธิการ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-ทอ-ทง-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา-รอ-เรือดู กฤด– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก.กฤดาธิการ ดู กฤด–.
กฤดาภินิหาร เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-รอ-เรือดู กฤด– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก.กฤดาภินิหาร ดู กฤด–.
กฤดายุค เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-คอ-ควาย[กฺริดา–] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อยุคแรกของจตุรยุคตามคติของพราหมณ์ ในยุคนี้มนุษย์มีธรรมะสูงสุด คือ เต็ม ๔ ใน ๔ ส่วน และมีอายุยืนยาวที่สุด. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กฺฤตยุค เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-รึ-ตอ-เต่า-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-คอ-ควาย. ในวงเล็บ ดู จตุรยุค เขียนว่า จอ-จาน-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-รอ-เรือ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-คอ-ควาย.กฤดายุค [กฺริดา–] น. ชื่อยุคแรกของจตุรยุคตามคติของพราหมณ์ ในยุคนี้มนุษย์มีธรรมะสูงสุด คือ เต็ม ๔ ใน ๔ ส่วน และมีอายุยืนยาวที่สุด. (ส. กฺฤตยุค). (ดู จตุรยุค).
กฤดาอัญชลี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อา-ออ-อ่าง-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง-ชอ-ช้าง-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี[กฺริ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง หมายถึง แยกคําจาก กฤดาญชลี เช่น ขอถวายกฤดาอัญ– ชลีโอนศิโรจร. ในวงเล็บ มาจาก ตำราช้างคำฉันท์ ฉบับโรงพิมพ์ ไท ถนนรองเมือง พ.ศ. ๒๔๖๐.กฤดาอัญชลี [กฺริ–] (โบ; กลอน) แยกคําจาก กฤดาญชลี เช่น ขอถวายกฤดาอัญ– ชลีโอนศิโรจร. (ตําราช้างคําฉันท์).
กฤดิ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อิ[กฺริดดิ] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง เกียรติ เช่น วรกฤดิโอฬาร. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือชุมนุมตำรากลอน ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กีรฺติ เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-อี-รอ-เรือ-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ และมาจากภาษาบาลี กิตฺติ เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ.กฤดิ [กฺริดดิ] (โบ; กลอน) น. เกียรติ เช่น วรกฤดิโอฬาร. (ชุมนุมตํารากลอน). (ส. กีรฺติ; ป. กิตฺติ).
กฤดีกา, กฤตยฎีกา กฤดีกา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อี-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา กฤตยฎีกา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ตอ-เต่า-ยอ-ยัก-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อี-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา [กฺริ–, กฺริดตะยะ–]แผลงมาจาก กติกา เช่น อันว่าความกฤดีกา แต่สองราแรกทรงพรต. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์กุมาร, ชําระกฤตยฎีกา. ในวงเล็บ มาจาก ไวพจน์พิจารณ์ ฉบับโรงพิมพ์บำรุงนุกูลกิจ ร.ศ. ๑๑๗.กฤดีกา, กฤตยฎีกา [กฺริ–, กฺริดตะยะ–] แผลงมาจาก กติกา เช่น อันว่าความกฤดีกา แต่สองราแรกทรงพรต. (ม. คำหลวง กุมาร), ชําระกฤตยฎีกา. (ไวพจน์พิจารณ์).
กฤตติกา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ตอ-เต่า-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา[กฺริดติ–] เป็นคำนาม หมายถึง ดาวฤกษ์ที่ ๓ มี ๘ ดวง เห็นเป็นรูปธงสามเหลี่ยม มีหางเรียวยาว, ดาวธงสามเหลี่ยม หรือ ดาวลูกไก่ ก็เรียก, ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ หมายถึง เขียนเป็น กฤติกา ก็มี. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กฺฤตฺติกา เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-รึ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา และมาจากภาษาบาลี กตฺติกา เขียนว่า กอ-ไก่-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา.กฤตติกา [กฺริดติ–] น. ดาวฤกษ์ที่ ๓ มี ๘ ดวง เห็นเป็นรูปธงสามเหลี่ยม มีหางเรียวยาว, ดาวธงสามเหลี่ยม หรือ ดาวลูกไก่ ก็เรียก, (โบ) เขียนเป็น กฤติกา ก็มี. (ส. กฺฤตฺติกา; ป. กตฺติกา).
กฤตย– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ตอ-เต่า-ยอ-ยัก[กฺริดตะยะ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง ทํา. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต .กฤตย– [กฺริดตะยะ–] (โบ; กลอน) ก. ทํา. (ส.).
กฤตยา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ตอ-เต่า-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา ความหมายที่ [กฺริดตะ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง เกียรติ เช่น เสื่อมกฤตยาสยามยศ. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือลิลิตตะเลงพ่าย แบบเรียนกวีนิพนธ์.กฤตยา ๑ [กฺริดตะ–] (โบ; กลอน) น. เกียรติ เช่น เสื่อมกฤตยาสยามยศ. (ตะเลงพ่าย).
กฤตยา ๒, กฤติยา กฤตยา ความหมายที่ ๒ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ตอ-เต่า-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา กฤติยา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา [กฺริดตะ–, กฺริดติ–] เป็นคำนาม หมายถึง การใช้เวทมนตร์, เสน่ห์, อาถรรพณ์, เช่น มนตร์กฤตยานั้นซั้น เสื่อมสิ้นทุกอัน. ในวงเล็บ มาจาก แบบเรียนกวีนิพนธ์ โลกนิติคำโคลง, หาแม่มดถ้วนหน้า หมู่แก้ กฤติยา. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน.กฤตยา ๒, กฤติยา [กฺริดตะ–, กฺริดติ–] น. การใช้เวทมนตร์, เสน่ห์, อาถรรพณ์, เช่น มนตร์กฤตยานั้นซั้น เสื่อมสิ้นทุกอัน. (โลกนิติ), หาแม่มดถ้วนหน้า หมู่แก้ กฤติยา. (ลอ).
กฤติกา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา[กฺริดติ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ดาวฤกษ์ที่ ๓ มี ๘ ดวงเห็นเป็นรูปธงสามเหลี่ยม มีหางเรียวยาว เช่น หมู่สามสมมุติ์กุกกุฏโบ– ดกกฤติกาขาน. ในวงเล็บ มาจาก สรรพสิทธิ์คำฉันท์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิต ชิโนรส ทรงนิพนธ์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗, ดาวธงสามเหลี่ยม หรือ ดาวลูกไก่ ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต กฺฤตฺติกา เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-รึ-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา และมาจากภาษาบาลี กตฺติกา เขียนว่า กอ-ไก่-ตอ-เต่า-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา.กฤติกา [กฺริดติ–] (โบ) น. ดาวฤกษ์ที่ ๓ มี ๘ ดวงเห็นเป็นรูปธงสามเหลี่ยม มีหางเรียวยาว เช่น หมู่สามสมมุติ์กุกกุฏโบ– ดกกฤติกาขาน. (สรรพสิทธิ์), ดาวธงสามเหลี่ยม หรือ ดาวลูกไก่ ก็เรียก. (ส. กฺฤตฺติกา; ป. กตฺติกา).
กฤษฎา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา ความหมายที่ [กฺริดสะดา] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง แผลงมาจาก กฤด เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ที่ทําแล้ว เช่น เพื่อพระราชกฤษฎา แต่กี้ (ราชกิจที่ทรงทํามาแล้ว). ในวงเล็บ มาจาก หนังสือลิลิตตะเลงพ่าย แบบเรียนกวีนิพนธ์.กฤษฎา ๑ [กฺริดสะดา] (โบ; กลอน; แผลงมาจาก กฤด) ว. ที่ทําแล้ว เช่น เพื่อพระราชกฤษฎา แต่กี้ (ราชกิจที่ทรงทํามาแล้ว). (ตะเลงพ่าย).
กฤษฎา ๒, กฤษฎาภินิหาร กฤษฎา ความหมายที่ ๒ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา กฤษฎาภินิหาร เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อิ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ [กฺริดสะ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง หมายถึง แผลงมาจาก กฤดาภินิหาร เช่น เชิญชมชื่นกฤษฎา. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ฉกษัตริย์.กฤษฎา ๒, กฤษฎาภินิหาร [กฺริดสะ–] (โบ; กลอน) แผลงมาจาก กฤดาภินิหาร เช่น เชิญชมชื่นกฤษฎา. (ม. คำหลวง ฉกษัตริย์).
กฤษฎา ๓, กฤษฎาญ, กฤษฎาญชลิต, กฤษฎาญชลี, กฤษฎาญชวลิตวา, กฤษฎาญชวลิศ, กฤษฎาญชวเลศ, กฤษฎาญชุลี กฤษฎา ความหมายที่ ๓ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา กฤษฎาญ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา-ยอ-หยิง กฤษฎาญชลิต เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา-ยอ-หยิง-ชอ-ช้าง-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า กฤษฎาญชลี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา-ยอ-หยิง-ชอ-ช้าง-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี กฤษฎาญชวลิตวา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา-ยอ-หยิง-ชอ-ช้าง-วอ-แหวน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า-วอ-แหวน-สะ-หระ-อา กฤษฎาญชวลิศ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา-ยอ-หยิง-ชอ-ช้าง-วอ-แหวน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-สอ-สา-ลา กฤษฎาญชวเลศ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา-ยอ-หยิง-ชอ-ช้าง-วอ-แหวน-สะ-หระ-เอ-ลอ-ลิง-สอ-สา-ลา กฤษฎาญชุลี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา-ยอ-หยิง-ชอ-ช้าง-สะ-หระ-อุ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี [กฺริดสะดา, –ดาน, –ดานชะลิด, –ดานชะลี, –ดานชะวะลิดตะวา, –ดานชะวะลิด, –ดานชะวะเลด, –ดานชุลี] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง หมายถึง แผลงมาจาก กฤดาญชลี เช่น ถวายอภิวันทกฤษฎาญกฤษฎาการกราบเกล้า. (ม. คำหลวง มัทรี; ฉกษัตริย์), กฤษฎาญชลิตไหว้. ในวงเล็บ มาจาก พระมาลัยคำหลวง พระนิพนธ์ ในเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ฉบับหอสมุดแห่งชาติ พ.ศ. ๒๔๗๘, กฤษฎาญชลียะยุ่งแล. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ทศพร, อันว่ากฤษฎาญชวลิตวา. (มาลัยคำหลวง), อนนว่าเจ้าสากลกฤษฎาญชวลิศท่านธแล้ว. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ ทานกัณฑ์, ถวายกฤษฎาญชวเลศ ทูลแถลงเหตุนุสนธ์. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตเพชรมงกุฎ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ, กฤษฎาญชุลีน้อม. ในวงเล็บ มาจาก ตำราสยามไวยากรณ์ ฉันทลักษณ์ ของ กรมศึกษาธิการ.กฤษฎา ๓, กฤษฎาญ, กฤษฎาญชลิต, กฤษฎาญชลี, กฤษฎาญชวลิตวา, กฤษฎาญชวลิศ, กฤษฎาญชวเลศ, กฤษฎาญชุลี [กฺริดสะดา, –ดาน, –ดานชะลิด, –ดานชะลี, –ดานชะวะลิดตะวา, –ดานชะวะลิด, –ดานชะวะเลด, –ดานชุลี] (โบ; กลอน) แผลงมาจาก กฤดาญชลี เช่น ถวายอภิวันทกฤษฎาญกฤษฎาการกราบเกล้า. (ม. คำหลวง มัทรี; ฉกษัตริย์), กฤษฎาญชลิตไหว้. (มาลัยคําหลวง), กฤษฎาญชลียะยุ่งแล. (ม. คำหลวง ทศพร), อันว่ากฤษฎาญชวลิตวา. (มาลัยคำหลวง), อนนว่าเจ้าสากลกฤษฎาญชวลิศท่านธแล้ว. (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์), ถวายกฤษฎาญชวเลศ ทูลแถลงเหตุนุสนธ์. (เพชรมงกุฎ), กฤษฎาญชุลีน้อม. (ฉันทลักษณ์).
กฤษฎาธาร เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อา-ทอ-ทง-สะ-หระ-อา-รอ-เรือ[กฺริดสะดาทาน] เป็นคำนาม หมายถึง พระที่นั่งที่ทําขึ้นสําหรับเกียรติยศ (?) เช่น พระมหาพิชัยราชรถกฤษฎาธาร. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือเรื่องสมเด็จพระบรมศพ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๕๙.กฤษฎาธาร [กฺริดสะดาทาน] น. พระที่นั่งที่ทําขึ้นสําหรับเกียรติยศ (?) เช่น พระมหาพิชัยราชรถกฤษฎาธาร. (เรื่องพระบรมศพ).
กฤษฎี เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อี[กฺริดสะดี] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง รูป เช่น พระอินทราธิราชแปรกฤษฎี. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘ ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต อากฺฤติ เขียนว่า ออ-อ่าง-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-พิน-ทุ-รอ-รึ-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อิ = รูป .กฤษฎี [กฺริดสะดี] (แบบ; กลอน) น. รูป เช่น พระอินทราธิราชแปรกฤษฎี. (สมุทรโฆษ). (ส. อากฺฤติ = รูป).
กฤษฎีกา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-ดอ-ชะ-ดา-สะ-หระ-อี-กอ-ไก่-สะ-หระ-อา[กฺริดสะ–] เป็นคำนาม หมายถึง แผลงมาจาก กติกา เช่น ก็รับพระกฤษฎีกากําหนดแห่งพระดาบสว่าสาธุแล. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์วนปเวสน์; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง บทกฎหมายซึ่งพระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้น เพื่อใช้ในการบริหาร เรียกว่า พระราชกฤษฎีกา; ชื่อคณะกรรมการประกอบด้วยกรรมการร่างกฎหมายและกรรมการวินิจฉัยร้องทุกข์ รวมเรียกว่า คณะกรรมการกฤษฎีกา; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย และเป็นคำโบราณ หมายถึง พระราชโองการที่มีลักษณะเป็นกฎหมาย.กฤษฎีกา [กฺริดสะ–] น. แผลงมาจาก กติกา เช่น ก็รับพระกฤษฎีกากําหนดแห่งพระดาบสว่าสาธุแล. (ม. คำหลวง วนปเวสน์); (กฎ) บทกฎหมายซึ่งพระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้น เพื่อใช้ในการบริหาร เรียกว่า พระราชกฤษฎีกา; ชื่อคณะกรรมการประกอบด้วยกรรมการร่างกฎหมายและกรรมการวินิจฉัยร้องทุกข์ รวมเรียกว่า คณะกรรมการกฤษฎีกา; (กฎ; โบ) พระราชโองการที่มีลักษณะเป็นกฎหมาย.
กฤษณา เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-รึ-สอ-รือ-สี-นอ-เนน-สะ-หระ-อา[กฺริดสะหฺนา] เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนของเนื้อไม้ซึ่งมีสีดํา เกิดเมื่อต้นไม้มีบาดแผล พบเฉพาะในต้นไม้ชนิด Aquilaria crassna Pierre ex H. Lec. และ A. malaccensis Lam. ในวงศ์ Thymelaeaceae กลิ่นหอม ใช้ทํายาได้.กฤษณา [กฺริดสะหฺนา] น. ส่วนของเนื้อไม้ซึ่งมีสีดํา เกิดเมื่อต้นไม้มีบาดแผล พบเฉพาะในต้นไม้ชนิด Aquilaria crassna Pierre ex H. Lec. และ A. malaccensis Lam. ในวงศ์ Thymelaeaceae กลิ่นหอม ใช้ทํายาได้.
กล, กล– กล เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง กล– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง [กน, กนละ–] เป็นคำนาม หมายถึง การลวงหรือล่อลวงให้หลงหรือให้เข้าใจผิดเพื่อให้ฉงนหรือเสียเปรียบ เช่น เล่ห์กล, เล่ห์เหลี่ยม เช่น กลโกง; เรียกการเล่นที่ลวงตาให้เห็นเป็นจริงว่า เล่นกล; เครื่องกลไก, เครื่องจักร, เครื่องยนต์, เช่น ช่างกล. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เช่น, อย่าง, เหมือน, เช่น เหตุผลกลใด; เคลือบแฝง เช่น ถ้าจําเลยให้การเป็นกลความ. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือเรื่องกฎหมายเมืองไทย หมอปรัดเล พิมพ์ จ.ศ. ๑๒๓๕.กล, กล– [กน, กนละ–] น. การลวงหรือล่อลวงให้หลงหรือให้เข้าใจผิดเพื่อให้ฉงนหรือเสียเปรียบ เช่น เล่ห์กล, เล่ห์เหลี่ยม เช่น กลโกง; เรียกการเล่นที่ลวงตาให้เห็นเป็นจริงว่า เล่นกล; เครื่องกลไก, เครื่องจักร, เครื่องยนต์, เช่น ช่างกล. ว. เช่น, อย่าง, เหมือน, เช่น เหตุผลกลใด; เคลือบแฝง เช่น ถ้าจําเลยให้การเป็นกลความ. (กฎหมาย).
กลไก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-กอ-ไก่[กน–] เป็นคำนาม หมายถึง ตัวจักรต่าง ๆ, โดยปริยายหมายความว่าบุคคลผู้เป็นเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานในระดับต่าง ๆ, ระบบหรือองค์การที่บุคคลผู้เป็นเจ้าหน้าที่ในระดับต่าง ๆ ปฏิบัติงานร่วมกันดุจเครื่องจักร, ระบบที่จะให้งานสําเร็จตามประสงค์, เช่น กลไกการปกครอง; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในวิทยาศาสตร์ หมายถึง กระบวนการต่อเนื่องที่ก่อให้เกิดปฏิกิริยา เช่น กลไกการย่อยอาหาร กลไกของการสร้างอาหารของพืชโดยการสังเคราะห์ด้วยแสง. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ mechanism เขียนว่า เอ็ม-อี-ซี-เอช-เอ-เอ็น-ไอ-เอส-เอ็ม.กลไก [กน–] น. ตัวจักรต่าง ๆ, โดยปริยายหมายความว่าบุคคลผู้เป็นเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานในระดับต่าง ๆ, ระบบหรือองค์การที่บุคคลผู้เป็นเจ้าหน้าที่ในระดับต่าง ๆ ปฏิบัติงานร่วมกันดุจเครื่องจักร, ระบบที่จะให้งานสําเร็จตามประสงค์, เช่น กลไกการปกครอง; (วิทยา) กระบวนการต่อเนื่องที่ก่อให้เกิดปฏิกิริยา เช่น กลไกการย่อยอาหาร กลไกของการสร้างอาหารของพืชโดยการสังเคราะห์ด้วยแสง. (อ. mechanism).
กลฉ้อฉล เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ฉอ-ฉิ่ง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ฉอ-ฉิ่ง-ลอ-ลิง[กน–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย เป็นคำนาม หมายถึง การใช้อุบายหลอกลวงด้วยการแสดงข้อความอันเป็นเท็จ หรือการจงใจปิดบังซ่อนเร้นข้อความจริงเพื่อให้ผู้อื่นหลงผิดแสดงเจตนาทำนิติกรรม การแสดงเจตนาเพราะถูกกลฉ้อฉลเป็นโมฆียะ. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ fraud เขียนว่า เอฟ-อา-เอ-ยู-ดี.กลฉ้อฉล [กน–] (กฎ) น. การใช้อุบายหลอกลวงด้วยการแสดงข้อความอันเป็นเท็จ หรือการจงใจปิดบังซ่อนเร้นข้อความจริงเพื่อให้ผู้อื่นหลงผิดแสดงเจตนาทำนิติกรรม การแสดงเจตนาเพราะถูกกลฉ้อฉลเป็นโมฆียะ. (อ. fraud).
กลบท เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-บอ-ไบ-ไม้-ทอ-ทะ-หาน[กนละบด] เป็นคำนาม หมายถึง คําประพันธ์ที่บัญญัติให้ใช้คําหรือสัมผัสเป็นชั้นเชิงยิ่งกว่าธรรมดา เช่น อมรแมนแม่นแม้นเจ้างามโฉม. (กลบทตรีประดับ).กลบท [กนละบด] น. คําประพันธ์ที่บัญญัติให้ใช้คําหรือสัมผัสเป็นชั้นเชิงยิ่งกว่าธรรมดา เช่น อมรแมนแม่นแม้นเจ้างามโฉม. (กลบทตรีประดับ).
กลพยาน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-พอ-พาน-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-นอ-หนู[กน–] เป็นคำนาม หมายถึง พยานที่ถูกวานให้ไปถามเป็นคํานับ. ในวงเล็บ มาจาก กฎหมายตราสามดวง.กลพยาน [กน–] น. พยานที่ถูกวานให้ไปถามเป็นคํานับ. (สามดวง).
กลไฟ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ฟอ-ฟัน[กน–] เป็นคำนาม หมายถึง เรียกเรือโดยสารหรือบรรทุกสินค้าที่ใช้ฟืนเป็นต้นเป็นเชื้อเพลิง มีขนาดใหญ่กว่าเรือไฟ นิยมใช้แล่นในท้องทะเลหรือมหาสมุทร ว่า เรือกลไฟ.กลไฟ [กน–] น. เรียกเรือโดยสารหรือบรรทุกสินค้าที่ใช้ฟืนเป็นต้นเป็นเชื้อเพลิง มีขนาดใหญ่กว่าเรือไฟ นิยมใช้แล่นในท้องทะเลหรือมหาสมุทร ว่า เรือกลไฟ.
กลเม็ด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-ไม้-ไต่-คู้-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กนละเม็ด] เป็นคำนาม หมายถึง วิธีที่แยบคายหรือพลิกแพลง, กัลเม็ด ก็ว่า.กลเม็ด ๑ [กนละเม็ด] น. วิธีที่แยบคายหรือพลิกแพลง, กัลเม็ด ก็ว่า.
กลยุทธ์ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อุ-ทอ-ทะ-หาน-ทอ-ทง-ทัน-ทะ-คาด[กนละ–] เป็นคำนาม หมายถึง การรบที่มีเล่ห์เหลี่ยม, วิธีการที่ต้องใช้กลอุบายต่าง ๆ, เล่ห์เหลี่ยมในการต่อสู้.กลยุทธ์ [กนละ–] น. การรบที่มีเล่ห์เหลี่ยม, วิธีการที่ต้องใช้กลอุบายต่าง ๆ, เล่ห์เหลี่ยมในการต่อสู้.
กลวิธี เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-สะ-หระ-อิ-ทอ-ทง-สะ-หระ-อี[กนละ–] เป็นคำนาม หมายถึง วิธีพลิกแพลง โดยอาศัยความรู้ความชํานาญ.กลวิธี [กนละ–] น. วิธีพลิกแพลง โดยอาศัยความรู้ความชํานาญ.
กลศาสตร์ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สอ-สา-ลา-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-ทัน-ทะ-คาด[กนละ–] เป็นคำนาม หมายถึง วิชาฟิสิกส์สาขาหนึ่ง ที่ศึกษาเกี่ยวกับการกระทําของแรงต่อเทหวัตถุ และผลที่เกิดขึ้นแก่เทหวัตถุนั้นภายหลังที่ถูกแรงมากระทํา. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ mechanics เขียนว่า เอ็ม-อี-ซี-เอช-เอ-เอ็น-ไอ-ซี-เอส.กลศาสตร์ [กนละ–] น. วิชาฟิสิกส์สาขาหนึ่ง ที่ศึกษาเกี่ยวกับการกระทําของแรงต่อเทหวัตถุ และผลที่เกิดขึ้นแก่เทหวัตถุนั้นภายหลังที่ถูกแรงมากระทํา. (อ. mechanics).
กลอักษร เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-สอ-รือ-สี-รอ-เรือ[กน–, กนละ–] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงยาวกลบทที่ซ่อนเงื่อนไว้ให้อ่านฉงน ตัวอย่างว่า โอ้อกเอ๋ยแสนวิตก กระไรเลยระกําใจ จะจากไกลไม่เคย ให้อ่านว่า โอ้อกเอ๋ยแสนวิตกโอ้อกเอ๋ย กระไรเลยระกำใจกระไรเลย จะจากไกลไม่เคยจะจากไกล. (กลอักษรงูกลืนหาง). (จารึกวัดโพธิ์).กลอักษร [กน–, กนละ–] น. ชื่อเพลงยาวกลบทที่ซ่อนเงื่อนไว้ให้อ่านฉงน ตัวอย่างว่า โอ้อกเอ๋ยแสนวิตก กระไรเลยระกําใจ จะจากไกลไม่เคย ให้อ่านว่า โอ้อกเอ๋ยแสนวิตกโอ้อกเอ๋ย กระไรเลยระกำใจกระไรเลย จะจากไกลไม่เคยจะจากไกล. (กลอักษรงูกลืนหาง). (จารึกวัดโพธิ์).
กลอุปกรณ์ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-สะ-หระ-อุ-ปอ-ปลา-กอ-ไก่-รอ-เรือ-นอ-เนน-ทัน-ทะ-คาด[กนอุปะกอน, กนอุบปะกอน] เป็นคำนาม หมายถึง อุปกรณ์เชิงกลที่ออกแบบหรือผลิตขึ้นเพื่อใช้ในกิจการอย่างใดอย่างหนึ่ง.กลอุปกรณ์ [กนอุปะกอน, กนอุบปะกอน] น. อุปกรณ์เชิงกลที่ออกแบบหรือผลิตขึ้นเพื่อใช้ในกิจการอย่างใดอย่างหนึ่ง.
กลด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺลด] เป็นคำนาม หมายถึง ร่มขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง ขอบร่มมีระบาย คันยาวกว่าก้านร่ม ใช้ถือกั้นเจ้านาย หรือพระภิกษุที่ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์, ราชาศัพท์ว่า พระกลด, เรียกร่มขนาดใหญ่มีด้าม สำหรับพระธุดงค์โดยเฉพาะ, เรียกดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์ที่มีแสงสีรุ้งเป็นวงกลมล้อมรอบว่า ดวงอาทิตย์ทรงกลด ดวงจันทร์ทรงกลด. ในวงเล็บ มาจากภาษาเขมร กฺลส เขียนว่า กอ-ไก่-พิน-ทุ-ลอ-ลิง-สอ-เสือ.กลด ๑ [กฺลด] น. ร่มขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง ขอบร่มมีระบาย คันยาวกว่าก้านร่ม ใช้ถือกั้นเจ้านาย หรือพระภิกษุที่ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์, ราชาศัพท์ว่า พระกลด, เรียกร่มขนาดใหญ่มีด้าม สำหรับพระธุดงค์โดยเฉพาะ, เรียกดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์ที่มีแสงสีรุ้งเป็นวงกลมล้อมรอบว่า ดวงอาทิตย์ทรงกลด ดวงจันทร์ทรงกลด. (ข. กฺลส).
กลดกำมะลอ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-สะ-หระ-อำ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อะ-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง ร่มชนิดหนึ่ง พื้นขาวโรยทองเป็นเครื่องยศ.กลดกำมะลอ น. ร่มชนิดหนึ่ง พื้นขาวโรยทองเป็นเครื่องยศ.
กลดพระสุเมรุ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ดอ-เด็ก-พอ-พาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อุ-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-รอ-เรือ-สะ-หระ-อุ เป็นคำนาม หมายถึง ท่ารําละครท่าหนึ่ง อยู่ในอันดับว่า สารถีชักรถ กลดพระสุเมรุ ตระเวนเวหา. ในวงเล็บ มาจาก ตำราฟ้อนรำ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๗๑.กลดพระสุเมรุ น. ท่ารําละครท่าหนึ่ง อยู่ในอันดับว่า สารถีชักรถ กลดพระสุเมรุ ตระเวนเวหา. (ฟ้อน).
กลด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กฺลด] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ภาชนะใส่นํ้าเทพมนตร์ของพราหมณ์. ในวงเล็บ ดู กลศ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สอ-สา-ลา.กลด ๒ [กฺลด] (โบ) น. ภาชนะใส่นํ้าเทพมนตร์ของพราหมณ์. (ดู กลศ).
กล่น เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-นอ-หนู[กฺล่น] เป็นคำกริยา หมายถึง เกลื่อนกลาด, ดื่นดาษ, เรี่ยรายอยู่.กล่น [กฺล่น] ก. เกลื่อนกลาด, ดื่นดาษ, เรี่ยรายอยู่.
กลบ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-บอ-ไบ-ไม้[กฺลบ] เป็นคำกริยา หมายถึง กิริยาที่เอาสิ่งซึ่งเป็นผงโรยทับข้างบนเพื่อปิดบัง, เอาดินหรือสิ่งอื่น ๆ ใส่ลงไปในที่เป็นหลุมเป็นบ่อ หรือเป็นแอ่งเพื่อให้เต็มหรือไม่ให้เห็นร่องรอย, โดยปริยายหมายความว่า ปิดบัง เช่น กลบความ, ใช้เนื้อ, ทดแทน, เช่น ให้เอาสินไหมมากลบทรัพย์นั้นเสีย. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือกฎหมาย พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ทรงรวบรวม ฉบับโรงพิมพ์กองลหุโทษ ร.ศ. ๑๒๐, กลบลบ ก็ว่า เช่น หักกลบลบหนี้.กลบ [กฺลบ] ก. กิริยาที่เอาสิ่งซึ่งเป็นผงโรยทับข้างบนเพื่อปิดบัง, เอาดินหรือสิ่งอื่น ๆ ใส่ลงไปในที่เป็นหลุมเป็นบ่อ หรือเป็นแอ่งเพื่อให้เต็มหรือไม่ให้เห็นร่องรอย, โดยปริยายหมายความว่า ปิดบัง เช่น กลบความ, ใช้เนื้อ, ทดแทน, เช่น ให้เอาสินไหมมากลบทรัพย์นั้นเสีย. (กฎ. ราชบุรี), กลบลบ ก็ว่า เช่น หักกลบลบหนี้.
กลบเกลี่ย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี-ไม้-เอก-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง ปิดให้เรียบสนิท.กลบเกลี่ย ก. ปิดให้เรียบสนิท.
กลบเกลื่อน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้เรื่องเลือนหายไป.กลบเกลื่อน ก. ทําให้เรื่องเลือนหายไป.
กลบบัตรสุมเพลิง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-บอ-ไบ-ไม้-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-รอ-เรือ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-พอ-พาน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อพิธีพราหมณ์อย่างหนึ่ง ทําแก้เสนียด.กลบบัตรสุมเพลิง น. ชื่อพิธีพราหมณ์อย่างหนึ่ง ทําแก้เสนียด.
กลม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า ความหมายที่ [กฺลม] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงไทยของเก่าที่ใช้เครื่องปี่พาทย์ทําตอนตัวละครรำออกจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งโดยตัวคนเดียว จะเหาะหรือเดินก็ได้, และใช้เป็นเพลงประจํากัณฑ์สักบรรพในเวลามีเทศน์มหาชาติ.กลม ๑ [กฺลม] น. ชื่อเพลงไทยของเก่าที่ใช้เครื่องปี่พาทย์ทําตอนตัวละครรำออกจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งโดยตัวคนเดียว จะเหาะหรือเดินก็ได้, และใช้เป็นเพลงประจํากัณฑ์สักบรรพในเวลามีเทศน์มหาชาติ.
กลม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า ความหมายที่ [กฺลม]ดู เหมือดโลด เขียนว่า สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-โอ-ลอ-ลิง-ดอ-เด็ก (๑).กลม ๒ [กฺลม] ดู เหมือดโลด (๑).
กลม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า ความหมายที่ [กฺลม]ลักษณนามเรียกจํานวนเหล้าบางประเภทที่บรรจุในภาชนะกลม ส่วนมากเป็นขวด เช่น เหล้ากลมหนึ่ง เหล้า ๒ กลม. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีสัณฐานโดยรอบไม่เป็นเหลี่ยม, ถ้าเหมือนลูกหิน เรียกว่า ลูกกลม, ถ้าเหมือนเส้นที่ลากเป็นวงมาจดกัน โดยมีเส้นรัศมียาวเท่ากัน เรียกว่า วงกลม, ถ้าเหมือนสตางค์ เรียกว่า กลมแบน, ถ้าเหมือนกระบอกไม้ไผ่ เรียกว่า กลมยาว, ถ้าเหมือนลูกไข่ แต่หัวและท้ายเท่ากัน เรียกว่า กลมรี; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก หมายถึง อ้วน เช่น เขามีสุขภาพดีขึ้นจนดูกลมไปทั้งตัว; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง หมายถึง โดยปริยายว่า เรียบร้อยดี เช่น ใจพระลออยู่บมิกลม. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน; กลิ้งกลอกเต็มตัว เช่น คนกลมดั่งน้ำกลอกใบบัว.กลม ๓ [กฺลม] ลักษณนามเรียกจํานวนเหล้าบางประเภทที่บรรจุในภาชนะกลม ส่วนมากเป็นขวด เช่น เหล้ากลมหนึ่ง เหล้า ๒ กลม. ว. มีสัณฐานโดยรอบไม่เป็นเหลี่ยม, ถ้าเหมือนลูกหิน เรียกว่า ลูกกลม, ถ้าเหมือนเส้นที่ลากเป็นวงมาจดกัน โดยมีเส้นรัศมียาวเท่ากัน เรียกว่า วงกลม, ถ้าเหมือนสตางค์ เรียกว่า กลมแบน, ถ้าเหมือนกระบอกไม้ไผ่ เรียกว่า กลมยาว, ถ้าเหมือนลูกไข่ แต่หัวและท้ายเท่ากัน เรียกว่า กลมรี; (ปาก) อ้วน เช่น เขามีสุขภาพดีขึ้นจนดูกลมไปทั้งตัว; (กลอน) โดยปริยายว่า เรียบร้อยดี เช่น ใจพระลออยู่บมิกลม. (ลอ); กลิ้งกลอกเต็มตัว เช่น คนกลมดั่งน้ำกลอกใบบัว.
กลมกล่อม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ที่เข้ากันพอดี (ใช้แก่รสหรือเสียง).กลมกล่อม ว. ที่เข้ากันพอดี (ใช้แก่รสหรือเสียง).
กลมกลืน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง เข้ากันได้ดี, ไม่ขัดแย้งกัน.กลมกลืน ก. เข้ากันได้ดี, ไม่ขัดแย้งกัน.
กลมกลืนกลอน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-นอ-หนู-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงยาวกลอักษร ตัวอย่างว่า แสนเสียดายหายห่างโอ้ แสนเสียดายกรายนาฏช่าง แสนเสียดายงอนงามเจ้า ให้อ่านว่า แสนเสียดายหายห่างโอ้ห่างหาย แสนเสียดายกรายนาฏช่างนาฏกราย แสนเสียดายงอนงามเจ้างามงอน. ในวงเล็บ มาจาก ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน ฉบับราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. ๒๔๗๒.กลมกลืนกลอน น. ชื่อเพลงยาวกลอักษร ตัวอย่างว่า แสนเสียดายหายห่างโอ้ แสนเสียดายกรายนาฏช่าง แสนเสียดายงอนงามเจ้า ให้อ่านว่า แสนเสียดายหายห่างโอ้ห่างหาย แสนเสียดายกรายนาฏช่างนาฏกราย แสนเสียดายงอนงามเจ้างามงอน. (จารึกวัดโพธิ์).
กลมเกลียว เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-วอ-แหวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ที่เข้ากันได้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน.กลมเกลียว ว. ที่เข้ากันได้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน.
กลมดิก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อิ-กอ-ไก่ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กลมทีเดียว, กลิ้งไปได้รอบตัว, โดยปริยายหมายความว่า กลิ้งกลอก.กลมดิก ว. กลมทีเดียว, กลิ้งไปได้รอบตัว, โดยปริยายหมายความว่า กลิ้งกลอก.
กลมเป็นลูกมะนาว, กลิ้งเป็นลูกมะนาว กลมเป็นลูกมะนาว เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-ไม้-ไต่-คู้-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู-กอ-ไก่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อะ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน กลิ้งเป็นลูกมะนาว เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-ไม้-ไต่-คู้-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู-กอ-ไก่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อะ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง หลบหลีกไปได้ คล่องจนจับไม่ติด (มักใช้ในทางไม่ดี).กลมเป็นลูกมะนาว, กลิ้งเป็นลูกมะนาว (สำ) ว. หลบหลีกไปได้ คล่องจนจับไม่ติด (มักใช้ในทางไม่ดี).
กลม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า ความหมายที่ [กฺลม] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง (โบ) ปวง, หมด, สิ้น, เช่น ทั้งกลม คือ ทั้งปวง, จึ่งได้เมืองแก่กูทงงกลํ. ในวงเล็บ มาจาก ประชุมจารึกสยาม ภาคที่ จารึกสุโขทัย, ศาสตราจารย์ ยอช เซเดส์ ชำระและแปล ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗; เรียกหญิงที่ตายพร้อมกับลูกที่อยู่ในท้องว่า หญิงตายทั้งกลม หมายถึง ตายทั้งหมด คือ ตายทั้งแม่ทั้งลูก.กลม ๔ [กฺลม] ว. (โบ) ปวง, หมด, สิ้น, เช่น ทั้งกลม คือ ทั้งปวง, จึ่งได้เมืองแก่กูทงงกลํ. (จารึกสยาม); เรียกหญิงที่ตายพร้อมกับลูกที่อยู่ในท้องว่า หญิงตายทั้งกลม หมายถึง ตายทั้งหมด คือ ตายทั้งแม่ทั้งลูก.
กลมภะ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อะ[กะลมพะ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง หลายอย่างรวมกัน เช่น จําหลักจําหลอกกลม– ภบังอวจจําหลักกราย. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘. (ทมิฬ กลมฺป).กลมภะ [กะลมพะ] (กลอน) ว. หลายอย่างรวมกัน เช่น จําหลักจําหลอกกลม– ภบังอวจจําหลักกราย. (สมุทรโฆษ). (ทมิฬ กลมฺป).
กลเม็ด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-ไม้-ไต่-คู้-ดอ-เด็ก ความหมายที่ ดูใน กล, กล– กล เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง กล– มีเครื่องหมายยัติภังค์ท้ายคำ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง .กลเม็ด ๑ ดูใน กล, กล–.
กลเม็ด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-ไม้-ไต่-คู้-ดอ-เด็ก ความหมายที่ [กนละ–] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเทียนชนิดหนึ่ง ซึ่งตามประเพณีเดิมจุดตั้งแต่วันเกิดมาและเลี้ยงไฟต่อกันไว้จนถึงวันตาย เมื่อถึงวันเผาก็ใช้ไฟนั้นเผา เรียกว่า เทียนกลเม็ด, เทียนจุดคู่ชีพเวลาจะสิ้นใจ.กลเม็ด ๒ [กนละ–] น. ชื่อเทียนชนิดหนึ่ง ซึ่งตามประเพณีเดิมจุดตั้งแต่วันเกิดมาและเลี้ยงไฟต่อกันไว้จนถึงวันตาย เมื่อถึงวันเผาก็ใช้ไฟนั้นเผา เรียกว่า เทียนกลเม็ด, เทียนจุดคู่ชีพเวลาจะสิ้นใจ.
กลละ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อะ[กะละละ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง รูปเริ่มแรกที่ปฏิสนธิในครรภ์มารดา เช่น ผู้หญิงอันมีครรภ์ด้วยชลามพุชโยนิ เมื่อแรกก่อเป็นนั้นน้อยนักหนา เรียกชื่อว่า กลละหัวปีมีเท่านี้. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือไตรภูมิพระร่วง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ ร.ศ. ๑๓๑ ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .กลละ [กะละละ] (แบบ) น. รูปเริ่มแรกที่ปฏิสนธิในครรภ์มารดา เช่น ผู้หญิงอันมีครรภ์ด้วยชลามพุชโยนิ เมื่อแรกก่อเป็นนั้นน้อยนักหนา เรียกชื่อว่า กลละหัวปีมีเท่านี้. (ไตรภูมิ). (ป., ส.).
กลวง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-งอ-งู ความหมายที่ [กฺลวง] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เป็นรูเป็นโพรงข้างใน, ไม่ตัน.กลวง ๑ [กฺลวง] ว. เป็นรูเป็นโพรงข้างใน, ไม่ตัน.
กลวง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-งอ-งู ความหมายที่ [กฺลวง] เป็นคำนาม หมายถึง บริเวณ, ที่ว่าง, ท่ามกลาง, เช่น ในกลวงป่าตาลนี๋มีศาลาสองอัน. ในวงเล็บ มาจาก ประชุมจารึกสยาม ภาคที่ จารึกสุโขทัย, ศาสตราจารย์ ยอช เซเดส์ ชำระและแปล ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗.กลวง ๒ [กฺลวง] น. บริเวณ, ที่ว่าง, ท่ามกลาง, เช่น ในกลวงป่าตาลนี๋มีศาลาสองอัน. (จารึกสยาม).
กลวง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-งอ-งู ความหมายที่ [กฺลวง] ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำนาม หมายถึง โรงถลุงดีบุก, คลวง ก็ว่า.กลวง ๓ [กฺลวง] (ปาก) น. โรงถลุงดีบุก, คลวง ก็ว่า.
กลวม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-วอ-แหวน-มอ-ม้า[กฺลวม] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง กรวม, สวม; ทับ เช่น บงงเมฆกลวมกลุ้มหล้าหล่อแสง. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตยวนพ่าย ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐.กลวม [กฺลวม] (โบ) ก. กรวม, สวม; ทับ เช่น บงงเมฆกลวมกลุ้มหล้าหล่อแสง. (ยวนพ่าย).
กล้วย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก ความหมายที่ [กฺล้วย] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ล้มลุกหลายชนิดในสกุล Musa วงศ์ Musaceae จัดแยกออกได้เป็น ๒ จําพวก จําพวกที่แตกหน่อเป็นกอ ผลสุกเนื้อนุ่ม กินได้ มีหลายชนิดและหลายพันธุ์ เช่น กล้วยนํ้าว้า กล้วยไข่ กล้วยหอม บางชนิดผลสุกเนื้อแข็ง มักเผา ต้ม หรือเชื่อมกิน เช่น กล้วยกล้าย กล้วยหักมุก, จําพวกที่ไม่แตกหน่อเป็นกอ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ใบประดับไม่ร่วง เช่น กล้วยนวล กล้วยผา.กล้วย ๑ [กฺล้วย] น. ชื่อไม้ล้มลุกหลายชนิดในสกุล Musa วงศ์ Musaceae จัดแยกออกได้เป็น ๒ จําพวก จําพวกที่แตกหน่อเป็นกอ ผลสุกเนื้อนุ่ม กินได้ มีหลายชนิดและหลายพันธุ์ เช่น กล้วยนํ้าว้า กล้วยไข่ กล้วยหอม บางชนิดผลสุกเนื้อแข็ง มักเผา ต้ม หรือเชื่อมกิน เช่น กล้วยกล้าย กล้วยหักมุก, จําพวกที่ไม่แตกหน่อเป็นกอ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ใบประดับไม่ร่วง เช่น กล้วยนวล กล้วยผา.
กล้วย ๆ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก ไม้-ยะ-มก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาปาก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ง่ายมาก เช่น เรื่องกล้วย ๆ ของกล้วย ๆ.กล้วย ๆ (ปาก) ว. ง่ายมาก เช่น เรื่องกล้วย ๆ ของกล้วย ๆ.
กล้วยกล้าย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ยอ-ยักดู กล้าย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก.กล้วยกล้าย ดู กล้าย.
กล้วยแขก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-สะ-หระ-แอ-ขอ-ไข่-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง กล้วยนํ้าว้าชุบแป้งทอด.กล้วยแขก น. กล้วยนํ้าว้าชุบแป้งทอด.
กล้วยงวงช้าง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-งอ-งู-วอ-แหวน-งอ-งู-ชอ-ช้าง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งูดู ร้อยหวี เขียนว่า รอ-เรือ-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก-หอ-หีบ-วอ-แหวน-สะ-หระ-อี.กล้วยงวงช้าง ดู ร้อยหวี.
กล้วยใต้ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-ตอ-เต่า-ไม้-โท ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นเชียงใหม่ เป็นคำนาม หมายถึง กล้วยน้ำว้า. ในวงเล็บ ดู น้ำว้า เขียนว่า นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-วอ-แหวน-ไม้-โท-สะ-หระ-อา.กล้วยใต้ (ถิ่น–เชียงใหม่) น. กล้วยน้ำว้า. (ดู น้ำว้า).
กล้วยสั้น เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-นอ-หนูดู กุ เขียนว่า กอ-ไก่-สะ-หระ-อุ ความหมายที่ ๒.กล้วยสั้น ดู กุ ๒.
กล้วย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก ความหมายที่ [กฺล้วย] เป็นคำนาม หมายถึง (๑) ชื่อปลาทะเลขนาดเล็กชนิด Stolephorus indicus ในวงศ์ Engraulidae รูปร่างกลมยาว ที่สันท้องระหว่างครีบท้องกับครีบก้นมีหนามแหลม ๒–๕ อัน มีสีเด่นเพียงแถบสีเงินพาดตลอดข้างลําตัว มักอยู่รวมกันเป็นฝูงใกล้ฝั่ง อาจปนกับปลาชนิดอื่นในสกุลเดียวกันซึ่งมีขนาดเล็กกว่า และอาจมีชื่อเรียกปะปนกัน เช่น กะตัก หัวอ่อน มะลิ ไส้ตัน หัวไม้ขีด เส้นขนมจีน เก๋ย. (๒) ดู ซ่อนทราย เขียนว่า ซอ-โซ่-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก (๑).กล้วย ๒ [กฺล้วย] น. (๑) ชื่อปลาทะเลขนาดเล็กชนิด Stolephorus indicus ในวงศ์ Engraulidae รูปร่างกลมยาว ที่สันท้องระหว่างครีบท้องกับครีบก้นมีหนามแหลม ๒–๕ อัน มีสีเด่นเพียงแถบสีเงินพาดตลอดข้างลําตัว มักอยู่รวมกันเป็นฝูงใกล้ฝั่ง อาจปนกับปลาชนิดอื่นในสกุลเดียวกันซึ่งมีขนาดเล็กกว่า และอาจมีชื่อเรียกปะปนกัน เช่น กะตัก หัวอ่อน มะลิ ไส้ตัน หัวไม้ขีด เส้นขนมจีน เก๋ย. (๒) ดู ซ่อนทราย (๑).
กล้วยน้อย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-นอ-หนู-ไม้-โท-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Xylopia vielana Pierre ในวงศ์ Annonaceae กิ่งสีนํ้าตาลดํา ดอกหอม รากสีดํา กลิ่นเหมือนนํ้ามันดิน เชื่อกันว่ารากใช้แก้พิษงู.กล้วยน้อย น. ชื่อไม้ต้นขนาดกลางชนิด Xylopia vielana Pierre ในวงศ์ Annonaceae กิ่งสีนํ้าตาลดํา ดอกหอม รากสีดํา กลิ่นเหมือนนํ้ามันดิน เชื่อกันว่ารากใช้แก้พิษงู.
กล้วยไม้ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-มอ-ม้า-ไม้-โท เป็นคำนาม หมายถึง (๑) ชื่อพรรณไม้หลายชนิดหลายสกุลในวงศ์ Orchidaceae ลักษณะต้น ใบ และช่อดอกต่าง ๆ กัน บางชนิดเกาะตามต้นไม้และหิน บางชนิดขึ้นอยู่บนพื้นดิน บางชนิดมีดอกงาม บางชนิดมีกลิ่นหอม, พายัพเรียก เอื้อง. (๒) ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ หมายถึง ต้นจุกโรหินี. ในวงเล็บ ดู จุกโรหินี เขียนว่า จอ-จาน-สะ-หระ-อุ-กอ-ไก่-สะ-หระ-โอ-รอ-เรือ-หอ-หีบ-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู-สะ-หระ-อี.กล้วยไม้ น. (๑) ชื่อพรรณไม้หลายชนิดหลายสกุลในวงศ์ Orchidaceae ลักษณะต้น ใบ และช่อดอกต่าง ๆ กัน บางชนิดเกาะตามต้นไม้และหิน บางชนิดขึ้นอยู่บนพื้นดิน บางชนิดมีดอกงาม บางชนิดมีกลิ่นหอม, พายัพเรียก เอื้อง. (๒) (ถิ่น–ปักษ์ใต้) ต้นจุกโรหินี. (ดู จุกโรหินี).
กล้วยหมูสัง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-วอ-แหวน-ยอ-ยัก-หอ-หีบ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อู-สอ-เสือ-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้เถาเนื้อแข็งชนิด Uvaria grandiflora Roxb. ในวงศ์ Annonaceae มีแถบปักษ์ใต้ ดอกสีแดงเลือดนก, ย่านนมควาย ก็เรียก.กล้วยหมูสัง น. ชื่อไม้เถาเนื้อแข็งชนิด Uvaria grandiflora Roxb. ในวงศ์ Annonaceae มีแถบปักษ์ใต้ ดอกสีแดงเลือดนก, ย่านนมควาย ก็เรียก.
กลศ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สอ-สา-ลา[กฺลด] เป็นคำนาม หมายถึง ภาชนะใส่นํ้าเทพมนตร์ของพราหมณ์ มีลักษณะเหมือนคนโท มีฝาปิด มีพวยอย่างกานํ้า เรียกว่า หม้อกลศ, ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ หมายถึง เขียนเป็น กลด ก็มี. ในวงเล็บ มาจากภาษาสันสกฤต และมาจากภาษาบาลี กลส เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สอ-เสือ.กลศ [กฺลด] น. ภาชนะใส่นํ้าเทพมนตร์ของพราหมณ์ มีลักษณะเหมือนคนโท มีฝาปิด มีพวยอย่างกานํ้า เรียกว่า หม้อกลศ, (โบ) เขียนเป็น กลด ก็มี. (ส.; ป. กลส).
กลหาย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[กะละ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง กระหาย เช่น อันว่าทวยท่ววทงงหลายหื่นกลหายสาหัส. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ ทานกัณฑ์.กลหาย [กะละ–] (โบ; กลอน) ก. กระหาย เช่น อันว่าทวยท่ววทงงหลายหื่นกลหายสาหัส. (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์).
กลเหย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-เอ-หอ-หีบ-ยอ-ยัก[กะละ–] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำกริยา หมายถึง ระเหย, ซ่านออก.กลเหย [กะละ–] (โบ) ก. ระเหย, ซ่านออก.
กล้อ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง ความหมายที่ [กฺล้อ] เป็นคำนาม หมายถึง เรือโกลน. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กลม. เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้กลม; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ หมายถึง โคลง เช่น เรือกล้อ ว่า เรือโคลง.กล้อ ๑ [กฺล้อ] น. เรือโกลน. ว. กลม. ก. ทําให้กลม; (ถิ่น–ปักษ์ใต้) โคลง เช่น เรือกล้อ ว่า เรือโคลง.
กล้อ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง ความหมายที่ [กฺล้อ] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องสานยาชันชนิดหนึ่ง เช่น ก็ให้น้ำเต็มเต้า เข้าเต็มไห ไปเต็มหม้อ ชื่อว่ากล้อก็บมิให้พร่องเลอย. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ชูชก. ในวงเล็บ ดู กร้อ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-โท-ออ-อ่าง.(เทียบ ข. กฺรฬ ว่า ไห).กล้อ ๒ [กฺล้อ] (โบ) น. เครื่องสานยาชันชนิดหนึ่ง เช่น ก็ให้น้ำเต็มเต้า เข้าเต็มไห ไปเต็มหม้อ ชื่อว่ากล้อก็บมิให้พร่องเลอย. (ม. คำหลวง ชูชก). (ดู กร้อ).(เทียบ ข. กฺรฬ ว่า ไห).
กลอก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-กอ-ไก่[กฺลอก] เป็นคำกริยา หมายถึง เคลื่อนหรือขยับเขยื้อนกลับไปกลับมาภายในเขตของสิ่งนั้น ๆ เช่น กลอกตา กลอกหน้า, ทําให้มีอาการเช่นนั้น เช่น กลอกนํ้าร้อนในถ้วยเพื่อให้เย็น.กลอก [กฺลอก] ก. เคลื่อนหรือขยับเขยื้อนกลับไปกลับมาภายในเขตของสิ่งนั้น ๆ เช่น กลอกตา กลอกหน้า, ทําให้มีอาการเช่นนั้น เช่น กลอกนํ้าร้อนในถ้วยเพื่อให้เย็น.
กลอกกลับ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-กอ-ไก่-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ไม่อยู่กับร่องกับรอย, พลิกแพลง, (ใช้แก่กริยาพูด), กลับกลอก ก็ว่า.กลอกกลับ ว. ไม่อยู่กับร่องกับรอย, พลิกแพลง, (ใช้แก่กริยาพูด), กลับกลอก ก็ว่า.
กลอกแกลก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-กอ-ไก่-สะ-หระ-แอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เหลวไหล, ไม่แน่นอน.กลอกแกลก (ถิ่น–ปักษ์ใต้) ว. เหลวไหล, ไม่แน่นอน.
กลอง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ [กฺลอง] เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องตีทําด้วยไม้เป็นต้น มีลักษณะกลม กลวง ขึงด้วยหนัง มีหลายชนิด, ถ้าขึ้นหนังหน้าเดียว มีรูปยาวมาก ใช้สะพายในเวลาตี เรียกว่า กลองยาว หรือ เถิดเทิง, ถ้าขึ้นหนังหน้าเดียว มีรูปกลมแบนและตื้น เรียกว่า กลองรํามะนา, ถ้าขึ้นหนังทั้ง ๒ หน้า ร้อยโยงเข้าด้วยกันด้วยหนังเรียด เรียกว่า กลองมลายู, ถ้าร้อยโยงด้วยหวาย เรียกว่า กลองแขก กลองชนะ, ถ้าขึ้นหนังตรึงแน่นทั้ง ๒ หน้า เรียกว่า กลองทัด.กลอง ๑ [กฺลอง] น. เครื่องตีทําด้วยไม้เป็นต้น มีลักษณะกลม กลวง ขึงด้วยหนัง มีหลายชนิด, ถ้าขึ้นหนังหน้าเดียว มีรูปยาวมาก ใช้สะพายในเวลาตี เรียกว่า กลองยาว หรือ เถิดเทิง, ถ้าขึ้นหนังหน้าเดียว มีรูปกลมแบนและตื้น เรียกว่า กลองรํามะนา, ถ้าขึ้นหนังทั้ง ๒ หน้า ร้อยโยงเข้าด้วยกันด้วยหนังเรียด เรียกว่า กลองมลายู, ถ้าร้อยโยงด้วยหวาย เรียกว่า กลองแขก กลองชนะ, ถ้าขึ้นหนังตรึงแน่นทั้ง ๒ หน้า เรียกว่า กลองทัด.
กลองเพล เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-พอ-พาน-ลอ-ลิง[–เพน] เป็นคำนาม หมายถึง กลองทัดขนาดใหญ่ใช้ตีเป็นสัญญาณบอกเวลา ๑๑ นาฬิกา เพื่อภิกษุสามเณรจะได้ฉันเพล.กลองเพล [–เพน] น. กลองทัดขนาดใหญ่ใช้ตีเป็นสัญญาณบอกเวลา ๑๑ นาฬิกา เพื่อภิกษุสามเณรจะได้ฉันเพล.
กลอง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ [กฺลอง] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงชนิดหนึ่งเป็นเพลงแขก ใช้ปี่ชวาและกลองแขก ทํานองเล่นกระบี่กระบอง ที่เรียกว่า สะระหม่า, ทําตอนที่เล่นกีฬาท่าต่าง ๆ มีรําดาบ รําง้าว เป็นต้น เรียกว่า เพลงกลองแขก ก็ได้, อีกอย่างหนึ่งเมื่อรําเป็นท่ามลายู ซึ่งเรียกว่า สะระหม่าแขก ใช้เพลง เรียกว่า กลองมลายู เครื่องและทํานองอย่างเดียวกับเพลงกลองแขก แต่ในตอนนี้รํากริช.กลอง ๒ [กฺลอง] น. ชื่อเพลงชนิดหนึ่งเป็นเพลงแขก ใช้ปี่ชวาและกลองแขก ทํานองเล่นกระบี่กระบอง ที่เรียกว่า สะระหม่า, ทําตอนที่เล่นกีฬาท่าต่าง ๆ มีรําดาบ รําง้าว เป็นต้น เรียกว่า เพลงกลองแขก ก็ได้, อีกอย่างหนึ่งเมื่อรําเป็นท่ามลายู ซึ่งเรียกว่า สะระหม่าแขก ใช้เพลง เรียกว่า กลองมลายู เครื่องและทํานองอย่างเดียวกับเพลงกลองแขก แต่ในตอนนี้รํากริช.
กลองโยน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-ยอ-ยัก-นอ-หนูดู ทะแยกลองโยน เขียนว่า ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อะ-สะ-หระ-แอ-ยอ-ยัก-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-ยอ-ยัก-นอ-หนู.กลองโยน ดู ทะแยกลองโยน.
กล่อง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-งอ-งู[กฺล่อง] เป็นคำนาม หมายถึง ภาชนะใส่สิ่งของรูปกลมหรือเหลี่ยมมีฝาปิด, สิ่งที่ทําเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดเล็ก มีลิ้นชักเข้าออกได้ สําหรับบรรจุไม้ขีดไฟ เรียกว่า กล่องไม้ขีดไฟ, กลักไม้ขีดไฟ ก็เรียก.กล่อง [กฺล่อง] น. ภาชนะใส่สิ่งของรูปกลมหรือเหลี่ยมมีฝาปิด, สิ่งที่ทําเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดเล็ก มีลิ้นชักเข้าออกได้ สําหรับบรรจุไม้ขีดไฟ เรียกว่า กล่องไม้ขีดไฟ, กลักไม้ขีดไฟ ก็เรียก.
กล่องเสียง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง อวัยวะสำคัญในการเปล่งเสียงพูด ตั้งอยู่บริเวณส่วนบนของหลอดลม.กล่องเสียง น. อวัยวะสำคัญในการเปล่งเสียงพูด ตั้งอยู่บริเวณส่วนบนของหลอดลม.
กล้อง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ [กฺล้อง] เป็นคำนาม หมายถึง วัตถุลักษณะยาวกลวงตลอด, เรียกของใช้บางอย่างที่มีลักษณะเช่นนั้น เช่น กล้องเป่าแล่น กล้องส่อง; เครื่องที่มีรูปร่างต่าง ๆ ประกอบด้วยเลนส์สําหรับถ่ายภาพหรือขยายภาพ เช่น กล้องถ่ายรูป กล้องจุลทรรศน์; ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ หมายถึง หลอด เช่น กล้องเกียง ว่า หลอดตะเกียง.กล้อง ๑ [กฺล้อง] น. วัตถุลักษณะยาวกลวงตลอด, เรียกของใช้บางอย่างที่มีลักษณะเช่นนั้น เช่น กล้องเป่าแล่น กล้องส่อง; เครื่องที่มีรูปร่างต่าง ๆ ประกอบด้วยเลนส์สําหรับถ่ายภาพหรือขยายภาพ เช่น กล้องถ่ายรูป กล้องจุลทรรศน์; (ถิ่น–ปักษ์ใต้) หลอด เช่น กล้องเกียง ว่า หลอดตะเกียง.
กล้องจุลทรรศน์ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-จอ-จาน-สะ-หระ-อุ-ลอ-ลิง-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-รอ-เรือ-สอ-สา-ลา-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง กล้องขยายดูของเล็กให้เห็นเป็นของใหญ่. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ microscope เขียนว่า เอ็ม-ไอ-ซี-อา-โอ-เอส-ซี-โอ-พี-อี.กล้องจุลทรรศน์ น. กล้องขยายดูของเล็กให้เห็นเป็นของใหญ่. (อ. microscope).
กล้องตาเรือ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-เอ-รอ-เรือ-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง กล้องปริทรรศน์.กล้องตาเรือ น. กล้องปริทรรศน์.
กล้องตุด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อุ-ดอ-เด็ก ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคใต้ เป็นคำนาม หมายถึง กล้องไม้ซาง.กล้องตุด (ถิ่น–ปักษ์ใต้) น. กล้องไม้ซาง.
กล้องโทรทรรศน์ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-โอ-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-รอ-เรือ-สอ-สา-ลา-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด เป็นคำนาม หมายถึง กล้องสำหรับดูของไกลให้เห็นใกล้, กล้องส่องทางไกล ก็ว่า. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ telescope เขียนว่า ที-อี-แอล-อี-เอส-ซี-โอ-พี-อี.กล้องโทรทรรศน์ น. กล้องสำหรับดูของไกลให้เห็นใกล้, กล้องส่องทางไกล ก็ว่า. (อ. telescope).
กล้องปริทรรศน์ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-ปอ-ปลา-รอ-เรือ-สะ-หระ-อิ-ทอ-ทะ-หาน-รอ-เรือ-รอ-เรือ-สอ-สา-ลา-นอ-หนู-ทัน-ทะ-คาด[ปะริทัด] เป็นคำนาม หมายถึง กล้องชนิดหนึ่งที่ใช้มองดูสิ่งต่าง ๆ ซึ่งมีที่กำบังขวางกั้น หรือใช้มองดูสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่เหนือระดับสายตาผู้มอง เช่น กล้องเรือดำน้ำ, กล้องตาเรือ ก็เรียก. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ periscope เขียนว่า พี-อี-อา-ไอ-เอส-ซี-โอ-พี-อี.กล้องปริทรรศน์ [ปะริทัด] น. กล้องชนิดหนึ่งที่ใช้มองดูสิ่งต่าง ๆ ซึ่งมีที่กำบังขวางกั้น หรือใช้มองดูสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่เหนือระดับสายตาผู้มอง เช่น กล้องเรือดำน้ำ, กล้องตาเรือ ก็เรียก. (อ. periscope).
กล้องระดับ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ดอ-เด็ก-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้ เป็นคำนาม หมายถึง กล้องสํารวจชนิดหนึ่ง เป็นเครื่องวัดระดับชนิดฟองนํ้าที่ใช้ประกอบกับกล้องส่องเพื่อใช้หาระดับสูงตํ่าของพื้นที่.กล้องระดับ น. กล้องสํารวจชนิดหนึ่ง เป็นเครื่องวัดระดับชนิดฟองนํ้าที่ใช้ประกอบกับกล้องส่องเพื่อใช้หาระดับสูงตํ่าของพื้นที่.
กล้องวัดมุม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-มอ-ม้า-สะ-หระ-อุ-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง กล้องสํารวจชนิดหนึ่ง สําหรับวัดมุมแนวนอนและแนวยืนได้ในขณะเดียวกัน ไม่ว่าที่หมายเล็งจะอยู่บนพื้นดินหรือในท้องฟ้าก็ตาม ประกอบด้วยจานองศาแนวนอนกับแนวยืนเพื่อใช้วัดมุม. ในวงเล็บ มาจากภาษาอังกฤษ theodolite เขียนว่า ที-เอช-อี-โอ-ดี-โอ-แอล-ไอ-ที-อี.กล้องวัดมุม น. กล้องสํารวจชนิดหนึ่ง สําหรับวัดมุมแนวนอนและแนวยืนได้ในขณะเดียวกัน ไม่ว่าที่หมายเล็งจะอยู่บนพื้นดินหรือในท้องฟ้าก็ตาม ประกอบด้วยจานองศาแนวนอนกับแนวยืนเพื่อใช้วัดมุม. (อ. theodolite).
กล้องสนาม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-สอ-เสือ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า เป็นคำนาม หมายถึง กล้องส่องทางไกล มี ๒ ตา.กล้องสนาม น. กล้องส่องทางไกล มี ๒ ตา.
กล้องสลัด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-สอ-เสือ-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง กล้องที่ใช้ใส่อาวุธซัดไป. ในวงเล็บ มาจาก พิชัยสงครามคำฉันท์ ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐; กล้องส่องทางไกล มีตาเดียว.กล้องสลัด น. กล้องที่ใช้ใส่อาวุธซัดไป. (พิชัยสงคราม); กล้องส่องทางไกล มีตาเดียว.
กล้องส่องทางไกล เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-สอ-เสือ-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-งอ-งู-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-กอ-ไก่-ลอ-ลิง เป็นคำนาม หมายถึง กล้องโทรทรรศน์, กล้องสําหรับส่องดูของไกลให้เห็นใกล้.กล้องส่องทางไกล น. กล้องโทรทรรศน์, กล้องสําหรับส่องดูของไกลให้เห็นใกล้.
กล้องสำรวจ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-สอ-เสือ-สะ-หระ-อำ-รอ-เรือ-วอ-แหวน-จอ-จาน เป็นคำนาม หมายถึง กล้องที่ใช้ในงานรังวัดและสํารวจทําแผนที่ มีหลายชนิด เช่น กล้องระดับ กล้องวัดมุม กล้องถ่ายรูปทางอากาศ.กล้องสำรวจ น. กล้องที่ใช้ในงานรังวัดและสํารวจทําแผนที่ มีหลายชนิด เช่น กล้องระดับ กล้องวัดมุม กล้องถ่ายรูปทางอากาศ.
กล้อง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู ความหมายที่ [กฺล้อง] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เรียกข้าวที่สีเอาเปลือกออกโดยยังมีจมูกข้าวและเยื่อหุ้มเมล็ดข้าวอยู่ว่า ข้าวกล้อง. เป็นคำกริยา หมายถึง ตำข้าวเปลือกให้เปลือกหลุด; เกลา, โกลน; โดยปริยายใช้ว่า ทุบ, ถอง.กล้อง ๒ [กฺล้อง] ว. เรียกข้าวที่สีเอาเปลือกออกโดยยังมีจมูกข้าวและเยื่อหุ้มเมล็ดข้าวอยู่ว่า ข้าวกล้อง. ก. ตำข้าวเปลือกให้เปลือกหลุด; เกลา, โกลน; โดยปริยายใช้ว่า ทุบ, ถอง.
กล้องแกล้ง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู-สะ-หระ-แอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-งอ-งู[กฺล้องแกฺล้ง] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีรูปร่างเอวเล็กเอวบาง, อ้อนแอ้น; มีท่าทางเป็นเชิงเจ้าชู้.กล้องแกล้ง [กฺล้องแกฺล้ง] ว. มีรูปร่างเอวเล็กเอวบาง, อ้อนแอ้น; มีท่าทางเป็นเชิงเจ้าชู้.
กลอน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู ความหมายที่ [กฺลอน] เป็นคำนาม หมายถึง ไม้ขัดประตูหน้าต่าง, ดาล, เครื่องสลักประตูหน้าต่าง; ไม้ที่พาดบนแปสําหรับวางเครื่องมุงหลังคาจากเป็นต้น.กลอน ๑ [กฺลอน] น. ไม้ขัดประตูหน้าต่าง, ดาล, เครื่องสลักประตูหน้าต่าง; ไม้ที่พาดบนแปสําหรับวางเครื่องมุงหลังคาจากเป็นต้น.
กลอน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู ความหมายที่ [กฺลอน] เป็นคำนาม หมายถึง คําประพันธ์ซึ่งแต่เดิมเรียกคําเรียงที่มีสัมผัสทั่วไป จะเป็นโคลง ฉันท์ กาพย์ หรือร่าย ก็ตาม เช่นในคำว่า ชุมนุมตํารากลอน, ครั้นเรียกเฉพาะคําประพันธ์เฉพาะอย่างเป็นโคลง ฉันท์ กาพย์ ร่าย แล้ว คําประพันธ์นอกนี้อีกอย่างหนึ่งจึงเรียกว่า กลอน เป็นลํานําสําหรับขับร้องบ้าง คือ บทละคร สักวา เสภา บทดอกสร้อย, เป็นเพลงสําหรับอ่านบ้าง คือ กลอนเพลงยาว หรือ กลอนตลาด.กลอน ๒ [กฺลอน] น. คําประพันธ์ซึ่งแต่เดิมเรียกคําเรียงที่มีสัมผัสทั่วไป จะเป็นโคลง ฉันท์ กาพย์ หรือร่าย ก็ตาม เช่นในคำว่า ชุมนุมตํารากลอน, ครั้นเรียกเฉพาะคําประพันธ์เฉพาะอย่างเป็นโคลง ฉันท์ กาพย์ ร่าย แล้ว คําประพันธ์นอกนี้อีกอย่างหนึ่งจึงเรียกว่า กลอน เป็นลํานําสําหรับขับร้องบ้าง คือ บทละคร สักวา เสภา บทดอกสร้อย, เป็นเพลงสําหรับอ่านบ้าง คือ กลอนเพลงยาว หรือ กลอนตลาด.
กลอนด้น เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู-ดอ-เด็ก-ไม้-โท-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง คํากลอนที่ว่าดะไปไม่คํานึงถึงหลักสัมผัส.กลอนด้น น. คํากลอนที่ว่าดะไปไม่คํานึงถึงหลักสัมผัส.
กลอนตลาด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู-ตอ-เต่า-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง คํากลอนสามัญ โดยมากเป็นกลอน ๘ เช่น กลอนนิราศ นิทานคำกลอน.กลอนตลาด น. คํากลอนสามัญ โดยมากเป็นกลอน ๘ เช่น กลอนนิราศ นิทานคำกลอน.
กลอนบทละคร เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู-บอ-ไบ-ไม้-ทอ-ทะ-หาน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อะ-คอ-ควาย-รอ-เรือ เป็นคำนาม หมายถึง กลอนเล่าเรื่อง ใช้เป็นบทแสดง วรรคแรกจะต้องขึ้นต้นด้วย เมื่อนั้น บัดนั้น หรือ มาจะกล่าวบทไป.กลอนบทละคร น. กลอนเล่าเรื่อง ใช้เป็นบทแสดง วรรคแรกจะต้องขึ้นต้นด้วย เมื่อนั้น บัดนั้น หรือ มาจะกล่าวบทไป.
กลอนเพลงยาว เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู-สะ-หระ-เอ-พอ-พาน-ลอ-ลิง-งอ-งู-ยอ-ยัก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง กลอนที่เขียนขึ้นเพื่อแสดงความรัก หรือเล่าสู่กันฟัง เป็นต้น ขึ้นต้นด้วยวรรครับหรือวรรคที่ ๒ ของบท.กลอนเพลงยาว น. กลอนที่เขียนขึ้นเพื่อแสดงความรัก หรือเล่าสู่กันฟัง เป็นต้น ขึ้นต้นด้วยวรรครับหรือวรรคที่ ๒ ของบท.
กลอนลิลิต เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ตอ-เต่า เป็นคำนาม หมายถึง คํากลอนที่แต่งอย่างร่าย. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือชุมนุมตำรากลอน ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.กลอนลิลิต น. คํากลอนที่แต่งอย่างร่าย. (ชุมนุมตํารากลอน).
กลอนสด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู-สอ-เสือ-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง กลอนที่ผูกและกล่าวขึ้นในปัจจุบันโดยไม่ได้คิดมาก่อน, โดยปริยายหมายความว่า ข้อความที่กล่าวขึ้นในปัจจุบันโดยมิได้เตรียมตัวมาก่อน เช่น พูดกลอนสด.กลอนสด น. กลอนที่ผูกและกล่าวขึ้นในปัจจุบันโดยไม่ได้คิดมาก่อน, โดยปริยายหมายความว่า ข้อความที่กล่าวขึ้นในปัจจุบันโดยมิได้เตรียมตัวมาก่อน เช่น พูดกลอนสด.
กลอนสวด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู-สอ-เสือ-วอ-แหวน-ดอ-เด็ก เป็นคำนาม หมายถึง กลอนที่อ่านเป็นทํานองสวด แต่งเป็นกาพย์ยานี ๑๑ หรือ กาพย์ฉบัง ๑๖ และกาพย์สุรางคนางค์ ๒๘ ข้อความที่แต่งมักเป็นเรื่องในศาสนา.กลอนสวด น. กลอนที่อ่านเป็นทํานองสวด แต่งเป็นกาพย์ยานี ๑๑ หรือ กาพย์ฉบัง ๑๖ และกาพย์สุรางคนางค์ ๒๘ ข้อความที่แต่งมักเป็นเรื่องในศาสนา.
กลอนสุภาพ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู-สอ-เสือ-สะ-หระ-อุ-พอ-สำ-เพา-สะ-หระ-อา-พอ-พาน เป็นคำนาม หมายถึง กลอนเพลงยาว บางครั้งเรียกว่า กลอนตลาด.กลอนสุภาพ น. กลอนเพลงยาว บางครั้งเรียกว่า กลอนตลาด.
กลอน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-นอ-หนู ความหมายที่ [กฺลอน] เป็นคำนาม หมายถึง ลูกตุ้ม, ขลุบ, เช่น แกว่งกลอนยรรยงยุทธ์. ในวงเล็บ มาจาก อนิรุทธ์คำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.กลอน ๓ [กฺลอน] น. ลูกตุ้ม, ขลุบ, เช่น แกว่งกลอนยรรยงยุทธ์. (อนิรุทธ์).
กล่อน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู[กฺล่อน] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อโรคชนิดหนึ่ง ตามตําราแพทย์แผนโบราณว่าเกิดจากของเหลวเข้าไปขังอยู่ในถุงอัณฑะ, ถ้าของเหลวนั้นเป็นนํ้า เรียกว่า กล่อนนํ้า, ถ้าเป็นเลือด เรียกว่า กล่อนเลือด, ถ้าเป็นหนอง เรียกว่า กล่อนหนอง.กล่อน [กฺล่อน] น. ชื่อโรคชนิดหนึ่ง ตามตําราแพทย์แผนโบราณว่าเกิดจากของเหลวเข้าไปขังอยู่ในถุงอัณฑะ, ถ้าของเหลวนั้นเป็นนํ้า เรียกว่า กล่อนนํ้า, ถ้าเป็นเลือด เรียกว่า กล่อนเลือด, ถ้าเป็นหนอง เรียกว่า กล่อนหนอง.
กล้อน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-นอ-หนู[กฺล้อน] เป็นคำกริยา หมายถึง ตัดหรือทําให้เกรียน (ใช้แก่ผมหรือขนสัตว์). เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง เลี่ยน, โล้น.กล้อน [กฺล้อน] ก. ตัดหรือทําให้เกรียน (ใช้แก่ผมหรือขนสัตว์). ว. เลี่ยน, โล้น.
กล่อม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ [กฺล่อม] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อมาตราเงินโบราณ ๒ กล่อม เป็น ๑ กลํ่า.กล่อม ๑ [กฺล่อม] น. ชื่อมาตราเงินโบราณ ๒ กล่อม เป็น ๑ กลํ่า.
กล่อม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ [กฺล่อม] เป็นคำกริยา หมายถึง ถากแต่งให้กลมงาม เช่น กล่อมเสา กล่อมไม้; โดยปริยายหมายความว่า เหมาะเจาะ เช่น นํ้าหอมกล่อมกลิ่นดอกไม้กลั่น. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือบทเสภา เรื่องขุนช้างขุนแผน ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐-๖๑.กล่อม ๒ [กฺล่อม] ก. ถากแต่งให้กลมงาม เช่น กล่อมเสา กล่อมไม้; โดยปริยายหมายความว่า เหมาะเจาะ เช่น นํ้าหอมกล่อมกลิ่นดอกไม้กลั่น. (ขุนช้างขุนแผน).
กล่อมเกลา เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา[–เกฺลา] เป็นคำกริยา หมายถึง ทําให้เรียบร้อย, ทําให้ดี, โดยปริยายหมายความว่า อบรมให้มีนิสัยไปในทางดี.กล่อมเกลา [–เกฺลา] ก. ทําให้เรียบร้อย, ทําให้ดี, โดยปริยายหมายความว่า อบรมให้มีนิสัยไปในทางดี.
กล่อมเกลี้ยง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-ยอ-ยัก-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง อบรมเลี้ยงดูให้มีนิสัยดี.กล่อมเกลี้ยง ก. อบรมเลี้ยงดูให้มีนิสัยดี.
กล่อมท้อง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-ทอ-ทะ-หาน-ไม้-โท-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง ใช้ฝ่ามือคลึงบริเวณท้องเบา ๆ เพื่อให้คลอดง่าย.กล่อมท้อง ก. ใช้ฝ่ามือคลึงบริเวณท้องเบา ๆ เพื่อให้คลอดง่าย.
กล่อมมดลูก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-มอ-ม้า-ดอ-เด็ก-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง เร่งให้มดลูกเข้าอู่เร็วขึ้นโดยการประคบบริเวณท้อง.กล่อมมดลูก ก. เร่งให้มดลูกเข้าอู่เร็วขึ้นโดยการประคบบริเวณท้อง.
กล่อม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ความหมายที่ [กฺล่อม] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อเพลงเครื่องปี่พาทย์ ทําตอนพระเข้าหานาง ซึ่งเรียกว่า โลม หรือตอนขับบําเรอ เรียกว่า กล่อมมโหรี อันใช้เป็นเครื่องสายประสมในภายหลัง และมีชื่อเป็นชนิดต่าง ๆ คือ กล่อมช้าง กล่อมพระยา กล่อมนารี และกล่อมในพิธีพราหมณ์ เรียกว่า ช้าหงส์ หรือ ช้าเจ้าหงส์, ชาวบ้านมักเรียกว่า กล่อมหงส์. เป็นคำกริยา หมายถึง ร้องเป็นทํานองเพื่อเล้าโลมใจหรือให้เพลิน, โดยปริยายหมายความว่า พูดให้น้อมใจตาม หรือ ทําให้เพลิดเพลิน เช่น กล่อมใจ กล่อมอารมณ์.กล่อม ๓ [กฺล่อม] น. ชื่อเพลงเครื่องปี่พาทย์ ทําตอนพระเข้าหานาง ซึ่งเรียกว่า โลม หรือตอนขับบําเรอ เรียกว่า กล่อมมโหรี อันใช้เป็นเครื่องสายประสมในภายหลัง และมีชื่อเป็นชนิดต่าง ๆ คือ กล่อมช้าง กล่อมพระยา กล่อมนารี และกล่อมในพิธีพราหมณ์ เรียกว่า ช้าหงส์ หรือ ช้าเจ้าหงส์, ชาวบ้านมักเรียกว่า กล่อมหงส์. ก. ร้องเป็นทํานองเพื่อเล้าโลมใจหรือให้เพลิน, โดยปริยายหมายความว่า พูดให้น้อมใจตาม หรือ ทําให้เพลิดเพลิน เช่น กล่อมใจ กล่อมอารมณ์.
กล่อมหอ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-หอ-หีบ-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง ขับร้องหรือเล่นดนตรีเพื่อให้ครึกครื้นในพิธีแต่งงานบ่าวสาวก่อนถึงฤกษ์ส่งตัวเจ้าสาว.กล่อมหอ ก. ขับร้องหรือเล่นดนตรีเพื่อให้ครึกครื้นในพิธีแต่งงานบ่าวสาวก่อนถึงฤกษ์ส่งตัวเจ้าสาว.
กล้อมแกล้ม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-ออ-อ่าง-มอ-ม้า-สะ-หระ-แอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-มอ-ม้า[กฺล้อมแกฺล้ม] เป็นคำกริยา หมายถึง เคี้ยวไม่ทันแหลกแล้วรีบกลืน, เคี้ยวไม่ถนัด; พูดอ้อมแอ้มพอให้ผ่านไป, พูดไม่สู้ชัดความเพื่อให้เสร็จไป; กะล่อมกะแล่ม ก็ว่า.กล้อมแกล้ม [กฺล้อมแกฺล้ม] ก. เคี้ยวไม่ทันแหลกแล้วรีบกลืน, เคี้ยวไม่ถนัด; พูดอ้อมแอ้มพอให้ผ่านไป, พูดไม่สู้ชัดความเพื่อให้เสร็จไป; กะล่อมกะแล่ม ก็ว่า.
กลอย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ความหมายที่ [กฺลอย] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้เถามีหนามชนิด Dioscorea hispida Dennst. ในวงศ์ Dioscoreaceae มีหัวกลมใหญ่อยู่ใต้ดิน ใบเป็นใบประกอบ มีใบย่อย ๓ ใบ หัวดิบมีพิษเบื่อเมา แต่เมื่อฝานแช่นํ้าไหลและนํามานึ่งหรือต้มให้สุกแล้วกินได้.กลอย ๑ [กฺลอย] น. ชื่อไม้เถามีหนามชนิด Dioscorea hispida Dennst. ในวงศ์ Dioscoreaceae มีหัวกลมใหญ่อยู่ใต้ดิน ใบเป็นใบประกอบ มีใบย่อย ๓ ใบ หัวดิบมีพิษเบื่อเมา แต่เมื่อฝานแช่นํ้าไหลและนํามานึ่งหรือต้มให้สุกแล้วกินได้.
กลอย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-ยอ-ยัก ความหมายที่ [กฺลอย] เป็นคำกริยา หมายถึง คล้อย, ร่วม, เช่น กลอยใจ กลอยสวาท.กลอย ๒ [กฺลอย] ก. คล้อย, ร่วม, เช่น กลอยใจ กลอยสวาท.
กลัก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่[กฺลัก] เป็นคำนาม หมายถึง สิ่งที่ทําเป็นรูปคล้ายกระบอกสําหรับบรรจุของเล็ก ๆ น้อย ๆ หรือของขนาดเล็ก มีฝาสวมปาก เช่น กลักพริก กลักเกลือ, ซองยาสูบทําด้วยเมล็ดตาล มีฝาสวมปาก, สิ่งที่ทําเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดเล็ก มีลิ้นชักเข้าออกได้ สําหรับบรรจุไม้ขีดไฟ เรียกว่า กลักไม้ขีดไฟ, กล่องไม้ขีดไฟ ก็เรียก.กลัก [กฺลัก] น. สิ่งที่ทําเป็นรูปคล้ายกระบอกสําหรับบรรจุของเล็ก ๆ น้อย ๆ หรือของขนาดเล็ก มีฝาสวมปาก เช่น กลักพริก กลักเกลือ, ซองยาสูบทําด้วยเมล็ดตาล มีฝาสวมปาก, สิ่งที่ทําเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดเล็ก มีลิ้นชักเข้าออกได้ สําหรับบรรจุไม้ขีดไฟ เรียกว่า กลักไม้ขีดไฟ, กล่องไม้ขีดไฟ ก็เรียก.
กลัง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู[กฺลัง] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง คลัง คือ ไม้กระบอกที่ร้อยโซ่หรือเชือกสําหรับล่ามสัตว์. ในวงเล็บ มาจาก สูตรธนูคำฉันท์ จากวชิรญาณรายเดือน ปีที่ ๒๐ ตอนที่ ๗๔ และ ๗๕.กลัง [กฺลัง] (โบ) น. คลัง คือ ไม้กระบอกที่ร้อยโซ่หรือเชือกสําหรับล่ามสัตว์. (สุธน).
กลัด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก[กฺลัด] เป็นคำนาม หมายถึง สวะที่ติดขวางคลองแน่นอยู่. เป็นคำกริยา หมายถึง เสียบขัดไว้ให้อยู่ด้วยของแหลม เช่น กลัดไม้กลัด กลัดเข็มกลัด; โดยปริยายเรียกอาการที่สิ่งบางอย่างคั่งอยู่ข้างใน เช่น กลัดหนอง.กลัด [กฺลัด] น. สวะที่ติดขวางคลองแน่นอยู่. ก. เสียบขัดไว้ให้อยู่ด้วยของแหลม เช่น กลัดไม้กลัด กลัดเข็มกลัด; โดยปริยายเรียกอาการที่สิ่งบางอย่างคั่งอยู่ข้างใน เช่น กลัดหนอง.
กลัดกลุ้ม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อุ-ไม้-โท-มอ-ม้า เป็นคำกริยา หมายถึง ขัดข้องกลุ้มอยู่ในอก.กลัดกลุ้ม ก. ขัดข้องกลุ้มอยู่ในอก.
กลัดมัน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ดอ-เด็ก-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีความรู้สึกในทางกามารมณ์อย่างรุนแรง.กลัดมัน ว. มีความรู้สึกในทางกามารมณ์อย่างรุนแรง.
กลั่น เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู[กฺลั่น] เป็นคำกริยา หมายถึง คัดเอาแต่ส่วนหรือสิ่งที่สําคัญหรือที่เป็นเนื้อแท้ด้วยวิธีต้มให้ออกเป็นไอ แล้วใช้ความเย็นบังคับให้เป็นของเหลว เช่น กลั่นนํ้า, โดยปริยายหมายความว่า คัดเอา เลือกเอา.กลั่น [กฺลั่น] ก. คัดเอาแต่ส่วนหรือสิ่งที่สําคัญหรือที่เป็นเนื้อแท้ด้วยวิธีต้มให้ออกเป็นไอ แล้วใช้ความเย็นบังคับให้เป็นของเหลว เช่น กลั่นนํ้า, โดยปริยายหมายความว่า คัดเอา เลือกเอา.
กลั่นกรอง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู-กอ-ไก่-รอ-เรือ-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง คัดเลือกเอาแต่สิ่งที่เห็นว่าดีที่สุด, พิจารณาอย่างถี่ถ้วนรอบคอบ.กลั่นกรอง ก. คัดเลือกเอาแต่สิ่งที่เห็นว่าดีที่สุด, พิจารณาอย่างถี่ถ้วนรอบคอบ.
กลั่นแกล้ง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-เอก-นอ-หนู-สะ-หระ-แอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-งอ-งู เป็นคำกริยา หมายถึง หาความไม่ดีใส่ให้, หาอุบายให้ร้ายโดยวิธีต่าง ๆ, แกล้งใส่ความ.กลั่นแกล้ง ก. หาความไม่ดีใส่ให้, หาอุบายให้ร้ายโดยวิธีต่าง ๆ, แกล้งใส่ความ.
กลั้น เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-นอ-หนู[กฺลั้น] เป็นคำกริยา หมายถึง บังคับความรู้สึกหรือสิ่งที่อยู่ภายในร่างกายไม่ให้แสดงออกหรือหลุดออกมา.กลั้น [กฺลั้น] ก. บังคับความรู้สึกหรือสิ่งที่อยู่ภายในร่างกายไม่ให้แสดงออกหรือหลุดออกมา.
กลั้นใจ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-นอ-หนู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน เป็นคำกริยา หมายถึง อั้นลมหายใจ.กลั้นใจ ก. อั้นลมหายใจ.
กลันทะ, กลันทก์ กลันทะ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อะ กลันทก์ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู-ทอ-ทะ-หาน-กอ-ไก่-ทัน-ทะ-คาด [กะลันทะ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง กระแต, กระรอก. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี กลนฺท เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-นอ-หนู-พิน-ทุ-ทอ-ทะ-หาน กลนฺทก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-นอ-หนู-พิน-ทุ-ทอ-ทะ-หาน-กอ-ไก่ และมาจากภาษาสันสกฤต กลนฺทก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-นอ-หนู-พิน-ทุ-ทอ-ทะ-หาน-กอ-ไก่ กลนฺตก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-นอ-หนู-พิน-ทุ-ตอ-เต่า-กอ-ไก่ .กลันทะ, กลันทก์ [กะลันทะ] (แบบ) น. กระแต, กระรอก. (ป. กลนฺท, กลนฺทก; ส. กลนฺทก, กลนฺตก).
กลับ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้[กฺลับ] เป็นคำกริยา หมายถึง ตรงกันข้ามกับภาวะเดิมหรือทิศทางเดิม เช่น กลับหน้าเป็นหลัง กลับบ้าน, คืนมาสู่ภาวะเดิม เช่น กลับมีอีก, พลิกหน้าเป็นหลัง เช่น กลับปลา, เปลี่ยน เช่น กลับชาติ กลับใจ, ทําตรงกันข้ามกับที่คาดหมายหรือที่ควรจะเป็น เช่น เราพูดด้วยดี ๆ เขากลับด่าเอา.กลับ [กฺลับ] ก. ตรงกันข้ามกับภาวะเดิมหรือทิศทางเดิม เช่น กลับหน้าเป็นหลัง กลับบ้าน, คืนมาสู่ภาวะเดิม เช่น กลับมีอีก, พลิกหน้าเป็นหลัง เช่น กลับปลา, เปลี่ยน เช่น กลับชาติ กลับใจ, ทําตรงกันข้ามกับที่คาดหมายหรือที่ควรจะเป็น เช่น เราพูดด้วยดี ๆ เขากลับด่าเอา.
กลับกลอก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง ไม่อยู่กับร่องกับรอย, พลิกแพลง, (ใช้แก่กริยาพูด) เช่น พูดจากลับกลอก, กลอกกลับ ก็ว่า.กลับกลอก ก. ไม่อยู่กับร่องกับรอย, พลิกแพลง, (ใช้แก่กริยาพูด) เช่น พูดจากลับกลอก, กลอกกลับ ก็ว่า.
กลับกลาย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง เปลี่ยนแปลงเป็นอย่างอื่นไป.กลับกลาย ก. เปลี่ยนแปลงเป็นอย่างอื่นไป.
กลับเกลือก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กลอกขึ้นกลอกลง (ใช้แก่ตา), กระลับกระเลือก ก็ว่า.กลับเกลือก ว. กลอกขึ้นกลอกลง (ใช้แก่ตา), กระลับกระเลือก ก็ว่า.
กลับคำ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-คอ-ควาย-สะ-หระ-อำ เป็นคำกริยา หมายถึง พูดแล้วไม่เป็นตามพูด, ไม่ทำตามที่พูดไว้, พูดแล้วเปลี่ยนคำพูด.กลับคำ ก. พูดแล้วไม่เป็นตามพูด, ไม่ทำตามที่พูดไว้, พูดแล้วเปลี่ยนคำพูด.
กลับคืน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-คอ-ควาย-สะ-หระ-อือ-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง กลับที่เดิม, สู่สภาพเดิม.กลับคืน ก. กลับที่เดิม, สู่สภาพเดิม.
กลับตาลปัตร เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ตอ-เต่า-สะ-หระ-อา-ลอ-ลิง-ปอ-ปลา-ไม้-หัน-อา-กาด-ตอ-เต่า-รอ-เรือ[กฺลับตาละปัด] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ผิดความคาดหมายอย่างตรงกันข้ามแบบพลิกหน้ามือเป็นหลังมือ.กลับตาลปัตร [กฺลับตาละปัด] ว. ผิดความคาดหมายอย่างตรงกันข้ามแบบพลิกหน้ามือเป็นหลังมือ.
กลับเนื้อกลับตัว เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-เอ-นอ-หนู-สะ-หระ-อือ-ไม้-โท-ออ-อ่าง-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-ตอ-เต่า-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง เลิกทําความชั่วหันมาทําความดี.กลับเนื้อกลับตัว (สำ) ก. เลิกทําความชั่วหันมาทําความดี.
กลับไปกลับมา เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ปอ-ปลา-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-มอ-ม้า-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง กลับกลอก, พลิกแพลง, ไม่แน่นอน.กลับไปกลับมา ก. กลับกลอก, พลิกแพลง, ไม่แน่นอน.
กลับหน้ามือเป็นหลังมือ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-บอ-ไบ-ไม้-หอ-หีบ-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-ไม้-ไต่-คู้-นอ-หนู-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-งอ-งู-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำกริยา หมายถึง เปลี่ยนแปลงหรือทําให้ผิดไปจากเดิมอย่างตรงกันข้าม, พลิกหน้ามือเป็นหลังมือ ก็ว่า.กลับหน้ามือเป็นหลังมือ (สำ) ก. เปลี่ยนแปลงหรือทําให้ผิดไปจากเดิมอย่างตรงกันข้าม, พลิกหน้ามือเป็นหลังมือ ก็ว่า.
กลัมพก, กลัมพัก กลัมพก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-มอ-ม้า-พอ-พาน-กอ-ไก่ กลัมพัก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-มอ-ม้า-พอ-พาน-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่ [กะลํา–] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง ผักบุ้ง เช่น ประเทศที่ตํ่านํ้าลึกล้วนเหล่ากลัมพัก พ่านทอดยอดยาวสล้างสลอน. ในวงเล็บ มาจาก หนังสือมหาชาติ พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๔ ฉบับหอสมุดแห่งชาติ กัณฑ์มหาพน ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต กลมฺพก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-มอ-ม้า-พิน-ทุ-พอ-พาน-กอ-ไก่.กลัมพก, กลัมพัก [กะลํา–] (แบบ) น. ผักบุ้ง เช่น ประเทศที่ตํ่านํ้าลึกล้วนเหล่ากลัมพัก พ่านทอดยอดยาวสล้างสลอน. (ม. ร. ๔ มหาพน). (ป., ส. กลมฺพก).
กลัมพร เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-มอ-ม้า-พอ-พาน-รอ-เรือ[กะลําพอน] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง โทษใหญ่, ความฉิบหาย, เช่น มาทํากลัมพรภัย. ในวงเล็บ มาจาก เสือโคคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๕, อันจ่อมกลัมพรภัย. ในวงเล็บ มาจาก สมุทรโฆษคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๘, ในบทกลอนโดยมากใช้แผลงเป็น กระลําพร หรือ กระลํา ก็มี.กลัมพร [กะลําพอน] (แบบ) น. โทษใหญ่, ความฉิบหาย, เช่น มาทํากลัมพรภัย. (เสือโค), อันจ่อมกลัมพรภัย. (สมุทรโฆษ), ในบทกลอนโดยมากใช้แผลงเป็น กระลําพร หรือ กระลํา ก็มี.
กลัว เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน[กฺลัว] เป็นคำกริยา หมายถึง รู้สึกไม่อยากประสบสิ่งที่ไม่ดีแก่ตัว เช่น กลัวบาป กลัวถูกติเตียน, รู้สึกหวาดเพราะคาดว่าจะประสบภัย เช่น กลัวเสือ กลัวไฟไหม้.กลัว [กฺลัว] ก. รู้สึกไม่อยากประสบสิ่งที่ไม่ดีแก่ตัว เช่น กลัวบาป กลัวถูกติเตียน, รู้สึกหวาดเพราะคาดว่าจะประสบภัย เช่น กลัวเสือ กลัวไฟไหม้.
กลัวน้ำ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-นอ-หนู-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ เป็นคำนาม หมายถึง โรคพิษสุนัขบ้า เรียกว่า โรคกลัวนํ้า.กลัวน้ำ น. โรคพิษสุนัขบ้า เรียกว่า โรคกลัวนํ้า.
กลัวลาน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-วอ-แหวน-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง กลัวจนตั้งสติไม่อยู่.กลัวลาน ก. กลัวจนตั้งสติไม่อยู่.
กลั้ว เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน[กฺลั้ว] เป็นคำกริยา หมายถึง เอานํ้าหรือของเหลวเข้าไปสัมผัสพอให้ชุ่ม.กลั้ว [กฺลั้ว] ก. เอานํ้าหรือของเหลวเข้าไปสัมผัสพอให้ชุ่ม.
กลั้วเกลี้ย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง คลุกคลี. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีเล็กน้อยไม่ถึงกับมากทีเดียว, พอมีอยู่บ้าง, จวนหมด, หวุดหวิด, เช่น นํ้ากลั้วเกลี้ยคลอง แกงมีนํ้ากลั้วเกลี้ย; พอเป็นไปได้, พอประทังไปได้.กลั้วเกลี้ย ก. คลุกคลี. ว. มีเล็กน้อยไม่ถึงกับมากทีเดียว, พอมีอยู่บ้าง, จวนหมด, หวุดหวิด, เช่น นํ้ากลั้วเกลี้ยคลอง แกงมีนํ้ากลั้วเกลี้ย; พอเป็นไปได้, พอประทังไปได้.
กลั้วคอ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-หัน-อา-กาด-ไม้-โท-วอ-แหวน-คอ-ควาย-ออ-อ่าง เป็นคำกริยา หมายถึง ดื่มนํ้าแต่น้อย ๆ พอให้ชุ่มคอ.กลั้วคอ ก. ดื่มนํ้าแต่น้อย ๆ พอให้ชุ่มคอ.
กลา เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา[กะลา] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง เสี้ยวที่ ๑๖ แห่งดวงเดือน, ดวงเดือน; ระเบียบพิธีของการบูชา เช่น ไปคํานับศาลสุรากลากิจ. ในวงเล็บ มาจาก พระอภัยมณีคำกลอน ของ สุนทรภู่ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗, ใช้ว่า กระลา ก็มี. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .กลา [กะลา] (แบบ) น. เสี้ยวที่ ๑๖ แห่งดวงเดือน, ดวงเดือน; ระเบียบพิธีของการบูชา เช่น ไปคํานับศาลสุรากลากิจ. (อภัย), ใช้ว่า กระลา ก็มี. (ป., ส.).
กล่า เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา[กฺล่า] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง ควัก, แขวะ, แหวะ, เช่น อีกกรบอกหววมึงกูจะผ่า กูจะกล่าเอาขวนนหววมึงออกแล. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ชูชก.กล่า [กฺล่า] (โบ; กลอน) ก. ควัก, แขวะ, แหวะ, เช่น อีกกรบอกหววมึงกูจะผ่า กูจะกล่าเอาขวนนหววมึงออกแล. (ม. คำหลวง ชูชก).
กล้า เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา ความหมายที่ [กฺล้า] เป็นคำนาม หมายถึง ต้นข้าวที่เพาะไว้สําหรับย้ายไปปลูกที่อื่น, โดยอนุโลมเรียกพืชที่เพาะไว้สําหรับย้ายไปปลูกในที่อื่นว่า กล้า เช่น กล้าพริก กล้ามะเขือ.กล้า ๑ [กฺล้า] น. ต้นข้าวที่เพาะไว้สําหรับย้ายไปปลูกที่อื่น, โดยอนุโลมเรียกพืชที่เพาะไว้สําหรับย้ายไปปลูกในที่อื่นว่า กล้า เช่น กล้าพริก กล้ามะเขือ.
กล้า เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา ความหมายที่ [กฺล้า] เป็นคำกริยา หมายถึง ไม่กลัว, ไม่ครั่นคร้าม. เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง แข็ง เช่น เหล็กกล้า, แรง เช่น เวทนากล้า.กล้า ๒ [กฺล้า] ก. ไม่กลัว, ไม่ครั่นคร้าม. ว. แข็ง เช่น เหล็กกล้า, แรง เช่น เวทนากล้า.
กล้าได้กล้าเสีย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-ไอ-ไม้-มะ-ลาย-ดอ-เด็ก-ไม้-โท-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-เอ-สอ-เสือ-สะ-หระ-อี-ยอ-ยัก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ใจป้ำ, ใจเป็นนักเลง, ไม่กลัวขาดทุน.กล้าได้กล้าเสีย ว. ใจป้ำ, ใจเป็นนักเลง, ไม่กลัวขาดทุน.
กล้านักมักบิ่น เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-นอ-หนู-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-มอ-ม้า-ไม้-หัน-อา-กาด-กอ-ไก่-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-นอ-หนู ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง กล้าเกินไปมักจะเป็นอันตราย.กล้านักมักบิ่น (สำ) ว. กล้าเกินไปมักจะเป็นอันตราย.
กลาก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่[กฺลาก] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อโรคผิวหนังอย่างหนึ่ง มีหลายชนิด เกิดจากเชื้อราขึ้นเป็นสวง มีอาการคัน, ขี้กลาก ก็ว่า, ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในราชาศัพท์ หมายถึง โรคดวงเดือน.กลาก [กฺลาก] น. ชื่อโรคผิวหนังอย่างหนึ่ง มีหลายชนิด เกิดจากเชื้อราขึ้นเป็นสวง มีอาการคัน, ขี้กลาก ก็ว่า, (ราชา) โรคดวงเดือน.
กลากลาด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก[กฺลากฺลาด] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มากหลาย, เกลื่อนกล่น, เช่น มากลากลาดกันแดน. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตพระลอ แบบเรียน.กลากลาด [กฺลากฺลาด] (กลอน) ว. มากหลาย, เกลื่อนกล่น, เช่น มากลากลาดกันแดน. (ลอ).
กลาง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู[กฺลาง] เป็นคำนาม หมายถึง ส่วนที่ไม่ค่อนไปข้างใดข้างหนึ่ง, โดยปริยายหมายความว่า ในที่หรือเวลาระหว่าง เช่น กลางฝน; ที่รวม, ที่รวมกิจการงานที่มีสาขาย่อยออกไป, เช่น สํานักงานกลาง ไปรษณีย์กลาง.กลาง [กฺลาง] น. ส่วนที่ไม่ค่อนไปข้างใดข้างหนึ่ง, โดยปริยายหมายความว่า ในที่หรือเวลาระหว่าง เช่น กลางฝน; ที่รวม, ที่รวมกิจการงานที่มีสาขาย่อยออกไป, เช่น สํานักงานกลาง ไปรษณีย์กลาง.
กลางเก่ากลางใหม่ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-หอ-หีบ-มอ-ม้า-ไม้-เอก เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ไม่เก่าไม่ใหม่.กลางเก่ากลางใหม่ ว. ไม่เก่าไม่ใหม่.
กลางคน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-คอ-ควาย-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง มีอายุพ้นวัยหนุ่มสาว แต่ยังไม่แก่.กลางคน ว. มีอายุพ้นวัยหนุ่มสาว แต่ยังไม่แก่.
กลางคัน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-คอ-ควาย-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ในระหว่างเหตุการณ์, ในระหว่างที่ยังไม่เสร็จ.กลางคัน ว. ในระหว่างเหตุการณ์, ในระหว่างที่ยังไม่เสร็จ.
กลางค่ำ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-คอ-ควาย-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำนาม หมายถึง เวลากลางคืน, ใช้เข้าคู่กับคํา กลางคืน เป็น กลางคํ่ากลางคืน. ในวงเล็บ ดู คํ่า เขียนว่า คอ-ควาย-นิก-คะ-หิด-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา.กลางค่ำ (โบ; กลอน) น. เวลากลางคืน, ใช้เข้าคู่กับคํา กลางคืน เป็น กลางคํ่ากลางคืน. (ดู คํ่า).
กลางคืน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-คอ-ควาย-สะ-หระ-อือ-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ระยะเวลาตั้งแต่ยํ่าคํ่าถึงยํ่ารุ่ง, ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย หมายถึง เวลาระหว่างพระอาทิตย์ตกกับพระอาทิตย์ขึ้น.กลางคืน น. ระยะเวลาตั้งแต่ยํ่าคํ่าถึงยํ่ารุ่ง, (กฎ) เวลาระหว่างพระอาทิตย์ตกกับพระอาทิตย์ขึ้น.
กลางแจ้ง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-แอ-จอ-จาน-ไม้-โท-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง นอกร่มไม้ชายคา.กลางแจ้ง น. นอกร่มไม้ชายคา.
กลางใจมือ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-ไอ-ไม้-ม้วน-จอ-จาน-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง เป็นคำนาม หมายถึง อุ้งมือ.กลางใจมือ น. อุ้งมือ.
กลางช้าง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-ชอ-ช้าง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ตําแหน่งพนักงานประจํากลางหลังช้าง.กลางช้าง น. ตําแหน่งพนักงานประจํากลางหลังช้าง.
กลางดิน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อิ-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง นอกที่มุงที่บัง เช่น นอนกลางดินกินกลางทราย.กลางดิน น. นอกที่มุงที่บัง เช่น นอนกลางดินกินกลางทราย.
กลางดึก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อึ-กอ-ไก่ เป็นคำนาม หมายถึง เวลากลางคืนตอนดึก ประมาณตั้งแต่เที่ยงคืนไป.กลางดึก น. เวลากลางคืนตอนดึก ประมาณตั้งแต่เที่ยงคืนไป.
กลางเดือน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง วันเพ็ญ เช่น กลางเดือน ๖.กลางเดือน น. วันเพ็ญ เช่น กลางเดือน ๖.
กลางทาสี เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-ทอ-ทะ-หาน-สะ-หระ-อา-สอ-เสือ-สะ-หระ-อี ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย และเป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกหญิงที่มีทุกข์ยาก ชายช่วยไถ่มาเลี้ยงเป็นเมีย ว่า เมียกลางทาสี. ในวงเล็บ มาจาก กฎหมายตราสามดวง.กลางทาสี (กฎ; โบ) น. เรียกหญิงที่มีทุกข์ยาก ชายช่วยไถ่มาเลี้ยงเป็นเมีย ว่า เมียกลางทาสี. (สามดวง).
กลางนอก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-นอ-หนู-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย และเป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง เรียกหญิงที่ชายสู่ขอมาเลี้ยงเป็นอนุภริยาว่า เมียกลางนอก. ในวงเล็บ มาจาก กฎหมายตราสามดวง.กลางนอก (กฎ; โบ) น. เรียกหญิงที่ชายสู่ขอมาเลี้ยงเป็นอนุภริยาว่า เมียกลางนอก. (สามดวง).
กลางบ้าน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-บอ-ไบ-ไม้-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-นอ-หนู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ใช้เรียกยาเกร็ดที่ชาวบ้านเชื่อถือกันเองว่า ยากลางบ้าน.กลางบ้าน ว. ใช้เรียกยาเกร็ดที่ชาวบ้านเชื่อถือกันเองว่า ยากลางบ้าน.
กลางแปลง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-แอ-ปอ-ปลา-ลอ-ลิง-งอ-งู เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ที่แสดงหรือเล่นเป็นต้นในที่แจ้ง เช่น โขนกลางแปลง หนังกลางแปลง คล้องช้างกลางแปลง.กลางแปลง ว. ที่แสดงหรือเล่นเป็นต้นในที่แจ้ง เช่น โขนกลางแปลง หนังกลางแปลง คล้องช้างกลางแปลง.
กลางเมือง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-มอ-ม้า-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-งอ-งู เป็นคำนาม หมายถึง ประชาชน ในคําว่า ฉ้อกลางเมือง หมายถึง ฉ้อโกงประชาชน; การรบกันเองในเมือง เรียกว่า ศึกกลางเมือง; ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในกฎหมาย และเป็นคำโบราณ หมายถึง เรียกหญิงที่บิดามารดายินยอมยกให้เป็นภริยาชายว่า เมียกลางเมือง. ในวงเล็บ มาจาก กฎหมายตราสามดวง.กลางเมือง น. ประชาชน ในคําว่า ฉ้อกลางเมือง หมายถึง ฉ้อโกงประชาชน; การรบกันเองในเมือง เรียกว่า ศึกกลางเมือง; (กฎ; โบ) เรียกหญิงที่บิดามารดายินยอมยกให้เป็นภริยาชายว่า เมียกลางเมือง. (สามดวง).
กลางวัน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-นอ-หนู เป็นคำนาม หมายถึง ระยะเวลาตั้งแต่ยํ่ารุ่งถึงยํ่าคํ่า, ระยะเวลาราว ๆ เที่ยง, เรียกอาหารระหว่างมื้อเช้ากับมื้อเย็นว่า อาหารกลางวัน.กลางวัน น. ระยะเวลาตั้งแต่ยํ่ารุ่งถึงยํ่าคํ่า, ระยะเวลาราว ๆ เที่ยง, เรียกอาหารระหว่างมื้อเช้ากับมื้อเย็นว่า อาหารกลางวัน.
กลางหาว เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน เป็นคำนาม หมายถึง กลางแจ้ง เช่น รองนํ้าฝนกลางหาว, บนฟ้า เช่น เครื่องบินรบกันกลางหาว.กลางหาว น. กลางแจ้ง เช่น รองนํ้าฝนกลางหาว, บนฟ้า เช่น เครื่องบินรบกันกลางหาว.
กลาด เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก[กฺลาด] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ดาษดื่น, ใช้เข้าคู่กับคํา เกลื่อน เป็น เกลื่อนกลาด หรือ กลาดเกลื่อน.กลาด [กฺลาด] ว. ดาษดื่น, ใช้เข้าคู่กับคํา เกลื่อน เป็น เกลื่อนกลาด หรือ กลาดเกลื่อน.
กลาดเกลื่อน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ดอ-เด็ก-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-ไม้-เอก-ออ-อ่าง-นอ-หนู[กฺลาด–] เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ดาษดื่น, เรี่ยรายอยู่มาก, เกลื่อนกลาด ก็ว่า.กลาดเกลื่อน [กฺลาด–] ว. ดาษดื่น, เรี่ยรายอยู่มาก, เกลื่อนกลาด ก็ว่า.
กลาบาต เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-บอ-ไบ-ไม้-สะ-หระ-อา-ตอ-เต่า[กะลาบาด] เป็นคำนาม หมายถึง พวกนั่งยามตามไฟ, การตามไฟรักษายาม; ก้อนที่มีแสงซึ่งตกจากอากาศลงมาสู่ผิวโลก ถือว่าเป็นลางบอกเหตุร้าย, อุกกาบาต ก็เรียก. (บางทีจะเป็นคําตัดมาจาก “อุกลาบาต” ดู อุกกา).กลาบาต [กะลาบาด] น. พวกนั่งยามตามไฟ, การตามไฟรักษายาม; ก้อนที่มีแสงซึ่งตกจากอากาศลงมาสู่ผิวโลก ถือว่าเป็นลางบอกเหตุร้าย, อุกกาบาต ก็เรียก. (บางทีจะเป็นคําตัดมาจาก “อุกลาบาต” ดู อุกกา).
กลาป เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ปอ-ปลา[กะหฺลาบ] ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้เฉพาะในหนังสือ ไม่ใช่คำพูดทั่วไป เป็นคำนาม หมายถึง หมวด, ฟ่อน, กํา, มัด; ฝูงใหญ่. ในวงเล็บ มาจากภาษาบาลี และมาจากภาษาสันสกฤต .กลาป [กะหฺลาบ] (แบบ) น. หมวด, ฟ่อน, กํา, มัด; ฝูงใหญ่. (ป., ส.).
กล้าม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-มอ-ม้า[กฺล้าม] เป็นคำนาม หมายถึง เนื้อมะพร้าวห้าว; มัดเนื้อที่รวมกันเป็นก้อน ๆ ในกายคนและสัตว์ เรียกว่า กล้ามเนื้อ.กล้าม [กฺล้าม] น. เนื้อมะพร้าวห้าว; มัดเนื้อที่รวมกันเป็นก้อน ๆ ในกายคนและสัตว์ เรียกว่า กล้ามเนื้อ.
กลาย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[กฺลาย] เป็นคำกริยา หมายถึง เปลี่ยนไป, แปรปรวนไป, เช่น หน้าหนาวกลายเป็นหน้าร้อน, เป็นอื่นไป, แปลงไป, เช่น ศรกลายเป็นทิพย์กระยาหาร เปรี้ยวหวานตกลงตรงหน้า. ในวงเล็บ มาจาก พระราชนิพนธ์บทละครเรื่องรามเกียรติ์ ในรัชกาลที่ ๒, ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง หมายถึง ใช้ในความว่า กราย ก็มี เช่น ไปกลายบ๋านชองตนกดี. ในวงเล็บ มาจาก ประชุมจารึกสยาม ภาคที่ จารึกสุโขทัย, ศาสตราจารย์ ยอช เซเดส์ ชำระและแปล ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๗, จักเจริญสวัสดิภาพศักดิศรี ศัตรูไพรี บห่อนจะใกล้กลายตน. (โชค–โบราณ). เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง ที่แปลงไป เช่น แผลกลาย; เรียกปีที่ล่วงหรือเปลี่ยนไปแล้วปีหนึ่งว่า ปีกลาย.กลาย [กฺลาย] ก. เปลี่ยนไป, แปรปรวนไป, เช่น หน้าหนาวกลายเป็นหน้าร้อน, เป็นอื่นไป, แปลงไป, เช่น ศรกลายเป็นทิพย์กระยาหาร เปรี้ยวหวานตกลงตรงหน้า. (รามเกียรติ์ ร. ๒), (โบ; กลอน) ใช้ในความว่า กราย ก็มี เช่น ไปกลายบ๋านชองตนกดี. (จารึกสยาม), จักเจริญสวัสดิภาพศักดิศรี ศัตรูไพรี บห่อนจะใกล้กลายตน. (โชค–โบราณ). ว. ที่แปลงไป เช่น แผลกลาย; เรียกปีที่ล่วงหรือเปลี่ยนไปแล้วปีหนึ่งว่า ปีกลาย.
กล้าย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก[กฺล้าย] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อกล้วยลูกผสมพันธุ์หนึ่งในสกุล Musa วงศ์ Musaceae ผลใหญ่โค้ง เป็นเหลี่ยมและยาวกว่ากล้วยหอม เปลือกหนา เนื้อเหนียว ไส้แข็งสีส้ม รสหวาน นิยมกินเมื่อทำให้สุกแล้ว, กล้วยกล้าย ก็เรียก.กล้าย [กฺล้าย] น. ชื่อกล้วยลูกผสมพันธุ์หนึ่งในสกุล Musa วงศ์ Musaceae ผลใหญ่โค้ง เป็นเหลี่ยมและยาวกว่ากล้วยหอม เปลือกหนา เนื้อเหนียว ไส้แข็งสีส้ม รสหวาน นิยมกินเมื่อทำให้สุกแล้ว, กล้วยกล้าย ก็เรียก.
กลายกลอก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-กอ-ไก่[–กฺลอก]ดู กระลายกระหลอก เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อะ-หอ-หีบ-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-กอ-ไก่.กลายกลอก [–กฺลอก] ดู กระลายกระหลอก.
กล่าว เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน[กฺล่าว] เป็นคำกริยา หมายถึง บอก, แจ้ง, พูด, เช่น กล่าวคําเท็จ; แสดง เช่น กล่าวเกลาอรรถเอมอร. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ ทานกัณฑ์; ขับร้อง เช่น จะกล่าวกลอนแก้ไข. ในวงเล็บ มาจาก อิเหนา พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๒ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๔; สู่ขอ เช่น ถึงจรกามากล่าวนางไว้. ในวงเล็บ มาจาก อิเหนา พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๒ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๔; แต่งงาน เช่น ฝรั่งกล่าวแหม่ม. (ประเพณีของชาวคริสเตียน), คํานี้ใช้เป็นปรกติในภาษาเขียน แต่ใช้เป็นภาษาพูดก็มีในบางลักษณะ เช่น กล่าวสุนทรพจน์.กล่าว [กฺล่าว] ก. บอก, แจ้ง, พูด, เช่น กล่าวคําเท็จ; แสดง เช่น กล่าวเกลาอรรถเอมอร. (ม. คำหลวง ทานกัณฑ์); ขับร้อง เช่น จะกล่าวกลอนแก้ไข. (อิเหนา); สู่ขอ เช่น ถึงจรกามากล่าวนางไว้. (อิเหนา); แต่งงาน เช่น ฝรั่งกล่าวแหม่ม. (ประเพณีของชาวคริสเตียน), คํานี้ใช้เป็นปรกติในภาษาเขียน แต่ใช้เป็นภาษาพูดก็มีในบางลักษณะ เช่น กล่าวสุนทรพจน์.
กล่าวเกลี้ยง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อี-ไม้-โท-ยอ-ยัก-งอ-งู ในวงเล็บ เป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง พูดเพราะ เช่น กล่าวเกลี้ยงไมตรีชวนชัก. ในวงเล็บ มาจาก เสือโคคำฉันท์ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๕.กล่าวเกลี้ยง (กลอน) ก. พูดเพราะ เช่น กล่าวเกลี้ยงไมตรีชวนชัก. (เสือโค).
กล่าวขวัญ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-ขอ-ไข่-วอ-แหวน-ไม้-หัน-อา-กาด-ยอ-หยิง เป็นคำกริยา หมายถึง พูดถึง, พูดออกชื่อและการกระทําของคนอื่น.กล่าวขวัญ ก. พูดถึง, พูดออกชื่อและการกระทําของคนอื่น.
กล่าวโทษ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-สะ-หระ-โอ-ทอ-ทะ-หาน-สอ-รือ-สี เป็นคำกริยา หมายถึง แจ้งว่ากระทําผิด.กล่าวโทษ ก. แจ้งว่ากระทําผิด.
กล่าวหา เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-หอ-หีบ-สะ-หระ-อา เป็นคำกริยา หมายถึง ฟ้อง, กล่าวโทษ.กล่าวหา ก. ฟ้อง, กล่าวโทษ.
กล่าวโอม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน-สะ-หระ-โอ-ออ-อ่าง-มอ-ม้า ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นภาษาถิ่นภาคอีสาน เป็นคำกริยา หมายถึง สู่ขอ.กล่าวโอม (ถิ่น–อีสาน) ก. สู่ขอ.
กลาโหม เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-สะ-หระ-โอ-หอ-หีบ-มอ-ม้า[กะลาโหมฺ] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อกรมที่ปกครองหัวเมืองฝ่ายใต้ในสมัยโบราณ มีสมุหพระกลาโหมเป็นประธาน; ชื่อกระทรวงที่มีอํานาจหน้าที่เกี่ยวกับการป้องกันและรักษาความมั่นคงของราชอาณาจักรจากภัยคุกคามทั้งภายนอกและภายในประเทศ; การชุมนุมพลรบ.กลาโหม [กะลาโหมฺ] น. ชื่อกรมที่ปกครองหัวเมืองฝ่ายใต้ในสมัยโบราณ มีสมุหพระกลาโหมเป็นประธาน; ชื่อกระทรวงที่มีอํานาจหน้าที่เกี่ยวกับการป้องกันและรักษาความมั่นคงของราชอาณาจักรจากภัยคุกคามทั้งภายนอกและภายในประเทศ; การชุมนุมพลรบ.
กล่ำ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ [กฺลํ่า] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อมาตราเงินโบราณ ๒ กล่อม เท่ากับ ๑ กลํ่า คือ อัฐ, ๒ กลํ่า เป็น ๑ ไพ. (กลํ่า ได้แก่ มะกลํ่าตาช้าง, กล่อม ได้แก่ มะกลํ่าตาหนู).กล่ำ ๑ [กฺลํ่า] น. ชื่อมาตราเงินโบราณ ๒ กล่อม เท่ากับ ๑ กลํ่า คือ อัฐ, ๒ กลํ่า เป็น ๑ ไพ. (กลํ่า ได้แก่ มะกลํ่าตาช้าง, กล่อม ได้แก่ มะกลํ่าตาหนู).
กล่ำ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ [กฺลํ่า] เป็นคำนาม หมายถึง เครื่องดักปลาชนิดหนึ่ง. ในวงเล็บ ดู กร่ำ เขียนว่า กอ-ไก่-รอ-เรือ-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ ๑.กล่ำ ๒ [กฺลํ่า] น. เครื่องดักปลาชนิดหนึ่ง. (ดู กร่ำ ๑).
กล่ำ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-เอก-สะ-หระ-อำ ความหมายที่ [กะหฺลํ่า] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง หมายถึง ใช้เข้าคู่กับคํา กระเลือก หมายความว่า กลอกไปกลอกมา.กล่ำ ๓ [กะหฺลํ่า] (โบ; กลอน) ใช้เข้าคู่กับคํา กระเลือก หมายความว่า กลอกไปกลอกมา.
กล้ำ เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ[กฺลํ้า] เป็นคำกริยา หมายถึง ควบ เช่น กลํ้าอักษร อักษรกลํ้า, ทําให้เข้ากัน, กลืนกัน, เช่น กลํ้าเสียง เสียงกลํ้า, มีโทษอันหนึ่งไซร้ กลบกลํ้าพันคุณ. ในวงเล็บ มาจาก แบบเรียนกวีนิพนธ์ โลกนิติคำโคลง, คือดั่งปากเว้นกลํ้า แกล่เหมี้ยงหมากพลู. ในวงเล็บ มาจาก แบบเรียนกวีนิพนธ์ โลกนิติคำโคลง, กัลยาจะกลํ้าอําความตาย. ในวงเล็บ มาจาก อิเหนา พระราชนิพนธ์ ในรัชกาลที่ ๒ ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๔.กล้ำ [กฺลํ้า] ก. ควบ เช่น กลํ้าอักษร อักษรกลํ้า, ทําให้เข้ากัน, กลืนกัน, เช่น กลํ้าเสียง เสียงกลํ้า, มีโทษอันหนึ่งไซร้ กลบกลํ้าพันคุณ. (โลกนิติ), คือดั่งปากเว้นกลํ้า แกล่เหมี้ยงหมากพลู. (โลกนิติ), กัลยาจะกลํ้าอําความตาย. (อิเหนา).
กล้ำกราย เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-กอ-ไก่-รอ-เรือ-สะ-หระ-อา-ยอ-ยัก เป็นคำกริยา หมายถึง เข้าไปปะปน, ล่วงเข้าไป.กล้ำกราย ก. เข้าไปปะปน, ล่วงเข้าไป.
กล้ำกลืน เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ไม้-โท-สะ-หระ-อำ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-นอ-หนู เป็นคำกริยา หมายถึง ฝืนใจ, อดกลั้นไม่แสดงให้เห็น.กล้ำกลืน ก. ฝืนใจ, อดกลั้นไม่แสดงให้เห็น.
กลิ่ง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ไม้-เอก-งอ-งู[กฺลิ่ง] ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ และเป็นคำที่ใช้ในบทร้อยกรอง เป็นคำกริยา หมายถึง เลือกสรร เช่น แลพี่แกล้งกลิ่งให้แล้ว. ในวงเล็บ มาจาก มหาชาติคำหลวง ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ พ.ศ. ๒๔๖๐ กัณฑ์ทศพร.กลิ่ง [กฺลิ่ง] (โบ; กลอน) ก. เลือกสรร เช่น แลพี่แกล้งกลิ่งให้แล้ว. (ม. คำหลวง ทศพร).
กลิ้ง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู[กฺลิ้ง] เป็นคำกริยา หมายถึง อาการอย่างของกลมพลิกเลื่อนไปตามพื้น เช่น ซุงกลิ้ง ครกกลิ้ง ลูกหินกลิ้ง, ทําให้ของกลมพลิกเลื่อนไปตามพื้น เช่น กลิ้งครก กลิ้งซุง กลิ้งลูกหิน; โดยปริยายหมายความว่า คล่อง, ไม่มีติด, เช่น คนคนนี้กลิ้งได้รอบตัว. ในวงเล็บ เป็นคำโบราณ เป็นคำนาม หมายถึง ร่ม เช่น เมลืองมล่านกลิ้งเพรื้อม เพรอศพราย. ในวงเล็บ มาจาก ลิลิตยวนพ่าย ฉบับโรงพิมพ์ ไท พ.ศ. ๒๔๖๐. (มลายู giling ว่า กลิ้ง, คลึง, มวน).กลิ้ง [กฺลิ้ง] ก. อาการอย่างของกลมพลิกเลื่อนไปตามพื้น เช่น ซุงกลิ้ง ครกกลิ้ง ลูกหินกลิ้ง, ทําให้ของกลมพลิกเลื่อนไปตามพื้น เช่น กลิ้งครก กลิ้งซุง กลิ้งลูกหิน; โดยปริยายหมายความว่า คล่อง, ไม่มีติด, เช่น คนคนนี้กลิ้งได้รอบตัว. (โบ) น. ร่ม เช่น เมลืองมล่านกลิ้งเพรื้อม เพรอศพราย. (ยวนพ่าย). (มลายู giling ว่า กลิ้ง, คลึง, มวน).
กลิ้งกลอก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง กลับไปกลับมาเอาแน่ไม่ได้.กลิ้งกลอก ก. กลับไปกลับมาเอาแน่ไม่ได้.
กลิ้งเกลือก เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อือ-ออ-อ่าง-กอ-ไก่ เป็นคำกริยา หมายถึง พยายามกระเสือกกระสนไปตามมีตามได้ เช่น ยากจนก็กลิ้งเกลือกไปตามบุญตามกรรมไม่ขอพึ่งใคร, เกลือกกลิ้ง ก็ใช้.กลิ้งเกลือก ก. พยายามกระเสือกกระสนไปตามมีตามได้ เช่น ยากจนก็กลิ้งเกลือกไปตามบุญตามกรรมไม่ขอพึ่งใคร, เกลือกกลิ้ง ก็ใช้.
กลิ้งเป็นลูกมะนาว เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-สะ-หระ-เอ-ปอ-ปลา-ไม้-ไต่-คู้-นอ-หนู-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อู-กอ-ไก่-มอ-ม้า-สะ-หระ-อะ-นอ-หนู-สะ-หระ-อา-วอ-แหวน ในวงเล็บ เป็นคำที่เป็นสำนวน เป็นคำวิเศษณ์ หมายถึง หลบหลีกไปได้คล่องจนจับไม่ติด (มักใช้ในทางไม่ดี), กลมเป็นลูกมะนาว ก็ว่า.กลิ้งเป็นลูกมะนาว (สำ) ว. หลบหลีกไปได้คล่องจนจับไม่ติด (มักใช้ในทางไม่ดี), กลมเป็นลูกมะนาว ก็ว่า.
กลิ้งกลางดง เขียนว่า กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อิ-ไม้-โท-งอ-งู-กอ-ไก่-ลอ-ลิง-สะ-หระ-อา-งอ-งู-ดอ-เด็ก-งอ-งู[กฺลิ้งกฺลาง–] เป็นคำนาม หมายถึง ชื่อไม้เถาชนิดหนึ่งในสกุล Dioscorea วงศ์ Dioscoreaceae ตามง่ามใบมีหัวกลมขรุขระ.กลิ้งกลางดง [กฺลิ้งกฺลาง–] น. ชื่อไม้เถาชนิดหนึ่งในสกุล Dioscorea วงศ์ Dioscoreaceae ตามง่ามใบมีหัวกลมขรุขระ.